ELDERS - De VS laten alvast zien wat de gevolgen zijn van de combinatie van een hyperflexibele arbeidsmarkt, stijgende inkomensverschillen en een structurele werkloosheid.
Zoals inmiddels genoegzaam bekend, zijn de opbrengsten van de toegenomen productiviteit van Amerikaanse werknemers gedurende de afgelopen veertig jaar vrijwel volledig richting bedrijfswinsten gegaan:
Productivity has increased by 80 percent, but median compensation (that’s wages plus benefits) has risen by just 11 percent during that time. […] Since 2000, even as the economy has grown by 18 percent, the median income of households headed by people under 65 has declined by 12.4 percent.
Een gevolg van deze scheve inkomstenverdeling is dat met name grote Amerikaanse bedrijven gigantische bedragen in kas hebben. Zo bezit Apple maar liefst 147 miljard dollar alleen al aan liquide middelen. Bedrijven weten van gekkigheid niet meer wat ze met dit soort bedragen aan moeten. Investeren in extra productiecapaciteit om nog meer (nieuwe) producten af te kunnen zetten, wordt – vanwege onvoldoende verwachte vraag – vaak niet meer als de moeite waard gezien. Dankzij de decennialange trend van achterblijvende inkomens, is een eveneens achterblijvende consumentenvraag natuurlijk niet meer dan een logisch gevolg.
Niettemin willen bedrijven wel graag rendement behalen op hun liquide reserves. De oplossing? Bedrijven die leningen aan hun eigen werknemers verstrekken. Het Amerikaanse bedrijf Lending Club probeert grote werkgevers, waaronder Google, te interesseren voor deze investeringsvorm. Niet alleen werkgevers zouden hiervan profiteren, maar ook de werknemers. Zij kunnen immers, zonder extra salaris te ontvangen, toch net iets meer uitgeven aan een woning, een auto of zelfs de dagelijkse boodschappen:
“The program we’re putting in place gives the ability for large companies with lots of employees to make loans to their employees and use their treasury reserves, on which they are earning like one or two percent, and put them to work,” [Lending Club CEO Renaud Laplanche ] said in a recent interview. “At the same time, they would be offering a lower interest rate to their employees than what they’re paying on their credit cards or other loans they have. It’s really an HR benefit and recruiting tool.”
Je zou het een teken des tijds kunnen noemen dat er voor grote werkgevers tegenwoordig manieren bestaan om nog een beetje extra winst te persen uit het gegeven dat zij hun werknemers structureel onderbetalen.
Een andere ontwikkeling is dat werknemers, in de traditionele zin van het woord, steeds zeldzamer worden. Dit gegeven wordt aardig geïllustreerd door TaskRabbit.com, een online marktplaats waar opdrachtgevers klusjes kunnen vergeven aan de laagste bieder. Een prima plek dus voor wanhopige werklozen om nog iets van inkomen bij elkaar te scharrelen:
But Task Rabbit is more than a hip, Web-based temp agency. It’s the reserve army of the unemployed made flesh. What’s diabolically brilliant and emblematic about the company is that prospective errand-runners bid against one another for jobs. To get an assignment, an aspiring Rabbit offers to do the chore for less money than he or she thinks other prospective Rabbits are bidding.
Terwijl de naoorlogse welvaart, zowel in de VS als in Nederland, voor een belangrijk deel het gevolg was van vakbonden, actiebereidheid en solidariteit onder werknemers, worden in de nieuwe economie werkers ertoe veroordeeld met elkaar de concurrentie aan te gaan. Dit, zou je kunnen zeggen, is de ware betekenis van de slogan ‘iedereen ondernemer’: een stelselmatige en onvermijdelijke afbraak van de wederzijdse solidariteit zodat we allemaal – lekker flexibel en goedkoop – als task rabbits aan het werk mogen.
Welcome to the future.
Reacties (26)
De ontwikkeling die je beschrijft is -zoals wel vaker- het logisch gevolg van het economisch model waarin wij de onderlinge menselijke relaties hebben gegoten.
En dan kun je dus wetten (blijven) maken en maatregelen (blijven) treffen om die logische gevolgen binnen de perken te houden, varierend van wettelijke beperkingen tot oproerpolitie, of
je moet gaan nadenken over een ander economisch model.
De vraag is wat al die konijntjes gaan doen als ze het door hebben. Niets waarschijnlijk. Als je rond kijkt zie je sloppenwijken. En niemand die iets doet. Iedereen vindt het best.
The American Dream is de ontsnapping uit het slop.
Escape from Alcatraz.
De samenleving als gevangenis.
@1: je moet gaan nadenken over andere wetten!
@3: Dus de gedachte dat een basisloon veel wetten overbodig zou maken wijs je bijvoorbaat af, omdat
vul maar in: het te duur is, iedereen op zijn reet gaat zitten..
@1:
Geen idee wat je bedoelt met ander economisch model.
Door een sociaal beleid, de sterken betalen voor de zwakken, progressieve belastingen, inkomensoverheveling, zou dit niet optreden.
De gedachte die me bij lezing trof was ‘krijgt Marx toch nog gelijk ?’, en ‘wanneer komen Amerikanen eindelijk in opstand ?’.
Tegelijk zien we de EU hetzelfde nastreven als al in de VS is, voorlopig met succes.
Terwijl de werkloosheden stijgen, Frankrijk, Nederland, verklaart van Rompuy dat de crisis over is.
Je ziet waar z’n prioriteiten liggen.
Ach dat het graaikapitalisme met aan geld/macht/status verslaafde junkies een keer voor een ontwrichting van de/een maatschappij zou gaan zorgen zat er aan te komen. Iedereen kon het zien gebeuren! Ik vind het uitermate vreemd dat ik (ook hier) nooit eens een artikel lees over deze geldverslaafde junkies. De VPRO heeft er in Tegenlicht wel een keer aandacht aan besteed, en dat was één van de mooiste afleveringen in jaren. Zo lieten ze o.a. iemand aan het woord die heel mooi beschreef wat de verslaving aan geld – vergelijkbaar met een heroïneverslaving! – bij hem had aangericht in zijn leven. Hij is eruit gestapt en kweek nu in plaats van snel geld langzame oesters. Een hele mooie metafoor, ha, ha. Ik vind mensen die aan geld en luxe hangen uitermate trieste figuren. Ik ben daar al lang geleden mee opgehouden. Vroeger kocht ik elk jaar een nieuwe kleren, motor, mobieltje etc. Mijn motor heeft 110.000 km gereden, mijn mobieltje is 10 jaar oud, ik draag mijn kleren af etc. en weet ja wat het bevalt me werkelijk uitstekend!!!
Zeer interessant, het verhaal van David Simon (The Wire) over kapitalisme en marxisme op het Festival of Dangerous Ideas.
https://www.youtube.com/watch?v=DNttT7hDKsk&feature=c4-overview-vl&list=PLKKWbWvkO0GDOrcrePUcGWiWhQDjS7j89
Zijn stelling (oa) is dat het belangrijkste aspect van de 20ste eeuw was dat er een strijd was tussen marxisme en kapitalisme and that neither of them really won. Dat Marx in elk geval spot on was met zijn analyse wat er mis gaat als je het kapitalisme de vrije hand geeft – ook al hangt David Simon de oplossing niet aan. (“Marx is a better diagnostician than clinician.”)
Misschien zou dat een beeld zijn dat ook verder verspreid moet worden: het kapitalisme heeft het socialisme nodig als kracht binnen het systeem om z’n (werkelijk) liberale mogelijkheden te behouden.
@7: “Marx is a better diagnostician than clinician.”
Die uitspraak slaat de spijker op de kop; ik zal de lezing eens bekijken. Mijn eerste reactie is: je zou eens op basis van die diagnose moeten kijken welke maatregelen kans van slagen hebben, en proberen of ze het gewenste effect geven.
Deze econoom doet een paar suggesties:
http://www.youtube.com/watch?v=_-KqeU8nzn4
@4: Nee hoor, maar ik ga er van uit dat het economisch systeem bestaat bij de gratie van wetten en niet andersom. Dus als je wat wil veranderen moet je buiten het kader van de wetten gaan staan. Ergo: nieuwe regels en dus nieuwe wetten. Je moet het groot zien zeg ik altijd ;)
@5:
Bij voorbeeld een ander monetair systeem. Zie b.v. de theorieen van Silvio Gesell.
Ik wil trouwens nog wel een kleine opmerking maken bij de Lending Club. Volgens mij is de insteek daarvan vooral dat het een veel rechtstreeksere manier van geld lenen is dan de abstracte banken. Er wordt alleen geld geleend dat wordt gedekt door de investeerders, er zijn geen geldscheppingsmogelijkheden, geen mogelijkheden om leningen creatief te verpakken en te verkopen op de derivatenmarkt. Er zijn geen overnames of managementlagen te financieren (nog niet tenminste.)
In dat opzicht vind ik het initiatief zeker niet slecht. Het perverse zit er natuurlijk wel in dat company’s hun werknemers niet behoorlijk betalen, maar wel een lening bieden om dat gat op te vullen. (Geen nieuwe tactiek overigens.)
Het is trouwens een mythe dat Amerikanen echt 80% productiever zijn geworden, want dat cijfer gaat om de productiviteit van bedrijven, inclusief hun Chinese fabrieken met werk weken van 70 uur.
Dat een steeds hoger percentage van bedrijfsinkomsten niet bij werknemers (behalve bestuursleden) terecht komt, ook niet indirect via belastingen is wel een feit. Waarom bedrijven hun extra inkomsten niet gebruiken om te investeren in opkomende economieen of om hun dividend te verhogen is de grote vraag. Misschien wordt er gewacht op een beter investeringsklimaat in de toekomst, niemand die echt weet wat de redenen zijn.
Dan over de vakbonden etc… tsja, dat tijdperk is voorbij. Er is nou eenmaal veel meer concurrentie met niet-Westerse landen dan vroeger. Daar moeten we ons bij neerleggen, maar we zouden de lasten in rijke landen wel wat beter kunnen verdelen tussen hen die nog een zekere baan met goede voorwaarden hebben en hen die een flut flexbaantje hebben of helemaal geen werk, in ieder geval tot het welvaartsverschil tussen rijke en opkomende landen sterk is geslonken. Natuurlijk valt er ook wel wat te doen op andere manieren, bv. stimuleren dat minder mensen alfa studies (er moeten meer mensen, vooral vrouwen, naar beta studies en vakopleidingen) gaan volgen. In Amerika zijn werklozen die 2 ton schuld hebben door een diploma kunstgeschiedenis een groot probleem, maar ook in Nederland betekent een universitair diploma in willekeurige richting allang niet meer automatisch dat je een comfortabele kantoorbaan krijgt.
@12:
Eén van de verbijsterde dingen die ik ervoer bij mijn laatste bezoek aan de VS is het hebben van twee volledige banen.
Ik ben dat in Nederland nooit anders tegengekomen dan bij mensen die in hun hoofdbaan overdag zo weinig mogelijk uitvoerden.
Bij werken dient te worden onderscheiden aanwezig zijn, rondhangen, en echt iets doen.
Wie twee volledige banen heeft hangt rond, in de statistiek wordt dan 16 uur per dag gewerkt, in werkelijkheid wordt, denk ik, in totaal vijf uur per dag gewerkt.
There are lies, big lies, and statistics.
Wie in Nederland acht jaar theatermanagement gestudeerd heeft, dat blijkt voor te komen, en vervolgens als vrijwilliger bejaarden voorleest, heeft ook een probleem, hoewel bij ons als je geen inkomen hebt naar ik meen je studieschuld wordt kwijtgescholden.
Daar staat tegenover dat ik een automatiseringsbedrijf ken wat snakt naar goede medewerkers, opleiding, elke academische graad is goed.
Bij de Kwikfit vestiging vlakbij mij kunnen ze ook nog wel een paar goede mensen gebruiken.
@12 Ten eerste hoeven we ons helemaal niet ergens bij neer te leggen. Daarmee praat je vooral in het straatje van de bedrijven. (Maar misschien dat het wel een idee is om de vakbonden ook meer internationaal samen te laten werken, zodat werknemers van verschillende landen minder tegen elkaar uitgespeeld worden.)
Daarnaast: de overheid moet de alfastudies helemaal niet ontmoedigen. Opleiding is goed voor Nederland, en essentieel als we niet willen vervallen tot lagelonenland dat alleen maar ongeschoolde arbeid kan leveren. Het maakt de samenleving evenwichtiger, de mensen gezonder en gelukkiger, zorgt er voor dat er minder geweld is… Een opleiding, elke opleiding is wat dat betreft een nuttige investering.
Een universitaire opleiding is daarnaast nadrukkelijk geen beroepsopleiding. Een studie behoort met name onderzoeksvaardigheden en kritisch denken te bevorderen. Dat kun je niet uitdrukken in beroepen, en heel vaak is de aard van de opleiding niet eens zo heel erg relevant – in principe kun je de analytische vaardigheden op allerlei vlakken inzetten. (Daarbij wel opgemerkt dat hetzelfde productiedenken ook de universiteiten uitholt, waardoor studenten dat helaas minder vaak ontwikkelen en het veel meer productie is: kennis erin stampen, multiple choice tentamens eruit trekken, en iedereen die niet meteen voldoet eruit mieteren.)
Val niet voor de frames. (Of kom er openlijk voor uit dat je het neoliberalisme zo gek nog niet vindt, dat kan natuurlijk ook.)
@7:
Citaat: ´strijd was tussen marxisme en kapitalisme and that neither of them really won.´ (David Simon).
Dit is onwaar. Omslachtige bewijsvoering overbodig. Neem de USSR, Noord-Korea, vergelijk China A. prae Deng en B. post Deng met de Moderne Economie (ME) aan het bewind. In de A-situatie zeer grote armoede, in B stukken minder armoede. *
De imperfectie van B verleidt utopisten en fanaten van allerlei Geloven en ideologieën met veel geschreeuw te eisen dat de ME – ze spreken smalend van ´Het Kapitalisme´* wordt afgeschaft. Als kleine kinderen snakken ze naar het Paradijs, en scheppen de hel. Waarom ze zo stom zijn, legt Hayek kort en bondig uit: die ´Strebers´ denken dat zij in een nieuw anti-Kapitalistisch systeem de baas zullen kunnen uithangen.
Over de USA-economie nog dit. De USA zijn aan het veranderen. Een aansporing als ´Young Men go West´ kan zich niet meer laten horen. De bodem is nu definitief verdeeld, de makkelijkste en meest rijk makende bodemschatten zijn op, de bevolking groeit. De USA is een ordinair socialistisch Land aan het worden. Zoals wij. Díe verandering – de echte ´change´ waarmee Obama in 2008 zo te koop liep – , wordt door hem zelf uitstekend gemarkeerd. Hij heeft geen persoonlijke verdienste, mocht die ook niet hebben, en werd daarom gekozen. Hij moest fungeren als symbool van verandering en dat doet hij het best door zijn persoonlijk nietigheid. Niet Obama spreekt, een veranderende samenleving spreekt zich in hem uit.
*Dat ook het best denkbare economisch stelsel niet in staat zal zijn nagenoeg alle armoede uit uit roeien, komt door een onophoudelijke demografische expansie, een uit te schakelen autonome factor. De Moderne Economie kan die niet op zich zelf bijbenen. Het huidige Chinese bewind heeft dit ingezien, en de verstandigste, modernste beslissingen getroffen.
@15, of je neemt de moeite om het hele verhaal even te luisteren.
En migreer vooral naar China, niets houdt je tegen. Adoei, vaarwel en schuss.
@14:
Ik weet precies wat er zou gebeuren als de vakbonden van de wereld de koppen bij elkaar zouden steken. De eerste vraag van het merendeel van de aanwezigen zal zijn waarom werknemers in Bulgarije of China veel minder loon krijgen dan Nederlanders voor hetzelfde werk (en wanneer het niet precies hetzelfde werk is is de verhouding nog steeds krom.) En geef ze eens ongelijk…
Het is nu eenmaal een feit dat de huidige technologie niet toereikend is om iedereen in de wereld een Nederlands koopkrachtniveau te geven (zelfs als je alle millionairs en miljardairs op de wereld 100% belast) en dat begint, linksom of rechtsom, steeds meer te wringen.
Je hebt dan drie opties:
a) hardhandig de voorsprong van rijke landen proberen te behouden (zoals vroeger gebeurde), maar dit wordt moeilijk omdat er armere landen zijn met kernwapens en coups plegen/chaos zaaien in arme landen moeilijker gaat dan vroeger, allerbelangrijkst is natuurlijk het punt dat deze optie niet echt ethisch verantwoord is in zowel jouw als mijn ogen.
b) het systeem in elkaar laten klappen zodat de welvaart van rijke landen heel snel wordt verdeeld over de hele wereld (enorme val van welvaart in Nederland)
c) gecontroleerd omgaan met langzame groei in rijke landen en snelle groei in arme landen terwijl de technologie zich ontwikkelt en uiteindelijk de arme landen niet meer arm zijn (en er daarna weer een nieuw tijdperk aanbreekt waarin werknemers allerlei rechten kunnen opeisen), zo stort er niets in, hoeft niemand honger te lijden en los je alsnog de hoofdproblemen op
Als jij andere opies weet hoor ik dat graag, maar ik blijf tot dan bij optie c) en teken daarbij aan dat “gecontroleerd omgaan” er niet voor niets staat, dat kan dus bv. betekenen dat in internationaal verband de belastingen op dividend en (groot)kapitaal wordt verhoogd (daarmee pak je de allerrijksten, het is tekenend dat de Franse “miljonairsbelasting” alleen voor loon geldt, niet voor inkomsten uit dividend of kapitaal) of dat de lasten van langzame groei in rijke landen eerlijker worden verdeeld (dus bv. niet de helft een vast contract met veel voordelen en de andere helft die 40 uur werkt met behoud van bijstandsuitkering).
Over alfa studies dan, ik zei niet dat ze helemaal niets opleveren, wel minder dan andere opleidingen (ik pleit er dus ook niet voor om minder mensen een opleiding te geven, alleen om ze andere opleidingen te geven.) Geloof het of niet maar in de praktijk is een electricien helemaal geen makkelijk outsourcebare laaggeschoolde arbeidskracht, hij heeft betere kansen dan een cultureel antropoloog.
P.S. “Neoliberalisme” is een nietszeggend buzzword.
Ja. Misschien ben ik wel simpel hoor, maar wat een gebrek aan fantasie. Wut about een land kopen? Een hele bevolking uit de hongersnood helpen? Kernfusie? Landmijnen opruimen? Een middel tegen HIV ontwikkelen? Iets doen met duurzaamheid? Belasting betalen? Plenty of keuze.
@18:
Aandeelhouders betalen niet voor liefdadigheid en landen kopen kost blijkbaar minder dan de bedrijfsinkomsten.
@19: zo is dat, gewoon egoïsme subsidiëren is goed genoeg.
in de oude economie was er geen concurrentie tussen werknemers? Nee toen was er gewoon voor bijna iedereen een baan. Daarnaast was er minder bedrijfsmatigheid gericht op kostprijs etc.
appels met peren. gewoon net te makkelijk.
@9: @4: “Nee hoor, maar ik ga er van uit dat het economisch systeem bestaat bij de gratie van wetten en niet andersom.”
Je hebt me aan het nadenken gezet…
Is dat zo? Zou dat zo moeten zijn? Misschien heb je wel gelijk.
Raar genoeg ga ik er (bijna onbewust) van uit dat de wetten een resultante zijn van het economische systeem.
Ik zou dan zeggen: natuurlijk moeten de wetten wel mee veranderen.
Mis ik de point?
@21: Sander, ouwe JOVD-er, ik zou het graag tegenspreken, maar ik begrijp niet precies wat je nou wilt zeggen.
Vroeger was alles beter?
nee vroeger was niet alles beter maar het artikel impliceert dat alleen de concurrentie tussen werknemers anders is geworden maar er zijn wel meer dingen anders.
open grenzen, digitalisering, kritische consument, ontzuiling etc. etc.
Door deze veranderingen zijn er meer eisen van consumenten waardoor werkgevers meer prestaties achten.
@24: En het wordt steeds warmer, dus een ventilator op je buro is ook al geen luxe meer.
door deze veranderingen zijn er meer eisen van consumenten waardoor werkgevers meer prestaties achten.
Eh?