OPINIE - Leraren zijn niet verwend. Maar geef ze wel meer vrijheid.
‘Genoeg gefeest in het onderwijs‘ kopte de Volkskrant eerder deze week. Arbeidsduurverkorting, lange vakanties, BAPO (bevordering arbeidsparticipatie ouderen), ouderschapsverlof en een extreem strikte ontslagbescherming. Strekking van het verhaal: er mag best flink beknibbeld worden op de riante arbeidsvoorwaarden van docenten.
Maar hoe terecht is het beeld dat geschetst wordt? Rondom arbeidsduurverkorting en ouderschapsverlof bestaan ook in veel andere sectoren diverse regelingen. Zo uniek voor het onderwijs zijn ze dus niet. Hoewel de BAPO-regeling ruimhartig is, kent deze ook z’n varianten in andere sectoren. Bij de bewering dat docenten amper ontslagen kunnen worden (tenzij ze zich vergrijpen aan leerlingen) gaan de klagers in de fout. De ontslagbescherming van leraren is inderdaad goed, maar een slecht functionerende leraar kan zeker wel ontslagen worden. Dat is vooral een kwestie van goede dossiervorming. Al met al schetsen de klagers een nogal eenzijdig beeld.
Productief
Er is ook een andere kant van de medaille. Nederlandse leraren behoren in ieder geval tot de meest productieve van Europa. De grootste klassen en de meeste lesuren. Dat daar een goede beloning voor wordt verwacht is niet meer dan terecht.
Daarnaast is het onderwijs ook nog eens een behoorlijk ongezonde werkomgeving. Qua ziekteverzuim behoort het onderwijs bij de hoogste van Nederland en op het vlak van burnout is het onderwijs zelfs absolute koploper. Combineer dat met een jarenlange nullijn en het is niet zo verwonderlijk dat zelfs in crisistijd de aanmeldingen voor de lerarenopleidingen teruglopen.
Het nieuwe kabinet stelt modernisering van de arbeidsvoorwaarden als voorwaarde voordat overgegaan wordt tot extra investeringen in kwaliteitsverbetering van leraren en schoolleiders. Maar zolang leraren nog steeds zoveel lessen aan zulke grote klassen moeten geven, zijn die investeringen niet meer dan een wassen neus.
Misschien wordt het eens tijd om voor een andere aanpak te kiezen. De 20% tijd die werknemers van Google naar eigen inzicht kunnen besteden aan een project is een mooi voorbeeld. Verminder het aantal lesuren en geef de leraar de verantwoordelijkheid en het vertrouwen dat deze de tijd goed invult. Ze kunnen dan op een voor hun passende manier invulling geven aan hun eigen ontwikkeling. Daarmee slaat de regering drie vliegen in klap: door de lagere werkdruk is er minder ziekteverzuim (wat ook weer tot lagere werkdruk leidt), de kwaliteit van het onderwijs verbetert en het onderwijs wordt een aantrekkelijkere omgeving om in te werken. Dat lijken me resultaten die Jet Bussemaker graag ziet.
Reacties (9)
Nederlandse leraren behoren in ieder geval tot de meest productieve van Europa. De grootste klassen en de meeste lesuren.
Dat verband snap ik niet. Hoe blijkt de productiviteit uit de grootte van de klassen en het aantal lesuren? Een productieve leraar weet de meeste leerlingen te laten slagen, toch? Hoe meer zittenblijvers, hoe groter de klassen. En als een leraar per geslaagde leerling minder lesuren nodig heeft is hij productiever.
Grote klassen en veel lesuren wijzen wel op een grote werkdruk, maar niet op een hoge productiviteit.
Docent. Een luizenbaantje maar ook compleet zonder uitzicht.
De jongere docenten waren vaak nog wel gemotiveerd genoeg om je daadwerkelijk onderwijs te verschaffen.
Zodra ze boven de 35 zijn dan krabbellen ze een kwartier lang wat op het bord, om vervolgens de rest van het uur doelloos voor zich uit te staren achter het bureau terwijl de klas de hele les al een beetje aan het kletsen is.
Die burn-outs ontstaan volgens mij meer vanuit verveling dan werkdruk.
@2: Waar heb jij op school gezeten?
Toegegeven, het was voor de basisvorming/tweede fase/hoe het ook allemaal heet, maar ik herken de leraren van mijn middelbare school echt totaal niet in jouw post. Geen enkele docent deed wat jij beschrijft, en de meeste waren enthousiast en gemotiveerd. Mijn twee beste leraren waren respectievelijk ver in de 40 en ver in de 50, dus ook dat van die leeftijd herken ik totaal niet.
Wat betreft het basisonderwijs: als ik mijn werk (kantoorbaan) met dat van mijn vriendin (lerares op een basisschool) vergelijk, dan ben ik toch echt degene met een luizenbaan. Zij komt iedere dag gesloopt thuis van de hele dag in de klas met kinderen bezig zijn, terwijl ik mijn werk rustig achter mijn computer heb kunnen doen (en nee, ik ben geen uit-het-raam-starende ambtenaar).
“modernisering van de arbeidsvoorwaarden”, wat een mooi eufemisme is dat voor een teruggang in de richting van de 19e eeuwse arbeidsverhoudingen.
@1: Nee, je begrijpt het niet. In het door en door gemanagede Nederland, waar getalletjes alles zijn, wordt de productiviteit van docenten uitgedrukt in lesstudenturen per docent. Een productieve docent is dus iemand die veel lesuren geeft aan zo groot mogelijke groepen scholieren/studenten, zodat er zo min mogelijk docenten nodig zijn per scholier/student. Op die manier kun je als onderwijsinstelling het meest “efficiënt” werken.
Ik vind al dat verzet vermoeiend. We leven in een neoliberale wereld. Het geld hoort daarbij thuis aan de top en dan vooral in de top van de financiële sector. Mensen in voormalige middenklasseberoepen kunnen daar maar niet aan wennen. In de VS zijn docenten al afgegleden naar de onderkant van de arbeidsmarkt en dat is hier ook onvermijdelijk. Hetzelfde zien we gebeuren met veel voormalige middenklasseberoepen. Zorg, politie en veel nuttige beroepen in de commerciële sector worden McJobs.
Je kunt daarover gaan klagen, maar die tijd kun je beter besteden aan het zoeken van een tweede baantje zodat je toch nog net de hypotheek kunt betalen.
Van af de Mammoetwet is het onderwijssysteem achteruit gekacheld.
Na de omvorming van de kweekschool tot pabo rekent het onderwijzend personeel slechter dan de ouderwetse 6e klas leerling en is zijn/haar algemene ontwikkeling gelijk aan de talenkennis ;-)
Aanvulling op 6:
Hoe het eventueel ook kan zie vanaf ongeveer 12e minuut bij:
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1304201
Wie (te) hard werkt, doet iets niet goed, dat is zeker.
Het huidige onderwijs, wat nog is gebaseerd op de industriele revolutie, is hopeloos achterhaald. Het zich veel pragmatischer op moeten stellen en zich veel meer op Deweyiaans onderwijs mogen storten. Montessori vind ik een mooi begin, maar het moet zich sterker gaan uiten. Ik wou dat mijn ouders mij naar een dergelijke school hadden gestuurd.
Ik heb een tijdje op een middelbare school als docent voor de klas gestaan. Het is echt zwaar werk. Je moet niet alleen lessen draaien, maar ook nakijken, toetsen maken, lessen voorbereiden, ouders en andere docenten spreken etc. Hoe meer leerlingen je hebt, hoe meer tijd dit allemaal kost. Vaak wordt gezegd dat docenten een lui leven hebben met veel vakanties, maar ook dat is niet geheel waar. Vaak worden er voor de vakanties toetsweken gegeven, dus terwijl alle leerlingen lekker vakanties kunnen houden, moeten sommige docenten nog verder zwoegen. Ik heb respect voor alle docenten die dit vak oefenen, want zo makkelijk is het niet.