In een tijd waar hypes, spoeddebatten, kamervragen en soundbites in de media het politieke discours bepalen, is het een verademing een politicus tegen te komen die er anders in zit. Zo’n politicus is Kees van der Staaij van de SGP. Zijn uitspraak in een artikel over de “dynamiek” in het huidige politieke landschap verwoordt zijn positie goed:
We zijn bezig ons parlement om te vormen in een politiek café waar elke avond met een minimum aan kennis en een maximum aan stemmingmakerij de hype van de dag wordt gevoerd.
Maar wat maakt hem dan een uitzondering? Heel eenvoudig, hij werkt aan een grondwetswijziging waarvan de effecten pas over tientallen jaren te meten zijn. Iedereen is nog bezig met te zeuren of het toch niet goed was om een referendum over het gewijzigde nieuwe grondwettelijke verdrag te houden, maar dhr van der Staaij is met de toekomst bezig. Waarom bij ieder groot verdrag van de EU weer opnieuw deze heibel krijgen, als je het ook gewoon een structurele aanpak voor zulke zware verdragen kunt neerzetten.
En diende hij, eerst nog samen met Mat Herben, alweer een jaar geleden een wetsvoorstel in. In dit wetsvoorstel staat dat alle Europese verdragen door een tweederde meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer gesteund moeten worden. Daarmee komt het bijna op gelijke voet met een gewone grondwetswijziging. Het huidige artikel 91 bepaalt nu al dat internationale verdragen die onze grondwet raken een tweederde meerderheid nodig hebben. Het voorstel van dhr van der Staaij gaat net een stapje verder.
Alle recente verdragen ten aanzien van Europa, denk aan die van Nice, Maastricht en Amsterdam, hadden slechts een gewone meerderheid nodig. Voor toekomstige verdragen wordt de drempel dus hoger. Dhr van der Staaij gaat dus niet voor iedere keer een losse discussie over al dan niet een referendum, maar legt de lat in de representatieve democratie gewoon wat hoger. Door het in de grondwet vast te leggen, kan bij een Europees verdrag dat veel weerstand opwekt een regering niet snel even de procedure omgooien. Het heeft dus nogal verstrekkende gevolgen. Maar gegeven het steeds verder toenemende gewicht van Europese verdragen niet eens zo’n slecht voorstel.
Het voorstel is nu voor het eerst in een commissievergadering geweest. Het is leuk om te zien welke stellingen er nu al in genomen worden.
Het CDA vindt het een overbodig voorstel. In de argumentatie snijden ze zich aardig in de vingers trouwens. Ze voeren aan dat alle voorgaande voorstellen (zoals Nice en Amsterdam) reeds met tweederde meerderheid zijn goedgekeurd. Waarom dan dat in de grondwet vastleggen? Dat kan je dus ook omdraaien. Als je zo zeker weet dat ze het toch doen, waarom heb je dan bezwaar tegen zoiets in de grondwet vastleggen. Maar belangrijker nog is dat hier voorbijgegaan wordt aan de tijdsgeest. De mensen zijn veel kritischer geworden m.b.t. Europa. En in de Tweede Kamer, een afspiegeling van de samenleving in bepaalde mate, is nu een gewone meerderheid nog maar net te vinden. Voor een tweederde meerderheid moet dus nog veel duidelijker zijn dat die verdragen ook in het belang van Nederland zijn. Ze zien de bui bij het CDA al hangen. Dus spelen ze zoals gebruikelijk de angst-kaart:
“Is hij er zich voldoende van bewust dat Europa wel zonder Nederland, maar Nederland niet zonder Europa kan?”
PvdA zet zijn kaarten liever in op het proces van de voorbereiding van die verdragen. Volgens de PvdA kan je dan nog invloed uitoefenen. Als je alleen maar aan het einde nog voor of tegen kan stemmen, ben je te laat. Wat een kul argument is, want het een sluit het andere niet uit. En je hebt hiermee juist een instrument in handen waarmee de onderhandelaars weten dat ze wel een goed resultaat moeten boeken omdat het anders nooit de tweederde drempel haalt.
De VVD laat nog niet in haar kaarten kijken.
De SP en PVV lijken duidelijk voor te zijn.
De ChristenUnie voelen er ook wel wat voor maar denken dat het huidige artikel 91 al voldoende houvast biedt.
D66 beginnen toch weer over het referendum. In hun ogen kan alleen een referendum de betrokkenheid van de burger bij Europa verhogen. Toch lijken ze wel wat te voelen voor het voorstel.
In de ronde over de geschiedenis van de goedkeuring van Europese verdragen tot nu toe komt het CDA met het argument van het huidige artikel 91 aan. Daarin staat al dat voor internationale verdragen met een grondwetwijzigend karakter een tweederde meerderheid nodig is. Wat daarbij niet vermeld wordt is dat er eerst een kamerbesluit genomen moet worden of een verdrag inderdaad aan dit criterium voldoet. En dan kan een gewone meerderheid zeggen dat het niet de grondwet raakt en dus nooit de tweederde drempel hoeft te halen. Beetje flauw dus. Gelukkig haalt de SGP fractie dit punt ook onderuit.
Al met al een interessant eerste debat waarbij het nog niet helemaal duidelijk is of er voldoende draagvlak is.
Dit soort voorstellen verdienen veel meer aandacht dan een spoeddebat over een tweede steekpartij op een school.
Ik wens Kees van der Staaij veel wijsheid en sterkte bij de verdere verdediging van het stuk.
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.
Reacties (11)
Ik wens Kees van der Staaij veel wijsheid en sterkte bij de verdere verdediging van het stuk.
Ik ook.
En ik wil tevens voorstellen dat we massaal SGP gaan stemmen om dit voorstel te steunen. Ze doen sowieso wel goeie dingen. Net als de CU. Als ze dan uit hun bol gaan en NL weer massaal naar de kerk willen hebben of andere gekke dingen doen stemmen we ze wel weer weg :)
Gek toch die striktere christelijke partijen (geen CDA dus). Wie had gedacht dat ik nog eens zo over ze zou denken.
Overigens @Steeph:
Gelukkig haalt de SGP fractie dit punt ook onderuit.
Kan best maar je weet toch dat argumenten maken of ze onderuit halen volstrekt irrelevant is in deze tijd? Of niet? Juist het feit dat argumenten – en het debat op zich – worden geinfantiliseerd en misbruikt maakt dit voorstel nuttig.
“En ik wil tevens voorstellen dat we massaal SGP gaan stemmen om dit voorstel te steunen.”
Ammenooitniet. Het is een trojaans paard, en één goed voorstel maakt nog geen zomer.
@HansR: ja, argumenten lijken steeds minder relevant. maar juist daarom vestig ik graag aandacht op die momenten dat er wel een inhoudelijk debat gevoerd wordt. misschien helpt die aandacht weer een klein beetje de inhoudelijke kwaliteit van toekomstige debatten.
Wat ik wel vreemd vind is dat de andere voorwaarde voor een grondwetswijziging (eerst nieuwe verkiezingen met een vastgelegd wijzigingsvoorstel zodat je weet welke partijen voor zijn en dan pas stemming) hier niet op gaat. Juist daardoor heeft de vertegenwoordigende democratie een mandaat om een grondwetswijziging door te voeren. Een 2/3e meerderheid zonder dat de kiezer eerst de partijen heeft kunnen bestraffen/belonen voor hun standpunt is natuurlijk nog steeds geen volksmandaat zoals een referendum. Logisch dat d66 daar dan over begint. In die gedachte zouden alle vorige ratificaties overigens ook nietig verklaard moeten worden.
@bismarck: goed punt. dat zou dus eigenlijk vragen om een nog zwaarder voorstel.
Maar nu schiet mijn kennis misschien een beetje tekort. Moet er niet na een verdrag met consequenties voor de grondwet, ook nog de gewone grondwetswijzigende procedure worden doorlopen? Of gebeurt dat niet? Iemand?
Toekomstmuziek voor één grondwet voor geheel Europa?
Immers, wat is de betekenis van een grondwet?
Ja, dat is interessant, want dat weet ik ook niet, wat is de betekenis daarvan.
Ik heb weleens gesteld dat een Hervormingsverdrag heel iets anders is dan een Grondwet.
Alleen al omdat gewoon geen Grondwet kan worden genoemd.
Of het dat ook echt niet is?
Ook al zou de tekst bijna hetzelfde zijn.
Het is niets anders dan een verdrag!
En dat is wellicht een Grondwet, een verdrag tussen mensen. Een ‘social contract’.
Verder, ik vraag me af of zo’n structuur alles kan ondervangen. We moeten niet denken dat een structuur zaligmakend is.
Van der Staaij is van een foute partij, maar wel een van de betere parlementariërs. Hij was een van de weinigen die in de commissie-Vos (bouwfraude) nog eens pittige vragen durfde te stellen.
@7: Ik geloof dat Steeph al bij de aanloop naar het referendum destijds de conclusie had getrokken dat het verdrag/grondwet (ongeacht de naam van het beestje) veel dingen bevatte die niet in een grondwet thuishoren. Daar staat tegenover dat het ding (zo maar noemen dan?), alsmede al bestaande Europese verdragen, wel ook bindende grenzen stelt waarbinnen de wetgeving wordt beperkt (net als een grondwet). Ik krijg de indruk dat deze ambiguiteit opzettelijk is opgetrokken om als rookgordijn te dienen. Ik vind de hele Europese systematiek namelijk doortrokken van elitisme, in de zin dat de regeltjes zo werken dat de nationale regeringsleiders in feite het beleid kunnen maken, zonder daar goede controle op mogelijk is door een volksvertegenwoordiging, noch op nationaal, noch op Europees niveau.
Dan mag ie wel opschieten, want volgens mij heeft de Nederlandse overheid na de invoering van het “EU Hervormingsverdrag” nog maar bar weinig te zeggen. Dat verdrag moet dan misschien nog wel met 2/3 meerderheid goedgekeurd worden, dat geldt niet meer voor praktisch alle EU-wetgeving die na ratificatie van dat verdrag wordt ingevoerd. Volgens mij geeft Nederland met dit verdrag voor het eerst ever daadwerkelijk wetgevende macht uit handen.
Maar wellicht dat ik iets over het hoofd zie danwel verkeerd begrijp?
1
Als alle EU-verdagen via de zware procedure moeten (of het nu 1 of 2 lezingen is zoals bij de ‘grondwet)’, dan zal dat er toe leiden dat zoveel mogelijk wijzingen in 1 verdrag komen.
Dat leidt dat tot een clusteraanpak zoals we bij de ‘grondwet’ zagen. Maar ok, dit is een praktisch bezwaar.
2
Wat ik bijzonder van dit soort discussies blijf vinden is dat alle referenda onder VN auspicien altijd gehouden worden in de ‘nieuwe’ kieskring wordt gehouden die souvereiniteit krijgt. Maar bij EU doen we het op ouderwetse manier: de ‘oude’ kringen houden referenda (landen).
3
Tja EU wordt zo wel erg ineffectief, hetgeen nadien weer als verwijt gebruik wordt dat ze niks waarmaakt. Dus tegen.