Hoe extreemrechts is de Belgische N-VA?

ACHTERGROND - De Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) van Bart De Wever, sinds 11 oktober meeregerend in België, is de afgelopen weken in het nieuws gekomen door gebeurtenissen die wijzen op extreemrechtse sympathieën tot hoog in de partij.

Onlangs berichtte De Morgen dat de N-VA Matthias Storme (medeoprichter van de partij) heeft aangesteld als bestuurder van het Interfederaal Gelijkekansencentrum in Brussel. Storme wekte in 2005 commotie door te verkondigen dat ‘discrimineren een fundamenteel mensenrecht is’* – en dat uit de mond van een professor Rechten.

Evenzo abject is dat Storme in 2004 na de gerechtelijke veroordeling van de neofascistische partij van Filip Dewinter wegens racisme, verklaarde dat het nu ‘bijna een morele plicht’ was op het Vlaams Blok te stemmen. Storme werd uit de N-VA gezet, maar is later gerehabiliteerd. Nu mag deze tegenstander van gelijke kansen dus het beleid gaan meebepalen van het Gelijkekansencentrum – waarmee hij nog een appeltje heeft te schillen omdat dit in 2004 met hem in de clinch lag. Extra verontrustend is dat CD&V en Open Vld, de coalitiepartners van de N-VA, kennelijk een oogje hebben toegeknepen.

Verdinaso logo

N-VA-Kamerlid en burgemeester van Dentergem Koenraad Degroote opende onlangs een bijeenkomst van het Studiecentrum Joris Van Severen, meldt Knack. Degroote tekent ook voor de receptie na afloop: ‘Als burgemeester heet ik de colloquiumgangers welkom, het is de gemeente die het drankje aanbiedt achteraf.’ Van Severen richtte in 1931 het fascistische en antisemitische Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen op (Verdinaso, logo rechts). Degroote weigert te erkennen dat Van Severen een fascist was: ‘Je moet dat zien in de historische context van toen.’

De N-VA manipuleerde in 2012 Wikipedia: informatie dat partijleider Bart De Wever meewerkte aan het jaarboek en de nieuwsbrief van het Studiecentrum Joris Van Severen trachtte men te wissen. Momenteel is dit weer – zij het bagatelliserend – opgenomen bij het lemma over De Wever. Er staat niet bij dat De Wever op de website van het centrum werd vermeld als medewerker. Dit was tot voor kort het geval (screenschot), maar sinds enige dagen, ongetwijfeld als gevolg van de berichtgeving, is De Wever (samen met een aantal anderen) van de betreffende ‘wie’-pagina van het extreemrechtse Studiecentrum afgevoerd.

Minister Ben Weyts en staatssecretaris Theo Francken (beiden N-VA) bezochten onlangs het verjaarsfeest van Bob Maes, de oprichter van de extreemrechtse Vlaamse Militanten Orde (VMO), die zich later ontwikkelde tot een gewelddadige militie. Maes, volgens Weyts een ‘idealist en democraat’, herdacht nog in 2004 samen met het fascistische Voorpost de geboortedag van Staf De Clercq, die het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) – Maes was daar in zijn jeugd lid van – de collaboratie met de Duitse nationaalsocialisten inloodste.

In een tv-interview neemt Maes afstand van de terroristische weg die de VMO na zijn vertrek insloeg, maar prijst hij unverfroren het VNV en blijft hij de collaboratie vergoelijken.

Francken kwam tevens in opspraak om een homofobe ‘grap’ en een sneer naar Belgen van Marokkaanse komaf.

Een ander N-VA-Kamerlid, Jan Jambon, sprak in 2001 op het jubileum van het Sint-Maartensfonds van ex-oostfrontstrijders. Jambon noemt de samenwerking met het Duitsland van Hitler ‘een fout’, maar zei ook: ‘De mensen die met de Duitsers collaboreerden, hadden hun redenen.’

Het Kortrijkse N-VA-gemeenteraadslid Steve Vanneste wilde de naam ‘Mandelaplein’ blokkeren, want de Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijder en staatsman was een ’terrorist’, zei hij deze maand. Zijn partij tikte hem op de vingers en hij houdt zijn opvatting nu achter de kiezen.

Bart De Wever zelf veroorzaakte in 2007 als parlementariër een storm van kritiek omdat hij excuses aan de joodse gemeenschap voor de rol van de Antwerpse administratie bij de Jodenvervolging ‘misplaatst’ noemde. Wel bood De Wever na de commotie zijn excuses aan voor die uitspraak.

De Wever sprak in 2002 op een colloquium van het Studiecentrum Joris Van Severen, waar zijn lezing echter niet goed viel bij enkele bewonderaars van de leider van Verdinaso. In een geschiedkundig artikel (1999) had De Wever de partij van Van Severen bestempeld als ‘fascistisch’ met ‘racistische theorieën’.

Op het colloquium stelde hij dat ‘recent onderzoek uitwijst dat de succesformule van radicaal rechts vandaag zou liggen in de combinatie van politiek en cultureel conservatisme enerzijds en een resoluut marktgerichte keuze op sociaaleconomisch vlak anderzijds”. De relatief gematigde koers van de N-VA lijkt dus tenminste deels een kwestie van strategie. De Wever overtuigt mij allerminst van een betrouwbare antifascistische gezindheid**, zolang hij partijgenoten als Storme, Weyts, Francken, Degroote, Jambon en Vanneste niet harder aanpakt, smalend spreekt van ‘flauwekul’ en de schuld geeft aan de boodschappers.

Al bij al moet ik denken aan een uitspraak van Europarlementariër Mario Borghezio van de Italiaanse Lega Nord, een bondgenoot van Geert Wilders: ‘We moeten in de regeringen van de kleine landen komen. […] Dat is een goede manier om niet bestempeld te worden als nostalgische fascisten […] Maar onder de oppervlakte zijn we altijd dezelfden.’

De sociaaldemocratische PS eist vanuit de oppositie het ontslag van Jambon en Francken. Ook het cdH – de Belgische zusterpartij van het CDA – wil dat Francken opstapt: ‘Extreemrechtse bijeenkomsten organiseren […] is strafbaar. Homofobe uitspraken in geschriften is […] strafbaar.’

Zullen we nog iets horen van de CU of de SGP, die samen met de N-VA in de ‘eurosceptische’ ECR-fractie van het Europees Parlement zitten? Ik ben bang van niet, want ook het zonder een zweem van twijfel extreemrechtse ECR-lid Angel Dzhambazki van de Bulgaarse Nationale Beweging hebben onze vaderlandse partijchristenen liefdevol binnengehaald.

H/t voor Huib Riethof, volg hem op Twitter: @huibree.

Noten

* Storme ageerde verder tegen wat hij ziet als veel te veel mensenrechten in het EVRM, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

** De Wever lijkt duidelijk afstand te nemen van het bruine verleden zonder het te veroordelen. Een merkwaardige lijn. Enerzijds spreekt hij van een ‘Berlijnse muur tussen ons en Vlaams Belang’ omdat immigranten van de N-VA burgerschap mogen – en móeten – verwerven; anderzijds zegt hij: ‘Het Vlaams-nationalisme als begrip is wat [sic] besmet door dat beeld [sic] uit het verleden, maar ik ben zeer trots op wie ik ben, ik ben ook trots op de geschiedenis van mijn beweging [cursivering door mij].’

En De Wever heeft kennelijk, als puntje bij paaltje komt, geen probleem met Matthias Storme, die opriep op het Vlaams Blok te stemmen (ook al was dat ‘alleen’ als proteststem tegen de veroordeling van die partij). Die Berlijnse muur is dus zo dik nog niet.

De gedachte gaat uit naar UKIP: Nigel Farage die zelden onversneden extreemrechtse taal uitslaat, maar onverdroten blijft werken met een kader waar de ene na de andere fascistoïde figuur in blijkt te zitten.

Hugo Schiltz, die het milieu zeer goed kende want er zelf in functioneerde, heeft over de N-VA gezegd: ‘de N-VA is besmet door de erfzonde van het vooroorlogse nationalisme. Ik ken de dubbele moraal van dat milieu en ik ken de onderliggende gedachten van veel van die mensen – die zijn eigenlijk totalitair.’

Vreemd genoeg zocht Schiltz, in het kader van het streven naar een verzoening van nationalistische partijen, tegen het eind van zijn leven toch toenadering tot Vlaams Belang. Hij was toen wel al een oude man.

Via Ikje Ergens

Reacties (17)

#1 Typ-Ex

discrimineren een fundamenteel mensenrecht is

Dus dat is niet zo? Ik kan dus als 30plusser ook een 65+-korting krijgen bij tal van musea e.d.? Ik mag als man het vrouwentoilet in? Ik mag als Nederlander in Duitsland gaan stemmen?

  • Volgende discussie
#2 Jos van Dijk

Storme’s claim om te mogen discrimineren doet me denken aan Fortuyn die artikel 1 van de Nederlandse Grondwet wilde afschaffen. Ik begrijp overigens dat hij zich in zijn nieuwe functie samen met zestien anderen moet buigen over de vraag of zaken in aanmerking komen voor vervolging. Hij heeft niet als taak er zelf een uitspraak over te doen. België is ook een rechtsstaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Ikje Ergens

@1: Het ging uiteraard met name om discrimineren op grond van ras.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Ikje Ergens

@2 en @1: Te zijner gunste kan worden opgemerkt dat Storme beweerde niet te doelen op discriminatie van staatswege. In Nederland is zoals bekend Artikel 1 van de Grondwet zoals alle artikelen daarvan oorspronkelijk bedoeld voor de regulering van de verhouding tussen de staat (en de overheden) en de burgers, maar heeft het geleidelijk ook ‘horizontale’ juridische betekenis gekregen voor het onderlinge verkeer van burgers: http://www.art1.nl/artikel/1198-artikel_1_van_de_grondwet (paragraaf: “Werking van artikel 1 Grondwet”). Ik heb me niet tot in de finesses verdiept in hoe dit zit in België en ben afgegaan op het oordeel van het Gelijkekansencentrum. Hier wordt bevestigd dat Storme tegen de “antidiscriminatiewet” is. En zie hier een voor Storme mild opiniestuk naar aanleiding van zijn benoeming bij het Gelijkekansencentrum.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Spam

Het probleem, maar misschien ook wel de redding, is dat Bart de Wever tientallen malen intelligenter is dan zijn blonde Hollandse tegenhanger.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Anton

@5: Die van die grootste partij in de peilingen bedoel je?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Emile M

Ja die. Hij zou die uitspraak van het Hof over de Britse naaktloper ook eens moeten lezen. Dan zou hij misschien begrijpen dat de vrijheid van meningsuiting niet betekent dat je vrijelijk iedereen kunt schofferen. Jammer dat ik het met Spam eens moet zijn dat hij daarvoor waarschijnlijk de intelligentie mist.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Anton

@7: Schofferen een criterium wat de vrije meningsuiting begrenst? 1,5 miljoen Nederlanders, die op die grootste partij stemmen, wordt dagelijks geschoffeerd door allerlei linksige types. Laten we dan eerst daar maar eens een verbod op uitvaardigen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Emile M

Fijn hè om jezelf van alles als slachtoffer te kunnen beschouwen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 pedro

@8: in naam van de vrijheid van meningsuiting. Want die 1,5 miljoen mogen wel schofferen zo veel ze willen, maar mogen niet geschoffeerd worden.

Wat een zielige reactie weer zeg…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Anton

@9, @10 Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Emile M

Ja. Ik kan niet wachten tot je begint. Voor je met jij-bakken begint: Ik ben zelf al goed bezig. Sorry maar dat soort slappe teksten vragen om een dito respons.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Spam

@Anton: Sorry dat ik je grote leider heb beledigd. Was niet mijn bedoeling. Ik wilde eigenlijk vooral mijn oprechte waardering voor de intelligentie van Bart de Wever uiten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 pedro

On topic: N-VA is uit dezelfde hoek afkomstig als het Vlaams Blok… Hoe rechts wil je het hebben?

Ik geef toe, ze komen wel iets gematigder over… Ze zijn waarschijnlijk ook minder militant en op geweld belust… En zo lang ze die groep buiten de deur weten te houden, kan er dus wel met ze gepraat worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Sasha Berkman

@14: wolven in schaapskleren?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Spam

@15: of een zwart schaap? In mijn ogen is Bart de Wever een combinatie van het (extreem-)rechtse populisme van de PVV, de neo-liberale agenda van de VVD en de intelligentie van het type echt liberale VVD-ers zoals we die al jaren niet meer hebben gezien. Die combinatie verklaart ook zijn succes. Ik kan alleen niet peilen of de invloed van de Wever een garantie is voor het bewaken van het democratische karakter van de NVA, of een truc om extreem-rechts maximale invloed te geven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Ikje Ergens

Bart de Wever in Oog in Oog met Sven Kockelmann (6 november): http://www.npo.nl/oog-in-oog/06-11-2014/KN_1662294

Kockelmann stelt de affiniteit van personen in de top van de N-VA met het bruine verleden niet aan de orde. Alleen de sneer (zie hierboven) van staatssecretaris Francken naar Belgen van Marokkaanse komaf komt langs.

  • Vorige discussie