Hulspas weet het | Toen de wetenschap de baas leek

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

COLUMN - Waar moeten we komend jaar bang voor zijn? Een korte rondvraag levert al snel een helder beeld op. De kleine satan heet Geert Wilders; de grote satan Donald Trump. Trump betekent oorlog, daar zijn velen heilig van overtuigd. Onder wetenschappers lijkt iets heel anders aan de hand. De populaire Britse website Buzzfeed vroeg aan tien populaire wetenschappers waar zij nou bang voor waren. De score is als volgt: twee zijn bang voor Brexit; twee voor Trump; vier voor klimaatverandering; een voor bezuinigingen in de zorg; een voor pessimisme.

Afgezien van lokale sores, blijkt er onder wetenschappers eigenlijk maar één angst te leven. Die voor klimaatverandering. De twee stemmen ‘voor’ Trump mogen we namelijk met een gerust hart optellen bij de vier die zich zorgen maken over het broeikaseffect. De president-to-be heeft vele opmerkelijke uitspraken over wetenschappelijke onderwerpen op zijn naam staan (mijn favoriet: hairspray met CFKs zijn onschadelijk voor de ozonlaag als je ze binnenshuis gebruikt), maar over één onderwerp is hij consequent en expliciet: al dat waarschuwen voor het broeikaseffect is onzin. Wetenschappers beschouwen zoiets als ongehoord; de politiek heeft de morele plicht naar de wetenschap te luisteren. Maar die stilzwijgende overeenkomst is verleden tijd. Trump is onderdeel van een generatie politici die over klimaatverandering de schouders ophaalt. En dat kan hij mede doen dankzij de wetenschap.

De in Buzzfeed geïnterviewde wetenschappers laten niet na om duidelijk te maken dat er snel en fors ingegrepen moet worden om een ramp te voorkomen. Maar in wezen zendt de wetenschap op dit vlak al jaren mixed signals uit.

Wanneer aan de Amerikaanse bevolking gevraagd wordt of global warming een serieuze bedreiging vormt voor hen persoonlijk (of voor ‘their way of life’) dan is de stemverdeling praktisch fifty-fifty. Die uitkomst zou je kunnen zien als een falen van de wetenschap om haar alarmerende boodschap over te brengen – maar tegelijkertijd krijgen de Amerikanen die geen serieuze bedreiging verwachten, regelmatig gelijk.

Klimaatwetenschappers beweren immers al geruime tijd dat de grootste gevolgen elders zullen plaatsvinden, aan de Noordpool en in de tropische regio’s, en dat de échte gevolgen waarschijnlijk nog decennia op zich laten wachten. Als dat zo is, en je geeft niks om buitenlandse sores, wat is er dan, hier en nu, nog voor gevaar?

En dan is Trumps standpunt irrelevant. Het is onderdeel van zijn spel met de elite. Door klimaatverandering glashard te ontkennen, lokt hij de oude politieke elite uit zijn tent. Trump wil laten zien, dat hij nieuw is. Anders. Dat is alles. Maar de gevolgen zijn onmiskenbaar.

De wind gaat draaien. De strijd tegen klimaatverandering heeft zijn beste tijd gehad. Over een paar jaar zullen alleen nog wat verspreide actiegroepen volhouden dat het ‘hoog tijd’ wordt om klimaatverandering te keren. De overgrote meerderheid denkt dat het wel los zal lopen, denkt dat het een probleem van anderen is, van volgende generaties, of accepteert dat er niks meer aan te doen is.

De wereld verandert; de mens verandert mee. Alleen de resten van allerlei ‘duurzame’ projecten, vooral te vinden in Europa, herinneren dan nog aan hectisch-apocalyptische tijden waarin men dacht het tij te kunnen keren. En alleen wetenschappers zullen dan nog zeuren dat de mensheid een historische kans heeft gemist. De kans om naar de wetenschap te luisteren, om de mondiale levensstijl te veranderen en collectief de aarde te redden.

Onze nazaten zullen uiteraard begrijpen waarom wetenschappers daar nog steeds vol spijt op terugkijken. Het leek zo mooi! Maar ze zullen ook glimlachen om zo veel naïviteit.

Reacties (12)

#1 Geband van Joop

de politiek heeft de morele plicht naar de wetenschap te luisteren

Waar het fout is gegaan is dat het omgekeerde optreedt: wetenschappers menen dat zij het volk c.q. de politiek moeten vertellen wat het moet doen. Dat druist volledig in tegen de democratie (waarin het volk en niet de wetenschapper bepaalt wat er moet gebeuren) en tegen Hume’s scheiding tussen “what is” (waar de wetenschap ons iets over kan vertellen) en “what ought to be”. Ik heb me vaak afgevraagd of dit het gevolg is van Einstein die de morele plicht voelde de mensheid te waarschuwen tegen de gevolgen van zijn ontdekking E=mc^2. Sindsdien lijken wetenschappers Einstein te willen navolgen in het idee dat een goed mens zijn veel belangrijker is dan een goede wetenschapper zijn.

Maar deze moraalridderij werkt verschrikkelijk averechts, want iedereen vraagt zich nu af waar de wetenschappers zich mee bemoeien. Ik geloof dat iedereen (dus ook rechts) zou zijn overtuigd van de noodzaak actie te ondernemen tegen de klimaatverandering als de klimaatwetenschappers zich niet zo hadden bekend als hartstikke linkse mensen die een hartstikke linkse boodschap komen brengen (hetgeen ook onmiddellijk het wantrouwen geeft dat de wetenschappers hun wetenschap hebben aangepast aan hun politieke idealen). Zoals jullie niets geloven van wat een rechts persoon, bv. Wilders, zegt, zo geloven rechtse mensen niets van wat een links persoon, zoals zo’n linkse klimaatalarmist, zegt. Precies de politisering van de klimaatwetenschap en het klimaatdebat heeft elke brede acceptatie van klimaatmaatregelen geblokkeerd en onmogelijk gemaakt…

  • Volgende discussie
#2 Frank789

@1: Wat is er links aan klimaatverandering?
Wat is er links aan het bestrijden van klimaatverandering?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Elmer

@1: Jij verwart meningen wederom met feiten. En jij zou een hoogst intelligente denker zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Geband van Joop

@2: Het is links voor zover het als een stok wordt gebruikt om het kapitalisme en de eigen cultuur aan te vallen waardoor wetenschap en politieke ideologie door elkaar worden gemengd. En dat zie je heel vaak, zelfs onder wetenschappers.

Sowieso zie je al de wortelen van het huidige klimaatalarmisme in de Romantiek met denkers als Rousseau (’terug naar de natuur’) en Schelling. Er ontstaat eind 18de eeuw al een verzet tegen de ‘vooruitgang’ omdat die de mens zou vervreemden van de natuur en zijn eigen wezen. Zelfs bij Marx en andere socialistische denkers zie je die romantisch-conservatieve onderstroom van verzet tegen de moderniteit met haar machines, opbreken van de gemeenschap, materialisme, exploitatie en vernietiging van de natuur. Wetenschap werd opgevat als datgene wat de mens zal vernietigen: de romantische dichter Blake noemde bv. Newton de ‘vleesgeworden duivel’ en zie uiteraard het Monster van Frankenstein. Nota bene de nazi’s zouden deze romantische weerzin tegen de moderniteit tot haar politieke ideologie maken en ook bv. de huidige moslimradicalen ontlenen veel van hun haat tegen het Westen aan dit 19de eeuwse occidentalisme. En veel klimaatalarmisme zit duidelijk in diezelfde westerse traditie van zelfhaat…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Geband van Joop

@3: Ik claim niet intelligent te zijn, hooguit geniaal. :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 MrOoijer (Jan van Rongen)

@0 : Je stelt:

“Klimaatwetenschappers beweren immers al geruime tijd dat de grootste gevolgen elders zullen plaatsvinden, aan de Noordpool en in de tropische regio’s, en dat de échte gevolgen waarschijnlijk nog decennia op zich laten wachten.”

Maar dit klopt niet. Dat beweren klimaatwetenschappers helemaal niet. Al vanaf Hansen 1981 (*) is er dit :

Potential effects on climate in the 21st century include the creation of drought-prone regions in North America and central Asia as part of a shifting of climatic zones, erosion of the West Antarctic ice sheet with a consequent worldwide rise in sea level, and opening of the fabled Northwest Passage.

Wat jij er van maakt is typerend voor het verwarde beeld dat door de ontkenners-industrie wordt geschetst.

(*) Science, 28 August 1981. Hansen e.a. Climate Impact of Increasing Atmospheric Carbon Dioxide

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Frank789

@4: Wow, zelfs de Nazi’s worden er bij gehaald.
Je bent ook tegen het verhogen van de dijken? Want dat is echte wetenschap. Of koester je dat juist weer wel omdat het ‘eigen cultuur’ is?

Wetenschap is niet links of rechts, maar realistisch.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Hans Custers

Feit is dat de wetenschappelijke kant van klimaatverandering best een complex onderwerp is. Je zou mogen hopen dat een wetenschapsjournalist probeert die complexiteit en de daarbij behorende nuances te duiden. Daar is in dit stuk maar bar weinig van te vinden. Voorbeelden:

Maar in wezen zendt de wetenschap op dit vlak al jaren mixed signals uit.

Klimaatwetenschappers beweren immers al geruime tijd dat de grootste gevolgen elders zullen plaatsvinden, aan de Noordpool en in de tropische regio’s, en dat de échte gevolgen waarschijnlijk nog decennia op zich laten wachten.

Wetenschappers zenden al jaren mixed signals uit én ze zeggen al geruime tijd steeds hetzelfde?

Wetenschappers beschouwen zoiets als ongehoord; de politiek heeft de morele plicht naar de wetenschap te luisteren.

Bullshit. Nou ja, er zal vast wel een enkele wetenschapper zijn die zoiets heeft gezegd, maar het is absoluut geen breed gedragen opvatting. Wat de wetenschap zegt is dat je de wetenschappelijke discussie en de maatschappelijke discussie niet door elkaar moet gooien. De politiek gaat over het beleid, maar heeft niets te zoeken in een (inhoudelijke) wetenschappelijke discussie.

Als dat zo is, en je geeft niks om buitenlandse sores, wat is er dan, hier en nu, nog voor gevaar?

Prima, als je niks om buitenlandse sores geeft en de toekomst interesseert je geen barst, dan vind je dat er niks tegen klimaatverandering gedaan hoeft te worden. Wie dat vindt, heeft recht op die mening. Maar kom er wel gewoon rond voor uit, in plaats van de wetenschap te verdraaien, te ontkennen of wetenschappers te belasteren.

De wind gaat draaien. De strijd tegen klimaatverandering heeft zijn beste tijd gehad.

Hoe zat dat ook weer met dat verdrag van Parijs van vorig jaar? Dat was de eerste keer dat de hele wereld volmondig erkende dat klimaatverandering enorme risico’s oplevert, waar iets aan moet worden gedaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Elmer

@5: bij mij kwamen eerder de namen Dunning–Kruger op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 okto

@1: Je politiseert de wetenschap. Flauwekul. Wetenschap is niet links of rechts. Wetenschap poogt aan waarheidsvinding te doen. Als jij “waarheidsvinding” links noemt, zegt dat veel over je wereldbeeld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Arduenn

@1

Okee, eerste zin…

wetenschappers menen dat zij het volk c.q. de politiek moeten vertellen wat het moet doen

Pardon? Het volk, c.q. de politiek komt met een maatschappelijk probleem (Bestaan aardstralen echt? Zijn rubberen korrels gevaarlijk? Zullen de dijken stevig genoeg zijn de komende decennia?) en geeft wetenschappers de opdracht om het uit te zoeken c.q. met een oplossing te komen.

Vind je het gek dat wetenschappers vervolgens vertellen wat het moet doen?

Tweede zin…

Nevermind. Pure tijdverspilling weer om dat oeverloze gezwets te weerleggen. Alsof je een kleuter ervan moet overtuigen dat 1 + 1 geen 3 is. En daarna 2 + 2 geen 6. Enzovoorts enzovoorts. Met je David Hume, je Albert Einstein en je E=mc^2.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie