Hulpverlening en de meldterreur

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Op Sargasso bieden we regelmatig ruimte voor gastbijdragen. Vandaag wederom een bijdrage van Dimitri Tokmetzis, freelance journalist te New York. Het artikel is ook op zijn eigen blog te lezen.

huiselijkgeweldHet RIAGG Rotterdam-Rijnmond verliest definitief drie ton subsidie die ze jaarlijks van de gemeente krijgt. Directeur Jos Lame weigert namelijk mee te doen aan de verplichte meldcode huiselijk geweld. En hij heeft groot gelijk. De opeenstapeling van meldcodes en verplichte registraties begint doodeng te worden.

Niet alleen zijn er meldcodes voor huiselijk geweld. Zeker in Rotterdam, maar ook elders in Nederland, stopt een groeiend leger ‘professionals’ hun vermoedens over kinderen en gezinnen in Verwijsindexen. De politie gebruikt steeds vaker het bestand ProKid (al is het kind toevallig aanwezig bij een misdrijf). Ieder kind – en vooral het gezin – staat in een Elektronisch Kind Dossier. Juffen, klassenassistenten, schoomaatschappelijk werkers, leden van de Zorgteams op scholen kunnen hun zorgen kwijt in Elektronische Leer Dossiers, of volgsystemen op peuterspeelzalen en voor-, na- en tussenschoolse opvang.

De lijst van wie er mag melden, breidt zich razendsnel uit. Ambulancebroeders bijvoorbeeld. Tijdens de hulpverlening bij iemand thuis, moeten ze ook speuren naar mogelijke problemen in de opvoeding of verzorging van kinderen. Weinigen zullen een ambulancebroeder buiten de deur te houden. Huisartsen moeten een heel goed excuus paraat hebben als blijkt dat ze een vermoeden van mishandeling voor zich hebben gehouden. Als het aan de Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde ligt, gaan tandartsen ook op mishandeling letten. Op bloeduitstortingen in het gehemelte, afgestompte melktandjes, bijtwonden in de wang en gehavende lippen, want die kunnen duiden op mishandeling. Vermoedens worden gemeld. Overigens worden de tandartsen ook aangespoord om leefstijladviezen aan volwassenen te geven. Ook eerstehulpposten melden ‘niet-pluis-gevoelens’.

TNO ontwikkelde een programma voor kraamverzorgenden. Die leren verdachte situaties herkennen en melden. ,,Kraamverzorgenden in de regio Tiel hebben het instrument zes maanden lang bij meer dan vierhonderd gezinnen in de praktijk gebruikt. Uit de resultaten blijkt dat kraamverzorgenden signalen kunnen opmerken die andere zorgverleners ontgaan. Bij bijna één op de tien gezinnen hebben ze belangrijke signalen doorgegeven aan jeugdverpleegkundigen. Kraamverzorgenden kunnen dus een onmisbare link zijn in de keten van vroegsignalering’’, aldus TNO.

Alleen het RIAGG doet er niet aan mee en wordt daarom subsidie onthouden. Jos Lame, de directeur, deed eerder zijn verhaal in NRC Handelsblad.

jos_lamé_web2De plannen van Jeugdminister Rouvoet en ook van de wethouders Jeugd en Volksgezondheid van mijn stad Rotterdam zijn absurd stalinistisch en megalomaan. De overheid suggereert dat er een juiste oplossing is voor de problemen, maar dat is een mythe. Dat is pure volksverlakkerij, een bewijs van de populistische wind die er waait in Den Haag.

Het aantal Maasmeisjes zal nooit noemenswaardig afnemen. Die doelstelling is echt irreëel. We moeten onder ogen zien dat geweld een enorm probleem is dat niet weg te poetsen is. Er wordt nu een paar incidenten opgeblazen om aan te tonen dat er een veel beter leven mogelijk is. Het is een taboe om te aanvaarden dat er kwaad is in de samenleving. In wezen hebben we geen controle over het complexe leven van mensen. (…)

Mensen moeten allerlei gegevens inleveren waarvan de waarde uiterst dubieus is. Het is heel gevaarlijk dat te doen omdat die informatie misbruikt kan worden. Mensen moeten weigeren hieraan mee te werken. Ik verzet met tegen de uniformiteit. Het is niet zo dat alle informatie altijd voor iedereen relevant is. Iedereen heeft zijn eigen informatiebehoefte.

Hulpverleners kunnen gaan zeggen: mij valt niets te verwijten want ik heb signalen die op problemen kunnen duiden, gemeld.”

Minister Rouvoet schiet anderhalve week later terug in dezelfde krant. Hij verklaart plechtig:

Andr__Rouvoet_78612b“Ik zal nooit berusten in het grote kwaad van de kindermishandeling. Er kan heel veel verbeterd worden op het terrein van aandacht en zorg voor kinderen waardoor risico’s eerder kunnen worden opgespoord en excessen kunnen worden voorkomen. De eerste stap is om van ieder kind te inventariseren hoe het ermee gaat. (…) De verschrikkelijke gebeurtenissen die hebben geleid tot de dood van Savanna en het Maasmeisje hebben duidelijk gemaakt dat de meisjes uit het zicht van de hulpverleners waren geraakt en dat het aan uitwisseling van informatie ontbrak.”

Het is een sympathiek standpunt van Rouvoet. Zijn hart zit op de goede plaats. Maar hij neemt een loopje met de feiten. Zoals we eerder dit hoofdstuk hebben gezien waren zowel Savanna als het Maasmeisje – en met hen vele mishandelde kinderen – helemaal niet uit het zicht van de hulpverlening. Integendeel. Het Roermondse gezin had liefst met 23 instanties te maken. Ook was er keer op keer veel informatie aanwezig over de problemen in het gezin. Verschillende hulpverleners pikten verontrustende signalen op en deelden die ook met elkaar. Het probleem was dat niemand ingreep. Of dat individuele hulpverleners de signalen verkeerd interpreteerden.

Het is dus maar de vraag of het opslaan en beschikbaar maken van steeds meer informatie de meest voor de hand liggende oplossing is. Er wordt hard aan de dataverzameling en –koppeling gewerkt, maar al het verzamelen en koppelen kunnen niet verhullen dat er nog veel losse eindjes zitten aan het stelsel dat nu wordt opgezet. Een gevolg is in ieder geval wel duidelijk: allerlei ‘professionals’ die verantwoordelijk zijn voor de zorg van het kind (en het gezin) worden aangespoord om ook steeds meer te gaan klikken. Op straffe van het verlies van hun subsidie.

Lees hier trouwens Jantine Kriens antwoord op Lame, een aardig inkijkje in de psyche van de Rotterdamse PvdA: de politiek stelt de norm names de maatschappij, zegt ze. Pardon?

En een onthullend filmpje:

Reacties (24)

#1 john s.

hmmja de overheidskanker groeit en groeit. in de ddr hield de ene helft de andere in de gaten, hier betuttelt en subsidieert 90% de resterende 10%? al die zaken die de heilstaat doordrukt hebben een sympatieke doelstelling; millieu, geweld, kinderporno. en zo maken we allemaal mensen onbezoldigd opsporingsamtenaar. als iedereen maar de juiste regels volgt en openlijk de juiste ideologie aanhangt kan ons niets gebeuren. gaat u maar rustig slapen :)

  • Volgende discussie
#2 su

SecurityError: Error #2060: Security sandbox violation: ExternalInterface caller http://www.nuvideo.nl/%5B%5BIMPORT%5D%5D/st.ilsemedia.nl/video/plugins/dart.swf cannot access https://sargasso.nl/archief/2009/12/03/hulpverlening-en-de-meldterreur/.
at flash.external::ExternalInterface$/_initJS()
at flash.external::ExternalInterface$/call()
at nl.ilsemedia.plugins::Dart/jsRoadblock()
at nl.ilsemedia.plugins::Dart/onVideoStart()
at flash.events::EventDispatcher/dispatchEventFunction()
at flash.events::EventDispatcher/dispatchEvent()
at com.doubleclick.dartshell.ad.instream.monitoring::DartInStreamEventsMonitor/onVideoEnteredPlayState()
at flash.events::EventDispatcher/dispatchEventFunction()
at flash.events::EventDispatcher/dispatchEvent()
at com.doubleclick.dartshell.ad.instream.monitoring::NetStreamEventsSource/handleNetStreamBufferFull()
at com.doubleclick.dartshell.ad.instream.monitoring::NetStreamEventsSource/netStatus()

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 esgigt

Feit is ook dat door het intrekken van die subsidie een aantal goede en ervaren hulpverleners het veld moeten ruimen waardoor de kwaliteit van de hulpverlening achteruit gaat.

Kortom het linkse kliekje aan de Coolsingel is weer lekker bezig!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Siquo

“Won’t anybody think of the children?!?”

Doet het altijd goed om je punt er door te drukken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Taco Zip

Wil het er bij Rouvoet niet in dat de Maasmeisjes en Savannahs excessen zijn, die helaas altijd zullen voorkomen.
Daar moet je de reguliere praktijk niet voor overhoop willen gooien. De meeste kinderen zijn gewoon gebaat bij goede zorg en aandacht van professionele artsen, verplegers etc.
Als die nóg meer tijd bezig zijn met dossiers bijhouden dan gaat dat ten koste van hun echte werk.

En als Rouvoet “het grote kwaad van de kindermishandeling” wil uitbannen dan raad ik hem aan om op zondag in de kerk eens goed om zich heen te kijken en aantekeningen te maken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 gronk

Het is heel gevaarlijk dat te doen omdat die informatie misbruikt kan worden.

Eh, nee. Het aanelkaarknopen van dossiers is vooral zo gevaarlijk omdat een bureaucratische misser van de ene instantie opeens hele vervelende consequenties kan hebben bij de andere.

Stel, je hebt een buurman die klaagt over de herrie die je kinderen maken. Wordt ergens opgenoteerd, alleen wordt dat opeens een abstracte ‘melding’, in plaats van een suffe klacht van een zeurende buurman. Op een gegeven moment heb je weer zo’n non-gebeurtenis, en dan zijn al die ‘meldingen’ opeens een dossier en wordt je uit de ouderlijke macht gezet. Jay!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 ReinoutS

@5 Nou ben ik als kind door mijn ouders bijna elke zondag meegenomen naar de kerk maar om dat mishandeling te noemen gaat me wat te ver.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 zmooc

@ReinoutS, #7: Nou dan hebben de kerkbezoekjes hun doel dus bereikt:Ppp

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 prometeus

“Het Roermondse gezin had liefst met 23 instanties te maken. Ook was er keer op keer veel informatie aanwezig over de problemen in het gezin. […] Het probleem was dat niemand ingreep.”

OK, maar wat is ingrijpen dan? Steriliseren? En wanneer grijp je in? Als het al te laat is?

Maar ik ben het met je eens: laten we eens beginnen met het effectief behandelen van de gevallen die al bekend zijn ipv ieder kind door de overheid te laten volgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Juspolit

@5. Hoe kom je erbij excessen, alsof het alleen die paar gevallen betreft. Het zijn enige tientallen kinderdodingen per jaar, daarbij opgeteld door verzwijgende hulpverlening jarenlang al richting rechters familierecht, duizenden gevallen waarbij klakkeloos gezag gegeven werd en wordt nog steeds aan ernstige borderliners, meest vrouw-moeders, die als kenmerk al hebben liegen en bedrog, wat zou je dan willen zien? Dat die zogenoemde Lamé -Riagg Noord gewoonweg kan onderduiken en blijven verschuilen met de wet privacy?
Dat hebben we hiervoor gezien zonder wat, alleen meldcodes hebben we niks an, het moet meldplicht worden in belang van kinderen.
Onbegrijpelijk dat er nog steeds mensen zijn die dat etiket wensen te gebruiken (lees misbruiken waarvoor allang en al jaren wordt gewaarschuwd) om zelfs kindermoord te noemen zoals hier ook en dan maar net te doen of -het wel meevalt-
Gewoon doorgaan, overheden en meldplicht invoeren zo vlug mogelijk voor die hele ggz ZEKER in die materie.
Genoeg geweest die handen boven het hoofd houden van zulke risicogroepen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Taco Zip

@10: op honderdduizenden kinderen is dat aantal nihil.
Het zijn stuk voor stuk tragische gevallen maar het is onzinnig om daarvoor een heel systeem te gaan optuigen. Dat nota bene ook nog ten koste gaat van reguliere zorg voor gewone mensen.
Wetgeving en beleid op basis van incidenten en publieke verontwaardiging daarover levert meestal in de uitvoering gedrochten op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Stickmeister

Rouvoet moet eerst maar eens binnen z’n eigen parochie gaan preken over kindermishandeling. Scheelt volgens mij al 50% van alle gevallen.

Rotterdam en Nederland verzuchten inmiddels onder de rechts neo – conservatieve invloeden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 seven

Waarom start het filmpje zonder klik? Was aan de telefoon met een klant.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 JSK

Het is een taboe om te aanvaarden dat er kwaad is in de samenleving. In wezen hebben we geen controle over het complexe leven van mensen. (…)

Waarom dan zoveel belasting betalen, als het toch niet uitmaakt?

Mijn weerstand tegen de bovenstaande redenering, die enigszins lijkt op het Marcel van Dam/Paul Witteman-verhaal over de geboren onrendabelen, is het volgende: als het onwenselijke gedrag van “de onderkant” (tussen de 5 en 15 procent vd bevolking, hoor ik hier en daar) onvermijdelijk en onveranderlijk is, waarom dan publieke/gesubsidieerde werkverschaffing, professionele uit belastingeld gefinancieerde begeleiding, speciaal onderwijs, gratis schoolboeken, sociale huisvesting, etc voor deze groep.

De mensen die nu roepen dat de onderkant de onderkant blijft denken een sterk argument voor de verzorgingsstaat gevonden te hebben. Eigenlijk is een dergelijk sociaal-determinisme het sterkste argument tegen de verzorgingsstaat. Als het allemaal niks uitmaakt waarom dan er nog geld in stoppen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 seven

Er gaat continue meer geld naar een systeem wat aantoonbaar niet werkt. In veel andere landen hebben ze voor een fractie van de kosten een veiliger en beter systeem. Jeugdzorg is namelijk verworden tot een geldmachine voor bureaucraten. Niets werkt effectiever voor het laten stromen van de subsidies dan zeggen dat anders kinderen de dupe worden. Het budget voor het ministerie jeugd en gezin was in 2008 6 miljard. Helaas komt het geld niet op de plek waar het hoort maar wordt enkel gebruikt om de zakken te vullen van de bestuurders waar miljoenen worden betaald. Ook houd de Raad voor de Kinderbescherming zich te vaak bezig met standaard scheidingen, daar doet ze in 9 van de 10 gevallen meer kwaad dan goed en het advies is bijna altijd hetzelfde nml kinderen bij de moeder, vader exit.. Ik denk dat het slechter gaat met kinderen omdat al dat geld ook door diezelfde gezinnen moet worden opgebracht in de vorm van belastingen. (als jeugdzorg een gezin begeleid kost dat soms meer dan 50.000 euro per jaar, geef een 10e deel als bonus direct aan het probleemgezin of familie om de problemen op te lossen is effectiever en voordeliger) Ook het extra ministerie voor de jeugd en gezin onder bezielende leiding van Rouvoet. In plaats dat het dan beter gaat met de jeugd gaat het juist slechter want er gaat nog meer geld naar een systeem vol van bureaucratie dat kennelijk niet goed werkt. Ik pleit voor extra aandacht via de school, als het goed is gaat elk kind daarheen (daarvoor gaan kinderen regelmatig naar de consultatiebureau’s ) Als er echte problemen zijn is de politie (afdeling jeugd samen met school wellicht een goede oplossing) Waarom er zoveel instanties zoals bureau Jeugdzorg , AMK, Raad vd kinderbescherming en centrum voor jeugd en gezin en ook nog een apart ministerie er zijn die zich met een onderwerp bezig houden is mij totaal onduidelijk, echt niet dat hierdoor minder ongelukken gebeuren, sterker het snoept geld en aandacht weg van een goede centrale totaalregeling voor kinderen. Dus geeft scholen een extra taak en eventueel een decaan extra en betaal die vanuit de afschaffing van alle overige instanties. Dit levert zoveel besparing op aan subsidieverslindende geitenwollen sokken die worden betaald van geld wat eigenlijk voor kinderen is bedoeld. Als de school het niet meer aankan er er zijn problemen dan is het een taak voor de politie , afdeling jeugd (die was dat namelijk ook toen het nog wel goed ging ooit….. De rest ( AMK, bureau jeugdzorg, raad voor de kinderbescherming en het centrum voor jeugd en gezin is overbodige en vertroebelende bureaucratie. Want wie is er dan verantwoordelijk als het weer mis gaat, en bedenk voor elk kind waar het echt mis gaat zijn er meerdere waarbij het een beetje misgaat. Het telkens doorsturen zorgt voor vetraging. Dit Ministerie, Bureau Jeugdzorg , AMK, Raad voor de kinderbescherming en consorten kunnen dus het beste worden opgeheven. Dat is ook de mening van vele kamerleden. Deze instellingen doet namelijk niks zelf alleen doorverwijzen aan andere instanties wat enkel tijdverlies geeft en de andere instanties het “excuus” dat “jeugdzorg er mee bezig is” Maak enkel de politie verantwoordelijk (afdeling jeugd en zeden) en hef de raad voor de kinderbescherming en bureau jeugdzorg en Rouvoets excuusministerie op. Dat spaart veel bureaucratie en levert op termijn veel geld op voor de echte aanpak. Nu is het een onoverzichtelijke bureaucratie en scoort nederland ondanks het geld wat er voor wordt uitgetrokken het laagst van europa wat betreft jeugdzorg.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 JSK

@seven: Hmm.. ik zie waarom je zoveel copy-paste. Andermans woorden zijn tenminste leesbaar. Pfff.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 seven

@JSK
? Dit zijn 100 procent mijn eigen teksten. Sterker, het is slechts een deel van een blogposting van mij over dit probleem. Klik me link.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 JSK

Eh ja. Dat bedoel ik. Nu je *niet* copypaste is het opeens onleesbaar geworden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 seven

@JSK, las je comments in een ander draadje. Ga iemand anders op de nek zitten.
@all
Als je het bericht met meer witregels wilt lezen, klik op mijn nickname.
Wel een waarschuwing vooraf, mijn blog heeft een zwarte achtergrond en witte letters.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Steeph

@seven #13: Nu niet meer. Zal de instructies voor het embedden van dit type video aanpassen voor de redactieleden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 JSK

@19: Oh nee. Jij mag niet alles volspammen maar tegen kritiek “ga iemand anders op de nek zitten” roepen. Blijkbaar is jouw enige inhoud gecopy-paste inhoud. Dat is een beetje tragisch.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Peter

Jos Lamé steld in dat NRC-interview uit 2008 dat het effect van ontschotting is dat hulpverleners alleen nog naar elkaar verwijzen en er uiteindelijk niets gebeurt ten behoeve van “de cliënt”.
Dat mag misschien waar zijn in zijn werkgebied, in mijn terrein heb ik de ervaring dat de ontschotting helemaal zover nog niet is en dat meerdere hulpverleners hard aan de slag zijn voor een en dezelfde cliënt.
Maar dat terzijde.

Ben het wel eens met de teneur van het artikel van de gastlogger.
De invoering van de meldcode is geëvalueerd door het Verwey-Jonker Instituut en in het in maart uitgebrachte rapport staat dat alleen al de organisatorische invoering knelpunten kent, die nog moeten worden opgelost.
Bijvoorbeeld een controlesysteem om in de gaten te houden of de meldingen wel goed/correct verlopen.

Verder is over de praktische werking en betekenis van de meldcode nog niets bekend en toch wordt het Rotterdamse initiatief als voorbeeld gezien voor de landelijke invoering.

Oh, sorry, er is wel wat bekend: de juichende wethouder meldt trots dat het aantal meldingen flink is gestegen.
Het Verwey-Jonker instituut schreef dat er vooral een toename van “lichtere gevallen” was en dat de toename grotendeels uit de koker van de politie kwam en niet van de hulpverlenende instellingen. Die waren namelijk te druk met de implementatie.

De ondertekening van de meldcode tot een verplichtende voorwaarde te verheffen voor subsidie, mag wel een vorm van bestuurlijk geweld worden genoemd. Daar is natuurlijk geen meldcode voor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 seven

@JSK, onzin JSK, wellicht dat je in het vorige draadje een punt had vanwege uitvoerig citeren maar bovenstaande tekst is 100 procent van mijzelf. Verder alles wat ik citeer staat altijd tussen aanhalingstekens. Ik onderbouw mijn uitspraken graag direct en niet alleen met een linkje, maar met de exacte quote uit een lang verhaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 esgigt

Opvallend is wel dat alle meld- en registratiesystemen het leven alleen moeizamer en duurder maken zonder enig positief effect te sorteren en eerder negatief werken.

Welke politieke partij komt nu eens met een ECHT constructief voorstel? Goed, met dit stelletje beroeps-politici dat alleen maar bezig is met in-the-picture te komen is dat een utopie. Terug naar politiek als bijbaan!

  • Vorige discussie