ACHTERGROND - Als Joni Ernst wint in Iowa, dan kunnen de Democraten de Senaat op hun buik schrijven, aldus Harry Reid. De Democratische fractieleider in de Senaat windt er geen doekjes om, en de voortekenen zijn ongunstig. Bruce Braley, de Democratische Senaatskandidaat, heeft in de peilingen een kleine, maar constante achterstand op Joni Ernst. In de uitslagen van de early voters gaat het gelijk op. Ook dat is een slecht teken, omdat de kiezers die voor election day stemmen doorgaans vaker Democraat zijn. De Republikeinen gaan er van dan ook vanuit dat ze de staat winnen en houden Ernst waar mogelijk buiten schot.
Swing state
Iowa is een echte swing state. Dertig procent van de geregistreerde kiezers is Democraat, dertig procent is Republikein; veertig procent heeft geen geregistreerde partijvoorkeur. Obama won er de laatste twee verkiezingen, maar in 2004 versloeg Bush er Kerry. Van de vier Iowans in het Huis van Afgevaardigden zijn er twee Republikein en twee Democraat: de huidige Senaatskandidaat Bruce Braley is één van hen. De zittende Senator uit Iowa is Chuck Grassley, een conservatieve Republikein, terwijl de nu vertrekkende Tom Harkin een liberale Democraat is. Er is geen staat waar kiezers zo weinig gebonden zijn als in Iowa.
Obamacare
Joni Ernst — ‘moeder, militair en onafhankelijk leider’ — voerde de campagne volgens het standaardrecept van de Republikeinen: uitbuiten van de impopulariteit van Obama. Ze richt zich vooral tegen de gehate Obamacare: in een van haar campagnespotjes schiet ze op de schietbaan de Affordable Care Act aan flarden. Braley greep dat direct aan om zijn pleidooi voor wapenwetgeving kracht bij te zetten, maar dat is geen belangrijk thema in Iowa. De economie wel. Het gaat in Iowa relatief goed, en Ernst heeft een goed track record op het gebied van belastingverlagingen. De Republikeinen wrijven Braley uiteraard de slechte prestaties van Obama aan.
Vrouwenrechten
Braley heeft op één thema de overhand: vrouwenrechten. De Democraten pleiten voor versoepeling van de abortusregels in Iowa, in lijn met de wensen van veel vrouwelijke kiezers, en Ernst heeft op dit punt een uitgesproken pro-life standpunt. Door in de campagne steeds te hameren op vrouwenrechten, gelijk loon en abortus, heeft Braley in de peilingen zelfs een voorsprong onder vrouwelijke kiezers opgebouwd op Ernst, die bij verkiezing de eerste vrouwelijke Senator uit Iowa zou zijn in Washington. Dat maakt Ernst ruimschoots goed door onder mannen veel hoger te scoren dan Braley.
Moddergooien
Omdat het electoraat verdeeld is en de campagne geen duidelijke favoriet opleverde, werd de toon over en weer steeds schriller. De steunbetuigingen van bekende Democraten en Republikeinen stapelden zich op; Ernst wist zelfs de oude George H.W. Bush te strikken. Beide kampen kregen van de aan hun partij gelieerde Super PAC’s miljoenen dollars om te investeren in spotjes waarin ze de tegenkandidaat aanvielen. En dat ging gepaard met de nodige modder. Joni Ernst vergeleek politici als Braley met zwijnen:
“It’s a mess- dirty, noisy, and it stinks. I’m talking about Washington. Too many typical politicians hogging, wasting, and full of…let’s just say, bad ideas. It’s time to stop spending money we don’t have and balance the budget. Cleaning up the mess in Washington is gonna take a whole lot of Iowa common sense… Let’s do it together.”
Braley heeft Ernst op zijn beurt weggezet als aluhoedje dat Obama als dictator ziet en beledigde en passant ook de zittende Republikeinse senator Chuck Grassley door hem een boerenpummel te noemen. In de televisiedebatten in Iowa klaagden beide kandidaten vervolgens weer dat hun tegenstander hen zwart maakte.
Defensief
De Democraten raakten in de loop van het campagne steeds meer in het defensief. De tactiek van Ernst om zichzelf neer te zetten als een vrouw van het volk en het platteland, tegenover de arrogante stedelijke beroepspoliticus Braley die deel uitmaakt van de kliek van Obama in Washington, werkte. De strategie van Braley om inhoudelijk het debat aan te gaan en met beleidsvoorstellen en cijfers te komen, was minder effectief. Ernst ontweek het debat om te voorkomen dat ze inhoudelijk uitglijders zou maken. Aan het einde van de campagne liet ze, tot woede van de lokale pers, bewust een aantal interviews schieten.
Opkomst
Pogingen om de opkomst te verhogen, de standaard strategie van de Democraten bij deze verkiezingen, werken in Iowa minder goed dan elders. Relatief veel kiesgerechtigden zijn geregistreerd, en veel kiezers gaan, ook bij de midterms, al stemmen. Dat blijkt ook uit de uitslagen van eerder uitgebrachte stemmen. De Democraten krijgen tot nu toe niet veel meer nieuwe kiezers naar de stembus dan de Republikeinen. Omdat de Republikeinen hun kiezers hebben opgeroepen op om hun stem eerder uit te brengen, lijken ze het relatief goed te doen. Ernst lijkt daardoor aan de winnende hand, wat weer kiezers trekt die op de winnaar stemmen.
Peiling
Drie dagen geleden publiceerden de media een gezaghebbende peiling waarin Ernst een voorsprong van maar liefst zeven procentpunten op Braley had. Nu kan het vandaag allemaal nog anders uitpakken. De polls zitten er wel vaker naast, de opkomst kan meevallen voor de Democraten en misschien werpt hun campagne om nieuwe kiezers te werven toch vruchten af. De Democraten geloven er op grond van hun interne kiezersonderzoek nog in. Maar alles wijst er op dat ze in Iowa gaan verliezen. Afgaande op Harry Reid betekent dat een Republikeinse meerderheid in de Senaat. De Midterms 2014 zouden niet de eerste verkiezing zijn waarin Iowa een beslissende rol speelt.