Niet langer een passieve consument

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

OPINIE - We leven in een consumptiemaatschappij waarbij elke prikkel om stil te staan en na te denken bij ons voedsel, kleding en leefstijl wordt weggewerkt. Kan dat anders? 

Stelt u zich voor: een supermarkt. U weet wel, zo’n winkel waar je allerhande spullen kunt kopen, veelal etenswaren. Van veel producten bestaan minstens vijf varianten, oplopend tot misschien wel vijftig verschillende soorten. Alles keurig verpakt in plastic zakken. Of plastic bakken, verpakt in plastic zakken. Of zakjes, verpakt in kartonnen dozen.

Er zijn veel van dat soort winkels in Nederland. Vooral in grote steden vind je er eigenlijk altijd wel een op loopafstand. Meestal hebben ze ruime openingstijden, zodat je nooit van tevoren hoeft te bedenken wanneer je erheen gaat, maar je kunt gaan wanneer het je uitkomt. Of wanneer je ergens zin in hebt. Je hoeft er niets eens over na te denken.

Heb je nog minder tijd om je eetmomenten te plannen, dan kun je ook nog ‘iets halen’. Wederom vooral in grote steden tref je in de meeste straten minstens één koffiebar aan. Ook stations zitten vol met eet- en drinktentjes ‘to go’. Hier kun je croissantjes, koekjes, en koffie of thee in een papieren beker met deksel halen. Dat deksel dient ertoe dat je, al hollend naar je bus/tram/trein, je drinken niet verliest.

Het is heel makkelijk om deel te worden van dit systeem van gemak en comfort. Je kunt je leven vol stoppen met bezigheden (“hoe gaat het met je?” “ja, goed, druk!”) en toch gevoed worden, zonder dat je er zelf noemenswaardig veel over na hoeft te denken. Voedselveiligheid staat in Nederland hoog op het prioriteitenlijstje, dus je kunt er met gerede zekerheid op vertrouwen dat alles wat als voedsel verkocht wordt, ook daadwerkelijk zonder gevaar voor eigen leven geconsumeerd kan worden.

De laatste jaren ben ik me echter steeds meer gaan afvragen: wíl ik wel alles opeten wat verkocht wordt? Twee jaar geleden ben ik vegetariër geworden. Zuivel en groente koop ik liefst biologisch. Toch bleef er iets knagen; nog steeds kon ik regelmatig de verleiding niet weerstaan een plastic doos vol koekjes met ongecertificeerde cacao te kopen. Nog steeds at ik soms in plastic verpakte groenten die geïmporteerd waren van de andere kant van de wereld. Gewoon omdat het kan. Of omdat ik vergeten was dat de natuurwinkel op zondag niet open is.

Onlangs besloot ik dat ik mezelf wilde emanciperen van dit systeem van vlug gemak. Bewust leven mag me best een beetje moeite en studie kosten, vond ik. Om me heen zag ik mensen die dat net zo voelden. Daarom zijn we bij elkaar gaan zitten en hebben we een ‘leefheid’ opgericht. Samen maken we afspraken over hoe we willen leven: wat willen we wel en niet eten, kopen, doen? Het wordt een experiment, om erachter te komen of we passief consumentisme naast ons neer kunnen leggen en bewust kunnen leven.

De eerste afspraken zijn deze maand ingegaan. Gisteren postte ik op Facebook dat ik vanaf nu bij voorkeur veganistisch eet, ‘want ook een biologische melkkoe is een aanslag op de aarde en ook biologische haantjes worden versnipperd vanwege gebrek aan ei-leg-kwaliteiten.’ Het leverde heel wat reacties op. Er ontstond een discussie over persoonlijke verantwoordelijkheid. Hoe ver moet en wil je gaan? Is het nodig om je levensstijl radicaal te veranderen, of kunnen we met kleine aanpassingen blijven doen wat gebruikelijk is?

Voorlopig lijd ik niet onder onze afspraken. Maandag heb ik mijn thee in mijn eigen mok laten schenken in plaats van in een wegwerpbeker. Gisteren ben ik veganistisch uit eten geweest. Maar wie weet, misschien moet het moeilijkste nog komen. De feestdagen komen eraan en de meeste wijn schijnt niet vegetarisch te zijn…

Jojanneke Vanderveen zal op Sargasso regelmatig berichten over haar poging bewust en duurzaam te leven.

Reacties (32)

#1 Boer

Een biologische melkkoe is een aanslag op de aarde zegt de stadsmens al typend op een computer wonend in een stad…
Duurzaam is minder mensen, de rest is een vorm van aflaat.

  • Volgende discussie
#2 Ernest

De stap van “Onlangs besloot ik dat ik mezelf wilde emanciperen van dit systeem van vlug gemak. Bewust leven mag me best een beetje moeite en studie kosten, vond ik.” naar “veganistisch” vind ik nogal groot, en wordt niet echt duidelijk beargumenteerd. Zelf koffiezetten, een ei koken, thuis eten wat ze zelf heeft bereid zou al een revolutie hebben betekend in het leven van Jojanneke Vanderveen, heb ik de indruk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Sil.

Via Facebook proberen te ontsnappen aan consumentisme.
Tja.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Hans Verbeek

Veel succes, Jojanneke.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 su

Een twintigtal of zo jaar terug was ik nog onder de indruk geweest. Maar vandaag de dag mag de veganist rekenen op een groot assortiment van winkels, zelfs supermarkten, die het hun gemakkelijk maakt. Ook de alternatieve levensstijl is heden ten dage vermarkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 roland

Gaat de “poging bewust en duurzaam te leven” verder dan voedsel, zoals de mate en wijze van mobiliteit of welke apparaten en het gebruik ervan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 FiFa

Waarom zou je in godsnaam bewust willen leven?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Jojanneke Vanderveen

@Boer, je hebt gelijk! Die computer is ook een probleem. We hebben nog een hele lijst aan onderwerpen liggen waar we afspraken over gaan maken. De computer komt in januari aan bod. Overigens gebruik ik inmiddels wel zoekmachine Ecosia, en laad ik mijn laptop altijd al op met duurzame energie van Greenchoice.

@Ernest, gaat mij er vooral om de excessen, bijvoorbeeld dat haantjeskuikens van biologisch gehouden kippen alsnog versnipperd worden. Met eieren van de kip uit iemands achtertuin heb ik veel minder moeite!

@Sil, ja, ook Facebook is inderdaad problematisch… Staat ook op de agenda voor januari!

@Hans, dank!

@Roland, jazeker! Tot nu toe hebben we afspraken over eten, kleding en afval. Bij de volgende meeting staan dingen als energieverbruik, mobiliteit en bankzaken de agenda.

@Inca, niet iedere keer afwassen is inderdaad het beste. Verder denk ik dat het wellicht ook kan helpen met hoe we afval in het algemeen beschouwen. Als je eraan went niet steeds dingen weg te gooien, ben je misschien ook minder snel geneigd dat te doen met dingen die een grotere aanslag op het milieu zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 michael

Zo, herkenbaar! Goed verhaal. Onverschillig en cynisch zijn is altijd gemakkelijker zoals blijkt uit veel reacties. Succes en ga door!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Flipper

Dat wat je allemaal aangeeft, zou misschien wel de bewustwording van mensen kunnen stimuleren. Misschien, want echt veranderen willen we eigenlijk niet, gebrainstormd om alleen aan groei te denken vanaf onze geboorte.

Zaken die echt voor een betere wereld zorgen weigeren we.
Ik noem wat voorbeelden:
– Overschot aan mensen op aarde. Eén van de oplossingen: iets doen met kinderbijslag misschien?
– Milieu stopt niet bij de grens. China begint nog met de industriële revolutie, met alle vervuiling die daar mee gepaard gaat. En dat is alleen daar al niet weinig.
– Door mensen ontketende milieurampen, die zo groot zijn dat we ze maar verzwijgen. Enkele voorbeelden: 1: Kerncentrale ramp van Japan, en last but not least: de wereldwijde gevolgen daarvan. 2: Al het water is inmiddels plastic. Alles wat leeft daarin- en daarvan verder afhankelijk is, zit al goed gevuld met plastic. Hoefde ik de documentaire enkele weken geleden niet eens voor te zien om dat te weten.
– Als je je niet houdt aan afval scheiding, een loopje neemt, op burger-particulier niveau daarmee. Dan ben je in je hele leven nog wat het milieu e.d. betreft beter bezig dan iemand die zelfs maar 1x het vliegtuig neemt.

Je bedoelingen zullen uiteraard goed zijn, twijfel ik niet aan. Maar als ik wereldwijd, grensoverschrijdend dus, zie wat er allemaal wel- en niet gebeurt, dan geeft dat gewoon geen hoop. ’t Is jammer maar helaas. Het geld blijft jammer genoeg altijd de enige doorslaggevende factor. Als mensen inmiddels al zo bewust van de toekomst WILDEN ??? zijn ?! Dan was groenlinks ook wel groter geworden op 12 september.

De mensen denken gewoon: het zal mijn tijd wel duren. Er is maar 1 middel, als je dat zou willen. Wereldwijd met harde hand de burgers dwingen en daarbij als overheden dan natuurlijk ook het goede voorbeeld geven. Zie jij dat al gebeuren ? Wereldwijd hé…………..
Flipper

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 basszje

Stop vooral eens al die irritante ketens te ondersteunen lijkt mij . Ergens tussen de regels lees ik dat je nu koffie haalt maar dan met je eigen mok? Hoera, maar het bij AH-to-go rommel. Zelfde geldt voor bv mediamarkt die in 5 jaar zo ongeveer het hele witgoedcircuit heeft weggeconcurreerd.

Een van de dingen die duurzaam ( kan zijn ) maar vooral simpel is is weg van de ketens ( Blokker bv mijdt ik actief, gezien hun jaarverslagen ) en terug naar het MKB. Bij de lokale ondernemers kan je er lokaal ook nog eens wat van vinden als je iets wil en hoef je niet 2 jaar voor een of ander hoofdkantoor te staan op zoek naar de grote baas.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Rob

@12 Spelers zoals de AH die besluiten om bijvoorbeeld enkel nog duurzame verse vis te verkopen zetten daarmee de hele Nederlandse markt op zijn kop. Grote spelers zijn juist cruciaal wil je verandering bereiken. Ik ben benieuwd hoeveel duurzame chocolade op de markt zou zijn als je enkel met kleine zelfstandigen te maken hebt.

@Jojanneke: bespreek aub ook voedselverspilling binnen je groepje. En besef ook dat winkels en restaurants die enerzijds biologische producten leveren, ook regelmatig problemen hebben met hoeveelheden voedsel die ze aan de achterkant van hun winkel weg moeten gooien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 su

De feestdagen komen eraan en de meeste wijn schijnt niet vegetarisch te zijn…

Gooi de schil van een biologische appel in een gesteriliseerde emmer met vijf liter biologische appelsap en dek af. Met wat geluk heb je tegen de kerst cider.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Inkwith Barubador

Supermarkt slecht, alternatief goed!

Het begint wel erg stereotiep te worden, dit soort geneuzel. Er zijn hele hordes mensen die elkaar napraten dat supermarkteten slecht voor je zou zijn, maar ik zie nooit het bewijs ervoor.

Natuurlijk moet je op je voeding letten, maar dat kan ook uitstekend met spullen uit de supermarkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Sil.

@14 Mocht je de factor geluk uit willen bannen, kun je voor de zekerheid Champagnegist gebruiken.

PS. ik heb gistingsflessen te leen voor wie wil. en een zakje gist kan er ook wel vanaf.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Sil.

@Jojanneke

Overigens gebruik ik inmiddels wel zoekmachine Ecosia, en laad ik mijn laptop altijd al op met duurzame energie van Greenchoice.

Ecosia is een extra layer op de infrastructuur van Google. Dat gaat niet veel zoden aan de dijk zetten. Ook Greenchoice is meer marketing dan actie. Kijk uit voor voor namen met eco of green er in, wordt geen greenwashing slachtoffer.
Het is prijzenswaardig dat je bewust wilt gaan leven en dat besef is meteen de belangrijkste en grootste stap.
Mijn advies, laat voorlopig de main stream media (inclusief social) linksliggen en gebruik de vrijgekomen tijd om je in te lezen in de materie en goed na te denken wat je er mee zou kunnen/willen.
Van een oude wasmaschinemotor bouw je een windmolentje dat je laptop kan laden.
Je wilt het, dus je kunt het!

En nu wil ik niet meer voor cynist uitgemaakt worden ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 su

@16: Ik gebruik zelf een cider gist. Ook doe ik pecto enzymen en gistvoeding erbij. Er staat nu een 5 liter demijohn mooi te klaren :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Joop

Een vleesloze maandag is ook een goed begin:

http://usnews.nbcnews.com/_news/2012/11/10/15068169-meatless-mondays-la-urges-residents-to-turn-vegetarian-one-day-a-week

Vergeet niet hoeveel water, gras, mais, voer enz er voor elke kilo vlees wordt weggegooid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Sil.

@18

Klinkt goed! Flesje ruilen tegen een zelfgebrouwen Quadrupel?
Let je op Jojanneke? dit is nou nieuwe economie in wording.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Rob

@20 Ik denk er zelf ook sterk over om bier te gaan brouwen. En dan uiteraard om de zoveel tijd de kameraden uitnodigen om het nieuwe brouwsel feestelijk te nuttigen!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 su

@20: Klinkt tof :) Ben relatief nieuw bij dit hele brouwgedoe, dus het wordt voor mij ook een verassing hoe het uitpakt. Ben ook met bier bezig, maar tot nu alleen maar blikkenwerk. Hopelijk ergens volgend jaar overgaan op volmout.

Ohja, hierna ga ik een batch perry maken met biologische perensap.

@redactie: kan er iets gebeuren met mailuitwisseling tussen sil en mij?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Sil.

Hela, de Sargasso brouwclub komt tot leven. Wat leuk.
Bierbrouwen is helemaal niet moeilijk, het beste is om eens met iemand mee te brouwen zodat je de verschillende stappen ziet. Daarna kun je eenvoudig alles maken wat je hartje begeert. Pas op want als je eenmaal echt bier geproefd hebt lust je geen bier uit de supermarkt meer. En kijk ook uit met kameraden, daar valt haast niet tegenop te brouwen.

http://www.hobbybrouwen.nl
als je daar PM’t naar Pizzabakker komt het goed.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Inkwith Barubador

@ Sil
“Mijn advies, laat voorlopig de main stream media (inclusief social) linksliggen”

Sargasso mag dan natuurlijk ook niet meer, hm? Wat een ongelooflijk sektarisch benepen gedoe is dit, zeg. Alleen maar in een kraakpand pompoensoep eten en no future scanderen, anders deug je niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 FiFa

Een aanvulling op de opmerking van Joop over vegetarisch eten.

Op zich is het makkelijker om over te stappen op vegetarisch eten door er geen probleem van te maken. Dat betekent dat je wat tijd moet investeren om echt goed en lekker vegetarisch te gaan koken. En als je toch ineens wat vlees wilt eten dan moet je dat gewoon doen. Ook als we gasten te eten hebben dan passen we het indien nodig gewoon aan. Laat de vleesvervangers lekker in de winkel liggen want die zijn niet om te vreten maar verdiep je bijvoorbeeld in de Aziatische en mediterrane keuken daar is zoveel te halen. Wij doen dit nu meer dan twee jaar en eten nog nauwelijks vlees.
Nu nog een potje eigen gebrouwen bier erbij en dan kan het helemaal niet meer stuk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Sil.

@24

Iedereen moet doen waar hij of zij zelf zin in heeft en zich lekker bij voelt.
Pompoensoep eten in een kraakpand zou niet mijn eerste keus zijn maar goed.
Hetgeen ik poogde te zeggen is dat het bij een omschakeling naar bewuster leven helpt om de grote unilever show een paar maanden uit te zetten. Het geeft je in je hoofd ruimte voor andere input. En het geeft een weldadige rust als niet elke minuut om je aandacht gestreden wordt.

Probeer het eens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 FiFa

Ik vind die term ‘bewuster leven’ zo ontzettend kleinerend naar andere mensen toe. Iedereen leeft bewust en als je denkt dat je wat bewuster leeft dan een ander dan vind ik dat domweg arrogant.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Joop

@27.

Dat vind ik wat gemakkelijk door de bocht. Want sommige mensen zijn inderdaad ontzettend passief, en anderen wat minder. En dat is bij bewust leven precies eender. Maar ja, dat is het gedrag van de voorhoede die op deze manier haar idee aan de man wel brengen. Zo is dat de gehele geschiedenis door gegaan. De mens is toch wel een kuddedier. Van arrogantie betichten vind ik daarom niet een juiste omschrijving.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Sil.

@27

Onlangs besloot ik dat ik mezelf wilde emanciperen van dit systeem van vlug gemak. Bewust leven mag me best een beetje moeite en studie kosten, vond ik.

Bewust leven is de term die Jojanneke eraan gehangen heeft.

en als je dan leest:

omdat ik vergeten was dat de natuurwinkel op zondag niet open is.

Zie je dat de term niet slecht gekozen is omdat in dit geval er inderdaad bewuster omgegaan kan worden met de voedselvoorziening.

/semantiek

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 FiFa

Bewust, groen en nog zo een aantal.
Neem nou die windmolens, corrupte niet werkende systemen die niets opleveren maar wel ‘groen en bewust’ zijn volgens de mensen die er aan verdienen.

Nietszeggende kreten uit domineesland.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 basszje

Met de energie die over het algemeen gespendeerd wordt om enig alternatief de grond in te stampen ten opzichte van het ‘ideale’ unox-vreten-tv-kijken Nederlandse ideaal zou je al een gemiddeld grote stad kunnen verlichten in elk geval .

Ben het wel met Sil eens : ” Hetgeen ik poogde te zeggen is dat het bij een omschakeling naar bewuster leven helpt om de grote unilever show een paar maanden uit te zetten”

Zo moeilijk is het ook niet hoor. Ik vind het stukje ook nogal bakfiets/macrobiotische winkel overkomen maar in praktijk zie je in dit topic al zat mensen met andere invulling daaraan. Overigens mensen die zeggen dat een maaltijd zonder vlees niets is kunnen niet koken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 FiFa

Oh ja, nog een bewustleventip voor de poster:

Ik ben vorig jaar ook overgestapt op Greenchoice, de duurzaamheid bestond toen uit het vervolgen van die club wegens verduistering van miljoenen door twee (inmiddels vervangen) directeuren en een boete van 4 ton voor die club.

Dat was echt een reden om bij die club te gaan, fraude en diefstal was eindelijk inzichtelijk gemaakt. Nu de rest nog en dan kunnen we echt bewust gaan leven.

Wat rest is misschien toch de Bierclub, of gaat het daar op termijn ook gebeuren?

PS: ik zie nu dat het Greenchoice ding in het stukje is weggehaald, sorry, even niet opgelet.

  • Vorige discussie