COLUMN - Elke vier jaar presenteert het RIVM de Volksgezondheid Toekomstverkenning: een trendanalyse, die in het verleden geregeld heeft gezorgd voor nieuw beleid. Zo was de VTV van 1993 een van de eerste beleidsstukken waarin werd gewaarschuwd voor de impact die chronische ziektes in de toekomst op de zorg zouden hebben. Niet dat we in de toekomst plotseling vaker ziek zouden worden, maar fatale ziektes zouden beter kunnen worden ‘gemanaged’. Je ging dan simpelweg minder snel dood aan aderverkalking, hartproblemen, kanker of suikerziekte. Die vreugdevolle constatering vergde een drastische herbezinning op het gevoerde beleid.
Afgelopen week publiceerde het RIVM een nieuwe toekomstverkenning: ze keken opnieuw een kwart eeuw vooruit. Hoe staat het er in 2040 voor met onze geestelijke en lichamelijke gezondheid, bij ongewijzigd beleid?
We leven tegen die tijd stukken langer, roken minder, voelen ons aanzienlijk eenzamer, hebben vaker serieus overgewicht, en het aantal mensen met dementie en psychiatrische stoornissen stijgt extreem. Ik bestudeerde de staatjes met grote belangstelling.
Gaandeweg viel me iets op. Trends uit het verleden werden in het rapport lineair naar de toekomst doorgetrokken: zoveel minder rokers in de afgelopen jaren zouden tot evenveel minder rokers in de toekomst leiden, zoveel meer mensen met overgewicht in de afgelopen kwart eeuw werden vertaald naar evenveel extra mensen met overgewicht in de komende 25 jaar, zoveel meer mensen met dementie in de afgelopen 25 jaar zou in de toekomst betekenen dat… Enfin, u snapt het punt.
Maar zo werkt het niet. Iedereen die vertrouwd is met interventies, weet dat de eerste kleine ingrepen veel succes hebben, zodat de doelgroep flink slinkt; maar naarmate beleid meer succes boekt, wordt het moeilijker om de laatste doelwitten alsnog mee te krijgen. Met de verhoging van de tabaksprijs verklein je gerust de aanwas van nieuwe rokers, maar uiteindelijk zit je met de verstokte rokers: om hen om te krijgen, is pertinent ander beleid nodig. En die rationale geldt op meer vlakken: er zijn grenzen aan wat beleid vermag. Toch trekt het RIVM de lijntjes kalmpjes door: volgens hen zal ook bij ongewijzigd beleid – zoals het blijven boycotten van de e-sigaret – de groep verstokte rokers even hard blijven dalen als in de afgelopen 25 jaar het geval was.
Er zijn andere tegenwerpingen. Dat inkomen en gezondheid op complexe wijze verbonden zijn, weet iedereen: hoe armer, hoe ongezonder. Maar het RIVM verdisconteert de groeiende armoede in Nederland niet in haar projecties: bij hen blijven de inkomensverschillen ook in de toekomst stabiel.
Evenmin kijkt het RIVM naar onze context. Klimaatverandering speelt geen enkele tol in hun projecties: de geschatte effecten van luchtvervuiling, extremer weer, droogte, grotere hitte – ze ontbreken ten ene male, al bepalen weinig andere invloeden onze gezondheid zo als onze omgeving doet.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (9)
Is gezondheid wel maakbaar? Ja, tot op zeker hoogte wel. Van roken wordt je niet gezonder, net zo min als van veel drinken of fysiek zwaar werk doen een leven lang. Deels dus beïnvloedbaar door het individu (roken, drinken, overgewicht), deels overmacht.
Toekomstverkenningen qua beïnvloedbare oorzaken zijn voor het individu niet interessant. Die mag zelf weten of hij rookt, drinkt of dagelijks zichzelf volpropt met martelvlees. Interventies hier op zijn alleen nuttig als dit gedrag tot maatschappelijke kosten leidt. Of als het gaat om dierenwelzijn. Maar dat laatste wordt niet zo interessant bevonden.
@1: Daarom is er geen Partij voor de Dieren… Oh wacht!
Klein jaartje aan de vapor Karin,is het stoppen met roken nog niet gelukt dat de sponsor vermeld moet worden? Dat was toch je insteek.
Wetenschappelijk heeft dat ding nl. geen nut.
Wel vinder er veel cloudwedstrijden plaats onder de jeugd en is het vooral in Azie een drama.
Het heeft 0 % effect gehad op de tabaksconsumptie of de kwaliteit van je lucht.
Dat je in een oude 2 takt rondkachelt en van de staat geen subsidie krijgt voor beter,tja…links bestuur daar?
De lucht kwaliteit is hier prima,geen fijnstof,geen uitlaatgassen,sociale omgeving…
Amsterdam, eigen keuze om martelvlees te worden,.Teveel mensen,te weinig groen..
Tijd om wat afgewerkte olie te verbranden,wegbrengen is gewoonweg niet met te betalen blijkbaar.
Iedereen flikkert sinds de invoering van Diftar alles in het het bos.
@0: maar het mooie is dat er om de paar jaar een nieuw rapport uitkomt. En je zal dan zien dat de stijging iets minder hard gaat, dus het regressielijntje komt iets lager uit. Net zolang tot het regressielijntje uiteindelijk vlak loopt, maar dan ben je dus 10 rapporten en 20 jaar verder.
@3: Op de man spelen much?
@2
Je wilt een verschijnsel in de marge exemplarisch verklaren voor Nederland? Serieus?
@6: Een partij met zetels in de eerste, Tweede kamer etc is volgens Lutine de marge. Serieus?
@7
Je trolt JANC. Ik maakte de opmerking dat dierenwelzijn niet zo interessant wordt bevonden in ons land. Iets wat dagelijks vast is te stellen als je een willekeurige super binnen loopt. Het is ook niet zo goed voor je gezondheid, al die kilo’ s vlees.
Een marginaal partijtje als de PvdD doet helemaal niet ter zake in dit verband.
Wederom kruip je tussen een een gesprek wat je geen reet aan gaat Janc, neem een cursus sociale vaardigheden ofzo.
Niemand die je hier ook maar enige aandacht schenkt maar je lampje brandt niet. Troll lekker verder tegen de muur.
Bedankt voor je compleet overbodige bijdrages.
Ik speel niet op de man maar vrouw/mens.
Noem het nieuwsgierigheid.
Noem het fact checken i.p.v. blindeling klappen voor elk optreden over duurzaamheid en de spreker wegrijdt in een luxe mercedes en 5000 euri in tha pocket.
Ik zie dat links en rechts en ben dus kritisch.
De Ombudsworst om te voorkomen dat de simpele burger erin trapt en 100 euro overmaakt naar een crowdfund zonder te checken.
Die E sigaret werkt niet. Ook niet preventief.
Pure wetenschap versus mindfulness placebo gelul.
Karin schrijft goed, haar prestaties tegen Scientology ongenaakbaar maar dat wil niet zeggen dat ik als een kritiekloze koe op de tribune zit.