Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

Wouter Bos stapte dinsdag in de Tweede Kamer bijna op een landmijntje. Hij liep zomaar wild in het rond en praatte met verslaggevers. Dat wekte onrust, want journalisten krijgen vrijwel niets te horen over de vorming van het nieuwe kabinet.

Anderen trouwens ook niet. Herman Wijffels houdt de besprekingen hermetisch afgesloten van de buitenwereld. De informateur zet daarmee een nieuwe norm voor kabinetsonderhandelingen. Voor Wijffels is onderhandelen een tweede natuur. Dat begon al op het boerenbedrijf van zijn familie, waar in de keuken met inkopers eerst koffie werd gedronken, met een Zeeuwse appelbol erbij. Bij de christelijke werkgevers en later, als president van de Rabobank, praktiseerde hij dezelfde methode.

Voor succesvolle onderhandelingen is verbroedering nodig. De partners moeten doordrongen raken van hun gemeenschappelijke belang, maar ze moeten ook precies van elkaar weten welke successen ze ieder apart nodig hebben, om verregaande compromissen te kunnen sluiten. Dat vergt tijd en geduld, de verschillen in het denken moeten stap voor stap worden geanalyseerd. Irritaties worden uitgesproken tijdens de gezamenlijke diners, dan neemt de wederzijdse appreciatie bij de onderhandelaars toe. Zo groeit een verbond tussen Balkenende en Bos.

Wijffels drong er na de eerste marathonsessie in Beetsterzwaag bij de onderhandelaars op aan de cirkel gesloten te houden en het proces niet te verstoren met interviews of uitvoerige rapportages aan de achterban. Dat betekent dat de fracties van CDA, PvdA en ChristenUnie zeer summier op de hoogte worden gehouden van de vorderingen. Af en toe schuiven specialisten van de drie partijen aan tafel, soms op verzoek van de onderhandelaars, om varianten uit te werken. Maar bel middenmoters van
de PvdA- of CDA-Kamerfracties en de frustratie spat er af. Zij weten niets en vervelen zich. Ze smoezen en speculeren met journalisten over hoe de hypotheekrenteaftrek en de AOW opgelost zullen worden, maar ze hebben het journaille niets te bieden. Eind volgende week wordt een basisakkoord verwacht, maar het zal langer duren, omdat onvermijdelijk impasses ontstaan. Wijffels moet die zelfs uitlokken, een paar keer een bijna-crisis laten ontstaan en die dan inventief oplossen. Dat noemen ze ‘met elkaar een leerproces doormaken’.

Des te onbegrijpelijker was het dat Bos dinsdag opeens hardop moest filosoferen over zijn rol buiten een nieuw kabinet. Hij suggereerde dat de partijleider van de PvdA in principe in het parlement moet zitten. “Dat is wel zo helder,” zei hij nadrukkelijk. Maar waarom eigenlijk? Als Bos serieus overweegt niet tot het kabinet toe te treden, heeft dat tot gevolg dat hij vanuit de Kamer in voortdurende concurrentie met Jan Marijnissen het beleid op scherp moet zetten. Dat zal grote spanningen oproepen en leiden tot wat wel een nederlagenstrategie wordt genoemd. Het maakt een kabinet vanaf de eerste dag labiel.

Bos kan nu in de formatie een akkoord uitonderhandelen dat verschil maakt – en als minister van Financiën, met verregaande invloed op alle andere departementen, kan hij een stempel drukken op de uitvoering van dat akkoord. Het is de beste manier om de SP te weerstaan: op een goed getimed moment Marijnissen kunnen verwijten dat hij een salon-socialist is, die geen vitale compromissen durft te sluiten.

Felix Rottenberg
Columnist Het Parool en associate-redacteur VPRO Tegenlicht.

0

Reacties (25)

#1 Draekje

Ja, voor het eerst een analyse van Felix waar ik me volledig in kan vinden.

  • Volgende discussie
#2 Arjan

Tsjah, hij had gewoon niet zo’n grote mond voor de verkiezingen moeten hebben toen hij bezwoer nooit in een kabinet balkenende plaats te zullen nemen. Nu zit ie in een lastig parket.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Sigi

Door die radiostilte ben ik ondertussen helemaal afgekickt. Ze doen maar (dat deden ze natuurlijk al maar nu interesseert het me geen fluit meer). Heerlijk rustig!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Bav

Dit is gewoon weer de volgende pvda prominent die, al dan niet geregiseerd, Bos “overhaalt” minister te worden. Sinds zijn bewind wordt Bos intern amper tegengesproken, maar nu is iedere pvda’er het met Bos “oneens” …..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 mescaline

De verklaring is simpel. Rouvoet wil weer op zijn glimmende Plaats Éen gaan staan in de 2e kamer. Dat lijkt Wouter ook wel wat. Veel speelruimte, veel media-aandacht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 T. Zwiers

En hoe zit dat dan met dat zgn. CDA rapport, wat laatste ‘uitlekte’?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Witteman

Typisch PvdA: alleen maar bezig met strategie en niks over de inhoud. Ook Rottenberg is voornamelijk bezig met macht. Nooit zal je hem horen over de praktische kansen die er zijn voor samenwerking tussen de PvdA de SP, het gaat altijd om de positie van zijn partij en zijn genossen.

Waarom is het toch dat de zogenaamde strategen in het politiek-journalistieke complex meer aanzien hebben dan de mensen die daadwerkelijk iets voor elkaar krijgen? Je ziet het bij verkiezingen ook altijd: vrijwel alle journalisten gaan ten rade bij *kuch* campagnestrategen die voornamelijk met spelletjes bezig zijn, zoals Kay van der Linde en Jaq. Monasch. Nooit eens een campagneleider van de SP, terwijl eerstgenoemden nog nooit 1 verkiezing wonnen en de SP al 13 achter elkaar als winnaar uit de bus kwam.

Jammer dat Sargasso mee gaat in die overschatting van deze deskundologen en partijmastodont Rottenberg ook hier een podium biedt voor zijn PvdA-geschriften. Wees eens iets origineler dan een column uit de oude media over te tikken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Edwin

Bloemen voor Witteman!

PvdA ‘ers geven altijd de indruk enkel met strategie en tactiek bezig te zijn en veel te weinig met inhoud. Men gaat niet uit van de kracht van het eigen verhaal, maar observeert de tegenstander en analyseert hoe deze het best te dwarsbomen. Dat is precies waarop ze op 22 november zijn afgestraft.

Wouter Bos gaf in de campagne de indruk enkel bezig te zijn met imago en politieke ‘spelleltjes’. Hij is daardoor als niet-authentiek ervaren en heeft daarvoor zijn tol betaald. Als hij teveel naar de zogenaamde strategen als Rottenberg en Booij gaat luisteren zal de neergang van de PvdA waarschijnlijk geen halt houden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 pop

@ edwin goede analyse vd strategie

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bontenbal

Inderdaad, bloemen voor Witteman.

En voor Wijers, want het is knap dat hij zo de rust kan bewaren. Echt heel fijn om eens niet overspoeld te worden met nietszeggende quote’tjes van door hitsige journalisten besprongen politici.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Joy

@Bontenbal: inderdaad. Nu zijn ‘ze’ nog even in rep en roer als ‘we’ niet weten waar de geheime vergaderplek is, maar zodra dat bekend is, staren ze naar elkaars navel. Heerlijke rust.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Rik (Student sustainable energy technology)

Witteman, is het niet inherrent aan het zijn van een middenpartij dat je de hele tijd met strategie bezig bent?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Carlos

..en je kan je natuurlijk afvragen wie er meer voor den Arbeider heeft gedaan en zal doen? De SP of de PvdA?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Rik

Gedaan, de PvdA

Zal doen, de SP

Maar die echte ouderwetse arbeider die vind je niet zoveel meer hoor, en een kans van 1 op 3 dat het een Pool is ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Carlos

even een slinkse vraag: heeft de PvdA dat als oppositiepartij of als regeringspartij voor mekaar gekregen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Rik

Als regeringspartij, want zoveel kabinetten zonder PvdA hebben we niet gehad. Bovendien moet je als opossitie wel met verdomd goede voorstellen komen of een minderheidskabinet hebben willen deze het halen.

En dan niet te vergeten het grote aantal bestuurders van PvdA op andere niveaus.

Maar je vraag was natuurlijk, de PvdA draait naar rechts en doet minder zodra voor den arme mensch ze aan het regeren is? Ja, in de oppositie kan je roepen wat je wilt en hoef je veel minder compromissen te sluiten.

Nu kunnen mensen wel gaan roepen dat de PvdA een links kabinet moeten vormen maar dan vergeten we even dat de partij en dus links (waar de PvdA door de zelfde pleitbezorgers graag onder gerekend wordt) dan zou leiden onder kiezers die aan de rechterkant weg zouden lopen. En de PvdA heeft de SP eigenlijk ook geen strobreed in de weg gelegd om zo groot te worden. (Ik kan me niks voor de geest halen waar Bos en Marijnissen de confrontatie opzochten.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 RonvO

@Rik: zoveel kabinetten zonder PvdA hebben we niet gehad
Sins wanneer reken je dat dan? En hoeveel kabinetten zonder, ik zeg maar wat, de VVD of CDA?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Steeph

Makkie:

Aantal kabinetten sinds WOII: 26
Aantal met PvdA (of SDAP): 12
Aantal met VVD: 15
Aantal met CDA (KVP, CHU, ARP): 24

http://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_kabinetten_sinds_WO_II

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 MP

@Steeph,

Kun je nagaan, ze zijn van de grote 3 het minst aan het regeren geweest en ze maken echt alles kapot! Zo kwaadaardig zijn ze nou.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Gerrit

LOL! @MP

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Sir Humphrey

@ Bontenbal (10): Goh, wist niet dat D66 toch nog een rolletje speelde in deze formatie? Eigenlijk dacht ik dat Hans Wijers het te druk zou hebben met de verkoop van Organon en de verhuizing naar Amsterdam (hij liever dan ik). Wellicht heeft ‘ie dat uitbesteed aan Herman Wijffels.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Steeph

@MP: het is nog erger. Zelfs als ze niet regeren maken ze nog alles kapot. Er zou een wet tegen die partij moeten komen. Duivels!!!!
Het land gaat naar de kloten puur vanwege het bestaan van die schandelijke PvdA.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 MP

@Steeph,

:)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 poeticpete

nee het land gaat kapot aan mensen die politiek in generalizaties beloften en hete adem gepreek serieus nemen (inplaats van mensen bij materiaal te passen) en het ‘aangaand wat precies de stemmen op gaan’ en ‘op welke verworteldheid er precies gestemd gaat’ van de contractstabiliteit en vrijwilligheidsgraad laten afhangen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Edwin

Gisteren Marijnissen bij het elfde uur gezien?

Vrij geciteerd:’
‘Rottenberg schrijft wel meer van die vrijblijvende stukjes over hoe de PvdA de SP het best kan bestrijden. Hij kan zich beter bezig houden met een beter Nederland’

En zo is het…

  • Vorige discussie