Oeps, vergeten: burgerrechten

Foto: JCT 600 (cc)

COLUMN - Het Britse Prospect publiceerde vorige week een artikel over al te slimme steden, naar aanleiding van Googles plannen met een wijk in Toronto. Op circa 50.000 vierkante meter zou een slimme, data driven wijk verrijzen.

Robots voor de vuilnisophaal waren nog het eenvoudigste idee. Winkels en huizen zouden modulair zijn, en konden van dag tot dag van bestemming of functie veranderen; straatplannen werden aanpasbaar, de hele openbare ruimte zou programmeerbaar zijn, met technologie in elk hoekje, gaatje en gootje, en via oneindige datastromen en lerende algoritmes zou alles op rolletjes lopen. Google had al plannen om de wijk ‘downloadable’ te maken en naar andere gebieden te exporteren.

Tot verrassing van het gemeentebestuur en Google kwam de stad in verzet.

Niet alleen had niemand ze gevraagd wat zij wilden, de plannen voorzagen sowieso niet in een menselijke stem. Hoe werd beslist wat er met de publieke ruimte gebeurde? Op welke grondslagen en met welke uitgangspunten zouden de algoritmes van de wijk worden geprogrammeerd? In wiens handen zou de onderliggende digitale architectuur zijn? Wie mocht de buurtdata uitponden? Welke zeggenschap zouden bewoners nog over hun omgeving hebben?

‘From Canada to the Philippines, from Belfast to Bangalore, national governments and civic authorities are convinced that big data can unblock their traffic jams, rationalise their energy use and fix their housing problems, not to mention their benefits systems and even their healthcare.’

Martin Moore, ‘Would you let Google run your city?’, The Prospect

In een jaar tijd viel zowat alle steun voor het plan weg. Google had, samen met het stadsbestuur, democratische eisen en burgerrechten even over het hoofd gezien.

Het artikel roept veel vragen op, niet in de laatste plaats omdat dergelijke steden ook elders in de maak zijn. In China, in Hangzhou, wordt op een ‘stadsbrein’ ingezet dat het leven van de 10 miljoen bewoners moet stroomlijnen. In de praktijk betekent het dat iedereen de hele dag door apparaten wordt gadegeslagen, vastgelegd, gecontroleerd, gecorrigeerd en gerapporteerd. Het model wordt thans naar Kuala Lumpur geëxporteerd.

Ook Singapore is een eind op streek. De stadstaat mikt op E3A: ‘connecting everything, everyone, everywhere all of the time,’ wat in de praktijk betekent dat elke burger permanent wordt gemanaged. De broer en zus van de premier zijn de stad om die reden ontvlucht.

Een stadsbestuur kun je wegstemmen, een regering kan vallen. Maar hoe ontdoe je wijken, steden, landen en levens die volledig van technologie doordesemd zijn geraakt, nog van het langzaam indalende anonieme toezicht, compleet met ontoetsbaar geworden sturing, zonder daarbij ieders leven te ontwrichten?

‘…the cost to the citizen is the freedom to go about their lives without being tracked, monitored and managed by the authorities. Dissent, already difficult in Singapore, is becoming virtually impossible. The prime minister’s own brother and sister recently left the island complaining that “we feel Big Brother omnipresent.”

Martin Moore, ‘Would you let Google run your city?’, The Prospect

Een Canadese journalist vergeleek de plannen voor de wijk in Toronto met het leven in de greep van Amazons Alexa. ‘Alexa uit vrije wil in je huis installeren is wellicht handig, maar de zaak verandert wanneer de volledige publieke sfeer en het politiek bestuur in Alexa’s handen zijn.’ De grondwet beschermt ons tegen de overheid. Maar we hebben nooit goed nagedacht hoe we ons private en politieke leven tegen bedrijven kunnen beschermen. Willen we onze burgerrechten overeind houden, dan wordt het daar allicht tijd voor.


Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool
.

Reacties (8)

#1 JANC

Wat is dat toch met die firma’s en overheden die dat in 1948 geschreven boek als een soort handleiding zien?

  • Volgende discussie
#2 McLovin

@1: The money…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 McLovin

@3: Geen idee wat het kapotslaan van een stoommachine in 19de eeuw van doen heeft met privacy-issues in de 21ste eeuw?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 beugwant

@4: Het zijn luddieten die in 1812 een door stoom aangedreven weefgetouw kapot slaan. Een vorm van verzet die in Engeland al in 1721 gecriminaliseerd was en -omdat verbanning blijkbaar onvoldoende afschrok- vanaf 1812 goed was voor de doodstraf.

Primair vreesden de luddieten brodeloos te worden, maar er zit een vooruitziende blik achter. We weten anno nu wat de stoommechanisatie in combinatie met het victoriaanse kapitalisme voor de algehele levensstandaard heeft gedaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 McLovin

@5: zover was ik ook al, maar ik zie nog niet hoe privacy issues hiermee te maken hebben?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Gladiool

5g. Resistance is futile. Voor politici en bedrijfsleven dan. Ik stel een nieuwe beeldenstorm voor: Alle camera’s en sensoren op straat kapot meppen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Judith

Dat wij allemaal in 2100 toch al dood zijn, boeken ze nog meer verder zonder enige mensenkennis. Verzeker je helaas dat het zeker gaat gebeuren. Wie luistert mensen dan niet? Kapitalisten, Autoriteiten, Miljairders, Miljonairs, Geleerden/Jongere studenten die zichzelf niet graag willen werken (laten robots / computers / machines etcetc mooi werken), enzovoorts. Godvergeten mensen zelf die ook mechanismen hebben. Grote SHIT! Dat is werkelijk geen mensenleven!!!! Zou ook voorbeeld kijken naar de film van Tom Cruise ; Oblivion ( betekent Vergetelheid ). Het is zéér overtuigend over 200-500 jaar. Dus NU aanpakken en hoe dan? (Technisch/Natuurkundige/Wiskundige ) Jongere Geleerden de les geven dat toekomst ook voor Menselijke geesten nodig is op de aarde, die méér levens aan schone Natuur nodig hebben, daar komen wij alles vandaan, en Dat Blijft! Wie doet het ?

  • Vorige discussie