Kunst vernietigen is een ambacht apart. Beheers je dat niet, dan faal je als destructie-kunstenaar. Dat is sinds kort wel van toepassing op Banksy. Vijf oktober jl. presenteerde hij in veilinghuis Sotheby’s zijn wellicht grootste mislukking.
Wat een vernietigende daad als kritiek op de kunsthandel heette te zijn, werd een succes voor diezelfde handel. De voor een vette miljoen euro geveilde Banksy is door de halfslachtige vernieling waarschijnlijk een paar miljoen meer waard geworden.
Of was dat tóch de bedoeling van de kunstenaar? Volledige vernietiging of opzettelijke beschadiging van eigen werk is geen onbekend fenomeen in de kunstgeschiedenis. Het kan onderdeel zijn van het scheppingsproces.
De papiervernietiger, de ‘shredder’, speelt wel vaker een rol. Meestal om materiaal te verkrijgen waarmee een nieuw kunstwerk wordt gemaakt, soms ook als symbool voor de een of andere boodschap. De kunstenaar kan zelf de ‘shredder’ zijn en materiaal aan reepjes snijden.
Nathalie Boutté – portret Esther, 2014.
Detail van portret Esther.
Ivano Vitali scheurt krantenpapier aan reepjes en slaat er mee aan het breien.
Ivano Vitali – performance/modeshow, 2015.
Georgia Russel versnijdt soms ook de complete kunstgeschiedenis. Of dat een middel is tegen de strapatsen van de kunsthandel?
Georgia Russell – Unknown remedy II, 2013.
Hyesoo Park verzamelde dromen die mensen hadden opgegeven en gooide die door de shredder. Het resultaat lag later in een ruimte waar mensen zelf definitief afscheid konden nemen van een ooit opgegeven droom.
Hyesoo Park – Dream Dust (Which dream did you give up?), 2011- 2017.
Als al iemands bezittingen worden vernietigd, verdwijnt dan ook de persoon? Michael Landy probeerde van zichzelf af te komen.
“I’m always trying to get rid of myself, so that I can move on. And then I end up always coming back to the same themes… I guess I’m a creature of habit”
In twee weken tijd vernietigde hij al zijn bezittingen. “It was the happiest two weeks of my life”, zei hij jaren later.
Michael Landy – Breakdown, 2001 (ook in deze docu).
Eigenlijk is alles wat af is, verleden tijd. Het werk is gedaan, het proces is voltooid, de handeling ten einde. In alle materiële aanwezigheid, zit veel wat achter ons ligt. Die tijd kan dus door de shredder.
Susanna Hertrich – Chrono-Shredder, 2007 – 2015.
Jeannie Driver haalde persberichten van kunstgaleries door de papiervernietiger en bouwde met de restanten een ‘witte kubus’. De persberichten over tentoonstellingen kunnen als ze goed zijn mensen overhalen de kunst te komen bekijken. Als ze slecht zijn jagen ze publiek weg. Inhoud kan dus gewenste of ongewenste vormen aannemen.
De ‘witte kubus’ als ideale vorm om kunstwerken in te exposeren, is overigens wel een achterhaalde opvatting.
Jeannie Driver – When contents become form, 2013.
Uiteindelijk draait het allemaal om geld.
Er is wel een manier om de idiote prijsopdrijving van Banksy’s stuntkunst te niet te doen: allemaal een kunstwerkje maken en door de online Banksy shredder halen. Of bij een Nederlands lijstenmaker zelf zo’n vernietigende lijst aanschaffen.
Reacties (1)
Bij dit thema moet ik denken aan een vermakelijk verhaal van Paul Theroux, getititeld Minor Watt, waarin een kunstverzamelaar zijn kostbaarste schatten vernietigd in bijzijn van zijn bijna ex-vrouw en andere bewonderaars en kenners. Heerlijk zwart verhaal.