DATA - De Nederlandse ministeries hebben in 2014 gezamenlijk minimaal €400 miljoen betaald aan bedrijven die geregistreerd staan in het lobbyregister van de EU. Dus kan je gerust zeggen dat de overheid meebetaalt aan de lobbycratie.
Bedrijven voeren een lobby in Brussel uit eigenbelang. Ze geven veel geld uit om hun markt of hun prijzen te beschermen. Dat betekent dus bijvoorbeeld ook zorgen dat er wetten komen die in de toekomst geld kunnen opleveren. Bijvoorbeeld een afluisterwet waardoor de overheid meer gaat uitgeven aan ICT.
De lobby kost de overheid indirect dus op twee manieren geld. Enerzijds geven ze teveel uit aan die bedrijven omdat die de kosten van de lobby doorbelasten in de prijs die ze vragen voor diensten en producten. Anderzijds zorgt de lobby er dus voor dat de uitgaven aan die bedrijven sowieso hoger zijn dan wanneer ze niet voor hun belang waren opgekomen.
Natuurlijk is dit een erg indirecte relatie. Maar toch, als je inkoopmanager bent en je moet belastingcenten uitgeven, hoe verantwoord is het dan als je dat geeft aan een bedrijf dat in essentie te duur is en niet noodzakelijk voor jouw belangen opkomt?
Wordt daar überhaupt over nagedacht bij de inkoop?
Het bedrag van €400 miljoen is een ondergrens. De ministeries hebben sinds kort een deel van hun inkoopgegevens over 2014 als open data ter beschikking gesteld. Privacygevoelige gegevens zijn er uit gehaald (namen van ZZP’rs bijvoorbeeld). En ministeries geven natuurlijk maar een deel van het geld van de overheid uit. Provincies, gemeenten en speciale agentschappen zijn niet meegerekend.
Daarnaast is het zo dat alleen is aangegeven hoe groot het inkoopbedrag ongeveer is per leverancier. Voor bovenstaande berekening hebben we de ondergrens van iedere staffel gebruikt.
En we hebben alleen gekeken naar leveranciers die ten minste €100.000 in 2014 ontvingen. Dat zijn er ruim vijfentwintighonderd.
Al die vijfentwintighonderd namen hebben we vergeleken met de negenduizend namen in het lobbyregister. 66 keer leverde dat een duidelijke match op. Hieronder de lijst plus het minimale inkoopbedrag.
Overigens hebben die 66 bedrijven samen 155 fte (omgerekend voltijd werkende mensen) in dienst. Dat kost toch al snel €20 miljoen per jaar. Dat moet ergens vandaan komen.
| Naam inkoopregister | Minimum | Naam in lobbyregister |
|---|---|---|
| PostNL (incl. TNT Post) | € 102.280.004 | PostNL Holding B.V. (PostNL) |
| Eneco (incl. Utiliq, Vaney, Joulz) | € 48.410.001 | Eneco |
| Atos | € 45.000.007 | Atos SE |
| KPN (incl. Getronics, PTT Telecom) | € 37.510.013 | KPN (KPN) |
| Deltares | € 26.710.002 | Stichting Deltares (Deltares) |
| GSK GlaxoSmithKline | € 25.000.000 | GlaxoSmithKline (GSK) |
| NS – Spoorwegen Nederlandse | € 23.400.004 | NV Nederlandse Spoorwegen (NS) |
| Sodexo | € 16.370.013 | Sodexo SA |
| IBM (incl. Cognos) | € 13.470.002 | IBM Corporation (IBM) |
| Oracle | € 12.480.001 | Oracle (ORCL) |
| G4S Beveiliging (incl. Group 4, Securicor, Falck, Hacousto, Ricas) | € 11.080.005 | Falck |
| KLM | € 10.280.004 | KLM Royal Dutch Airlines (KLM) |
| TNO | € 7.990.009 | Netherlands Organisation for Applied Scientific Research TNO (TNO) |
| Accenture | € 7.410.001 | Accenture International SARL |
| NOGEPA Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Productie Associatie | € 5.000.000 | Netherlands Oil and Gas Exploration and Production Association (NOGEPA) |
| Sanofi Pasteur | € 5.000.000 | SANOFI |
| Xerox | € 3.870.009 | Verein der H√§ndler der Xerox Vertragspartner in Deutschland e.V. (XRXHV) |
| HP Hewlett Packard (incl. Autonomy, Verity) | € 3.310.005 | Hewlett-Packard (HP) |
| Berenschot Groep (incl. HB, KSG, Mazars Berenschot) | € 2.770.007 | Mazars |
| KPMG | € 2.620.005 | KPMG EMA (KPMG EMA) |
| SAP Nederland | € 2.030.003 | SAP |
| Honeywell | € 1.530.001 | Honeywell Europe NV (HON) |
| Trigion Beveiliging (incl. Csu Security, PreNed, Falck Security, Teleguard) | € 1.520.005 | Falck |
| 3M | € 1.120.001 | 3M (3M) |
| DAF Trucks | € 1.050.001 | DAF Trucks N.V. (DAF) |
| Nederlandse Gasunie | € 1.020.000 | N.V. Nederlandse Gasunie (Gasunie) |
| Morpho (Safran Group) | € 1.010.000 | Safran |
| Baxter | € 1.000.000 | Baxter Healthcare SA (Baxter) |
| NLR | € 1.000.000 | National Aerospace Laboratory (NLR) |
| Ernst & Young | € 940.000 | Ernst & Young Europe (EYE) |
| The Boston Consulting Group | € 600.000 | The Boston Consulting Group GmbH (BCG) |
| Sas Institute | € 530.001 | SAS Institute (SAS) |
| Vereniging Tot Behoud van Natuurmonumenten | € 510.010 | Natuurmonumenten (NM) |
| Arval Bnp Paribas Group | € 500.003 | BNP PARIBAS |
| SBS | € 500.000 | SBS Broadcasting B.V. (SBS) |
| Ecofys | € 360.001 | Ecofys Netherlands B.V. (Ecofys) |
| Reprorecht | € 300.008 | Stichting Reprorecht (SR) |
| Buma Stemra | € 300.003 | Buma/Stemra |
| DHL | € 260.004 | Deutsche Post DHL Group (DPDHL) |
| Becton Dickinson | € 250.003 | Becton Dickinson (BD) |
| ThyssenKrupp | € 250.002 | ThyssenKrupp AG (TKAG) |
| Avon Protection Systems | € 250.000 | Avon |
| IUCN International Union for Conservation of Nature and Resources | € 250.000 | International Union for Conservation of Nature EU Representative Office (IUCN EURO) |
| Towers Watson Netherlands | € 250.000 | Towers Watson Limited |
| Vestas | € 250.000 | Vestas Wind System A/S (Vestas) |
| Thermo Fisher Scientific (incl. Fisher Emergo, Fermentas) | € 230.006 | Thermo Fisher Scientific (TMO) |
| Avex | € 220.008 | aviationexperts PCS GmbH & Co. KG (avex) |
| ANWB | € 210.011 | Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (ANWB) |
| Falck Group | € 210.008 | Falck |
| Schuttelaar & Partners | € 180.005 | Schuttelaar & Partners (S&P) |
| Droge & van Drimmelen | € 160.002 | Dr√∂ge & van Drimmelen (Dr2) |
| Stichting Natuur en Milieu | € 150.000 | Natuur & Milieu |
| Johnson Controls Automation Systems | € 120.004 | Johnson Controls (JCI) |
| KPN Lokale Overheid (vh Gemnet) | € 110.006 | KPN (KPN) |
| Natuur en Milieufederaties | € 100.002 | Brabantse Milieufederatie |
| Vereniging van De Nederlandse Chemische Industrie – Vnci | € 100.002 | Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) |
| Lysias | € 100.001 | LYSIAS Partners |
| Volvo | € 100.001 | Volvo Car Corporation AB (Volvo Cars) |
| Considerati | € 100.000 | Considerati |
| Financial Executives | € 100.000 | European Federation of Financial Executives Institutes (EFFEI) |
| Center for International Legal Cooperation | € 100.000 | International Cooperation Center (ICC) |
| KENNISINSTITUUT DUURZAAM VERPAKKEN | € 100.000 | Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) |
| Technip-EPG | € 100.000 | Technip (Technip) |
| Transport en Logistiek Nederland | € 100.000 | Transport en Logistiek Nederland (TLN) |
Met dank aan Datagraver voor het verzamelen en analyseren data.
Reacties (10)
Het is een goede zaak om na te denken over de veel te grote invloed van lobby op politieke besluitvorming, maar de relatie is hier wel heel indirect. Laten we wel zijn, ik betaal als burger op die manier ook mee aan de lobby…
@1: En ik maak dan ook vaak de keuze een leverancier niet te gebruiken om die reden.
Maar doet de overheid dat ook? Of zou ze dat moeten doen?
@2:
zolang lobbyen op zichzelf niet verboden is, lijkt me niet dat de overheid dit moet meenemen.
Het gaat er meer om waar de bedrijven precies voor lobbyen, en in dit kader lijkt het me goed dat de overheid gedragscriteria heeft voor de bedrijven waar ze zaken mee doen.
Waar bedrijven voor lobbyen is niet perse negatief. Er zijn ook bedrijven die lobbyen voor netneutraliteit of voor groene energie.
Ook is het niet perse zo dat geld uitgeven voor lobbyen de prijzen van de producten opdrijft. Als met de lobby een extra belasting voorkomen wordt, kan dit de prijs voor de consument juist drukken.
Maar meer transparantie op dit vlak juich ik toe, dus verder goed werk!
@2: Valide punt, maar dan nog is de formulering me net iets té. Overigens zou je je je kunnen afvragen of het inhuren van oud-politici (of zelfs actieve politici) nog wat zwaarder mee moet tellen.
Het feit dat een politicus blijkbaar niet genoeg werk (of inkomsten) heeft om hem of haar te weerhouden van lobbywerk – als dan niet vermomd als commissariaatje – én dat dat normaal gevonden wordt is nog schadelijker dan de indirecte weg van de inkoop.
Helaas is het ook meteen de reden dat de kans klein is dat er iets met een van de twee gaat gebeuren.
@4: Hoe genuanceerd ook, het blijft een weblog natuurlijk :-)
@4:
En de kans dat er wat niet een aantal “extra-beloning-gevoelige” politici ronddolen, is helaas ook niet uitgesloten, c.q. hoogst onwaarschijnlijk ;-)
Mooie poging weer om de speld te evenaren.
Zijn hier niet wat nullen vergeten?
@8: Nee, dat gaat over het aantal mensen dat ze in Brussel in de lobby hebben werken. Niet over het aantal mensen dat ze in die 66 bedrijven hebben zitten.
gerelateerd:
http://www.ftm.nl/exclusive/zonder-lobby-geen-democratie/