Klimaatverandering laat niet op zich wachten

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Willen we de temperatuurstijging deze eeuw niet verder op laten lopen dan de afgesproken twee graden Celsius, dan zullen er de komende jaren internationaal harde afspraken moeten worden gemaakt. Dr. James Garvey, redacteur van The Philosophers’ Magazine en verbonden aan The Royal Institute of Philosophy, maakt duidelijk dat de urgentie van het aanpakken van klimaatvraagstukken groot is, aangezien die onlosmakelijk verbonden zijn met de leefbaarheid van onze planeet. In het uiterste geval moet hierbij misschien zelfs voorbij gegaan worden aan democratische mechanismen, omdat het voor het klimaat echt nu of nooit is.

Eén veelgehoord argument in het klimaatdebat is dat de ontwikkelde landen verantwoordelijk zijn voor de oplossing van het klimaatproblemen, aangezien zij de grootste veroorzakers zijn van de CO2-uitstoot en de opwarming van 0,7 graad die nu al een feit is. Deze historische verantwoordelijkheid vormt ook de basis voor het huidige Kyoto-protocol. Volgens Garvey wordt dit causale argument nu gecompliceerd doordat landen als China en India binnen enkele jaren minstens evenveel bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen als Westerse landen. China stoot nu al meer uit dan de VS en de prognoses laten zien dat China in 2052 zelfs per capita meer zal bijdragen aan de uitstoot dan de Verenigde Staten.

Maakt het nog uit wie als eerste vervuilde? Hebben de ontwikkelde landen omdat ze nog steeds meer cash en meer macht hebben nog steeds een grotere verantwoordelijkheid? Of zijn China en India meer verantwoordelijk omdat nu bekend is hoeveel schade CO2 veroorzaakt, terwijl dit in het negentiende-eeuwse Engeland niet zo was? Belangrijk is dat de uitstoot in China niet zozeer ten goede komt aan de Chinezen, maar voor een groot deel aan de Westerse consument. We hebben onze emissies uitbesteed.

Een nieuwe morele dimensie

Is het niet eerlijker om uit te gaan van een rechtvaardige gelijke verdeling van de hulpbronnen die er nog zijn? Dit is de basis van het Contraction and Convergence-model. In dit model mochten de ontwikkelde landen vanaf 2000 niet méér uitstoten dan daarvoor, terwijl de minder ontwikkelde landen tot 2030 de ruimte kregen, zodat hun economische ontwikkeling niet in de knop gebroken zou worden en levensomstandigheden van de bevolking nog konden verbeteren. Voorstanders van dit model zijn er al jaren onder alle gezindten: Jan Pronk al in 2000, recent de premier van India en ook Merkel en Sarkozy. Vanaf 2030 zouden alle landen minder uitstoten om de klimaatverandering beheersbaar te houden.

In de praktijk blijkt dat de uitstoot van broeikasgassen de afgelopen jaren niet is afgenomen in de ontwikkelde landen, maar is toegenomen. Bovendien is de groei in de zich ontwikkelende landen veel groter dan gedacht. Hierdoor komt de doelstelling van minder dan twee graden temperatuurstijging acuut in gevaar. Twee graden is volgens wetenschappers de bovengrens van het beheersbare. Daarboven veroorzaken zeer ingrijpende veranderingen in het klimaat allerlei problemen: stijging van het zeewaterpeil, tekort aan water en voedsel. Bij meer dan vijf graden temperatuurstijging is het denkbaar dat 95% van het leven op aarde zal uitsterven.

Onmiddellijke actie is nodig. Als we nu investeren in kolencentrales in plaats van schone energie raken we volgens het Internationaal Energie Agentschap ‘locked in’. Je kunt al voorspellen dat de uitstoot gegenereerd door die centrales de komende jaren te veel is. Dat is volgens de ethiek volstrekt immoreel, omdat we in staat zijn schade te voorkomen tegen relatief geringe kosten. Toekomstige generaties zadelen we niet alleen op met die schade, maar ook met de veel hogere kosten die dan gemaakt moeten worden om dezelfde schade te voorkomen. Klimaatverandering is ook nog eens een niet-lineair probleem. Er zijn tipping points waardoor elk beetje dat we nu genereren grote gevolgen kan hebben. Gravey is somber: misschien is het al te laat om het juiste te doen, om onomkeerbare klimaatverandering te voorkomen.

Politieke leiders en ongehoorzame burgers

Wat kunnen we doen in die situatie? Zelf het goede voorbeeld geven, hoe moeilijk dat ook is. Een moreel gegeven is dat we consequent moeten zijn en in ons eigen gedrag de dingen horen te doen, die we van anderen verwachten. En daarnaast: alles bewegen om de politieke agenda alsnog te beïnvloeden. De wereldleiders laten nu al doorschemeren dat de klimaattop die op dit moment in Durban gaande is, niet zal resulteren in een nieuw bindend verdrag. Toch zullen er politieke leiders moeten opstaan die het gewicht van het klimaatvraagstuk onderkennen en er op korte termijn werk van maken. Anders moet de burger het heft in eigen hand nemen. De bouw van kolencentrales stoppen, de kerstverlichting doorknippen. Zielig voor de kinderen die dat zo mooi vinden? Nee, want we doen het voor de kinderen, aldus Gravey.

Volgende week zal dr. Stephen Humphreys een lezing houden over de slachtoffers van klimaatverandering. Kijk de lezing van dr. James Garvey terug: Climate change victims and justice.

Reacties (20)

#1 roland

Energiebesparing zie ik in dit stuk niet. De keuze is simpel kolencentrales of schone energie. Is de klimaatveandering toch niet zo dringend. Wij zijn rijk goed om ons te hoeden voor de gevolgen; jammer voor die anderen minder rijken!

  • Volgende discussie
#2 Mies ter Ize
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Hans Verbeek

Goed gekozen plaatje: we moeten weer gaan lopen.

De keuze is simpel: je eigen spieren gebruiken of een vervoermiddel gebruiken dat fossiele energie verbruikt (tram, metro, segway, bus, auto, trein)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 zmmoccc - Reactie op #3

Of gewoon niet zulke belachelijke teringeinden afleggen als de gemiddelde hollandse arbeidsmalloot somehow normaal vindt.

#3.2 alt. johan - Reactie op #3.1

@zmmoccc: een kleinere actieradius heeft vaak een negatief effect op je marktwaarde.

#3.3 pedro - Reactie op #3.2

In Vlissingen wonen en in Groningen werken verhoogt je marktwaarde?

Je bedoelt, dat je met verhoogde mobiliteit meer werkgevers tegen elkaar uit kunt spelen en een hoger loon kan krijgen, denk ik. En zo lang we de milieu en andere kosten niet op de vervuiler verhalen, houd je daar netto ook meer van over. Anders heb je hoger marktwaarde, maar ook hogere kosten.

#3.4 alt. johan - Reactie op #3.3

Er wordt wel op de vervuiler verhaald (dmv accijnzen) of dat genoeg is om de (mileu)kosten te dekken, daarover zijn de meningen verdeeld.

#4 Harry

Jammer dat de positieve kanten van “de opwarming” niet belicht worden. Een aantal jaren (2009) geleden liet de Beluga rederij nog schepen met subsidie via de Noorpool varen. Nu de subsidie is weggevallen, is ook Beluga gevallen:

http://www.schuttevaer.nl/nieuws/zeevaart/nid15435-ook-beluga-shipping-in-financiele-problemen.html

Als de aarde wat sneller opgewarmd was geweest, had dit lot de Beluga rederij niet hoeven treffen en waren mijn stookkosten wat lager geweest.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 roland - Reactie op #4

In deze verwijzing niets over de Noordpool route; mij ontgaat het punt

  • Volgende reactie op #4
#4.2 Harry - Reactie op #4.1

Jij je zin:

http://www.heavyliftpfi.com/content/NewsItem.aspx?id=704

Als de aarde nu ff wat sneller opwarmt, dan besparen we heel wat transportkosten en kunnen de produkten uit het Verre Oosten nog goedkoper aangeboden worden!
Dat laatste is van groot belang, zeker voor de lage inkomens!

#4.3 Gentlemaniac - Reactie op #4

Zo ken ik er nog wel één of twee. Opwarming van de aarde zorgt voor stijgende zeespiegels, die vervolgens overstromen. Transport over water is schoner dus uitstoot zal naar beneden gaan. Daarbij zullen er vele memsen sterven en die zullen dus ook stoppen met uitstoten.

  • Volgende reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#4.4 Harry - Reactie op #4.3

Het smelten van zeeijs zal 100% zeker niet bijdragen tot stijging van de zeespiegel. Het smelten van landijs daarentegen weer wel. Het punt is echter, dat we hier alleen maar rampverhalen lezen over klimaatverandering, c.q. opwarming. Ik denk dat opwarming helemaal niet verkeerd hoeft te zijn, maar over die aspecten lees je hier nooit wat.

#4.5 majava - Reactie op #4.4

Geef dan maar wat links naar (goed onderbouwde) stukken over de positieve punten van een warmere aarde. Ik zal niet ontkennen dat die er zullen zijn, maar ik denk niet dat het op zal wegen tegen de problemen van een warmer, maar voornamelijk een veranderd klimaat.

En volgens mij valt het wel mee met het aantal rampverhalen hier. Ik zie vooral veel herhaal-verhalen dat er opwarming is, want dat gaat er bij sommigen al niet in.

#4.6 Herman Vruggink - Reactie op #4.5

De op afstand belangrijkste afweging is m.i. water en voedsel.
Je zou kunnen stellen dat gemiddeld genomen opwarming tot drie graden gunstig is. Zie ook
http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg2/en/figure-5-2.html

Daarmee ben je er nog niet, want niet alleen 1. Potentie (CO2, temperatuur) telt mee, maar ook: 2. Limieten (Water, bemesting)
en 3. Reductie: (Plantenziekten).

Om de theoretische potentie te kunnen ontketenen zal je de nadelen als toename van extremen ( limiet: water) en veranderingen in plantenziekten moeten beheersen.

Ik denk dat je wel mag stellen dat opwarming boven de drie graden in een te hoog tempo niet wenselijk is.

#4.7 Herman Vruggink - Reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#5 majava

@Herman, 14: ja, voedsel gaat heel belangrijk worden, maar wat ik mis in de analyse is dat de opwarming niet overal gelijk gaat. Je 3 graden grens is een wereldgemiddelde. Een rijstveld ergens in Azië heeft schijt aan dat gemiddelde en zal op dit moment (nu we nog ver verwijderd zijn van die 3 graden) al een probleem hebben met de horten en stoten waar de opwarming mee gepaard gaat. Ik denk dat er teveel nadruk op de toekomst ligt. Ik heb een hekel aan paniek, maar nog meer aan politiek correcte kalmte en het loskoppelen van de huidige weer- en klimaatextremen van het huidige klimaat. Lees die laatste zin nog maar en keer en zie hoe debiel het is om die twee zaken niet met elkaar in verband te brengen. Nogmaals; alles wat nu gebeurt heeft te maken met het klimaat van nu. En nu is het al wat anders dan het was. Dat gaat alleen maar nog meer veranderen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 Hans Verbeek - Reactie op #5

voedsel gaat heel belangrijk worden

Neem nu bijv. Saoedi-Arabië. Dat land heeft besloten de landbouwsubsidie af te bouwen en de (olie-opslurpende) ontzilting van zeewater te verminderen. Vanaf 2016 zal Saoedi-Arabië volledig vertrouwen op import van voedsel.

Landen als Egypte, Jemen en Afghanistan zijn al sterk afhankelijk van voedselimport (graan, rijst). Een mislukte graanoogst in Rusland of de VS maakt graan voor die landen al snel te duur.
Het maakt weinig uit of de oogst mislukt door warmte of door koude.

  • Volgende reactie op #5
#5.2 Herman Vruggink - Reactie op #5

Het klopt wat je zegt Majava, we hebben het over gemiddelden. Ik zou niet goed weten hoe we dat anders kunnen beschouwen. Stel een graad opwarming is goed voor 90% moet ik dan terwille van 10% dat niet willen? Ook denk ik dat de aanpassingsmogelijkheden die de agrarische sector heeft zwaar worden onderschat. Het enige wat we wel nodig hebben is de beschikking over goedkope energie. Nu ben ik daar niet zo somber over als Hans Verbeek, maar echt optimistisch ben ik daar ook niet over.

  • Vorige reactie op #5
#5.3 Hans Verbeek - Reactie op #5.2

@Herman: ik ben niet zo somber hoor. Maar je moet gewoon realistisch zijn en de mensen vertellen wat ze kunnen verwachten.
We gaan allemaal dood en er bestaat geen reïncarnatie en geen hemel.
Het is niet zinvol om nu Somalische babies van de hongerdood te redden, waar over 5 jaar geen voedsel meer voor is.

Er is een reden waarom er in de woestijn weinig mensen wonen: er groeit te weinig voedsel.

#6 Lily Dunarause

Samenvattend kunnen we stellen dat er twee soorten pigment zijn pigment die een verf kleur en dekkracht geeft pigment die transparant doorschijnend is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie