KSTn | Evaluatie Wet Uitbreiding Identificatieplicht

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Logo kamerstukken van de dagRuim drie jaar geleden werd de Wet Uitbreiding Identificatieplicht van kracht. Vanaf dat moment moest iedereen boven de 14 jaar zich kunnen identificeren in de openbare ruimte als oom agent dat nodig vond. Bij het aannemen van de wet is gesteld dat na drie jaar er een evaluatie moest komen. Een eerste stap in de evaluatie is een rapport dat het ministerie van Justitie heeft laten maken. Dat verscheen afgelopen week (Big PDF alert!).
Minister Hirsch Ballin lichtte het toe. Conclusie: De wet voldoet prima in het helpen bij de rechtshandhaving.
Nu weet u inmiddels dat ik als een gek op alle privacy-gerelateerde onderwerpen duik. Dus u kunt vast voorspellen wat ik deed toen ik dat hoorde. Jawel, het rapport lezen. Alle 209 oersaaie pagina’s.
Hier mijn conclusie: vooral bij kleine vergrijpen is het middel uitgebreid ingezet. Dat leidt ertoe dat de overheid meer geld heeft verdiend omdat ze of nog een extra boete konden geven (geen ID aanwezig) of makkelijker de boete op de juiste plaats konden krijgen. Het heeft de administratie van de politie makkelijker gemaakt omdat er minder fouten in het bestand komen. Het grootste deel van de Nederlanders is inmiddels braaf een ID met zich gaan meesjouwen waardoor het aantal boetes weer daalt.
En last but not least: er is geen aantoonbaar effect op de criminaliteit of de veiligheid op straat.

De meeste media liepen gedwee achter Hirsch Ballin aan en penden over wat hij ze oplepelde. Alleen de Volkskrant was scherp.

Dan wat details voor wie daar zin in heeft.

Eerst even bij het begin beginnen. Uit het memorie van toelichting bij de wet in 2003:
De regering is van oordeel dat de bestaande beperkte identificatieplichten niet meer toereikend zijn. Daarom moeten deze worden uitgebreid opdat de bestrijding van de criminaliteit en de rechtshandhaving doeltreffender zullen worden.

Er waren dus twee doelen. Eentje ging over de rechtshandhaving, de ander over het bestrijden van de criminaliteit. Dit is in de debatten ook meerdere malen besproken. Ook terrorismebestrijding en de georganiseerde misdaad kwamen om de hoek kijken. En in het publieke debat heeft het zeker een rol gespeeld. Het ging niet zozeer over iets technisch als “rechtshandhaving” als wel over pakken van meer boeven.
Leest u gerust de stukken er nog eens op na in het dossier.

Interessant in deze context is de uitspraak van huidige vice-premier Rouvoet tijdens een debat:
Tot nu toe is het voor mij nog niet aannemelijk gemaakt dat dit wetsvoorstel een daadwerkelijke meerwaarde oplevert. Ik zal aangeven waarom ik daarbij aarzelingen heb. Ik zeg er vast bij, zoals ook in het verslag staat, dat niet zozeer het punt van de inbreuk op de privacy ons doet aarzelen. Dat is in de huidige situatie met de mogelijkheden voor identificatieplicht en het vragen van een identiteitsbewijs al aan de orde. Die afweging hebben wij al gemaakt. Het is niet zozeer de uitbreiding die ons doet aarzelen over de privacy als wel de vraag of het een wezenlijke toevoeging is aan het instrumentarium van politie en justitie. Daar moet het om gaan, wil dit wetsvoorstel op onze steun kunnen rekenen. Tot nu toe ben ik er niet van overtuigd dat wij de burgers moeten opzadelen met een uitbreiding van de identificatieplicht met een toonplicht, die materieel uitwerkt als een draagplicht.
De heer Eerdmans zei dat de uitbreiding een instrument is voor vergroting van de effectiviteit. Dat valt nog te bezien. De minister heeft in antwoord op onze vragen gesteld dat je daarover eigenlijk geen prognose kan geven. Ook in het buitenland, waar al langer met zelfs een algemene identificatieplicht wordt gewerkt, zijn geen afzonderlijke evaluaties van het instrument bekend. Wij weten dus niet of het effectief zal zijn. Het is een beetje een schatting dat het ons zou kunnen helpen. Het wordt niet aannemelijk gemaakt in de stukken.

De CU stemde uiteindelijk tegen. En ze stipten terecht het punt aan dat niet aangetoond kon worden dat het een significant effect zou hebben op de criminaliteit. Nu dat nog steeds niet zo is, ben ik benieuwd wat de CU, als regeringsdeelnemer, straks in de Tweede Kamer gaat zeggen.

Goed, dan het rapport zelf. Belangrijkste punt van kritiek is dat het zich alleen gericht heeft op de mensen politie en justitie zelf. En als je die vraagt of ze er wat aan hebben, is het antwoord vanzelfsprekend:
Op basis van dit onderzoek kan worden geconcludeerd dat de WUID volgens opsporingsambtenaren toegevoegde waarde biedt voor de taakuitoefening.

Kijkt u gerust op pagina 45 van het rapport naar alle onderzoeksactiviteiten. Daar staan alleen navelstaarderige zaken tussen en bovendien geen enkele activiteit naar het bepalen van het effect van de wet op de criminaliteit.
Dat kan als je de onderzoeksvraag lekker eng formuleert en niet naar de werkelijke intentie van de wet kijkt:
De belangrijkste ratio achter de uitbreiding van de identificatieplicht was dat de opsporingsambtenaren en toezichthouders moeten kunnen weten met wie ze van doen hebben in het kader van hun redelijke taakuitoefening. Als personen ter verantwoording worden geroepen voor hun gedrag, moeten ze niet meer anoniem kunnen blijven. Als burgers weg kunnen komen met het opgeven van een willekeurige naam, zonder dat dit geverifieerd kan worden of gevolgen heeft, wordt de effectiviteit van de handhaving en het gezag van de opsporingsambtenaar of toezichthouder beperkt.

Maar wanneer is handhaving effectief? Als er meer boetes uitgedeeld kunnen worden of als de criminaliteit erdoor daalt?

Heel aardig is dan ook dit stukje waarin fijn een uitzondering wordt gemaakt die de meeste Nederlanders nooit te horen zullen krijgen (anders blijven ze misschien niet slaafs genoeg):
Het wetgevingsproces van de WUID is in een stroomversnelling geraakt na gepercipieerde bedreiging van de nationale veiligheid. Dit onderwerp is expliciet aan de orde geweest in de behandeling van het wetsvoorstel. Met betrekking tot bestrijding van zware georganiseerde criminaliteit (inclusief terrorisme) werden geen substantiële effecten verwacht. De effectiviteit van de wet op dit punt heeft wel onderdeel uitgemaakt van het debat in de Tweede Kamer.

En dan een stukje regelrechte oplichting (blz 184):
De WUID draagt bij aan de handhaving van de openbare orde, omdat personen bij dreigende wanordelijkheden vaker uit de anonimiteit worden gehaald. Het blijkt dat de WUID daadwerkelijk wordt gebruikt voor het in kaart kunnen brengen van (jeugd)groepen die regelmatig overlast veroorzaken, in het bijzonder in de grootstedelijke korpsen. Hierdoor vindt preventie van overlast in de publieke ruimte plaats.

En weet u hoe de preventieve werking is aangetoond? Niet! Nou ja, ze hebben het de ambtenaren gevraagd. En natuurlijk zeiden die ja. Maar niemand die het gemeten heeft of de jeugdigen in kwestie eens goed ondervraagd heeft om te bepalen of het effect had op hun gedrag.

Nog een leuk stukje uit het rapport:
In de praktijk blijken zowel gebruikers als burgers zich goed bewust van de leeftijdsgrens van 14 jaar. Jongeren van 14 en 15 jaar blijken vaker een identiteitsbewijs bij zich te hebben en lijken de identificatieplicht (zoals blijkt uit de boetebetalingsbereidheid) beter te accepteren dan personen ouder dan 16 jaar. Een kleine meerderheid van de opsporingsambtenaren zou de leeftijdsgrens graag op 12 jaar stellen. Dit is vooral ingegeven vanuit een veranderend criminaliteitsbeeld.

Daar zal het CDA blij mee zijn. Die wilde in de oorspronkelijke wet eigenlijk al de leeftijd op 12 zetten. Maar los daarvan lees ik hier het volgende uit: je kunt de bevolking niet vroeg genoeg beginnen met indoctrineren. 14 en 15 jarigen zijn nog goed te doen, daarna wordt het lastig. Dus liever eerder beginnen zodat ze het straks heel gewoon vinden dat ze altijd een persoonsbewijs met zich mee moeten dragen. Lekker dociel, zo heeft de macht dat graag.

Goed, wie denkt dat er straks een echt debat over dit onderwerp komt en dat de wet misschien afgeschaft wordt is een beetje lost. De grote partijen zitten op dit punt nog steeds op dezelfde lijn, ook al zijn er geen feiten die hun ideeën kunnen onderbouwen. En verder is het belangrijk je te realiseren dat deze wet een zeer belangrijke basis is voor andere wetten die nog moeten gaan komen. Het recente gedoe rondom identificatie bij het stemmen was al een voorbode. Daarin was de argumentatie immers ook “je moet toch al een ID bij je hebben, dus wat maakt het uit”. Zo zullen er steeds meer wetten en regels komen die er vanuit gaan dat je een persoonsbewijs met je meedraagt en ten alle tijden kunt laten zien. En dan kan die wet dus nooit meer ongedaan gemaakt worden.

Even voor de volledigheid de oorspronkelijke stemmingen erbij gehaald:
Stemming Tweede Kamer:
Voor: CDA, PvdA, D66, LPF, VVD.
Tegen: SGP, CU, SP, GroenLinks

Stemming Eerste Kamer:
Voor: D66, CDA, LPF, VVD, OSF en de PvdA minus drie leden.
Tegen: SP, GroenLinks, de SGP en de ChristenUnie (behoudens het lid Schuurman), en de leden Witteveen, Hamel en Eigeman (PvdA).

Oh ja, ook leuk om te vermelden. Er was indertijd nog een motie om op voorhand wat evaluatiecriteria op te stellen. Iets met meetbare effecten en zo. Uiteraard werd deze motie verworpen. Stel je voor zeg!
 
 
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Mocht u uw ei kwijt willen bij de politiek naar aanleiding van bovenstaand stuk, gebruik dan de site van Mail de politiek.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.

Reacties (31)

#1 MP

Hulde Steeph

  • Volgende discussie
#2 vander F

Eng..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 RB

Mooi stukje weer, Steeph. Dankjewel! De anderen gaan ook duidelijk de goeie kant op. Ik laat het commentaar natuurlijk graag aan de anderen over.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Klaplong

Dit is echt een goed stuk Steeph! Top!

Thanks,

klap

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 jb

Dit is nu waarom ik sargasso bezoek! Bedankt voor het werk!

Rest wel de vraag: wat doen we er aan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Steeph

@jb: Er over schrijven. Politici mailen. De straat op gaan (12 september is er iets op de Dam begreep ik). Aansluiten bij groepen die hier werk van maken (bv http://www.degescandemens.nl/ ). De krant brieven schrijven dat ze er nog meer aandacht aan moeten besteden. Het verhaal (en vooral de lijst) vertellen aan vrienden/kennissen/familie/collega’s.

Zo, jij bent voorlopig even zoet :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Petra

De boeteverdubbelaar werkt dus. :( Andersom is het nog altijd een crime om de naam van een agent los te peuteren als je vindt dat zhij net iets te fel op zhaar strepen staat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Noelaman Zeshandig

En dus blijft Noelaman Zeshandig hardnekkig zonder ID rondlopen (al was het maar omdat hij niet bestaat)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 mescaline

Hm.

De uitbreiding van de identificatieplicht is bij de Volkskrant zelf absoluut niet taboe @Steeph. Je moet er eerst inloggen voordat je ook maar één plusjeofminnetje aan een andere reactie mag toevoegen.

A bit rich zouden de Engelsen zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Steeph

@mescaline: Je kan niet alles hebben :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Eric

Bedankt Steeph voor al je moeite die je er in steekt, het is een erg handig en overzichtelijke post.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 KJ

Ik ben er een beetje ambi over; aan de ene kant vind ik het best goed dat er van een burger een soort van universele kaart gevraagd kan worden; je hebt tenslotte een contract met de staat, en de huidige shitzooi met (dik, groot) paspoort, rijbewijs, Europees ding; is allemaal veel te moeilijk en omslachtig. Aan de andere kant staat niet zozeer de privacy, maar wel de hypocrisie van de staat (zoals laatst weer zo mooi tentoongespreid tijdens de verkiezingen), de kosten (ik vind dat als de staat mij verplicht iets te dragen, dat ik het dan ook fucking gratis mag krijgen ook), het gemak van het wel bij je dragen (double up als OV chipkaart en medisch dossier, bij wijze van spreken), en het gemak van het niet bij je dragen (als ik in mijn zwembroek naar de appie happie ren voor nog een kratje bier, dan moet ome agent niet moeilijk doen en effe meelopen). Ook vind ik dat er een redelijke leeftijds-grens moet zijn; tot een jaar of acht blijf je maar met je fikken van mijn kinderen af. Enfin, dit was uw pragmaticus; terug naar de studio.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bismarck

Goed stuk indeed, klein puntje: De SGP staat zowel bij de voor- als tegenstemmers in de 1e Kamer. Ik neem aan (gezien de 2e Kamer) dat dat bij de tegenstemmers moet zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Ronald2

Dank voor het werk, steeph. Hier heeft een burger iets aan!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Naam

“De belangrijkste ratio achter de uitbreiding van de identificatieplicht was dat de opsporingsambtenaren en toezichthouders moeten kunnen weten met wie ze van doen hebben in het kader van hun redelijke taakuitoefening. Als personen ter verantwoording worden geroepen voor hun gedrag, moeten ze niet meer anoniem kunnen blijven. Als burgers weg kunnen komen met het opgeven van een willekeurige naam, zonder dat dit geverifieerd kan worden of gevolgen heeft, wordt de effectiviteit van de handhaving en het gezag van de opsporingsambtenaar of toezichthouder beperkt.”

Om anonimiteit op te heffen kan ook gebruik worden gemaakt van de biometrische kenmerken van een vingerafdruk. De verificatie tegen een database met namen geeft dan voldoende zekerheid over identiteit. Een ID bij je dragen is dan niet nodig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Michel

Daarom stem je dus D66 – zodat je een zinloze dubbele boete kan scoren!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Bismarck

@15: Ja dat lijkt me ook een veel minder privacy-invasieve maatregel, met veel minder kans op misbruik en alle daarmee gepaard gaande ellende.

Of weet je wat, neem het zekere voor het onzekere en combineer gewoon beide!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Steeph

@Bismarck #13: Goed gezien, aangepast.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Rene

@ Bismarck:

Nou, ik persoonlijk zou het handiger vinden als je je gewoon van te voren bij de politie aanmeldt als je de straat opgaat. Daar valt prima de hand aan te houden met elektronische enkelbanden bijvoorbeeld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Steeph

@Rene en Bismarck: Achterhaalde discussie. Gewoon overal camera’s met automatische gezichtsherkenning. Verder iedereen oppakken die niet herkend wordt. Klaar.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Bismarck

@19/20: ja hallo, jullie hebben het over wat er nog in het vat zit. Ik heb het in #17 gewoon over de realiteit van over drie maanden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Rene

Ja, mogen we nog een een beetje ambitie hebben zeg? Die zesjes-mentalititeit hier altijd…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 gronk

Daar valt prima de hand aan te houden met elektronische enkelbanden bijvoorbeeld.

Alleen als d’r in die enkelband ook een taser zit, danwel een injector met wat tranquilizers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Anton

Helder verhaal. Wat ik echter niet goed snap is het privacy argument. Allen lieden die iemand anders zijn dan ze zeggen te zijn hebben een voor de hand liggende reden om tegen ID plicht te zijn. Als je bent wie je zegt dat je bent wat is dan nog het bezwaar?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 ReinoutS

@Anton, dat de vingerafdrukken centraal worden opgeslagen (ipv alleen op het paspoort, wat ook zou kunnen) betekent dat je bij voorbaat verdacht bent. Zie ook de NRC over wat dit tot gevolg kan hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Anton

@Reinhout, lopen hier niet twee discussies door elkaar? Op mijn rijbewijs, wat ik gebruik voor ID, staan geen vingerafdrukken. Het gaat erom dat je kunt aantonen dat je bent wie je zegt dat je bent. Daar zie ik geen bezwaar tegen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 mindcon

Beste @Medemens,
Beste @Vingerafdrukkers,
Lees hier verder:
Glazen huis … glazen lichaam … glazen brein … !
http://www.volksopstand.net/forum.html?func=view&catid=18&id=1472
Welcome to the Genetic Globalization,
http://www.volksopstand.net/forum.html?func=view&catid=18&id=2299
God Bless Us, Everyone!
Hoogachten

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 gast!

Thnakx Steeph.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie