Kunst op Zondag | Slakken

Serie:

In de vorige Kunst op Zondag (hartelijk dank heer Molovich!) nam een reaguurder het op voor de slak. Hij vond dat de slak in de kunst “toch wel erg gedemoniseerd wordt”.

De werkelijkheid is erger. Ik zag afgelopen week een advertentie die meedeelde dat het slakkentijd is en met welke middelen je de beestjes kan bestrijden. Ik ga daar dus niet naar linken, want ik wil het risico niet lopen chemisch verpeste slakken als voorgerecht bij mijn Bourgondische maaltijd te krijgen.

Gek wel dat je nu nergens leest hoe een woedende dierenbescherming actie onderneemt tegen de wrede slakkenbestrijdingsmiddelen. Terwijl in 2012 men nog flink over de rooie ging omdat een kunstenares de huisjes van levende slakken met kraaltjes had versierd. De kunstenares legde hier uit hoe die woede is ontstaan.

De versierde slakken, die de kunstenares gered heeft van een pijnlijke dood, waren symbool voor de hypocrisie die sommigen aan de dag leggen als het om dierenleed gaat.

Werd in de vorige KoZ de slak verbonden met luiheid, één van de zeven hoofdzonden, de slak is symbool voor veel meer dan luiheid, traagheid of geslijm.

Illustratie uit het Gorleston psalmboek – ridder in strijd met een slak, 1310 – 1324.
cc Britisch Library Knight v Snail Battle in the Margins (from the Gorleston Psalter, England (Suffolk), 1310-1324, Add MS 49622, f. 193v.
Kenners van middeleeuwse kunst geven uiteenlopende interpretaties van slakkensymboliek. De ridder die een slak bevecht zou een illustratie zijn van een vers uit psalm 58, waarin David corrupte rechters veroordeelt: Laat hem henengaan, als een smeltende slak.

Francesco del Cossa – Annunciation and Nativity, 1470.
cc commons.wikimedia.org Francesco del Cossa - Annunciation and Nativity (Altarpiece of Observation)
De slak zou ook de vruchtbaarheid van de Heilige Maagd kunnen symboliseren. Goedegelovige middeleeuwers schenen te denken dat slakken bevrucht werden door de dauw. De wonderbaarlijke bevruchting van de Heilige Maagd werd soms vergeleken met de bevruchting van de aarde door het regenwater.

Tegenover al die diepzinnigheid staat de opvatting van sommige kenners dat de slakken niet meer dan humoristische toevoegingen zijn aan deze middeleeuwse kunst.

Antoni Gaudí – slakken in de apsis van de Sagrada Familia, Barcelona, 1893.
cc Flickr miche11e photostream snails on Gaudí's Sagrada Familia cathedral
In de wonderlijke architectuur van deze kathedraal zien sommigen in de twee slakken een verwijzing naar de op een slakkenhuis geïnspireerde trappenhuizen. Maar naast slakken zien we ook slangen, kikkers en ander demonisch gespuis.

Wie tegenwoordig een slak ziet, zal er geen spirituele gedachten bij krijgen. Slakken staan nu voor traag maar wel kleurrijk. Je kunt ze niet alleen versieren, je kunt ze ook kleur laten poepen en daar weer kunst mee maken.

Henri Matisse –  De slak (papierknipsels) , 1953.
cc Flickr Mal Booth photostream The Snail, Henri Matisse, 1953

Salvador Dalí – Snail and the Angel (ontworpen in 1977, voor het eerst gegoten in 1984).
cc Flickr Choo Yut Shing photostream Snail and the Angel Bronze sculptures by Dali

SlinkachuInner City Snail, 2008.
cc Flickr superk8nyc photostream graffiti snail

Lieske SchreuderSnail Labatory, 2008/2009.
cc Flickr Inhabitat Blog academie utrecht - snail poo raw material - lieske schreuder

Erica il Cane – mural in Valencia, 2011.
cc Flickr duncan c Valencia graffiti, Erica il Cane

Stefan SiverudSnailpimp, Castle snail, 2012.
© Stefan Siverud Snailpimp Castle Snail

Cracking Art Group – Slakken op de Kennedy Rotonde Oostende, 2012.
cc Flickr FaceMePLS photostream Cracking Art Group Slakken Kennedy Rotonde Oostende

Een ‘slow sunday’ gewenst.

Reacties (3)

#1 frankw

Mooi onderwerp weer PJ. Maar er mist iets. De enorme natuurlijke vormenrijkdom en kleurenrijkdom van slakken doet niet onder voor de menselijke creaties in schoonheid. De vraag is natuurlijk of het kunst is, ik laat me er in ieder geval graag door inspireren. Zomaar een paar voorbeelden (want dde rijkdom is eindeloos):

Fraaie patronen op grazende slakken (nerieten, die komen ook hier voor):
http://garnalenenkreeftenforum.nl/viewtopic.php?f=24&t=14634

Of wat te denken van de ongebreidelde vormenrijkdom in mm-kleine slakjes van de kalkbergen van Zuid-Oost Azie? http://photos1.blogger.com/blogger2/2936/3558/1600/9%20snails.jpg

  • Volgende discussie
#2 P.J. Cokema

@1: Tja, of kunst op kan tegen de echte natuur? In ieder geval wordt er goed gebruik van gemaakt. Een paar voorbeelden van kunst geïnspireerd op schelpen: Amiria Gale en Georgia O’Keeffe.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Prediker

Ik ga daar dus niet naar linken, want ik wil het risico niet lopen chemisch verpeste slakken als voorgerecht bij mijn Bourgondische maaltijd te krijgen.

Jij eet slakken uit eigen tuin? Maar tenzij je je buren ervan kan overtuigen dat ze geen chemische bestrijdingsmiddelen moeten gebruiken, loop je dat risico dan natuurlijk net zo goed.

Huisdieren idem dito, lees ik trouwens.

  • Vorige discussie