Hilbrand Nawijn, een icoon in wording

Sinds enkele weken is de vocale ontwikkeling van oud-politicus Hilbrand Nawijn voor iedereen nauwgezet te volgen. Nawijn, in een recent verleden minister van Vreemdelingenzaken en Integratie, is tegenwoordig namelijk aspirant-popster bij het SBS-programma So You Wanna Be A Popstar. Bekende Nederlanders strijden daarin om een platencontract. Dat Nawijn zich bij die queeste niet laat hinderen door enige vorm van toonvastheid en ritmegevoel, mag de pret niet drukken. Gisterenavond prees de jury hem uitbundig voor zijn Elvis-vertolking; hij gaat met sprongen vooruit. Wie zijn vorige optredens voor de geest haalt, kan alleen maar concluderen dat het pas écht bewonderenswaardig zou zijn als hij in niveau was teruggevallen. Ook het publiek blijkt echter op zijn hand. LPF-tijden herleven; Nawijn treedt op met het mandaat van het volk.

Nou is hij natuurlijk bepaald geen popster. Hilbrand Nawijn die een performance geeft, het lijkt nog het meest op de doodsstrijd van een aangespoelde walvis met Gilles de la Tourette. Zelfs de hardst afgeserveerde Idols-kandidaat mag zich in het licht van zijn kunsten een ongekend talent wanen. Maar bij Nawijn worden de valse noten en gebroken motoriek mooi wel vergezeld door een niet-aflatende grijns. Hier staat iemand op het podium die er plezier in heeft. De kijker waardeert dat. Bovendien komt het niet vaak voor dat je het verval van een publiek figuur van zo dichtbij kunt aanschouwen. Daar wil je natuurlijk geen minuut van missen.

Frans Bauer is ook zo iemand die een groot deel van zijn populariteit dankt aan zijn optimisme. Frans beziet alles van de zonnige zijde. Om hem heen hangt een aureool van onwrikbare vrolijkheid. Dat werkt zalvend en aanstekelijk. Hij is bovendien zo gewoon gebleven. Dat maakt hem tot een held. Volgende week verschijnt daarom zijn biografie, want het leven van een held dient opgetekend te worden. Voor onszelf, maar zeker ook voor ons nageslacht.

Zelf heb ik die ongecompliceerdheid van Frans Bauer altijd een zwakte gevonden. Wat is er nou interessant aan een gewoon mens? Helemaal wanneer hij ook nog eens hele gewone muziek maakt? Dan kan ik net zo goed naar het gitaargestommel van mijn buurman luisteren. De verering van bijvoorbeeld André Hazes vind ik daarom een stuk begrijpelijker. Uit de documentaire Zij Gelooft in mij kwam hij weliswaar naar voren als een man die op een dag weinig meer deed dan bier drinken, door het rijmwoordenboek bladeren en naar zijn vrouw luisteren, ik zag ook iemand die onder een voortdurende innerlijke strijd gebukt ging. De aard van het conflict was mij obscuur, maar dat vormde nou juist de aantrekkingskracht. Er viel iets te raden. Het was een en al suggestie.

Sinds die documentaire wordt Hazes niet alleen geadoreerd door truus met de tijgerprint, hij is ook salonfähig bij mensen wier koffietafels bezaaid zijn met prentenboeken van Bacon en Hogarth, mensen die een zondag het liefst in het Stedelijk Museum doorbrengen en die hun geest ledigen met het oplossen van cryptoblogs. Kortom, hij wordt sindsdien ook omarmd door mensen zoals u en ik.

Wouter Bos stond eenzelfde soort tactiek voor ogen. Als ik in De Wouter Tapes nou naar voren kom als een man die worstelt met zichzelf en het leven, dan krijg ik voor de kiezer een mysterieus soort aantrekkingskracht, moet hij gedacht hebben. Helaas voor hem houdt de kiezer alleen van een mysterieus soort aantrekkingskracht waar het dikke volkszangers met een drankadem betreft. Maar hulde voor zijn initiatief.

Terug naar Hilbrand Nawijn. Misschien ben ik toch te snel geweest met mijn conclusies. Zijn grijns heeft bij nader inzien niet de oprechtheid van die van Frans Bauer. Het is een opgelegde glimlach, de krulling van de mondhoeken is niet fier genoeg. En hoe vaak Hilbrand ook roept dat hij zingen hartstikke leuk vindt, je blijft je afvragen waarom hij in godsnaam doorgaat met deze publieke vernedering. Misschien is het juist dát mysterie dat zijn optredens zo aantrekkelijk maakt. Er moet haast wel een mentaal conflict achter schuil gaan. Dit is tragiek door een microfoon. Het enige dat hij nu nog nodig heeft is een drankprobleem, maar dan staat niets een breed gedragen sterrenstatus nog in de weg. Nee, van Hilbrand Nawijn zijn we nog lang niet af. Geef die man dat platencontract!