Obama’s uitdaging: Het Midden-Oosten

Dossier:

Vandaag plaatsen we een eerste gastbijdrage van Hoite Vellema, oud-student Internationale Betrekkingen aan de UvA.

Obama 2008.jpgVolgende week dinsdag treedt Barack Obama aan als commander-in-chief van de Verenigde Staten. Direct na zijn aantreden staat hij voor een aantal dringende beslissingen over met elkaar samenhangende kwesties in het Midden-Oosten. Obama krijgt te maken met Irak, waar zich een overbelast Amerikaans leger bevindt, met Iran dat waarschijnlijk zeer binnenkort nucleaire capaciteit kan verkrijgen, met zwakke regeringen in Libanon en de Palestijnse gebieden (die bedreigd worden door militante islamitische groeperingen), met een geëscaleerd Israël-Palestina conflict en met het eigen verlies van geloofwaardigheid in de regio, door jaren van falen en wanbeleid.

Al deze kwesties vergen Obama’s onmiddellijke aandacht. En hoewel ze apart aangepakt moeten worden, beïnvloeden ze elkaar direct en indirect.

Allereerst moet Obama een echte dialoog met Iran aangaan, waarbij het voorwaarde is dat Iran zijn verrijkingsprogramma tijdelijk stopzet. Als Iran hiertoe bereid is dan kunnen de VN-sancties worden opgeheven en anders verscherpt. Een genormaliseerde relatie met het Westen en nieuwe economische stimuli zijn de andere bargaining chips tijdens de onderhandelingen. Ook de militaire optie mag niet van tafel, maar mag alleen gebruikt worden als laatste redmiddel. De kosten zijn te hoog en de risico’s te groot. Koste wat kost moet wel voorkomen worden dat Iran in de huidige machtsbalans de beschikking over kernwapens krijgt.

golanTegelijkertijd moeten de VS een initiatief ontplooien om de relatie tussen Syrië en Israël te normaliseren. Israël heeft al meermalen aangegeven bereid te zijn de Golan Hoogte over te dragen en Syrië heeft belang bij een genormaliseerde relatie met de VS. Syrië zal als gevolg hiervan haar relatie met Iran moeten herdefiniëren en Iran zal meer moeite hebben om Hezbollah en Hamas te steunen. Dit en de gedaalde olieprijs zorgen enerzijds voor afnemende invloed van Iran. Anderzijds zorgt een oplossing in dit conflict voor een toename van de steun van de Arabische en Turkse wereld voor de diplomatieke inspanningen van de VS. Steun die de VS goed kunnen gebruiken in de onderhandelingen met Iran.

Daarnaast moeten de VS hun pogingen om democratisering in het Midden-Oosten teweeg te brengen niet opgeven, maar wel kiezen voor de weg van de gelijkmatigheid. In plaats van door militair geweld, door het steunen van de opbouw van civil societies, promotie van mensenrechten, persvrijheid, politieke vrijheden en de rechtsstaat. Geef de nog hoopvolle jonge bevolkingen in de Arabische staten een reden om hoop te houden en weg te blijven van islamitisch extremisme. In het verlengde hiervan is het zaak het vermoeide Amerikaanse leger geleidelijk terug te trekken uit Irak, zónder de geboekte vooruitgang te verspelen.

Helaas is het Israël-Palestina conflict al voor Obama’s aantreden wederom geëscaleerd. Israël gaat de Gaza-Strook volledig bezetten en Hamas gaat weer ondergronds. De uitdaging voor de VS en EU ligt erin zo snel mogelijk via een VN-mandaat een stabilisatiemacht op de been te brengen, bij voorkeur met een grote Arabische inbreng. Deze stabilisatiemacht dient het Israëlische leger te vervangen en de orde in Gaza te handhaven totdat de Palestijnse Autoriteit hier zelf toe in staat is.

israelpalestinaOndertussen dient er onder leiding van de VS koortsachtig gewerkt te worden aan de tweestatenoplossing. De Palestijnen smachten naar erkenning voor het hen aangedane onrecht en de Israëli’s willen de veiligheid die hen toekomt. Om tot een hernieuwde tweestatenoplossing te komen, is brede internationale steun nodig.

Een oplossing vergt internationaal gefinancierde compensatie voor ontheemde Palestijnen én Israeli’s, recht op terugkeer van diezelfde ontheemden en de bereidheid van het Westen hen op te nemen, erkenning van Israël door de staten van de Arabische Liga, genormaliseerde relaties met diezelfde staten en politieke en economische toenadering van de EU tot Israël én de nieuwe Palestijnse Staat. Dit zal geen eenvoudige weg zijn, alleen al omdat het afgenomen vertrouwen van zowel de Israëlische als de Palestijnse bevolking langzaam zal moeten worden hersteld.

Als Obama erin slaagt, door zorgvuldig manoeuvreren tussen Amerikaanse, Israëlische, Arabische en Perzische belangen in het Midden-Oosten, de verzwakte (morele) geloofwaardigheid en slagkracht van de VS in de wereld te herstellen, dan zal dit een zegen voor iedereen zijn. En misschien, heel misschien dat we over acht jaar terugkijken, onszelf Obama’s adagium “Yes we can” herinneren en denken: verdomd hij had nog gelijk ook.

Reacties (4)

#2 hemaworstje

eeh doet hillary ook nog mee?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Patman

“met Iran dat waarschijnlijk zeer binnenkort nucleaire capaciteit kan verkrijgen”

Hoe kom je daar nou weer bij? Ik wist niet dat er nog mensen waren die dat soort lulkoek daadwerkelijk geloofden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Hoite Vellema

@Lothar & Patman
Dat is nou niet bepaald het enige dat in het door Lothar terecht geciteerde rapport staat.
Daarvoor moet je de hele tekst lezen.
Het staat vol met onzekerheden, dit komt zoals de IAEA concludeert doordat:
“According to the September 15, 2008 IAEA report on the implementation of safeguards in Iran,[141] Iran continued to provide the IAEA with access to declared nuclear material and activites, which continued to be operated under safeguards and with no evidence of any diversion of nuclear material for non-peaceful uses. Nevertheless, the report reiterated that the IAEA would not be able to verify the exclusively peaceful nature of Iran’s nuclear program unless Iran adopted “transparency measures” which exceeded its safeguards agreement with the IAEA, since the IAEA does not verify the absence of undeclared nuclear activities in any country unless the Additional Protocol is in force.”

Ik geef toe dat het een discussiepunt is, misschien had het woordje zeer weg kunnen laten. Over vijf jaar is zeker realistisch. Mijn punt is ook meer dat het een (figuurlijk en letterlijk) bijzonder explosieve situatie kan opleveren. Je moet je afvragen of je dat risico wil lopen. Zeker als je dit misschien kunt voorkomen.

@hemaworstje
“Yes WE can.” Ja zij mag ook meedoen. En zij niet alleen overigens. Obama heeft voor de samenstelling van zijn kabinet (een aantal, niet allemaal) verstandige keuzes gemaakt.

  • Vorige discussie