Het einde van het debat, en de kunst van de dialoog

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Op Sargasso is volop ruimte voor gastbijdragen. Hieronder een bijdrage van Christopher Baan, student International Development aan de universiteit van Wageningen (met een minor in klimaatbeleid).

Het is soms moeilijk te accepteren hoe weinig we eigenlijk weten over wat duurzaamheid écht is. Een grote uitdaging die voor ons ligt is om duurzaamheid in de mainstream te krijgen van de organisaties en instituten die voor een groot deel bepalen hoe de wereld eruit ziet en in de mainstream van ons dagelijkse leven.

Het is algemeen aanvaard dat we makkelijker omgaan met mensen met een vergelijkbaar wereldbeeld en overeenkomstige waarden. Dat zijn de mensen waar je het meestal mee eens bent, en waar je een open en eerlijke dialoog mee kunt voeren. Door met vergelijkbare mensen om te gaan die ons wereldbeeld bevestigen, gaan we zogeheten cognitieve dissonantie uit de weg, het ongemakkelijke gevoel dat wat je doet, niet overeenkomt met je waardensysteem. Met vrienden kun je daarom gemakkelijker op eenzelfde niveau praten en hoef je niet continue je standpunt te verdedigen.

Als hoogopgeleide man zul je niet gauw omgaan met ‘tokkies’, omdat zij wellicht andere opvattingen hebben over het nut van onderwijs en intellectuele ontwikkeling. Als lid van een linkse partij zul je niet gauw vriendschappelijk aankloppen aan het huis van een PVV’er, en reserveer je dat moment voor officiële debatten. Als vertegenwoordiger van de tabaksindustrie zul je je niet op je gemak voelen in een kliniek voor longkankerpatiënten. Als lobbyist van de olieindustrie is het onwaarschijnlijk dat je met een gemakkelijk gevoel je gezicht kunt tonen op de jaarlijkse klimaatonderhandelingen van de VN.

Je kunt je best blijven doen, maar iets houd je waarschijnlijk tegen om juist diegene met een totaal andere opinie op te zoeken. Terwijl dat juist de grote uitdaging van de toekomst is en een van de belangrijkste eigenschappen van toekomstige leiders: het aangaan van de dialoog met de ‘ander’, en om voorbij de eigen comfort zone te gaan.

Niet alleen in Nederland, ook in veel andere west-Europese landen is de politiek de weg kwijt. De burger heeft over het algemeen weinig tot geen vertrouwen meer in wat partijleiders beloven en in de ideoligiëen die zij claimen te vertegenwoordigen – kunnen we nog wel spreken van een ideologie? Partijpolitiek is een real life show geworden onder invloed van steeds meer wijdverspreide media, zowel oude (tv, kranten) als ‘nieuwe’ (twitter, blogs, hyves).

Tenslotte, alsof er geen behoorlijke uitweg in het midden meer is, radicaliseert de politiek in een angstwekkend tempo. Dat alles wordt vaak als een reactie gezien op groeiende onzekerheid en bezorgdheid over de gevolgen van globalisering, snellere informatiestromen, toenemende migratie en dynamiek van de mens om zich te verplaatsen, verstoring van economische en milieusystemen, toenemende sociale complexiteit en extreme onzekerheid over wat onze toekomst zal brengen (denk aan klimaatverandering, economie, vergrijzing). Uiteindelijk doet de moderniteit zich voor in allerlei gewenste en ongewenste vormen, in wat Ulrich Beck de manifestaties van ‘reflexive modernity’ noemde: met de auto hebben we het auto ongeluk uitgevonden, met toenemende luxe en overvloedig eten komt obesitas. Alsof dat nog niet genoeg is, zijn onze huidige instituties totaal niet capabel om dergelijke complexe problemen op te lossen.

Kortom: we moeten steeds meer leren omgaan met zogenaamde wicked problems zoals klimaatverandering, nucleaire proliferatie, terrorisme, voedsel(on)zekerheid, duurzaamheid, migratie, obesitas, energie, etc. Welk antwoord wordt er van ons verwacht en hoe reageren we op dergelijke problemen waar geen consensus is over het probleem, om maar te zwijgen over de aanpak? Zullen we ooit in staat zijn om met behoorlijke oplossingen te komen, of zullen we niet verder komen dan ‘klungelige’ oplossingen?

We zijn ons steeds vaker bewust van het belang van samenwerking over onze grenzen heen. Samenwerking waarbij we onze aannamens kunnen testen en kunnen veranderen. Hier en daar komen veelbelovende initiatieven op, zoals het concept van megacommunities, waarbij de drie sectoren (publiek, privaat, en civil society) in een niet-gebonden setting samenwerken aan een complex probleem en van elkaars expertise leren. Dergelijke initiatieven gaan verder dan de traditionele publiek-private partnerships die momenteel zo in zwang zijn. In alle hoeken van de samenleving, van concepten zoals open space en world café, tot transdisciplinair onderzoek in de wetenschap of zelfs simpelweg met laboratoriumvergaderingen, ziet men de noodzaak en de waarde van samenwerking en het bijeen brengen van mensen met uiteenlopende achtergronden

Als we inderdaad de baanbrekende leiders willen zijn die we voor ons zien, en een serieus gevaar willen vormen voor de status quo manier van zakendoen en beleid maken, dan zullen we voorbij onze comfortabele grens moeten, en zullen we juist het contact moeten zoeken met mensen die totaal andere waardenpatronen en wereldbeelden erop na houden. Dan zullen we juist met deze mensen in dialoog moeten, in plaats van ze te vermijden.
De discussie is uit, de dialoog is in. Met discusses werp je slechts een muur op bij de ander. We zullen nog het meest kunnen leren van diegene waarmee we het meest oneens zijn. En juist daar zitten de plekken met de sterkste status quo, waar het verzet tegen verandering het grootst is. Juist daar zit de invloedrijke elite in het bedrijfsleven, voor wie verandering gelijk staat aan verlies. Het zal niet lang meer duren of deze mensen zien dat de status quo niet langer geaccepteerd is, dat we niet anders kunnen dan veranderen.

De kunst van het wederzijds leren is essentieel als we uit de huidige situatie van ‘onduurzaamheid’ willen innoveren. Om duurzaamheid iets beter begrijpen, te leren en te leven, is de dialoog een essentieel onderdeel en zullen we voorbij de discussie moeten.

We hebben inmiddels genoeg geleerd van historische, legendarische fouten in het ‘preken en overtuigen’ (denk aan kolonialisme en missionarissen) om ons te realiseren dat niemand de waarheid in pacht heeft, en dat het ‘preken’ van duurzaamheid wel eens het einde van duurzaamheid zou zijn.

Overtuigen is uit, inspireren is in. Vraag door, wees nieuwsgierig naar wat de ander te bieden heeft, en vraag door om te weten waarom je gesprekspartner bepaalde overtuigingen of waardenpatronen heeft. Zet je gesprekspartner in de stoel van een CEO van een groot bedrijf of in de het torentje aan het Binnenhof, en stel hem/haar voor moeilijke keuzes.

Het vragen van advies is een enorm krachtige manier om mensen betrokken te krijgen en om stil te staan bij hun aannames. Waarom maak je eigen bepaalde keuzes? Wat bepaalt hoe jij beoordeelt wat eerlijk is en wat niet? Karl Henrik Robèrt, een Zweedse wetenschapper met aanzien, suggereert: “in a good dialogue, you should never say ‘no’, and never say ‘no, but’. Instead, say ‘yes, and…”

Abraham Lincoln heeft ons nog een wijze les te leren: “I don’t like that man. I must get to know him better.”

Meer lezen:

The Natural Step
Dr. Karl-Henrik Robèrt, Communicating with Naysayers
Putting the Future Back in the Room
Meetings and group genius in science
Wicked Problems and Social Complexity (pdf)
Why game-changers will win out
Breakthrough Institute
Beck to the future

Reacties (11)

#1 KJ

Als hoogopgeleide man zul je niet gauw omgaan met ‘tokkies’, omdat zij wellicht andere opvattingen hebben over het nut van onderwijs en intellectuele ontwikkeling. Als lid van een linkse partij zul je niet gauw vriendschappelijk aankloppen aan het huis van een PVV’er

Ik vind dat nogal een aanname. Iets wat vereist dat al het persoonlijke politiek is, en dat al onze vrienden op dezelfde manier als wijzelf zich ontwikkelen. Hoe rigide en dogmatisch kun je zijn ?

  • Volgende discussie
#2 Share

Wat een achterhaalde visie. Far out man. *V-tje maakt met vingers*

Wel humor dat hier een SP advertorial onder staat. Op de een of andere manier verwacht je toch d66 bij dit soort gezever ;)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 P

Het probleem is globalisatie. En de farce die eromheen gecreëerd is. (m.a.w. de auteur is de propagandist die onze vrijheid weggeeft, onder het excuus van consensus en oplossingen)

quote: Kortom: we moeten steeds meer leren omgaan met zogenaamde wicked problems zoals klimaatverandering, nucleaire proliferatie, terrorisme, voedsel(on)zekerheid, duurzaamheid, migratie, obesitas, energie, etc. endquote

#wicked problems = opgelegde denkbeelden (aantoonbaar onjuiste verzinsels) door mainstream media
#klimaatverandering = u gaat co2 belasting betalen, kop dicht en werken loonslaaf
#nucleaire proliferatie = die liggen in ons land, dus waar heb je het over (ja die zijn van de usa en die worden beheerd door usa soldaten)(ooit afgevraagd waarom onze vertegenwoordigers bij de VN wegliepen toen Ahmadinejad daar iets over zei??)(of bedoelde je non-proliferatie??)
#terrorisme = false flag operations om ons (burger/sheeple/loonslaaf) in het gareel te dwingen (iris scan, vingerafdrukken, camera registratie, etc., ME, ordepolitie, AUSWEISPFLICHT)
#voedsel(on)zekerheid = het afnemen van het land van de boeren, eu-subsidies op landbouw (alsof subsidie op voedsel überhaupt nodig was/is)
#duurzaamheid = wat wil je horen (vroeger werden apparaten nog gebouwd om mee te gaan, tegenwoordig worden ze ontworpen om binnen 3 jaar stuk te gaan zodat je een nieuwe koopt… voorbeeld: de auto en de roetfilter, dat ding zorgt ervoor dat je auto binnen 100.000 kilometer kapot gaat -en de overheid stimuleert je nieuwe auto’s te kopen met inruilsubsidie-)(gloeilampen versus spaarlampen, ooit gedacht aan cradle to cradle en in hoeverre die spaarlampen milieuvriendelijk worden afgebroken???)
#migratie = nooit een probleem geweest, in een vrij land zijn er geen grenzen
#obesitas = voedselverslechtering (kijktip: food inc.) de monopolisatie van voedselverkopers (waar zijn de slagerijen die zelf slachten, waar zijn de groenteboeren heen?) de institutionalisering van voedselproducenten (ooit gehoord hoeveel administratie boeren moeten doen -en als ze dat niet doen dat ze van hun land getrapt worden-)
#energie = geen probleem (dat is aangepraat) Bovendien herken je direct de propaganda om overal kerncentrales in je achtertuin te zetten.
etc. = wat voor onzin wil je nog meer spuien etc.

International development is een groot kontverhaal. De zijde-route was er al lang. De vikingen hadden Amerika al bereikt. Wat valt er nog te ontwikkelen? Alleen ruimtevaart nog, verder was alles al bekend; de huidige maatschappij holt achteruit door slecht onderwijs. Al 2000 jaar.

http://www.youtube.com/user/AnonymousTruther#p/u/53/_cJ7npZkDMg

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 parallax

Ik vind dat nogal een aanname. Iets wat vereist dat al het persoonlijke politiek is, en dat al onze vrienden op dezelfde manier als wijzelf zich ontwikkelen. Hoe rigide en dogmatisch kun je zijn ?

Er is behoorlijk wat studie gedaan waaruit blijkt dat het toch echt zo is. Wellicht niet in de mate die de schrijver hierboven stelt maar het is zeker aanwezig.
Consumeren in de sociaal-culturele arena valt samen met een 4-tal wereldbeelden en 8 archetypen.

Dat wil niet zeggen dat het een garantie is natuurlijk, het is aan mensen zelf om zich tussen de wereldbeelden te bewegen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 P

Als hoogopgeleide man zul je niet gauw omgaan met ‘tokkies’, omdat zij wellicht andere opvattingen hebben over het nut van onderwijs en intellectuele ontwikkeling.

Spreek voor jezelf. Dit is een opgelegd denkbeeld. Wanneer heb je voor het laatst bij de buurman aangebeld om een kopje koffie te drinken of hem daarvoor uit te nodigen? Toen je op de lagere school zat, zat je met allerlei mensen in de klas; zijn die allemaal naar de universiteit gegaan??

Alsof dat nog niet genoeg is, zijn onze huidige instituties totaal niet capabel om dergelijke complexe problemen op te lossen. UITLEG: deze instituties zijn het probleem

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Karel

“Niet alleen in Nederland, ook in veel andere west-Europese landen is de politiek de weg kwijt.”

Toch vooral in Nederland. Nederland is niet alleen politiek, maar vooral ook cultureel, moreel en financieel finaal de weg kwijt.

Misschien daarom ook niet zo vreemd dat er wel over een tsunami van immigranten wordt gesproken zonder te erkennen dat de grote uittocht inmiddels is begonnen:

“Verder vestigen zich gemiddeld 400 immigranten per dag in Nederland, terwijl er 305 emigranten vertrekken” (bron: CBS)

http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/cijfers/extra/bevolkingsteller.htm

De overheid gedraagt zich als een uitgezaaid kankergezwel, en de 6% krimp van de economie is hier een direct gevolg van. Of denken mensen nog steeds dat de gigantische kosten van de illegale oorlogen in Irak en Afghanistan niet rechtstreeks te maken hebben met het verlies aan vertrouwen in de financiele markten in het westen?

Zolang wanbeleid onbstraft blijft, wordt het alleen maar erger.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Karel

“Een halve eeuw
geleden bekleedde Nederland wat betreft levensverwachting en
zuigelingensterfte nog een vooraanstaande positie, maar inmiddels
is er sprake van statistische middelmatigheid.” (bron: CBS)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Karel

Ik hoop echt dat ze de immigratie stop zetten dan kunnen we eindelijk zien hoeveel mensen er met hun voeten stemmen.

Mij valt met name op dat de immigratie altijd net weer even hoger is dan de emigratie zodat per saldo de bevolking op papier door blijft groeien maar in werkelijkheid een enorme financiele en culturele aderlating plaatsvindt.

Tenzij er iets drastisch verandert wordt 2010 het jaar waarin meer mensen uit Nederland vertrekken dan in welk ander jaar dan ook, kijk de cijfers bij het CBS er maar op na, als we in dit tempo doorgaan vertrekken er dit jaar 140.000 mensen.

Gek he dat we hier nooit iets over lezen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Henk Daalder Windparken Wiki

Wat een dom gebazel in de reactieruimte.
Jullie reageerders willen kennelijk geen baanbrekende internationaal leider worden

De politieke analyse kan echter wel wat scherper, de Nederlandse linkse aanhang is betrouwbaarder dan de opportunistische rechtse.

Hier blijkt maar weer dat links meer oog heeft voor duurzaam en lange termijn planning, en dat dat meer waarde oplevert dan het rechtse korte termijn gebral.
Tot zo ver de verkiezingscampagne

Christopher heeft het over wederzijds leren om al innoverend uit de huidige onduurzame situatie te kunnen komen.

Die analyse is onvoldoende.
Wat er echt aan de hand is, kun je zien met het transitie denken, en met name de “regime spelers” zoals grote fossiele energie bedrijven en de bestuurlijke partijen die ze omkopen, EZ, VROM en Financieen, en ook Greenpeace
“We” moeten dus vooral innovatief zijn om iets te bedenken en te organiseren om aan die zeer nadelige beklemming te ontkomen.

Daarnaast is dat “innoverend worden” wel van toepassing op de organisaties die sociaal kapitaal organiseren.
Zij creeren draagvlak voor coöperatieve duurzame ontwikkeling.
Zoals coöperatieve windparken in de regio, bijvoorbeeld.
Daar zit waarde in en win win kansen.

Samen een aannemer inhuren om de wijk energieneutraal te maken.
Samen een grote order plaatsen voor zonnepanelen
Dat zijn andere vormen van “innovatief” samenwerken

Echt innovatief zou zijn als de belastingdienst bekend maakt dat in coproductie geproduceerde energie, zoals bij een coöperatief windpark, geen Energiebelasting meer vereist is.
Er is bij coproductie namelijk geen sprake van levering, het criterium voor energiebelasting.
Zie Coproduktie van stroom

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Christopher

Dank @parallax en @Henk Daalder voor de constructieve reacties :)

@ parallax: Wat betreft de wereldbeelden en archetypen, die zijn inderdaad continue in dynamiek en nooit gelijk aan een 100% stereotype.

@ Henk Daalder, sterk dat je het transitiedenken en de coöperaties hier naar voren haalt. Dat argument mist inderdaad nog in de column. Zou een mooie follow-up kunnen worden.

Op de andere reacties kan ik helaas niet serieus ingaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Hans Erren

Duurzaamheidsdenken:
Waarom zouden de straatarme overgrootouders moeten sparen voor hun puissant rijke achterkleinkinderen?

Zeg eens eerlijk: Zou jij het je overgrootouders nog kwalijk nemen als ze alle turf hadden opgestookt?

  • Vorige discussie