Afgelopen donderdag verscheen er op de voorpagina van de Volkskrant een fraaie grafiek met daarin de rente van staatsobligaties van de PIIGS in de tijd uitgezet. Enorme pieken maakten zichtbaar hoe groot de crisis wel niet was. Maar was dat wel terecht. Aangezien ik de krant las voordat ik koffie op had, was ik zelf niet scherp genoeg. Alleen een vaag gevoel van onrust bleef achter. Gelukkig was een van onze bezoekers zo aardig om via de mail aan te geven wat er precies niet klopte.
We gaan dat eerst even visueel duidelijk maken. Hier het origineel uit de Volkskrant:
Dan de correcte versie:
U ziet, de schaal en het nulpunt van de y-as verschilde per grafiek. In de gecorrigeerde versie is de schaal gelijk gemaakt aan die van de eerste grafiek en alles op de juiste hoogte gezet. De argeloze lezer zou bij de oorspronkelijke versie kunnen denken dat alle getoonde landen in even grote problemen zouden zitten als Griekenland. Maar dit is nog ver van de realiteit.
Natuurlijk is er wel degelijk sprake van een zorgelijk probleem. Maar de door de Volkskrant gekozen representatie maakt het veel te bont.
Lies and statistics | Volkskrant en de schuldencrisis
Foto:
Reacties (37)
Het was een trompe-l’oeil!
Lies, Damned Lies and Statistics!
Hoe vaker je de Volkskrant leest, hoe vaker dit soort dingen je opvalt. Ook met één enkele grafiek valt te rommelen, bijvoorbeeld door de y-as van, pak ‘m beet, 98 naar 102 te laten lopen. Op die manier kun je enorme schommelingen suggereren. Van dat stijlmiddel is de Volkskrant een gretig gebruiker.
Good catch!
Bij de NRC wordt deze truc ook standaard gebruikt.
Nieuws is er niet, nieuws maak je.
Wat de grafiekjes wel laten zien, is dat rente op tweejarige obligaties binnen één maand gigantisch is toegenomen voor met name Griekenland, Portugal en Ierland.
De weergegeven tijdsperiode is echter te kort om te kunnen zeggen of deze steiging een bijzondere situatie is, of vaker voor is gekomen.
Leuk. Bovendien hangt de ernst van schuldenlast af van inkomsten.
@caprio: Yep. Heb nog even overwogen om dat nog inzichtelijk te maken, maar dat werd toch wat veel werk. Bovendien ontnuanceer ik mezelf dan, gegeven de situaties in Spanje en Italie :-)
Deze mag hier wel bij:
http://www.ted.com/talks/lies_damned_lies_and_statistics_about_tedtalks.html
Oa door dit soort geintjes ben ik vorig jaar naar NRC.next overgestapt. Ik raad iedereen het aan hetzelfde te doen.
@Daniel: Maar ik heb ’s avonds al het NRC. Dus NRC.next zou toch wat dubbel zijn. En andere alternatieven voor bij het ontbijt zie ik niet.
@6: Waar ik wel benieuwd naar ben is, is de rente op obligaties ook toegenomen voor “stabiele” landen zoals Duitsland en Nederland? Aangezien deze niet ter vergelijking in de Volkskrant worden afgebeeld kan de lezer ook niet een relatieve indruk krijgen, waardoor de suggestie van catastrofe alleen maar versterkt wordt. M.i.
Tsssss. Scherp, scherp. Mooie debunking. Hulde!
Dit is een beetje overdreven hoor.
De strekking van het artikel is dat de rente op staatsobligaties in de PI(I)GS in de laatste maand ten opzichte van de periode ervoor sterk is gestegen (in die landen). Dat is dus een inter-nationaal ipv een intra-nationaal gegeven. En het is idd zorgwekkend zoals de VK zegt.
En de schaal op de X as is duidelijk aangegeven. Er is niet echt sprake van misleiding zou ik zeggen (tenzij je daar bewust naar zoekt, want dan zal je het altijd vinden, dat is natuurlijk de afgeleide van de “wijsheid” dat je met statistieken alles kan bewijzen wat je maar wilt).
@Steeph: Trouw?
@Daniel: Nah, tried that. Net niet mijn krant.
@Leon: Jij hebt het artikel gelezen, iets wat veel mensen niet doen. Dus die doen het met de kop en een indruk die de grafieken achterlaat. Die indruk kan bijna niet anders zijn dan dat het in alle beschreven landen net zo erg is als in griekenland. En dat is nu juist niet het geval.
@14: Daarnaast kun je je afvragen of een half procent (Italië en Spanje) stijging daadwerkelijk een sterke stijging is. Het is gewoon overduidelijk dat de grafiekjes zijn gemanipuleerd (0-punt weggelaten, schaalverhouding aangepast) om ze er dramatischer uit te laten zien.
Ja hallo er is sprake van vijf grafieken die allemaal duidelijk een andere y-as hebben.
Behoorlijk duidelijk als je je ogen en hersenen gebruikt.
Het lijkt mij meer dat voor sommigen de DOnald Duck geschikter is in de ochtend.
@18 Maar waarom hebben ze allemaal een andere y-as? Om te suggereren dat er iets aan de hand is (een “agressief virus”) dat objectief niet bestaat. De rente in Italië en Spanje is met 1,8, resp. 2,1 procent gewoon heel laag.
Het is mij een raadsel dat mensen pretenderen grafieken te kunnen lezen en snappen zonder dat ze naar de y-as kijken. Op school werd je dit vroeger geleerd.
@12. Nederland is de afelopen drie maanden gezakt van 1,2% naar 0,71%.
Duitsland is de afgelopen 3 maanden gezakt van 1,15% naar 0,77%.
@21: Een beetje vergelijkbaar met Spanje en Italië dus (alle twee iets gezakt in de afgelopen drie maanden)?
@flo: welke mensen pretenderen dat dan? mijn punt is nu juist dat mensen daar te weinig ervaring in hebben. en dan heb je als journalist toch een beetje de verantwoordelijkheid daar rekening mee te houden en je informatie begrijpelijk te presenteren. of je zet er een duidelijke instructie bij.
@9 Geweldige TED-talk was dat :)
Ben het toch wel eens met Flo. Je komt een beetje universiteit in de V.S. niet binnen als je in deze ‘leugen’ van de Volkskrant trapt (de toelatingstoets staat vol met dit soort vragen namelijk). Ik vind niet dat journalisten verantwoordelijk gehouden moeten worden voor de onopmerkzaamheid van een Daniel Hoenderdos.
Tja, de krant moet nu eenmaal verkopen en daarvoor moet het wel nieuws met impact brengen.
Een hockeystick heeft nu eenmaal meer impact dan een rommelig grafiekje. En nog meer impact dan die van een hockeystick krijg je met een hele verzameling van gelijktijdig optredende hockeysticks.
Oftewel, gewoon een kwestie van overleven voor de volkskrant.
@25: De abonnees van de Volkskrant zijn allemaal universitair geschoold?
@JSK: Even een vraagje los van de beoordeling van de verantwoordelijkheid van de journalist en/of lezer.
Vind je het goed of slecht als er meerdere grafieken gepresenteerd worden (van meerdere landen in dit geval) die over het zelfde onderwerp gaan, dezelfde tijdsspanne betreffen maar verschillende y-assen hebben?
(Stel dat je dat in een studieboek zou tegenkomen bv, over ontwikkeling BBP of zo)
Mooi overzicht van wat de Griekse crisis ons gaat kosten.
United States (IMF Stake): $345.82 per U.S. household
Slovakia: $617.99 per household
Slovenia: $684.17 per household
Portugal: $707.33 per household
Germany: $745.19 per household
Malta: $769.54 per household
Spain: $776.03 per household
Finland: $776.95 per household
Cyprus: $789.92 per household
Italy: $803.16 per household
France: $877.02 per household
Belgium: $845.40 per household
Austria: $861.13 per household
Netherlands: $866.96 per household
Ireland: $1084.69 per household
Luxembourg: $1675.41 per household
Mooi dat Ierland, Portugal, Italië en Spanje ook meebetalen. Leuk voor latere bail-outs van die landen
Griekenland is gewoon f#ckd met deze deal.
Grappig om te zien dat daar ook de ambtenaren de zondebok zijn. Tis overal hetzelfde, de ware schuldigen blijven zo mooi buiten beeld.
@30: Ja ambtenaar = evil, dat sentiment heerst wel. In NL willen CDA en D66 de arbeidsrecht/ontslagbescherming van de ambtenaren gaan aanpakken. Alvast handig voor als ze straks met hun plannen komen om het ambtenarenbestand te reduceren. Ik ben alleen benieuwd hoe het met de werving gaat als de economie aantrekt of de vergrijzing begint te werken. Want met de huidige loonverschillen tussen publieke en private functies wil dan niemand meer in overheidsdienst werken, als je tegen dezelfde omstandigheden meer kunt verdienen in de privésector.
@28: Eh ja.. want soms ‘past’ dezelfde informatie voor verschillende landen niet in een grafiek(zoals jouw tweede plaatje) laat zien. Maar handiger zou zijn als het punt van het artikel (contagion) werd uitgebeeld door gebruik te maken van groeivoeten van de respectievelijke rentes. Die zouden wel in 1 grafiek passen. Maar goed, groeivoeten worden door nog minder mensen begrepen dan verschillende assen…
@30/31: Ohja… aangezien het de publieke sector is die boven zijn stand heeft geleefd moet de publieke sector inkrimpen? Lijkt mij heel logisch hoor.
Ondertussen had de volkskrant wel gewoon een beetje gelijk:
http://www.rtl.nl/%28/financien/rtlz/nieuws/%29/components/financien/rtlz/2010/weken_2010/18/0504_1530_Mathijs_bouman_dit_voelt_als_begin_kredietcrisis.xml
Ook van de comments op the economist website annex blog en/of columns van Paul Krugman wordt ik niet vrolijk …
@JSK is groeivoet, de eerste afgeleide?
Log afgeleide mbt tijd. Als in y'(t)/y(t). :-)
Af-en-toe moeten jullie toch ook hier eens kijken:
http://www.rtl.nl/financien/rtlz/home/
Grote vriend Rienk Kamer waarschuwt daar al maanden voor een nieuwe zeepbel:
http://www.rtl.nl/(/financien/rtlz/nieuws/)/components/financien/rtlz/2010/weken_2010/16/0421_0830_Rienk_Kamer_waarschuwt_voor_nieuwe_bubbel.xml
En was het niet Karl Marx die al waarschuwde dat je je geld nooit moest geven aan een bankier?
Maar Vreest niet Kameraden.
De redding is Nabij.
@32 Ohja… aangezien het de publieke sector is die boven zijn stand heeft geleefd moet de publieke sector inkrimpen? Lijkt mij heel logisch hoor.
nu alleen nog even onderbouwen :)