ANALYSE, ELDERS - De Italiaanse populisten van M5S (Movimento 5 Stelle, Vijfsterrenbeweging) staan op verlies bij de lokale verkiezingen. Is het afgelopen met de protestpartij?
Hij is er weer: Silvio Berlusconi. Zondag vierde hij de winst van zijn Forza Italia in de eerste ronde van de lokale verkiezingen in Italië. En samen met Matteo Salvini van Lega Nord kijkt hij vooruit naar de landelijke verkiezingen die volgend jaar waarschijnlijk worden gehouden. Salvini meent dat een centrum-rechtse coalitie alleen onder zijn leiding kan winnen. Dan moeten er nog wel wat hobbels genomen worden. Lega Nord is eurosceptisch, wil breken met de euro en steunt het seperatisme in Noord-Italië.
Beppe Grillo, de leider van M5S gelooft nog steeds in de groei van zijn beweging. De landelijke opiniepeilingen voorspellen bij de parlementsverkiezingen een nek-aan-nek-race tussen de Democratische Partij van ex-premier Renzi en M5S. Ons doel blijft de regering over te nemen, aldus Grillo.
De conclusie dat het gedaan is met Grillo’s beweging komt te vroeg. In elk geval lijken lokale verkiezingen met een erg lage opkomst daarvoor niet het definitieve bewijs. Als lokale politici van oude partijen het vertrouwen krijgen wil dat nog niet zeggen dat het anti-establishmentsentiment waar M5S op teert op landelijk niveau is uitgewerkt.
De beweging van Grillo mag zich wel zorgen maken dat dit sentiment zich ook niet gaat keren tegen de eigen vertegenwoordigers. Virginia Raggi, sinds vorig jaar voor M5S burgemeester van Rome, is al meerdere malen in opspraak geraakt vanwege de benoeming van niet geheel smetvrije medewerkers. Dodelijk voor een partij die corruptiebestrijding hoog op de prioriteitenlijst heeft staan.
Een andere bedreiging voor de Vijfsterrenbeweging is het afhaken van aanhang bij de verkiezingen. De opkomst was afgelopen zondag bijzonder laag. Als de woedende burgers die de Vijfsterrenbeweging groot hebben gemaakt uit protest thuis blijven kan Grillo zijn doel wel vergeten. Het is een beetje het lot van een protestpartij. Populair als de nood hoog is. Nu Renzi c.s. Italië zo’n beetje door de crisis heen heeft geholpen zakt de woede naar het oude niveau van apathie.
De volksvertegenwoordigers van M5S hebben zich ook niet waargemaakt als hervormers van het stelsel waar ze tegen te hoop lopen, zeggen hun critici. Vorige week strandde de kiesrechthervorming op gebrek aan steun van de Vijfsterrenbeweging. Dat betekent waarschijnlijk dat nieuwe verkiezingen volgens de oude wet zullen worden gehouden. Voor de Democratische Partij is dat geen probleem. Maar M5S toont zich dan als volksvertegenwoordiger die uit is op hervormingen niet bepaald effectief.
De Vijfsterrenbeweging keert zich in het parlement nu ook tegen een wet die kinderen van immigranten die in Italië geboren zijn het staatsburgerschap wil toekennen. De partij wordt er van beschuldigd met rechts mee te stemmen tegen immigranten en Roma. Virginia Raggi wil voor Rome een moratorium op de opvang van vreemdelingen. Het linkse deel van de aanhang van M5S zal deze stappen met enige scepsis tegemoet zien.
Grillo’s protestbeweging afficheert zich als niet links en niet rechts. Hij zweert bij directe democratie en organiseert aan de lopende band internetstemmingen over allerlei onderwerpen. Maar daarmee is het links-rechts onderscheid in zijn aanhang niet verdwenen. En ook niet bij de vertegenwoordigers van zijn beweging. Toen de delegatie in het Europese Parlement het lidmaatschap van de EVDD (met de UKIP van Nigel Farage) wilde verruilen voor de liberale fractie ALDE (waar ze overigens niet werden geaccepteerd) stapte Marco Affronte over naar De Groenen.
Mocht M5S toch de grootste worden en de kans krijgen een regering te formeren dan zal Grillo met standpunten tegen de EU en de euro eerder naar rechts dan naar links kijken. Samenwerking met Lega Nord en de nationaal-conservatieve Fratelli d’Italia wordt niet langer uitgesloten. Dat zal dan wel het einde betekenen van de linkse protestpartij.
Reacties (4)
Linkse protestpartij? Is een man en dus een partij die vluchtelingen in de Middellandse zee wilt laten verzuipen links? (bron) M5S geeft zelf al aan dat niet te zijn.
Grillo door een iets wat andere bril.
@1: Grillo had aanvankelijk zowel in als Italië als daarbuiten linkse sympathisanten. Zij deelden zijn kritiek op het bestaande politieke systeem in Italië, werden verleid door de belofte van verandering en waren gecharmeerd van zijn pleidooien voor directe democratie. Maar M5S ontwikkelt zich als populistische, eurosceptische partij in een rechtse, antidemocratische richting die we hier bijvoorbeeld ook kennen van Baudet. Het linkse element heeft het onderspit gedolven, al is de beweging wel breder dan Grillo. Overigens gaat het Italiaanse artikel waar je naar verwijst als ik het goed begrijp over het optreden van NGO’s in de Middellandse Zee. Hij vraagt zich af waar ze het geld vandaan hebben.
@2: wat is er nu weer anti-democratisch aan FvD?
Dat NGOs migranten oppikken vlak voor de kust is ook absurt.
@2: Naar aanleiding van data van Eurostat waaruit bleek dat in Italië de meeste immigranten zijn genationaliseerd (voor een groot deel Albanezen, Marokkanen en Roemenen) heeft Grillo een stuk op zijn blog geschreven.
Bij mijn weten zijn het voornamelijk de Italiaanse kustwacht en marine die mensen uit het water vissen en dat doet Grillo af als NGO’s (dat toverwoord doet het altijd goed bij populisten en complotdenkers) die Italië met vluchtelingen overspoelen en hij vraagt zich af wie dat betaalt.
Dat is geen ontwikkeling maar dat is M5S altijd geweest. De ontwikkeling is waarschijnlijk eerder dat bij de ‘linkse’ sympathisanten, op zoek naar de volgende grote verlosser waarbij het kennelijk moeilijk is wereldverbeteraars van semi/crypto-fascisten te onderscheiden, eindelijk de ogen open gingen.
Dat een partij linkse elementen heeft is geen reden die partij ook links te bestempelen; de NSDAP had ook linkse elementen voor iedereen met blond haar, blauwe ogen en het juiste gedachtegoed, Wilders heeft ook linkse elementen voor hulpbehoevende roomblanke bejaarden.