Vorig jaar verscheen er een nieuw rapport van de Rekenkamer over de kosten van de Joint Strike Fighter (JSF). Conclusie was dat ze het eigenlijk niet wisten maar dat het in ieder geval duurder zou worden. Op basis van de huidige, beperkte inzichten, kost het ons land $15.000.000.000 (dat is 15 miljard) over een periode van 30 jaar. Maar het kan ook nog wat meer worden. En verder zijn de opbrengsten voor de industrie slechts $300 miljoen, waarvan het grootste deel voor Stork dat straks in buitenlandse handen is. NL beslist in 2010.
Kamerleden mochten aan het ministerie vragen stellen over dit rapport. Wat vraag je dan bij zo’n mega-project?
“Draagt de Algemene Rekenkamer met de keuze van een foto van een vliegende JSF op de voorpagina van haar rapport niet bij aan een vertekening van de werkelijkheid, omdat er al bijna een jaar geen enkel JSF-prototype meer daadwerkelijk gevlogen heeft?”
Kijk, dat is belangrijk! De foto op de voorkant van een rapport dat niemand leest behalve journalisten en kamerleden zou wel eens de verkeerde indruk kunnen wekken. Spoeddebat! Overigens vliegt het prototype alweer, maar dat konden ze bij het stellen van de vraag niet weten. Oh, en het antwoord was precies één woord lang: Nee.
Gelukkig waren de overige vragen iets beter.
Het is echter duidelijk dat er geen duidelijke antwoorden zijn en dat niemand voor 2010 durft te zeggen dat we misschien nu maar vast moeten besluiten wat Eurofighters te kopen. Daarvan weten we inmiddels in ieder geval hoe duur ze zijn.
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Overigens ben ik van mening dat altijd bekend moet zijn hoe de individuele kamerleden gestemd hebben en dat alle stemmingen direct online beschikbaar moeten zijn.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.
Reacties (26)
gelukkig staat de dollar laag.
Kunnen we voor die $15.000.000.000 geen hippe hogesnelheidstrein-verbinding aanleggen? Bijvoorbeeld Amsterdam-Berlijn… Levert waarschijnlijk meer op voor de industrie, hebben de burgers ook nog wat aan en op de lange termijn zelfs nog goed voor het milieu!
Doet me denken aan een reactie die ik ergens las over de nieuwe begroting voor defensie in de VS. Daar zou je iedere 15 dagen een bemande missie naar de maan mee kunnen financiëren.
Veel leuker toch?
Eigenlijk is dat ‘wereldvrede’ best wel een topconcept: we houden bakken met geld over voor enorm gave dingen; en de gemiddelde mensen wordt er vast een stuk gelukkiger van! Misschien moeten we dat gewoon maar eens invoeren! ;)
@Danny
je doet het klinken alsof we 15 mld over hebben als we geen JSF kopen. Volgens mij zijn er ook nog wel nuttige projecten om het geld in te steken…
Humor over defensieuitgaven (in UK): http://www.youtube.com/watch?v=H6h8i8wrajA
De Nederlandse luchtmacht is de facto een squadron van de Amerikaanse luchtmacht. Daaruit volgt dat we Amerikaans spul kopen.
De JSF zal gewoon een veels beter vliegtuig zijn dan de eurifighter, want dat is slechts een slecht jaren zeventig ontwerp met wat nieuwe avionica erin. Althans dit claimt een vriend die wel erg links is, maar stiekum ook nogal into militaire hardware.
Plus wat Toni zegt snijft ook hout.
@Karsa: Tja, maar zolang “we” nog niet tegen de VS of andere landen met een JSF hoeven te vechten, who cares?
Het is dan nog altijd een beter vliegtuig dan wat er bijvoorbeeld in Afghanistan verder door de terroristen wordt gevlogen (uhh…..).
@Steeph. Willen we ueberhaubt de hardware om met de rus danwel de chinees te vechten. Ik denk/hoop van niet. Wel vind ik humanitair knokken zo nu en dan (Darfur?) wenselijk, en daarvoor hebben we geen uebervliegtuig nodig. Maar dan hoeven we ook geen eurofighter.
Als we aan de andere kant (zie blair thread) “mee willen spelen” als EU-blok, in de buitenlandse politiek dan moeten we ook de beste hardware in huis halen (niet doen zou ik zeggen).
Het is wel eeuwen zo dat ‘militaire’ kennis de bron is waaruit de maatschappy naderhand zijn dorst lest.
@larie: zoals de telefoon en de elektriciteit?
:-P
Je weet zelf toch ook dat de lijst heel heel lang is. Alleen de wiskunde al b.v, vallende kogels, trillende snaren, imaginair getallen (wortel min een)..komaan geef het toe :)
Moet ik nu echt dit weer gaan doorploegen. Verplicht vak (4 studiepunten 4e jaars bijvak filosophie) op de VU.
De F16 loopt intussen al boven de 30 jaar en is dus wel aan vervanging toe. En als je het doet, doe het dan goed. Nu kunnen we we voor die prijs ook een hoop Embraer Super Tucano’s kopen (moet je natuurlijk wel genoeg piloten hebben, hint: niet dus) maar zonder volledige air superiority en elk houtje-touwtje luchtverdedigings netwerk zijn dat sitting ducks.
Nee, dan kan je beter voor een squadron JSF’s gaan. Plus voor onze jongens op de grond een squadron super tucano’s ter ondersteuning, voor counter insurgency zijn het ideale vliegtuigen. Voor die prijs mag er wat mij betreft nog wel een miljardje gereserveerd worden.
@14: Counter-insurgency? Verwacht je dat de Friezen in opstand gaan komen?
Nee, voor als we “ooit” naar Darfur gaan…
@13: Je had het geld dat naar defensie ging en daar (op erg inefficiente wijze) de technologie vooruit hielp, ook rechtstreeks aan onderzoek kunnen uitgeven. Had je voor veel minder geld hetzelfde bereikt. Het is wat onzinnig om te doen alsof de kennis aan het militaire te danken is, gezien de (overigens in tijd en plaats wijdverbreide) onevenredig grote hoeveelheden geld, tijd en mensenlevens die daarin geinvesteerd zijn.
@16: Moet je niet doen. Je kan beter eens wat meer werk maken van het de wacht aan zeggen van de regering in Soedan. Als die het niet rustig kunnen krijgen, is het ook een illusie te denken dat je dat zelf wel kan met propellervliegtuigen.
@18 Je hebt gelijk, ontwikkelingshulp aan Soedan per direct stopzetten ,dat zal ze leren! Wat denk je nou echt wat we de afgelopen jaren hebben geprobeerd?
@19: Niet genoeg, want Europese oliebedrijven kopen nog steeds concessies in Soedan. Denk je nou werkelijk dat we er meer dan symbolisch iets geprobeerd hebben?
Ah, en hier kon het klassieke olie-reductionisme weer om de hoek kijken. Noem er gelijk maar eens paar.
@18: Overigens saillant nieuws, in het kader van je opmerking.
@19: Om alleen even bij Europese bedrijven te blijven, oa. Total/Fina/ELF, Lundin, OMV, Cliveden.
http://www.ecosonline.org/back/pdf_reports/2007/Oil/Oil_industry_in_Sudan.pdf
http://www.hrw.org/reports/2003/sudan1103/5.htm
De F16 loopt intussen al boven de 30 jaar en is dus wel aan vervanging toe. En als je het doet, doe het dan goed.
Maar de F-16 is nog steeds de beste straaljager en had dus prima als uitgangspunt voor een nieuw model kunnen dienen. 30 jaar is oud en China kan inlopen, maar het was slimmer geweest een nieuw vliegtuig te maken dat grotendeels was gebaseerd op bewezen techniek + wat nieuwe inzichten, ipv vanaf de grond af aan opnieuw te beginnen en alles meteen weer het nieuwste van het nieuwste te willen.
@24: Wat wil je zeggen met “China kan inlopen”? Denk je dat wij genoeg JSF-en gaan aanschaffen om China mee te kunnen bevechten bij een conflict over de Spratley-eilanden ofzo?
Nederland heeft geen gevechtsvliegtuigen nodig. Als we die hebben, hebben we ze uiteindelijk voor niets. De vliegtuigen kunnen immers toch pas een rol gaan spelen als ergens het luchtruim al ontdaan is van elke vijandelijke aanwezigheid (want we kunnen nooit genoeg vliegtuigen inzetten om dat zelf te bereiken). Dus je kunt beter eerlijk zijn en toegeven dat de rol van Nederland bestaat uit het bombarderen van gebieden die niet door vijandelijke gevechtsvliegtuigen overvlogen worden. Derhalve heeft Nederland alleen iets aan tactische bommenwerpers en andere directe “groundsupport”. Dan waren de Apaches (hoe fragiel die dingen ook zijn) een betere aankoop.
Dat alles overigens uitgaande van het idee dat Nederland doorgaat op de ingeslagen weg van het democratie bijbombarderen in verre landen die daar eigenlijk niet op zitten te wachten.