Het Koningslied is een populistisch lied

Foto: FaceMePLS (cc)

ANALYSE - Bent u al aan het oefenen op het nieuwe ‘Koningslied’ dat we op 30 april allemaal moeten gaan zingen? Er valt enorm veel uit te leren over wat het Nederlanderschap aan het begin van de 21ste eeuw betekent.

Muzikaal is het een allegaartje dat de laatste jaren steeds uit de kast wordt gehaald als de nationale eenheid benadrukt moet worden: een zoete melodie die doet herinneren aan musicals en dan wat rap erdoorheen, omdat dit iets moet zijn voor jongeren en multiculturaliteit. Al een jaar of twintig is rap de jongerenmuziek bij uitstek, bij sommige van de rappers die je hoort in het Koningslied zijn de eerste grijze haren al een paar jaar geleden weggespoeld.

Maar het gaat mij natuurlijk om de tekst. Die is een schatkamer van modern Nederlanderschap.
Populisme is een politieke stijl die claimt dat ‘het volk’ een eenheid is dat één belang heeft en één mening. Dat belang en die mening staan tegenover het gedrag van de elite, maar er is één leider die precies samenvalt met het volk. In die zin is het Koningslied een populistisch lied.

Er zijn verwijzingen naar allerlei eerdere liederen die de volksaard moesten uitdrukken, van het Wilhelmus (‘De W van welkom in ons midden / Tot welke God je ook moge bidden’) via de Zilverenvloot (‘En hoe klein we ook zijn / Onze daden zijn groot ‘), De Genestets Boutade, André Hazes’ Wij houden van Oranje (‘Heel Oranje staat zij aan zij‘) tot en met Vijftien miljoen mensen (‘Miljoenen coaches die beter weten’).

Dat alles is doorkruid met zinnen die moeten suggereren dat het hier inderdaad gaat om een uit het Engels vertaalde musicaltekst (‘de dag die je wist dat zou komen’).

Zo’n beetje iedere associatie die mensen hebben met Nederland of het koningshuis zit wel op de een of andere manier in de tekst verwerkt. Het is daarmee een soort postmodernisme for the millions geworden – er zijn alleen associaties en positieve gevoelens, er wordt klaarblijkelijk niet eens gezocht naar logica of een groter verband.

Een van de eigenaardigheden van het Nederlandse volkslied is dat het gesteld is in de ik-vorm: ‘ben ik van Duitsen bloed’. Die vorm wordt ook in het nieuwe Koningslied aangehouden, maar de referent van ik (of van jij) lijkt heen en weer te schieten. Aan het begin is jij de Koning en wij het volk:

Daar sta je dan
Ieder mens heeft een taak in dit leven
Alles gedaan om je voor te bereiden
Daar is het dan
Je belooft dat je alles zult geven
Iedere stap die je zette die leidde naar hier
En kijk om je heen
Wij lopen met je mee
Door de regen en de wind
Zal ik naast je blijven staan
Ik bescherm je tegen alles wat komt
Die laatste regel lijkt op het eerste gezicht een eigenaardige omkering van de traditionele verhoudingen: het is niet langer de koning die het volk beschermt, maar de koning wordt juist beschermd.

Maar verwijst je nog wel naar de koning? Een van de voornemens die de ik heeft is nu ineens ‘Hou je veilig zo lang als ik leef’. Het lijkt mij dat je dan alleen nog op het land kan slaan (een persoon kun je niet ‘veilig’ houden). De relatie tussen vorst en land (of volk) krijgt zelfs 19e-eeuwse religieuze trekken in het couplet van het lied (‘En als je ooit je weg verliest / Ben ik je baken in de nacht’), maar onmiddellijk daarna wordt de koning ineens weer alledaags gemaakt (‘De W van wakker, stamppot eten’, overigens een verwijzing naar wel heel eigenaardige ontbijtgewoonten).

In dit laatste rapdeel van het lied zijn de verschillen tussen ik en jij opgeheven en is er alleen nog sprake van een tamelijk diffuus wij dat verwijst naar voetbal (‘De W van altijd willen winnen / Wat het ook is waar wij aan beginnen’) en andere saamhorigheid, maar dat alles wel onder de initiaal van de nieuwe vorst (‘De W van wij zijn een met elkaar / Met de schouders naast elkaar’).

In het Koningslied wordt de koning opgevoerd als een ‘jij’ met wie ‘wij’ meelopen, als een ‘ik’ die het land gaat beschermen en gaat dienen als een baken in  de nacht voor ‘jou’, de natie, en die ten slotte opgaat in een wij van ‘een zijn met elkaar’. In die zin is het Koningslied een populistisch lied.

Reacties (43)

#1 parallax

Een matig neerbuigend nummer geschreven door een commissie.

Dit is wat Nederland kan bieden op dit moment.

  • Volgende discussie
#2 Kalief

Muzikaal is het een allegaartje dat de laatste jaren steeds uit de kast wordt gehaald als de nationale eenheid benadrukt moet worden: een zoete melodie die doet herinneren aan musicals en dan wat rap erdoorheen, omdat dit iets moet zijn voor jongeren en multiculturaliteit.

Je kunt hier de bladmuziek vinden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 lapis

Het feit dat we – of het nou GeenStijl of Sargasso is of alles daartussenin – het allemaal eensgezind een kutlied vinden onderschrijft wel mooi de boodschap van nationale eenheid. Uiteindelijk zijn we toch allemaal zure calvinisten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 kevin

Vanmorgen dit nummer gehoord en het is vele malen erger dan ik had verwacht… En dat was al niet veel. Giel Beelen omschreef het als een ‘draak’ en dat is het ook. Verschrikkelijk. Dan heb ik het nog niet eens over de cheesy tekst. Beschamend slecht.

Mijn Duitse collega zei vandaag: “wacht maar, bij het volgende EK/WK staan al die ‘Holländer’ dit te zingen en dan doe jij mee”. Denk het niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 parallax

John Ewbank. Going places.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Toni (Niet ingelogd)

John Ewbank had nog wat tekst liggen voor het geval de dochter van Marco Borsato ging trouwen. Als je dat in gedachten houd is de tekst een stuk zinniger.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Bismarck

Wie nu nog niet gewaarschuwd is en er nog naar gaat luisteren is het zelf schuld…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 aynranddebiel

John Ewwwbank

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Inkwith Barubador

Naar het songfestival met dit lied. Een eerloze laatste plaats is zijn deel.

We gaan toch niet serieus naar zo’n gedrocht luisteren, laat staan meezingen? Donder toch op!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Joost

Mooi lied! Wie begraven we dan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Timmy Muigd

Een volks lied van het volk ter verheffing van de vorst, waaraan zij hun gemeenschappelijke identiteit ontlenen, is toch per definitie populistisch en mag niet anders dan populistisch zijn.
Een elitair lied door eedweigerende lieden zou toch hoogst ongepast zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Dramklukkel

“Daar sta je dan”
Hennie Huisman.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Robin v H

Sorry, ik kon de laatste paragraaf van dit artikel al niet meer begrijpen. Het koningslied laat ik graag aan anderen over. Ik denk dat ik vanavond maar een Belgisch biertje opentik na al die ellende.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Dyneaus

Ik vind er niks van. Ik wil er helemaal niets mee te maken hebben. Houdt mij erbuiten.
en niet van mijn belastingcenten aub.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Kalief

@10 “Wij zijn hier allen bijeen om afscheid te nemen van …”
De koning is dood, leve de koning, toch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Vast Goed

Is er al een parodie?

“Daar ga je dan
geen mens wens je zo’n draak van een leven
Alles vergeefs om je voor te bereiden
Dit was het dan
Net zo ceremonieel als Teeven
Iedere stap die je zette die leidde naar hier
En kijk om je heen
Wij drinken een potje bier”

Maar dit kunnen anderen vast beter.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Niet JeZus

Auw mijn oren, wat een gruwelijke bagger. Vooral dat rap-stukje, verschrikkelijk!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Loupe

Ik ben mijn weg nu echt helemaal verloren. /anglicisme

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Steeph

He, ik ben het eens met @lapis. Afijn, deze variant (ff wachten tot ze gaan zingen) vond ik ook wel grappig:
http://www.youtube.com/watch?v=lVoqNomHR_I

Hoeveel varianten zouden er inmiddels gemaakt zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Bob

Ja, mooi lied. Uche.

Lekker kitschig, dramatisch emotioneel, tenenkrommend pijnlijk, geforceerd hip. Dat wordt een groot succes bij het Nederlandse publiek, let jij maar op.

(En dan heb ik er nog niet eens naar geluisterd.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Rigo Reus

Trots als een pauw, dit is ons geluid… stond ik verleden jaar op zo’n boerderijcamping, en ik hoor nog steeds dat pauwengeluid. Vreemde tekst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Bernard Weiss

Daar in dat kleine café aan de haven
Daar zijn de mensen gelijk en tevree
Daar in dat kleine café aan de haven
Daar telt je geld of wie je bent niet meer mee

De toog is van koper, toch ligt er geen loper
De voetbalclub hangt aan de muur
De trekkast die maakt meer lawaai dan de jukebox
Een pilsje dat is-t-er niet duur

Een mens is daar mens, rijk of arm, ’t is daar warm
Geen monsieur of madam maar WC
Maar ’t glas is gespoeld in ’t helderste water
Ja ’t is daar een heel goed café

Ik zal voor Willem in ieder geval uit gedeeltelijk enthousiasme één vinger opsteken. U mag raden welke…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 freddeaap

Ik voel bij dit lied allerlei emoties op komen, typisch Nederlandse emoties!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 ed

Huidige republieke-einzelgangers kabinet had waarschijnlijk grote invloed op de politieke samenstelling en bijstelling van de huidige text in dit lied die zogenaamd geschreven is door de burgers zelf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 su

Het is niet eens een meezinger.. #epicfail

Vooral bij de rapstukken verzandt dat in *murmrlmurmelmurmel*.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 ed
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 PolarWolf

Ik hoorde het vanochtend. Wat een drama. Muzikaal een draak, tekstueel van kleuterschool niveau. Een soort songfestival nummer, zeg maar.

Misschien moet je een import engelsman zoiets niet laten schrijven.

Misschien moet je dit soort onzin helemaal achterwege laten, eigenlijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Hal Incandenza

Nou en?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 su

@27: Misschien moet je een import engelsman zoiets niet laten schrijven.

Ach..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Henk van S tot S

Nu zal ik dat liedje in het journaal e.d. te pas en te onpas nog wel horen.
Voor zover ik het nu inschat is de kwaliteit evenredig aan de staatsvorm ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Aesir

Dit doet pijn

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Amsterdam020

Om nou niet te grof en te disrespectvol te zijn…
Wil ik dit nieuwe koningslied graag omschrijven als,
Kwalitatief Uitermate Teleurstellend…!

ritmisch slaat het nergens op….
rap in een koningsnummer???

Nog nooit zo een slecht stuk gehoord!!

de schrijver van dit vreselijke en om te schamen stuk KATTEGEJANK!!!

GOOI JEZELF WEG!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 L. Brusselman

Ben in dit geval blij dat het Nederlands maar een klein taalgebied heeft,om je dood te schamen.
Wordt na 30 april hopelijk weer snel vergeten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Max Molovich

Waxinelichtjes, Apeldoorn, de schreeuwer op de Dam, prins Friso in coma… en dan nu dit. Ons koningshuis blijft niets bespaard. Ware ik de toekomstige koning van Nederland, dan had ik aanstaande dertig april mijn kroontje stante pede in de wilgen gehangen. De mens is weerbaar, kan heel veel hebben en komt altijd wel weer terug, maar dit lijkt mij too much.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 Max Molovich

Of nee. Als ik de toekomstige koning van Nederland was, zal ik ervoor zorgen dat iedereen die aan dit nummer heeft meegewerkt nooit meer ergens aan de bak komt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Henk van S tot S

In onderstaande link geeft Wim Daniëls prachtig de kwaliteit van de tekst weer.
Sorry ook eerst een halve minuut het “zang” aanhoren.
http://omroep.vara.nl/media/227198

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 Ko de Laat

@16: Jazeker is die er! Gisterenmiddag online gezet en nu een viral: https://www.facebook.com/ko.delaat?ref=tn_tnmn
En er zijn er nog wel meer, begreep ik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 Kalief

@30 Voor zover ik het nu inschat is de kwaliteit evenredig aan de staatsvorm ;-)
Elke monarch krijgt het lied dat hij verdiend.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 objectief

Inmiddels begint tot me door te dringen dat de tekst van het lied geen grap is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 objectief

@34:
Het kan nog erger.
De laatste Duitse keizer ging vrijwel elke ochtend paardrijden bij z’n paleis, in Tiergarten.
Tijdens zo’n rit werd hij diverse keren beschoten, hij beklaagde zich daarover.
Apeldoorn kun je nauwelijks zien als aanslag.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 Henk van S tot S

@40:
Tiergarten!?:

Tja, als je als keizer, ook nog op een paard, tussen de dieren gaat rijden is een vergissing, door jagers, snel gemaakt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 euro

@40

Wilhelm II werd iedere ochtend beschoten ? Stierenstront.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 Ron

Webzine Ravage heeft vandaag een zwarte lijst gepubliceerd met namen van personen en bedrijven die de Oranje-festiviteiten tot stand brengen, inclusief alle deelnemers aan het Koningslied:

http://www.ravage-webzine.nl/2013/04/23/zwarte-lijst-30-april/

  • Vorige discussie