Het doorrekenen nader bekeken

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Op Sargasso is ruimte voor gastbijdragen. Vandaag plaatsen we een gastbijdrage van regelmatig reaguurder JSK. Hij neemt het fenomeen doorrekenen van verkiezingsprogramma’s onder de loep.

Vanaf 1986 berekent het Centraal Plan Bureau de economische effecten van de verkiezingsprogramma’s door. Aanvankelijk verzochten alleen de grote middenpartijen CDA, PvdA en VVD het CPB hun financiële paragrafen door te lichten. Sinds de Paarse kabinetten hebben de kleinere partijen er ook aan moeten geloven. Nou ja, ‘moeten’ is een te sterk woord: de partijen vragen, het CPB draait, de politici zwaaien (met de rooskleurigste groeicijfers en begrotingsoverschotten, welteverstaan) en de pers neemt het allemaal over.

De laatste jaren is er toenemende kritiek gekomen op het Plan Bureau. Veel ‘voorspellingen’ in de doorberekeningen komen niet uit. Hoewel het CPB op basis van individuele partijprogramma’s de effecten van beleid op werkgelegenheid, overheidsfinanciën en economische groei bepaalt (althans dit probeert), is de veelgehoorde kritiek dat de ontwikkelingen tijden kabinetsperiodes wel erg sterk van de ramingen afwijken. Het gegeven dat in Nederland zelden een enkele partij aan de macht is – dus niet puur op basis van het eigen program beleid maakt – ten spijt; blijkbaar is de economie een wel heel feilbare wetenschap.

Ondanks deze beperkingen, hebben de doorrekeningen van het Plan Bureau wel degelijk nut. Ten eerste verraden ze de intentie van partijen, voorbij de retoriek. Als VVD de belastingen wil verlagen maar ook goed op de Schatkist zegt te letten, verklapt de ontwikkeling van de lasten van gezinnen tegenover de verbetering van het EMU-saldo de werkelijke prioriteiten. Ten tweede ontnemen de doorberekeningen de politici onheuse retorische munitie. Als de SP een begrotingsoverschot tracht te realiseren, kan het CDA moeilijk spreken van ‘potverteren’.

Nadelen zijn er ook: slecht lezende media kunnen namelijk met de resultaten aan de haal gaan. Gelukkig zijn er ook goed lezende media. En moeten economen altijd waakzaam blijven.

Om maar met de slecht lezende media te beginnen. Verleden donderdag 26 oktober presenteerde het CPB de doorberekeningen van de partijprogramma’s van CDA, PvdA, VVD, SP, GroenLinks, D66 en ChristenUnie aan politiek en publiek. Het RTL4-nieuws dacht een primeur te hebben: een van Wouter Bos zijn stokpaardjes –de Vergrijzing – zou beter bereden worden door regeringspartijen CDA en VVD. Waarom? Omdat het robuuste EMU-saldo, dat wil zeggen het begrotingsoverschot gecorrigeerd voor tijdelijke inkomsten (zoals de hogere aardgasbaten), onder CDA en VVD twee keer zo hoog is als onder Partij van de Arbeid. Aangezien overschotten worden gebruikt voor aflossing van de staatsschuld, en de daarmee wegvallende rentelasten worden aangewend voor de hogere zorg- en pensioenkosten die de Vergrijzing met zich meebrengt, is de partij met de hoogste overschotten het beste voor de toekomst.

Of toch niet? Wat het RTL4-nieuws, en alle andere media die de constatering klakkeloos overnamen – waaronder het NOS Journaal – vergaten, was het onderhouden van een degelijke economieredactie. Waar de PvdA het laat afweten op begrotingsoverschotten, maakt ze goed in investeringen in onderwijs en innovatie. De sociaaldemocraten willen gedurende de periode 2007-2011 twee miljard extra investeren in kennis (dat wil zeggen: studenten zoals jij en ik). De VVD heeft hier krap een miljard voor over, terwijl het CDA met iets meer dan 500 miljoen hekkensluiter is. Nu kan iedere economiestudent – vooral diegenen die Economie van de Publieke Sector gegeven door Brigitte Unger hebben gevolgd afgelopen blok – je vertellen dat investeringen in menselijk kapitaal een hoger rendement hebben dan het terugkopen van je staatsschuld. Je schuld aan het binnen- en buitenland kan altijd afgelost worden, die 50,000+ VMBO-drop outs zijn waarschijnlijk voor altijd verloren voor de arbeidsmarkt.

Om verder te gaan over die Vergrijzing, begrotingsoverschotten en rendementen (omdat jullie er allemaal zo van houden): waar halen de desbetreffende partijen eigenlijk de middelen vandaan om de staatsschuld af te lossen? Het CDA kondigde aan 4 miljard te bezuinigen op de zorg. Maar de vergrijsde (dus zorgbehoevende), christelijke achterban was het daar niet mee eens; tijdens het laatste partijcongres werd het een vierde van een miljard. Wat resteerde was een ombuiging van anderhalf miljard op het altijd makkelijke doelwit ‘bureaucratie’.

De VVD let op de kleintjes als het over de Vergrijzing gaat, de mensen met een klein inkomen welteverstaan. De besparingen moeten tot stand komen door de uitkeringen los te koppelen van de loonontwikkeling en het afschaffen van de bijstand voor ‘jongeren’ onder de 27 jaar. Maar hé, daar krijg je drie procent belastingverlaging voor terug. De hypotheekrenteaftrek, die per jaar 9 miljard aan belastingteruggaaf verslindt, blijft heilig. Terwijl deze voor een onbeheersbaar budgettair probleem gaat zorgen als de rente op de kapitaalmarkt stijgt. Kortom, de VVD wil best sparen voor de toekomst, zolang het niet de eigen achterban betreft.

Niet dat de kleine linkse partijen het zoveel beter doen. Onder de oppervlakte van het begrotingsoverschot stijgen in hun programma’s de inflatie en evenwichtswerkloosheid. Zonder een tekort te lopen, kan de Socialistische Partij zijn achterban een extra’tje toestoppen. De SP beperkt de aftrek, verhoogt de WW-premie (een volksverzekering nota bene) naar draagkracht en consumeert het leger (op). De hierdoor vrijkomende begrotingsruimte wordt aangewend voor ‘gratis schoolboeken, gratis openbaar vervoer’ en hogere uitkeringen. Kortom, meer dan 120% van het minimumloon verdienen wordt ten sterkste afgeraden. Na dit ‘olie op het vuur’-beleid stijgen de prijzen harder en zijn de uitkeringen aantrekkelijker dan daarvoor. Het CPB constateert een stijging van de evenwichtswerkloosheid onder SP-beleid.

Als ik een stemadvies mag geven, en aangezien je tot zover hebt gelezen neem ik die vrijheid, dan zeg ik: denk aan je toekomst. De vermoedelijke lezer (jij dus) is tussen de 18 en 25 jaar. Onze ouders hebben genoten van lang studeren tegen lage collegegelden, goedkope huizenprijzen met hypotheekrenteaftrek en korte uit aardgasbaten gefinancierde werkweken. De demografische samenstelling van de bevolking verandert radicaal de komende decennia. Er zullen meer ouderen verzorgd moeten worden. De gasbel onder Slochteren is vrijwel leeg in 2030. Maar, de grote partijen willen vooral leuke dingen voor de veertigers van nu.

D66 durft de impopulaire, maar gezien de almaar ouderwordende bevolking nodige, maatregel te nemen: verhoging van de AOW-leeftijd. Toen keizer Bismarck eind 19e eeuw het staatspensioen vaststelde op 65-jarige leeftijd, leefde je als simpele arbeider niet veel langer. GroenLinks maakt werk van de ‘vergroening’ van het belastingstelsel, dat wil zeggen de lastendruk verschuiven van arbeid op milieuvervuiling om zo een CO2-vrije economie te bewerkstelligen. Gezien de olieprijs van $60 en oplopende spanningen olieproducerende landen is dat geen slecht idee. Kortom, vooruitstrevende ideeën die weinig ‘koopkrachtverbetering’ inhouden en daarom volledig door de pers genegeerd zullen worden. Maar dat is niet de schuld van het CPB.

Reacties (48)

#1 Bismarck

Klein detail: Bismarck was geen Keizer, maar slechts kanselier van de keizer (met name van Wilhelm I).

  • Volgende discussie
#2 BINGONERO

Ik deel vooral je zorg wat betreft het onderwijs. Er zal veel grotere vraag zijn naar hoger opgeleiden in alle (!) lagen van de bevolking. Ondertussen faalt een dure onderwijshervorming met resulterende dommere studenten. Wel kosten dezelfde boeken 2x zoveel, is er een lerarentekort en vergrijst het bulk ervan. En wat doen sommige politieke partijen?
De politiek stelt voor om te bezuinigen op onderwijs door de studielasten te laten stijgen (vvd) en studenten zelf hun master te laten betalen (cda verpreking, maar dat spreekt boekdelen). De vvd denkt verder met geimporteerde kennis even het onderwijssysteem teruggekocht te kunnen hebben. Importeren van talent is verstandig echter het is een misschatting om innoveren en kenniseconomie enkel met importen denken te kunnen regelen. Laat staan dat alle lagen van de bevolking zo ooit stabiel die vergrijzingsgolf zullen gaan opvangen. Innovatieplatform? Ambitie? wie het weet mag het zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Chinaman

Toch maak ik me wel eens een beetje zorgen over het onderwijs. Natuurlijk is investeren daarin goed, maar hoever kan je daarin gaan?

Op dit moment slaat de overheid 28.9 miljard euro per jaar op het onderwijs stuk, op een totaal van 156.8 miljard. Dat is 18.43% van de totale rijksuitgaven. Hoeveel verder zou je daarin moeten/kunnen gaan? 25%, 30% 50%? Het is toch vreemd dat je als je een auto koopt van 10.000 euro er direct 350 (enkel gerekend met 19% btw) euro naar het onderwijs gaat? Hoeveel meer zou dat moeten worden? Wanneer over-investeer je in het onderwijs en zouden we de grote genieters van het onderwijs niets een wat extra laten bijdragen (meer lenen ipv krijgen)?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 SalonSocialist

@Chinaman,

In deze deel ik de stelling dat de verhouding tussen investeren en het onderwijs niveau ansich niet heilig hoeft te zijn. Indien men echter de mond vol heeft van innovatie en kenniseconomie dient men wel de daad bij het woord te voeren. Zoals al eens eerder gemeld mag de instelling van mening student best ten goede veranderen (lees:het opdoen van wetenschappelijke kennis is niet gestoeld op het feit dat men in de collegebanken zit, maar ook zelf werk verzet)
vandaar dat ik opzich niet afwijzend tegen het systeem van leerrechten sta al middel daarbij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Pelayo

@JSK

Goed artikel, bedankt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 prometeus

@JSK Goed artikel! Misschien had je je punt van de “falende media” nog een keer moeten herhalen. Lijkt me belangrijker dezer dagen dan een college economie. Maar bedankt voor de heldere uitleg – getekend, een technicus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Alper

Goed artikel.

Alleen: blijkbaar is de economie een wel heel feilbare wetenschap.

Alle economie boven het niveau van de micro-economie is absolute volslagen onmeetbare onverifieerbare bullshit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 JSK

@Bismarck:
Dank je! Ik weet niet hoe ik op het idee ben gekomen dat het keizer Bismarck is. Ik vermoed omdat ooit een on-line speler van AoK* zich destijds Kaiser Bismarck noemde.

Over onderwijs:

Ondertussen faalt een dure onderwijshervorming met resulterende dommere studenten. Wel kosten dezelfde boeken 2x zoveel, is er een lerarentekort en vergrijst het bulk ervan.

Okee, maar je moet twee dingen uit elkaar trekken. Ten eerste hebben wij met 56,000(!) VMBO-drop outs per jaar (!) een groeiend legertje aan totale kanslozen. Moet je voorstellen: een stad als Ede aan jongeren zonder enig diploma. Per jaar. Ten tweede worden studenten per jaar – ongeacht of je nu uit je neus vreet of hard blokt – met ruim 10,000 euro gesubsidieerd. Terwijl ook nog 60% van de subsidies aan hoger onderwijs opgaat aan de kinderen van de 30% rijkste gezinnen.

Op dit moment slaat de overheid 28.9 miljard euro per jaar op het onderwijs stuk, op een totaal van 156.8 miljard. Dat is 18.43% van de totale rijksuitgaven. Hoeveel verder zou je daarin moeten/kunnen gaan?

Goede vraag. Tot dat hoger opgeleiden niet meer verdienen dan lager opgeleiden, zou ik zeggen.

@Peyalo, prometeus: dank.

*Age of Kings

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 JSK

@Alper: Macro is dan veruit mijn favoriete richting. ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 mark
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 SalonSocialist

@JSK

” Ten tweede worden studenten per jaar – ongeacht of je nu uit je neus vreet of hard blokt – met ruim 10,000 euro gesubsidieerd. Terwijl ook nog 60% van de subsidies aan hoger onderwijs opgaat aan de kinderen van de 30% rijkste gezinnen.

Het lijkt een opbouw tot een conclusie, die er niet komt.
Welke richting zou het opmoeten is de vraag. Collegeld differentiatie n.a.v je (of jouw familie) positie op de sociale ladder..?

Overigens, hard studeren zou je niet moeten doen met de wetenschap dat jij (danwel ) jouw studie wordt gesubsidieerd met 10.000 euro per jaar.

Waar komt overigens dat getal vandaan ?

PS: aan helderheid van je post mag meningeen een voobeeld nemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 mescaline

Aardig stuk met veel discussiepunten. Zo hier eens eentje, waarom is Groen Links te prijzen om een vergroenende belastingwetgeving en moet de SP gekapitteld worden als die gratis Openbaar Vervoer nastreeft dat een enorm CO2-effect zal hebben.

En de sneer naar de SP over ‘gratis schoolboeken’ laat onverlet dat de huidige boek- en geldverspilling (allemaal door de burgers te betalen) door slechte marktwerking en slechte regelgeving gestopt zou moeten worden. Het ‘gratis maken’ zet het neer als nieuwe geldverspilling. Het tegendeel is waar.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Chinaman

Goede vraag. Tot dat hoger opgeleiden niet meer verdienen dan lager opgeleiden, zou ik zeggen.

Kijk, zo kom je met een uber-kapitalist toch bij de socialistische heilstaat terecht… 
JSK, betreft dit wereldschaal of bouwen we een groot hek/muur om Nederland?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Pelayo

Extrapolaties worden wel eens gedaan simpelweg om een bepaalde trend te verduidelijken. Je ziet dan dat slecht lezende media dit vrijwel altijd interpreteren als een harde voorspelling.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 JSK

@Salonsocialist:

Het lijkt een opbouw tot een conclusie, die er niet komt.

Eigenlijk wil ik zeggen dat studenten een groter deel van de studiekosten moeten dragen, aangezien zij de voornaamste profijttrekkers van hun opleiding zijn. (en ook nog rijke ouders hebben)

Collegeld differentiatie n.a.v je (of jouw familie) positie op de sociale ladder..?

Geef de echt arme student een beurs. Maar nu is het zo dat iedere student – van rechtenbal tot eerste generatie academicus – dezelfde subsidie krijgt. Dat is niet zo doeltreffend of eerlijk.

Overigens, hard studeren zou je niet moeten doen met de wetenschap dat jij (danwel ) jouw studie wordt gesubsidieerd met 10.000 euro per jaar.

Hmm.. hoe bedoel je?

Waar komt overigens dat getal vandaan ?

HOOP2004. Meen ik. Net een paper over het Hoger Onderwijs achter de rug (dank god), dus je kunt mij alles vragen. :P

en moet de SP gekapitteld worden als die gratis Openbaar Vervoer nastreeft dat een enorm CO2-effect zal hebben.

Omdat het niet deel is van een bredere operatie maar in het teken lijkt te staan van ‘leuke dingen voor linkse mensen’. Overigens, ik denk dat gratis OV voor bejaarden en jongeren eerder extra mobiliteit (en dus emissie) uitlokt dan tegengaat.

En de sneer naar de SP over ‘gratis schoolboeken’ laat onverlet dat de huidige boek- en geldverspilling (allemaal door de burgers te betalen) door slechte marktwerking en slechte regelgeving gestopt zou moeten worden

Nouja, waarom de botte bijl dan? Als het echt om slechte marktwerking gaat kan je dat op een andere manier oplossen dan het gratis voor iedereen maken. Als het gaat om eerlijkheid cq armoede, dan kan je beter de subsidie richten op het Marokkaanse gezin met vijf kinderen ipv iedere scholier. Het doet mij teveel als stemmen kopen klinken.

@Chinaman:

Kijk, zo kom je met een uber-kapitalist toch bij de socialistische heilstaat terecht… 
JSK, betreft dit wereldschaal of bouwen we een groot hek/muur om Nederland?

Zo kapitalistisch ben ik niet hoor. Heb zelfs een gat in mijn schoen as we speak. Het betreft natuurlijk Nederland want daar ligt de belastinggrondslag van de Nederlandse overheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 mescaline

Als het echt om slechte marktwerking gaat kan je dat op een andere manier oplossen dan het gratis voor iedereen maken.

In onze vrije markt zijn ouders en individuele scholen speeltjes van de uitgevers die ieder jaar met nieuwe boeken komen. Als jij een andere oplossing weet dan graag.

Als het gaat om eerlijkheid cq armoede, dan kan je beter de subsidie richten op het Marokkaanse gezin met vijf kinderen ipv iedere scholier. Het doet mij teveel als stemmen kopen klinken.

Dat is net zo typisch stemmen kopen als het andere. Duh.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 RennieB

De vlag uit voor JSK, wie had dat ooit gedacht…

Helaas is je lezer 40+. 20-25 zie je hier niet zo gek veel toch? Maar goed bezig JSK….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 mescaline

Overigens, ik denk dat gratis OV voor bejaarden en jongeren eerder extra mobiliteit (en dus emissie) uitlokt dan tegengaat.

Mee eens, maar staan die dan op de eerste rij ? De autoforens moet bereikt worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 JSK

@mescaline:

In onze vrije markt zijn ouders en individuele scholen speeltjes van de uitgevers die ieder jaar met nieuwe boeken komen. Als jij een andere oplossing weet dan graag.

Hebben scholen zelf geen zeg over de boeken die ze aanschaffen?

Als het gaat om eerlijkheid cq armoede, dan kan je beter de subsidie richten op het Marokkaanse gezin met vijf kinderen ipv iedere scholier. Het doet mij teveel als stemmen kopen klinken.

Dat is net zo typisch stemmen kopen als het andere. Duh.

Niet echt. Dat kan je nog onder de noemer eerlijkheid of nivellering scharen. Dit is gewoon het broekzak-vestzak verhaal voor politiek gewin.

Mee eens, maar staan die dan op de eerste rij ? De autoforens moet bereikt worden.

Het plan geldt alleen voor mensen onder de 16 en boven de 65!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 BINGONERO

@Mescaline, idd speeltjes, compleet inelastistische vraag die boeken elk jaar. Je gaf zo bakken met geld uit aan vakken die je maar 1 jaar kreeg als “verzorging” of “techniek” waar je echt nooit meer verder naar keek, zelf vond ik dat soort dingen geldklopperij. Ook dat boekenfondsen niet nationaal geregelt kunnen zijn snap ik niet, immers bibliotheken werken toch ook zo. Schaalvergroting is goedkoper.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 mescaline

Het plan geldt alleen voor mensen onder de 16 en boven de 65!

oef.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 SalonSocialist

@JSK,

Overigens, hard studeren zou je niet moeten doen met de wetenschap dat jij (danwel ) jouw studie wordt gesubsidieerd met 10.000 euro per jaar.

Hmm.. hoe bedoel je?

Mocht iemand tot de universiteit geschopt hebben dan moge het duidelijk zijn dat je niet het tot het domste deel van de bevolking hoort (wat men ook zegt over het niveau van de universiteiten). Ik zou zeggen haal er uit wat er in zit. Die mentaliteit trof ik slechts sporadisch aan. Van de tien studenten zwalkte het merendeel. Een deed wel wat en die ene uitzondering studeerde zich inderdaad lek. Variatie in deze getallen trof ik overigens ook aan per studie en ook per jaar. 5de jaars waren inderdaad wat serieuzer dan eerste jaars.

– Wat betreft die subsidie. Die zou je ook afhankelijk kunnen maken van behaalde studieresultaten: in hoeveel studiepunten als iemand twee studies volgt bijvoorbeeld danwel als iemand enkel negens haalt. Nu is het zo dat er geen drang is om te presteren. Vraag is of je dat bereikt op zo’n manier.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 hoofdletterb

Allereerst, goed stuk! :)

Eigenlijk wil ik zeggen dat studenten een groter deel van de studiekosten moeten dragen, aangezien zij de voornaamste profijttrekkers van hun opleiding zijn. (en ook nog rijke ouders hebben)

Dus zowel studenten als overheid moeten een groter deel van de kosten dragen? En dragen wij niet de kosten door later als goed betaalde hoger opgeleiden meer belasting te betalen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Chinaman

@hoofdletterb
Ja, maar zou het niet prettiger zijn om later minder belasting te betalen en een groter stuk van je eigen opleiding. Dan betaal je als ijverig student tenminste wat minder mee aan de zuip- en neukpartijen van de lapzwans die het na 6 jaar toch niet haalt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Spuyt12

@JSK: Je schrijft het alsof de leeftijd van de gemiddelde bezoeker op Sargasso tussen de 18 en 25 ligt. Ik denk dat je je daar aardig in vergist :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Bismarck

@24: Die krijgt zelf door een lager inkomen (want geen diploma) toch al de deksel op de neus. Mij lijkt het toch wel behoorlijk zekere hogere inkomen met diploma op zak voldoende motivatie om je best te doen. Daarnaast kost niet elke student 10.000 euro. Zover mij bekend worden universiteiten op prestaties afgerekend: Geen diploma, geen geld. Dus studenten die het niet halen worden helemaal niet gesubsidieerd.

Tijdens je studie betalen brengt een veel groter gevaar mee (JSK stipt het al aan): de universiteit wordt weer alleen toegankelijk voor de kids met rijke ouders (vooropgesteld dat die willen betalen). Daar gaat je gelijke kansen voor iedereen perspectief.

Laat mensen maar liever achteraf betalen als de studie inderdaad bijgedragen heeft aan een hoger inkomen. Daarmee waarborg je ook dat de staat haar best doet om de studie effectief te maken. Het gebeurt nog te vaak dat universiteit en vooral hoge school (=overheid) lapzwansen, ipv de student.

Ik vind het toch al vreemd dat mensen zich zo ergeren over burgers die onvoldoende motivatie tonen, maar onvoldoende motivatie van de overheid wordt volledig genegeerd. Dit terwijl de overheid er voor de burgers moet zijn en niet omgekeerd (wat is dan het nut van de overheid nog? Afschaffen, riep de toch in het hart anarchist die ik ben).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 JSK

@hoofdletterb:

Dus zowel studenten als overheid moeten een groter deel van de kosten dragen? En dragen wij niet de kosten door later als goed betaalde hoger opgeleiden meer belasting te betalen?

Nou, vooral studenten (in het hoger onderwijs). En ten tweede: er bestaat geen speciaal belastingstarief voor academici. Anders gezegd: de selfmade ondernemer betaalt evenveel belasting als de huisarts die zijn studie vrijwel cadeau heeft gekregen. Dat lijkt mij niet zo eerlijk.

@Spuyt12:
Haha, ik schreef het voor het blaadje van mijn studievereniging. Later kwam ik er achter dat het niet een van mijn slechtste schrijfsels bleek te zijn.

@Bismarck:

Daarnaast kost niet elke student 10.000 euro.

Ja, geneeskundestudenten kosten 100,000 euro per jaar… gemiddeld is het 10,000 aan subsidie per student.

Zover mij bekend worden universiteiten op prestaties afgerekend: Geen diploma, geen geld. Dus studenten die het niet halen worden helemaal niet gesubsidieerd.

Zestig procent is kwantitatieve bekostiging maar dat klinkt efficienter dan het is. De universiteit krijgt namelijk een bedrag per eerstejaars én per afgestudeerde. Daarnaast is 25% van de subsidie voor de faciliteiten zoals bibliotheken en netwerkservers. Dus, zelfs als je helemaal niks uitvreet als student kost je al geld. Alleen voor het inschrijven subsidieert de overheid je.

Laat mensen maar liever achteraf betalen als de studie inderdaad bijgedragen heeft aan een hoger inkomen.

Dan zouden we marginale tarieven hebben van ongeveer 60%, hetgeen mensen erg zou demotiveren om uberhaupt dat hoge inkomen te verdienen. Zonder dwangmiddelen krijg je een systeem van vooraf genieten, achteraf betalen niet rond. Zie de AOW.

Ik vind het toch al vreemd dat mensen zich zo ergeren over burgers die onvoldoende motivatie tonen, maar onvoldoende motivatie van de overheid wordt volledig genegeerd.

Hmm.. op de universiteit merk ik niks van te weinig motivatie aan de kant van de docenten (wat jij ‘de overheid’ noemt). Wel zie ik dat studenten hun studie helemaal niet serieus nemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 su

Anders gezegd: de selfmade ondernemer betaalt evenveel belasting als de huisarts die zijn studie vrijwel cadeau heeft gekregen.

Maar de self-made ondernemer plukt evengoed de vruchten van een goed opgeleide arbeidskracht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 JSK

Dat schijnt dus voor hoger opgeleiden niet op te gaan: de opbrengsten van een hogere opleiding komen vrijwel volledig terug in het loon. Je hebt geen sociologen nodig om sigarenzaak te beginnen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Napalm

Vind het een leuke poging maar echt veel is er van dit stuk niet terecht gekomen. Een Algemeen Econoom hoort beter te kunnen.
Een paar puntjes ter illustratie:

Veel ‘voorspellingen’ in de doorberekeningen komen niet uit
– lijkt me logisch. Aan de hand van de berekeningen& ramingen past men het voorgenomen beleid aan. Dat heeft niets met feilbaarheid van de economische wetenschap te maken..

Ondanks deze beperkingen, hebben de doorrekeningen van het Plan Bureau wel degelijk nut.
-Het primaire nut is natuurlijk een eerlijke vergelijking met dezelfde uitgangspunten ipv de eerdere partijprogramma`s die met verschillende economische groei% rekenen..

De sociaaldemocraten willen gedurende de periode 2007-2011 twee miljard extra investeren in kennis …. Nu kan iedere economiestudent – vooral diegenen die Economie van de Publieke Sector gegeven door Brigitte Unger hebben gevolgd afgelopen blok – je vertellen dat investeringen in menselijk kapitaal een hoger rendement hebben dan het terugkopen van je staatsschuld…
-Niet elke investering. Logisch. Heb jij een inhoudelijk analyse gezien van de pvdaplannen? In veel gevallen is het helemaal niet rendabel. Meer cultureel antroposofen opleiden bijvoorbeeld, kost veel en er is geen werk voor ze… Ik vermoed dat de, door jouw verfoeide, VVD juist inzet op studies met een hoog arbeidsmarkt potentieel; de technische en economische studies.. Ook de financiele kosten meer bij de student leggen helpt de economie op termijn daar studenten dan sneller studeren en kiezen voor nuttige studies..
– Namedropping… Beetje jammer.

– Waarom hoor ik weinig over de beperkte rijkwijdte (tijd) van de voorspelling? Juist voor linkse partijen die industrie en veelverdieners willen belasten is dit voordelig. Mensen en bedrijven jaag je niet in 2 jaar het land uit. Op lange termijn is dit nadelige effect veel belangrijker.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Bismarck

@27: Dan moet je toch eens wat beter opletten. Als je beleidsstukken leest wordt er altijd gesproken over onderwijslast. Het woord onderzoekslast bestaat niet. Mensen worden op universiteiten ook zelden aangesteld vanwege hun onderwijskwaliteiten, het zijn de onderzoekskwaliteiten die vrijwel uitsluitend de doorslag geven. Op de UM is het zelfs zover dat vaste contracten alleen aan gepromoveerden worden gegeven, mensen die zich dus liever met het geven van onderwijs bezighouden dan met zelf onderzoek uitvoeren worden dus na een paar jaar gestraft met ontslag.

Wel prettig dat je je uitspraak in #8 nuanceert (je geeft in #27 aan dat er wel degelijk subsidieverschillen zijn voor wel of geen diploma scoren). Overigens zie ik facilitieiten (servers en bibliotheken) niet als subsidies voor studenten, dat zijn zaken waar de hele wereld van mee kan profiteren.

Verder is het natuurlijk vraag hoeveel van het geld naar de student gaat. Als je naar de financiering van universiteiten kijkt over de loop van de tijd, zul je zien dat er in de verhoudingen van uitkeringen tussen universiteiten vrijwel geen verandering is geweest over de laaste 25 jaar, terwijl de verhoudingen in studentenaantallen wel behoorlijk zijn gewijzigd. Blijkbaar gaat het geld van de overheid niet zo zeer naar studenten alswel naar hele andere zaken binnen een universiteit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 JSK

@Napalm:

”Veel ‘voorspellingen’ in de doorberekeningen komen niet uit”
– lijkt me logisch. Aan de hand van de berekeningen& ramingen past men het voorgenomen beleid aan. Dat heeft niets met feilbaarheid van de economische wetenschap te maken..

Het was dan ook sarcastisch bedoeld.

Heb jij een inhoudelijk analyse gezien van de pvdaplannen?

Em ja… het rapport van het CPB heeft de ‘kennisvoorstellen’ van de partijen uitgesplitst naar kansrijk en kansarm. De meeste PvdA-plannen op dat gebied waren kansrijk (zie hoofdstuk 5).

Meer cultureel antroposofen opleiden

Dat is geen WO-of HBO-studie mind you. Beetje flauw overigens, want zelfs zachte gamma’s van de universiteit verdienen gemiddeld meer dan MBO’ers.

Ik vermoed dat de, door jouw verfoeide, VVD juist inzet op studies met een hoog arbeidsmarkt potentieel; de technische en economische studies..

De VVD zet niet in op welke studies dan ook. Ik snap je punt niet, alsof partijen specifiek inzetten op ‘studies’. Krijg je van de VVD een gratis t-shirt als je Bouwkunde gaat studeren ofzo?

Ook de financiele kosten meer bij de student leggen helpt de economie op termijn daar studenten dan sneller studeren en kiezen voor nuttige studies..

Over slechte economen gesproken zeg. Er is geen enkel bewijs dat meer betalen voor de studie mensen sneller doet afstuderen. In de V.S. en Canada zijn ze ook lang bezig, ze bouwen gewoon een grotere schuld op.

Juist voor linkse partijen die industrie en veelverdieners willen belasten is dit voordelig. Mensen en bedrijven jaag je niet in 2 jaar het land uit. Op lange termijn is dit nadelige effect veel belangrijker.

De belastingdruk onder links beleid gaat dan ook niet zoveel omhoog, eigenlijk. Je vraagt mij dingen te vertellen die gewoon niet in het rapport staan.

- Namedropping… Beetje jammer.

Ik vind het nóg treuriger om in je arrogantie dingen te roepen die eigenlijk niet waar zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 JSK

@Bismarck:

Dan moet je toch eens wat beter opletten. Als je beleidsstukken leest wordt er altijd gesproken over onderwijslast. Het woord onderzoekslast bestaat niet.

Waar heb je het in hemelsnaam over? Onderzoekslast? Hoe kom je daar nou bij?

Overigens zie ik facilitieiten (servers en bibliotheken) niet als subsidies voor studenten, dat zijn zaken waar de hele wereld van mee kan profiteren.

Als ‘burger’ kan je geen boeken lenen van de UB hier, om maar iets te noemen. Misschien is het bij jou anders, maar hier zijn de verreweg de meeste universitaire voorzieningen voor studenten en medewerkers van de universiteit.

Als je naar de financiering van universiteiten kijkt over de loop van de tijd, zul je zien dat er in de verhoudingen van uitkeringen tussen universiteiten vrijwel geen verandering is geweest over de laaste 25 jaar, terwijl de verhoudingen in studentenaantallen wel behoorlijk zijn gewijzigd.

Aantoonbare en irrelevante onzin. De financiering van de universiteiten en hogescholen gaat via een vaste verdeelsleutel waarin ongeveer de helft wordt toegewezen op basis van studentaantallen. Ga alsjeblief niet deskundigheid veinzen op terreinen waar je dat niet hebt.

Ohja:

Wel prettig dat je je uitspraak in #8 nuanceert (je geeft in #27 aan dat er wel degelijk subsidieverschillen zijn voor wel of geen diploma scoren).

Pff… jij zegt dat ingeschreven niet-studeerders niks kosten. Ik heb aangetoond dat dat niet waar is. Wat wil je nog meer? Je ongelijk op een briefje?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 su

@mescaline 12, JSK 15:

Overigens, ik denk dat gratis OV voor bejaarden en jongeren eerder extra mobiliteit (en dus emissie) uitlokt dan tegengaat.

Zoals Jan Marijnissen terecht op zijn weblog opmerkt: die bussen en treinen rijden toch volgens de dienstregelingen. Dus het heeft noch een positieve noch een negatieve invloed op de CO2 emissies.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 JSK

Mwah. Hoe meer mensen er in een bus of trein zitten, hoe meer energie hij trekt (en hoe meer hij uitstoot).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 su

Mwah, is vast verwaarloosbaar afgezet tegenover de totale uitstoot voor die paar oma’s met kleinkinderen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 JSK

Voorruit, maar een verwaarloosbare toename van de uitstoot is in ieder geval niet een ‘afname van de CO2-emissie’.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 JSK

Vooruit, dat is: :$

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 su

Dat zeg ik toch ook niet?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 JSK

@mescaline zei:

moet de SP gekapitteld worden als die gratis Openbaar Vervoer nastreeft dat een enorm CO2-effect zal hebben.

Het gaat niet altijd om jou.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 su

Vandaar dat ik een aanhef hanteerde van @mescaline 12, JSK 15, en merkte hetzelfde op in mijn reactie. Je antwoord was dus een overbodige.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 Mauz

Ik ben 23, dus al minstens één sargassolezer die in de categorie 20-25 valt

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 Napalm

Em ja… het rapport van het CPB heeft de ‘kennisvoorstellen’ van de partijen uitgesplitst naar kansrijk en kansarm. De meeste PvdA-plannen op dat gebied waren kansrijk (zie hoofdstuk 5).

Mijn versie van de CPB doorrekening van de verkiezingsprogramma`s heeft slechts 4 hoofdstukken. Waarschijnlijk doel je op paragraaf 4.4. Hier geeft het CPB helemaal niet aan dat “de meeste pvda-plannen kansrijk” zijn. De meeste vallen in de categorie overig!! Feiten… Verder is het vooral GroenLinks dat hier goed scoort. Haal die dan aan ipv de PvdA.
Overigens is de conclusie dat: kansrijk = beter dan aflossen staatsschuld de jouwe en niet die van het CPB.

Dat is geen WO-of HBO-studie mind you. Beetje flauw overigens, want zelfs zachte gamma’s van de universiteit verdienen gemiddeld meer dan MBO’ers.
Het is een voorbeeld. De gemiddelde WOer zal altijd hoger eindigen dan de gemiddelde MBOer. Misschien zelfs wel zonder enige vervolgopleidng, gewoon op basis van een hoger IQ. Daar gaat het dan ook niet over, het gaat juist om wat optimaal is en daarin speelt de opleidingsrichting uiteraard een grote rol. Pak de Elsevier studie/ starters thema-editie er eens bij en kijk naar de studierichtingen en aanvangssalarissen. Als we dan stellen dat salaris een graadmeter is voor toegevoegde waarde..

De VVD zet niet in op welke studies dan ook. Ik snap je punt niet, alsof partijen specifiek inzetten op ‘studies’. Krijg je van de VVD een gratis t-shirt als je Bouwkunde gaat studeren ofzo?
Het is inderdaad duidelijk dat je het niet snapt. Geven ze tegenwoordig geen lessen meer over de bate van marktwerking? Adam Smith afgeschaft?

Over slechte economen gesproken zeg. Er is geen enkel bewijs dat meer betalen voor de studie mensen sneller doet afstuderen.
Bron?
Je kent de collegegelden in de VS, wat lijkt je dan logisch?

In de V.S. en Canada zijn ze ook lang bezig, ze bouwen gewoon een grotere schuld op.
Wat uiteraard geen enkel probleem is want je gaat daar als academicus ook veel meer verdienen. Minder subsdies en belastingen en daardoor minder marktverstoring.

De belastingdruk onder links beleid gaat dan ook niet zoveel omhoog, eigenlijk. Je vraagt mij dingen te vertellen die gewoon niet in het rapport staan.

Als econoom weet je dat het gaat om de marginale belastingdruk en niet de gemiddelde.. Verder is de vraag uiteraard “voor wie gaan de lasten omhoog?” en in hoeverre zullen die (op termijn) hun activeiten gaan aanpassen hierdoor.

Ik vind het nóg treuriger om in je arrogantie dingen te roepen die eigenlijk niet waar zijn.
Ah, je deed niet aan namedropping?

Al met al is het geen slechte poging hoor maar het had toch allemaal nog een keertje doorgelezen en overdacht mogen worden, zeker als je kritiek gaat leveren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#44 CiNNeR

Eigenlijk vond ik het ook niet zo’n grandioos stuk. Niet vanwege gegeven informatie overigens maar ik heb niet kunnen ontdekken wat je nu eigenlijk wilde uitdragen. Het begint logisch met een intro over (het nut van) het CPB maar zwenkt dan overdadig richting media, verhaalt vervolgens over partijen, je schenkt en passant een hol stemadvies om uiteindelijk te concluderen dat het CPB niet schuldig is aan vertekening in de media.

Ik heb het inmiddels drie keer gelezen en hou het gevoel een vergaarbak informatie gekregen te hebben waarvan ik niet weet waar we van overtuigd moeten worden ..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#45 Chinaman

Nou je ziet het JSK

Nog even dooroefenen voor die Pulitzer- of Nobelprijs.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#46 JSK

@Napalm:

Hier geeft het CPB helemaal niet aan dat “de meeste pvda-plannen kansrijk” zijn. De meeste vallen in de categorie overigquote]

-en-

[quote]Heb jij een inhoudelijk analyse gezien van de pvdaplannen? In veel gevallen is het helemaal niet rendabel.

Och, het is ieder geval niet de geldverspilling die jij beweerde dat het is. Geen punt voor jouw in ieder geval.

Overigens is de conclusie dat: kansrijk = beter dan aflossen staatsschuld de jouwe en niet die van het CPB.

Klopt. Het CPB geeft geen beleidsadviezen in dezen. En terecht.

Het is een voorbeeld.

Ja, maar wat bedoel je er mee. Als sociologen blijkbaar genoeg vaardigheden opdoen om na hun studie productievere werknemers te zijn dan niet-sociologen, dan heeft het zin om sociologie-opleidingen te subsidieren.

Misschien zelfs wel zonder enige vervolgopleidng, gewoon op basis van een hoger IQ. Daar gaat het dan ook niet over, het gaat juist om wat optimaal is en daarin speelt de opleidingsrichting uiteraard een grote rol.

Ongetwijfeld, maar wat heeft dat hier mee te maken? Ik snap je punt niet zo goed namelijk. Zeik je nu sociale wetenschappers af om het afzeiken of hoe zit het?

Het is inderdaad duidelijk dat je het niet snapt. Geven ze tegenwoordig geen lessen meer over de bate van marktwerking? Adam Smith afgeschaft?

Pff… college, ‘baten’ en Adam Smith is achterhaald.

Je kent de collegegelden in de VS, wat lijkt je dan logisch?

Logisch? Het is goedverdomme een empirische wetenschap, wat jij logisch vindt doet er niet zoveel toe. Het gaat om de werkelijkheid.

En vraag je me nu serieus om een bron van iets wat niet waar is? Jij stelt (hogere collegegelden = sneller afstuderen), jij hebt bewijslast.

Wat uiteraard geen enkel probleem is want je gaat daar als academicus ook veel meer verdienen.

Och, dat is het halve verhaal maar daar gaat het niet over. Ik beweer nergens dat het Amerikaanse systeem fout is. Wat probeer je nu te zeggen man?

Als econoom weet je dat het gaat om de marginale belastingdruk en niet de gemiddelde..

Niet helemaal waar (in sommige gevallen gaat het wel degelijk om de gemiddelde) en ook niet relevant. Volgens het CPB-rapport gaan de marginale tarieven onder ‘links’ beleid niet omhoog, hoogstens wordt er wat geschoven met aftrekposten.

Het lijkt erop alsof je het mij kwalijk neemt dat ik geen kritiek geef op beleid (zogenaamd ‘hogere belastingen’) dat helemaal niet wordt voorgesteld.

Verder is de vraag uiteraard “voor wie gaan de lasten omhoog?” en in hoeverre zullen die (op termijn) hun activeiten gaan aanpassen hierdoor.

Kleuterschooleconomie. Het is een standaard axioma, en het is natuurlijk helemaal waar, maar het is zo nikszeggend. Overheidinterventie verstoort economisch gedrag. So what?

Ah, je deed niet aan namedropping?

Eh nee. Het was een inside joke voor de mensen bij USE, mijn faculteit. Das alles.

Kortom, je doet veel boude stellingen, bent ‘kritisch’ maar wel van het niveau ‘is dat wel waar?’ en haalt er allerlei hele interessante one-liners bij die helaas niks met dit onderwerp te maken hebben.

Haal de bezem eens door de bovenkamer, zou ik zeggen. Er zit vast veel nuttigs in, maar dit is een beetje lachwekkend.

@Chinaman:

Nou je ziet het JSK

Nog even dooroefenen voor die Pulitzer- of Nobelprijs.

Ongetwijfeld, maar ik heb nog even. ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#47 richard

JSK,

De SP (Jawel) heeft een tijdje geleden het CPB gevraagd om door te rekenen wat de consequenties zijn als de hypotheekaftrekbaarheid (scrabble woord, win je geheid) linear wordt verminderd over 30 jaar. Dus elk jaar ietsje minder op de staat leunen.

Levert ong 3 miljard op.

Mijns inziens is dit plan het ‘meest maximale haalbare’, oftewel als je iets aan de hypotheekrente wilt doen, dan levert dat na 30 jaar ca 3 miljard per jaar op, zonder dat de acties nederland meteen in de recessie douwen.

Ik denk dus dat de 10 miljard die we eraan uitgeven, niet zozeer slecht beleid is, maar meer een relekwie van vervlogen dagen, waar je maar betrekkelijk weinig aan kan doen (toch doen hoor, dat weer wel)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#48 Napalm

“Richard
Levert ong 3 miljard op.
Waarbij je wel moet aantekenen dat dat geld niet uit de lucht komt vallen maar uit de zak van een groep huizenbezitters komt. Is natuurlijk niet per defenitie beter dan een generieke belastingverhoging.

@ JSK

Och, het is ieder geval niet de geldverspilling die jij beweerde dat het is. Geen punt voor jouw in ieder geval.
Nee, zo makkelijk kom je er niet vanaf. Jij begint met prominent iets (dat pvda onderwijsbeleid beter is dan staatsschuld af lossen) te claimen wat je niet kan onderbouwen. Daar ging het om.

Niet helemaal waar (in sommige gevallen gaat het wel degelijk om de gemiddelde) en ook niet relevant. Volgens het CPB-rapport gaan de marginale tarieven onder ‘links’ beleid niet omhoog, hoogstens wordt er wat geschoven met aftrekposten.” Marginale tarieven niet omhoog? Links belast de hoge inkomens toch meer? Logisch lijkt me dat dat dan een gevolg is van hogere marginale tarieven.

Het lijkt erop alsof je het mij kwalijk neemt dat ik geen kritiek geef op beleid (zogenaamd ‘hogere belastingen’) dat helemaal niet wordt voorgesteld.
Het is inderdaad een (het belangrijkste) gebrek dat je niet diep genoeg ingaat op wat er niet in de doorrekening staat. Daar zou je zo een heel mooi artikel over kunnen schrijven.

Ja, maar wat bedoel je er mee. Als sociologen blijkbaar genoeg vaardigheden opdoen om na hun studie productievere werknemers te zijn dan niet-sociologen, dan heeft het zin om sociologie-opleidingen te subsidieren.

Ongetwijfeld, maar wat heeft dat hier mee te maken? Ik snap je punt niet zo goed namelijk. Zeik je nu sociale wetenschappers af om het afzeiken of hoe zit het?
IS je redenatie nu echt dat ze gesusubsidieerd worden en dus waardevol zijn? Dat is natuurlijk van den zotte. Of begreep je mijn eerdere post niet: “Misschien zelfs wel zonder enige vervolgopleidng, gewoon op basis van een hoger IQ. Daar gaat het dan ook niet over, het gaat juist om wat optimaal is en daarin speelt de opleidingsrichting uiteraard een grote rol.”
Denk je echt dat elke opleiding voor Nederland even waardevol is?

Pff… college, ‘baten’ en Adam Smith is achterhaald.” Zou best kunnen, mijn studie AE is ook alweer een paar jaar terug. Desondanks is heel Den Haag en Brussel nog vol van marktwerking dus die zitten volgens jou ook allemaal fout?

Logisch? Het is goedverdomme een empirische wetenschap, wat jij logisch vindt doet er niet zoveel toe. Het gaat om de werkelijkheid.

En vraag je me nu serieus om een bron van iets wat niet waar is? Jij stelt (hogere collegegelden = sneller afstuderen), jij hebt bewijslast.
Eerst heb je het over de feilbaarheid van de economische wetenschap nu is de empirie weer belangrijk…. ?!
Ik hoef geen bronnen aan te dragen want de logica onsteunt mijn stelling. Daarmee kunnen we vooralsnog uitgaan van haar waarheid.

Och, dat is het halve verhaal maar daar gaat het niet over. Ik beweer nergens dat het Amerikaanse systeem fout is. Wat probeer je nu te zeggen man?
Ik poog je duidelijk te maken dat met realisitischer kosten de afwegingen beter zouden zijn dan dat ze thans zijn. Pareto-optimaliteit..

Kleuterschooleconomie. Het is een standaard axioma, en het is natuurlijk helemaal waar, maar het is zo nikszeggend. Overheidinterventie verstoort economisch gedrag. So what?
So what? Geven ze tegenwoordig bij micro economie niets meer over het welvaartsverlies? Geen Pareto meer? Het onderwijs gaat echt achteruit..

Eh nee. Het was een inside joke voor de mensen bij USE, mijn faculteit. Das alles.
Ah, lijkt me niet echt handig voor een veel breder publiek.

Kortom, je doet veel boude stellingen, bent ‘kritisch’ maar wel van het niveau ‘is dat wel waar?’ en haalt er allerlei hele interessante one-liners bij die helaas niks met dit onderwerp te maken hebben.
Je hebt het nu over jezelf?

Haal de bezem eens door de bovenkamer, zou ik zeggen. Er zit vast veel nuttigs in, maar dit is een beetje lachwekkend.
Ibid.

  • Vorige discussie