Kunst op Zondag | Genept

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022
Serie:

We maken een trilogietje over nepkunst. De eerste aflevering ging over nep als bedrog. De tweede aflevering behandelde plagiaat, kitsch en doelbewuste fake. Vandaag in het derde en laatste deel: Het publiek voelt zich bij sommige ‘echte’ kunst genept. Hoe echt mag de verbeelding van de werkelijkheid zijn?

Vooral moderne kunst stuit wel eens op onbegrip. Het is de schuld van kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Marcel Duchamp, Andy Warhol en hun navolgers. Zodra kunst te abstract wordt, het niet langer om een fraai schilderwerkje maar om een concept gaat, of als alledaagse attributen op zeefdrukken en posters oppoppen, dan haken ineens heel wat mensen af. Pindakaas kent men wel en men ziet er de kunstzinnigheid niet van in als dat op een museumvloer wordt gesmeerd.

Deze week viert men in Pittsburgh de 85e verjaardag van Andy Warhol, die 25 jaar geleden overleed. Het Andy Warhol Museum opende 6 augustus een life stream zodat de hele wereld nu op bezoek kan bij Andy Warhols graf. Gisteren begonnen enthousiaste vrijwilligers de Andy Warhol Bridge op te tuigen met gebreide dekens.

Zoveel fans als er van Warhol zijn, zovelen vinden zijn werk maar niks. Het is ook onbegrijpelijk dat het schilderen van een soepblikje miljoenen euro’s oplevert. Maar ingeblikt voedsel inspireert nog steeds. Lees vooral verder.

Kunstenaar onbekend – Canned food art yin yang.
cc Flickr swanksalot photostream Canned food art yin yang

Of spuit de Duitse kunstenaar Dyan Wohlar kritiek op het fenomeen? Wil hij met zijn jatwerk van Escher en Andy Warhol zeggen dat dit soort kunst het zicht op werkelijke schoonheid vertroebeld?

Dyan Wohlar – Soepogen, 2013.
© Dyan Wohlar – Soepogen, 2013

Overigens is het met breiwerk omhullen van de Andy Warhol Bridge ook geen nieuwe vondst. Meer een kruising tussen het inpakwerk van Christo en de vele breiwerkjes waarmee bomen, lantarenpalen en ander straatspul worden ingepakt. Ook het ooit zo tuttige breien is tot kunst verheven, maar velen vinden het niet meer dan een kunstje met een kleine k.

Chrys Zantis – Domestic Goddess Installation.
cc Flickr lightsight photostream Chrys Zantis Domestic Goddess Installation

Jeff Wharol – Knitting Man, 2012.
© Jeff Wharol - Knitting Man, 2012

Na Marcel Duchamp was de beer los en zijn musea overspoeld met voorwerpen die tot alledaags gebruik horen. Nog tot op vandaag vallen kunstcritici er over. In 1999 was Tracy Enim een van de genomineerden voor de prestigieuze Turner Prize. Haar doorleefde bed werd niet begrepen. Toch was dat het begin van een stormachtige carrière.

Tracy Enim –  My bed, 1998.
cc Flickr Truus, Bob & Jan too! Photostream Tracy’s bed

Haar collega Carmel Lawhor schilderde een Ikeastoeltje en transformeerde het tot een tafel. Ze werkt nu aan een driedimensionale versie, die eind van dit jaar wordt opgesteld in galerie KaArt.

Carmel Lawhor – The Uncomfor table, 2012.
© Carmel Lawhor - The Uncomfor table, 2013

Soms voelen mensen zich ook genept als de kunstenaar kritiek lijkt te geven op hun levensovertuiging. Regelrecht verontwaardigd zijn ze als dat ook nog eens met extreem profane middelen wordt verbeeld.
Andres Serrano zette een crucifix in een fles, waarin zijn urine zat. Het werk is minstens twee keer vernield door mensen die hier de kunst niet van inzagen.

Andres Serrano – Piss Christ, 1987.
cc Wikipedia.org Andres Serrano Piss Christ 1987

Niet bijster origineel is de kritiek die de Tsjechische kunstenaar Andrej Pachmud op de katholieke kerk op het doek kwakte.

Andrej Pachmud – Les Pieuxoirs, 2010.
© Andrej Pachmud - Les Pieuxoirs, 2010

Een soepblikje naschilderen, een pisbak in een museum opstellen,zo realistisch hoeft kunst voor een groot deel van het publiek niet te zijn. Zelfs niet als het tot kritiek is gemanipuleerd. Dan kun je het maar beter abstract houden. Hoewel er dan altijd mensen zijn die zich genept voelen als ze de titel niet in het werk herkennen.

R. Gopakumar – Dark Water 2011.
cc Wikimedia.org. Gopakumar Dark Water 2011

De in Rotterdam geboren Boy van Stede, nu wonend en werkend in Amsterdam, lijkt een hommage te brengen aan Édouard Manet. Ziet u het er in?

Boy van Stede – Déjeuner sur mauvais herbe 2013.
© Boy van Stede Déjeuner sur mauvais herbe 2013

Soms voelt het publiek zich genept als er te weinig aan de verbeelding is overgelaten, soms voelt men zich genept als er teveel aan wordt overgelaten. Moet kunst dan altijd iets zijn wat tussen echte nabootsing en vergaande abstractie ligt?

Zegt u het maar. En we zijn natuurlijk benieuwd bij welke kunstwerken u zich het meest genept heeft gevoeld.

Reacties (15)

#1 Won Halyard

Andy Warhoofd.

  • Volgende discussie
#2 P.J. Cokema

Ja, die is vreselijk nep. De vraag moest echter iets nauwkeuriger worden geformuleerd: En we zijn natuurlijk benieuwd bij welke kunstwerken u zich ooit het meest genept heeft gevoeld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 bullie

Onbegrip en kunst, dat is een interessante kwestie.
De notie dat begrip c.q. de ratio niet toereikend is voor het ten volle ervaren van de wereld is een kernwaarde van kunst.

Waarom zijn miljoenen die worden betaald voor een gezeefdrukt blik Campbell’s soup merkwaardiger dan miljoenen voor een schilderij van een paar verlepte zonnebloemen.
Waarom stelt een zwart vierkant van Malewitsj “niets” voor en de Nachtwacht “wel iets”.

It’s all in the eye/mind of the beholder. Kunst zet in het beste geval aan tot reflectie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Rigo Reus

Persoonlijk houd ik wel van wat humor, soms in combinatie met wat brutaliteit, in de kunst. Maar niet iedereen heeft diezelfde mening. In dit geval http://forum.fok.nl/topic/541238 kan ik me er ook wel iets bij voorstellen.
Als het woord ‘nep’ valt, dan is het begrip ‘conceptueel’ niet ver weg. Kunstwerken waar de kunstenaar, behalve het bedenken, verder niks aan gedaan heeft. Maar persoonlijk ben ik weer groot fan van http://www.google.nl/search?q=ushering+in+banality&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=xVcHUsmGEqyd0wXHwIGgAw&ved=0CDQQsAQ&biw=1438&bih=708 terwijl al dat houtsnijwerk gewoon uitbesteed is. De naam van die timmerman/houtsnijman staat dan ook gewoon gegutst in dat beeld.
Leuk, die gebreide kutjes, gezellig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 DrBanner

Bij dichtkunst en literatuur voel ik me eigenlijk sneller genept dan bij beeldende kunst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 bullie

“Zich genept voelen” staat tot kunst als “zich beledigd voelen” tot de vrijheid van meningsuiting.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Klokwerk

Als ik in een zaal loop vol landschapjes of bijbelvoorstellingen, dan denk ik soms: dit is geen kunst, dit is huisvlijt. Daar voel ik me dan juist door genept. Warhol heeft me geleerd wat kunst is; het forceren van een andere kijk op zaken. Ik vind hem dus ‘echter’ dan menig schilder uit de gouden eeuw.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 P.J. Cokema

@6: Hulde! Prachtige uitspraak.

En op je @3 Kunst zet in het beste geval aan tot reflectie.
Tja, er zijn mensen die ook daar geen behoefte aan hebben en louter bekoring zoeken in kunst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 P.J. Cokema

@5: Leg eens uit?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Rigo Reus

@5 DrBanner. Ik ben een liefhebber van literatuur en van poezie. Er komt mij best veel onder ogen en het huis van de literatuur en de poezie heeft vele kamers, voor alles is er wel een plekje, begrepen of onbegrepen. Maar soms bekruipt mij ook wel ‘ns dat ‘nep’-gevoel. Bijvoorbeeld, hier voor me ligt die dichtbundel Het Barre Land van T.S. Eliot, in vertaling (Het Barre Land) door Paul Claes. Deze uitgave telt 225 pagina’s. Waarvan voor het oorspronkelijke gedicht 16 pagina’s. Okay, de vertaling staat er ook in, ook zo’n 16 pagina’s. Blijft de rest over voor voetnoten, en de rest van het notenapparaat, allerhande uitleg en verwijzingen. De verwijzingen en raadsels die erin gestopt zijn etc. etc. Maar ergens zendt het gedicht/boek toch de boodschap uit: hier moet je voor gestudeerd hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Micowoco

Een slordige veertig jaar voor Warhol deed een zekere Zwitserse outsiderkunstenaar het al:
http://images.adolfwolfli.cz/hp_big_a9380.jpg

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 P.J. Cokema

Is dat wel een echte Adolf Wölfli?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 P.J. Cokema

@13: Eigenlijk zien we met Warhols Campell Soup, de @11 margarine bij Wölfli en en het pakje sigaretten van Davis hoe de verpakkingsindustrie het stilleven is binnengedrongen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 flip

Ik moet onwillekeurig denken aan Nico Dijkshoorn en zijn boekje over moderne kunst waarin hij voor mij volledig door de mand viel – dom onbegrip leidde daar tot stukken die het niveau van “dat kan mijn kleine broertje ook” niet ontstegen. Soms moet je verder kijken dan je neus lang is en je ergens in verdiepen. Je hebt muziek en je hebt entertainment, en je hebt kunst en leuke plaatjes. Warhol maakte wel degelijk kunst. Treurige en melancholieke kunst ook nog.

  • Vorige discussie