Over ethische zaken moet de overheid zo weinig mogelijk bepalen. Geef mensen zoveel mogelijk de vrijheid om keuzes te maken. Op het eerste gezicht lijkt de weerstand tegen de nieuwe donorwet dan ook begrijpelijk. Natuurlijk wil je voor niemand dwingend bepalen wat er moet gebeuren met zijn/haar lichaam na overlijden, dat is iets waar iedereen zijn eigen gevoel bij heeft en respecteert iedereen.
Weet je wat nou handig zou zijn? Als iedereen die er iets van vond, er ook gewoon eens iets over zou zeggen! Registreer gewoon je keuze stelletje apathische wezens! Of je nou voor of tegen bent, het is een persoonlijke keuze die niemand ter discussie zal stellen. Natuurlijk is het confronterend om over na te denken, maar het leven is niet altijd feest en comfort. Op dit moment heeft slechts 40% van de Nederlanders zijn keuze geregistreerd. Ik was oprecht geschokt toen Eva Jinek afgelopen week aan een tafel vol goed geïnformeerde mensen vroeg hoeveel van hen zijn/haar keuze had doorgegeven. Van de 7 gasten had slechts één dame die moeite genomen!
Volgens mij is de 60% van de mensen die ondanks alle campagnes nog altijd geen keuze heeft geregistreerd grofweg onder te verdelen in twee categorieën:
Categorie 1) de oprecht ongeïnteresseerde burger. Hij heeft er op dit moment niets mee van doen, dus het heeft geen prioriteit. Dat het in een minuut geregeld kan worden ten spijt.
Categorie 2) de laffe Nederlander. Vindt het een eng idee, maar voelt zich moreel bezwaard om zich als tegenstander te registreren. Ook vindt hij het wat hypocriet dat hij zelf wel donororganen zouden willen in een noodsituatie, en door niets door te geven kan hij braaf excuusjes gebruiken om zijn geweten te sussen.
Voor de eerste groep zou de nieuwe donorwet een uitkomst zijn. De mensen in mijn omgeving uit deze categorie die ik erover spreek geven allemaal aan dat ze het helemaal prima zouden vinden. Tegen de tweede categorie zou ik willen zeggen: kom op, stap over je trots, en als je het niet wil/durft: even goede vrienden, geef gewoon aan dat je geen organen wil afstaan. Als mijn organen je na mijn overlijden kunnen redden mag je ze onverminderd overnemen. Net als de wetgever op dit onderwerp ben ook ik als donor moreel de beroerdste niet. En voordat je ‘automatisch donor’ wordt met de nieuwe wet krijg je meer kansen en herinneringen om je te registreren dan bij het doen van je belastingaangifte.
Een persoonlijke noot
Tot slot wil ik er als nabestaande iets heel persoonlijks over delen. In 2013 is onze twee maanden oude zoon Yún overleden aan een (zo bleek later) aangeboren afwijking. Na drie dagen te hebben gevochten voor zijn leven maakten de artsen de balans op dat verder behandelen niet in zijn belang was. Compleet verslagen en met een gebroken hart vroegen we of zijn organen dan misschien konden worden gered voor andere jonge patiënten. In de korte tijd hebben we in het ziekenhuis veel leed bij andere kinderen gezien. Ons verlies bleek onvermijdelijk, maar misschien kon zijn veel te korte leventje dan misschien toch nog een cruciale betekenis hebben voor een ander.
Waarom precies is me nog steeds niet duidelijk, maar het bleek juridisch onmogelijk om zijn organen af te staan. Nadat onze zoon zijn laatste adem uitblies in onze armen konden we enkel zijn hartklepjes afstaan aan een weefselbank. We hopen dat zijn hartklepjes een tweede leven hebben gekregen, dat zou betekenen dat zijn leven daarmee ook nog een tastbaar verschil maakt voor iemand.
Afgelopen jaar kwam ik onderstaande video tegen, over een vader waarvan het hart van zijn overleden dochter het leven van een andere man redde. Ik houd het daarbij niet droog. Wat zou ik graag het hart van onze Yún nog een keer horen kloppen.
afbeelding: screenshot uit Youtube fragment van WISN 12 News
Dit blog is geschreven door Joep Bos-Coenraad en verscheen eerder op vrij-zinnig.
Reacties (7)
De regels omtrent orgaan donatie zijn zo strikt dat zelfs al zou iedere nederlander donor zijn dan nog zouden de wachtlijsten niet verdwijnen.
@1: De wachtlijsten worden in ieder geval korter door het nieuwe wetsvoorstel. Doen!
De wet hoort niet te worden aangenomen omdat die de wachtlijsten niet zal verkorten en omdat ie onvoldoende democratisch is.
De wachtlijsten worden zelfs bij een bevolkingstoename al jarenlang korter zonder de nieuwe orgaanroofwet, niet snel maar geleidelijk. Die is dus niet nodig voor het verkorten van de wachtlijsten. Het zou hooguit in theorie wat sneller kunnen gaan.
De wachtlijst is er niet vanwege een tekort aan donoren maar door een tekort aan geschikte organen. Het aantal donoren zal door de nieuwe wet niet zo massaal toenemen dat het aantal geschikte organen voldoende zal zijn voor het wegwerken van de wachtlijst.
Een democratie hoort uit te gaan van opt-out, niet van opt-in.
De meerderheid in de Tweede Kamer was schijn: een tegenstander was (door sukkeligheid) afwezig en de indiener had een persoonlijk belang bij de wet (zieke kinderen).
@3 Een persoonlijke motivatie is niet altijd ook een persoonlijk belang en het ingediende voorstel sluit netjes aan bij het standpunt dat de indienend partij al jaren heeft. Je verdachtmakingen zijn niets anders dan stemmingmakerij.
Verder kunnen zowel opt-in als opt-out voor- en nadelen hebben. Afhankelijk van de omstandigheden bepaal je dan democratisch welke voor- en nadelen het zwaarste wegen. Opt-out is zeker niet per definitie altijd fout.
En een meer principieel punt. Een overleden persoon maakt geen deel meer uit van onze democratie. Juist daarom is er een donorwet nodig die regelt hoe met het achterblijvende lichaam om te gaan.
Ik vind het ook wel netjes dat we geen organen gebruiken van mensen die bij leven aangeven dat geen fijn idee te vinden. Dat is namelijk iets waar ze zich al voor hun dood zorgen om kunnen maken. Of dat al dan niet rationeel is, is daarbij niet van belang. Maar als iemand zelf niet aangeeft er een probleem mee te hebben, wie ben jij dan om te zeggen dat zijn/haar organen niet gebruikt mogen worden?
Zou het tekort aan donoren ook niet opgelost kunnen worden als je iedereen die een paspoort of rijbewijs komt aanvragen dit document alleen verstrekt in ruil voor een ingevuld donorregistratieformulier? Ik heb nooit begrepen waarom die weg niet is gekozen. Je vermijdt het risico dat er organen worden gebruikt van mensen die zich niet expliciet hebben uitgesproken. Ik vind de oplossing die nu gekozen is principiëel niet juist.
@5:
100% mee eens. Ik zie het probleem ook niet.
@5 Verplicht voorleggen zou kunnen. Iemand zijn paspoort of rijbewijs weigeren, omdat hij het niet in wil vullen lijkt me lastiger. In combinatie met opt-out (of desnoods opt-in) lijkt het me wel een goed idee. Niet invullen kost je dan niet je paspoort of rijbewijs, en je ‘keuze’ staat netjes in het register.
Maar ook dat verplicht voorleggen stuit veel mensen tegen de borst. Zij willen niet ongevraagd met de dood en dit soort lastige vragen geconfronteerd worden. Dat is precies de reden dat ze tegen opt-out zijn. Ze willen het recht houden om er niet over na te hoeven denken en toch geen organen af te staan. Categorie 2 uit #0. Het is dus geen compromisoplossing maar een andere vorm van precies dezelfde oplossing.