Lady ‘Yu’ en haar plan

De komst van Tymoshenko naar Brussel kon eigenlijk niet uitblijven. In Maart bracht de Oekrainse minister van Buitenlandse Zaken Tarasyuk een bezoek aan Leiden, en werd precies 3 maanden later gevolgd door Yushenko zelf; die een officieel staatsbezoek aan Nederland bracht. Kort geinstalleerd haastte ook oud-rivaal en come-back-kid Yanukovych zich naar Brussel. Met het bezoek van Tymoshenko hebben we het volledige enigzins relevante Oekrainse politieke spectrum aan ons voorbij zien gaan.

Tymoshenko is hierin ongetwijfeld de meest interessante figuur. Tarasyuk kent zijn plaats, hij is zoiemand als Ben Bot – een zuivere diplomaat van wie je geen spannende politiek hoeft te verwachten. Yushenko is met verve ‘the good guy’, en Yanukovych in schril contrast ‘the bad guy’. Tymoshenko zweeft hier tussenin, ongrijpbaar. Een vrouw met een missie; 22 procent van het electoraat in haar broekzak en bovendien zeer geliefd in het buitenland.

Afgelopen maart kwam ik voor de tweede keer terecht in het electorale circus Oekraine. Het eerste wat toen opviel waren de mythische proporties waartoe Tymoshenko zichzelf had opgeblazen. Een platgeformatteerde mediacampagne waar onze vaderlandse spindoctors nog een puntje aan kunnen zuigen! Waar je ook kwam in Oekraine, van Lviv tot Kiev tot Odessa, overal deze maagd Maria, in vlekkeloos wit inclusief aureool en jong groen plantje als symbool voor vruchtbaarheid. (hier voor de liefhebbers)

De conferentiezaal in het Sheraton had beige tonen, en dus verschijnt Tymoshenko in het zwart, met beige parelketting en nog altijd het haar tot aureool gevlochten. Haar speech is bijna net zo gestyleerd. Wie niet beter zou weten zou denken dat Oekraine, na de korte opkomst en ondergang van Tymoshenko als premier, terug verworden is tot een vazalstaat, en dat niemand anders dan Tymoshenko zelf weer orde op zaken kan stellen. Zoals verwacht werpt Yulia zichzelf op als de enige rechtmatige verdedigster van het ‘oranje’ gedachtegoed.

Yanukovitch is in haar ogen de ‘last stronghold’ van oude Sovjet bureaucraten en oligarchen die denken de macht in handen te kunnen houden. Maar ook wat betreft haar eigen falen om orde op zaken te stellen geeft Yulia de schuld aan een volksmentaliteit die, samen met de post-Sovjet elite, niet makkelijk ‘omgebogen’ kon worden. Dat mag zo zijn, die kaart is iets te gemakkelijk uitgespeeld.

Yulia grijpt een aantal rapporten aan om de illustreren dat de Oekrainers ontevreden zijn over de koers van de overheid. Erger is dat er niets aan te doen valt, omdat de oppositie op dit moment geen machtsmiddelen heeft. Door middel van een reeks constitutionele hervormingen zou de macht terug moeten komen liggen bij de oppositie, en naar Frans model, bij de President. Alsof een grondwet een soort politiek instrument is waar iedereen naar smaak elementen aan toe kan voegen. Als Tymoshenko terugkeert in de regering zal dat haar nog bezuren.

Over dat laatste – de terugkeer – werd weinig in het ongewisse gelaten. In de lente van 2007 zou er door ‘parlementaire oppositie’ een hoop gaan veranderen. Want; “de Oekrainse democratie heeft een nieuwe sociale structuur, en ligt op iedere hoek, op iedere straat!”. Sterker nog, politiek is in Oekraine tegenwoordig zo populair dat “mensen liever afstemmen op politieke debatten dan talkshows!”

Ik zal de lezer een voorspelling meegeven; Yulia komt terug, sowieso als premier, waarschijnlijk als president.