In Den Haag legt de Haagse Pandbrigade huisbezoeken af op zoek naar illegale activiteiten van bewoners. Een serie in drie delen. Eerder zagen we hoe snel een adres al verdacht is en hoe het project zich uitbreidt. Vandaag deel 3: Verzet en vragen.
,,De aanleiding van de controle van uw woning is dat de gemeente Den Haag haar bewoners een veilige en leefbare woonomgeving wil bieden in het bijzonder in ‘kwetsbare’ wijken, waar veel panden op illegale wijze worden gebruikt’’, aldus Leonard Kok, directeur van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. In dezelfde brief deelt de directeur mee dat de woning van Devidas niet zal worden gecontroleerd. En dat de voordeur daarom niet zal worden geforceerd als hij niet meewerkt. Einde verhaal. Lijkt het.
Ik ontmoet Devidas op een warme zomeravond in het Van der Vennepark in het Laakkwartier in Den Haag. Kinderen spelen buiten in de speeltuin. Bewoners zitten in groepjes bijeen. De wijk is niet lang geleden gerenoveerd, maar oogt nu alweer verpauperd. Veel troep, junks en graffiti. Devidas vindt zijn eigen buurt maar niks. Te deprimerend. Mensen hier zitten vast in uitkeringen en armoede. Geef hem maar het Amerikaanse model, waar immigranten kansen grijpen, zegt de 25-jarige libertariër en bewonderaar van Ayn Rand.
Devidas geeft om zijn privacy, vandaar ook zijn pseudoniem.
In juni 2009 kwam hij terecht in een zaak die zijn libertarische principes testten. De Haagse Pandbrigade wilde zijn huis controleren. Het eerste gesprek ging naar eigen zeggen als volgt:
De bel gaat, ik kijk vanuit het balkon van mijn koopwoning naar beneden.Een forse blanke man en een zwarte vrouw staan bij het bellentableau te wachten.
Ik: “Hallo, waar komt u voor?”
Man: “Wij komen de woning controleren!”
Ik: “Waar bent u van?”
Man: “Wij zijn van de Gemeente Den Haag”
Ik: “Sorry geen interesse, niemand komt mijn prive eigendom in zonder mijn toestemming”
Man: “Ik heb geen zin om te schreeuwen, komt u eens naar beneden”
Ik: “Volgens mij heb ik mezelf perfect verstaanbaar gemaakt, niemand komt erin zonder huiszoekingsbevel”
Man: “Weigert u mee te werken, we zijn van de GEMEENTE!”
Ik: “Ik weiger inderdaad, we leven niet in de voormalige Sovjet-Unie, niemand komt erin zonder huiszoekingsbevel”
Man: “OK prima, dan gaan we die halen” (geen idee of hij dit uit woede zei, of dat hij hem daadwerkelijk is gaan halen)
Ik: “Ik wens u nog een prettige dag verder”
Man: “…”
’s Avonds in het park vertelt Devidas dat hij eerste een goede verklaring van ze wilde horen. ,,Als er een concrete verdenking tegen mij bestaat, of er een duidelijk maatschappelijk belang is, zoals het bestrijden van direct brandgevaar, dan laat ik ze zo binnen. Maar als ze niet kunnen uitleggen waarvoor ze komen, of een bezoek gebaseerd is op vage vermoedens, dan komen ze er niet in.’’
Zijn woning was als verdacht uit de digitale schouw gekomen. Hij stond als alleenstaande ingeschreven. Navraag leerde dat zijn buren ook allemaal een inspectie hadden gehad. Allemaal koopwoningen, dus dat vertrouwde Devidas al niet.
Zijn weigering bleef niet onbeantwoord. Er volgden brieven, telefoongesprekken en een hoop gehakketak (een zeer uitgebreid overzicht vind je hier). In juni vorig jaar werd de kwestie ook al een hit op GeenStijl die op zijn gebruikelijke wijze de inspecteurs wegzetten als de voorhoede van een nazi-dienst. Na de ophef en Kamervragen van Rita Verdonk, bond de gemeente snel in.
Naast redenen van privacy, of liever gezegd burgerrechten, stoort Devidas zich aan de dubbele moraal van de gemeente. Hij wijst naar een pand waarin een gebruikersruimte is gevestigd, op een steenworp afstand van zijn huis.
En daarin heeft hij gelijk.
Dat de gemeente achterbuurten wil opknappen, is een legitiem doel. Den Haag hamert daarbij, net als alle andere gemeenten, op integraal veiligheidsbeleid. Maar het is moeilijk te verdedigen als enerzijds de gemeente met kordaat optreden bij de mensen over de vloer komt om de wijk veiliger te maken, diezelfde gemeente aan de andere kant een gebruikersruimte op kleine afstand van een veelgebruikt plein en speeltuin neerzet. De gebruikersruimte trekt prostitutie en drugsdealers aan, zo blijkt uit dit duidelijke relaas van Tros Regelrecht. Oordeel zelf: filmpje hier.
De Haagse Pandbrigade roept nog meer principiële vragen op.
Zo hebben we in het eerste deel gezien dat de term ‘verdacht pand’ wel heel ruim wordt benoemd. Als er meerdere alleenstaanden op één adres wonen, is dat al genoeg reden voor een huisbezoek.
De informatie op basis waarvan de digitale schouw plaatsvindt, is vaak fout. De gemeentelijke basisadministratie zit vol onjuistheden. Dat is voor een deel aan de bewoners te wijten die zich niet op tijd in- of uitschrijven, of dat helemaal niet doen. De organisatie blijkt daarnaast veel minder professioneel als men doet voorkomen. De digitale schouw klinkt heel spannend en geavanceerd, maar stelt niet zoveel voor. Wat ik nog niet had vermeld, is dat de eerste paar ‘handhavingslagen’ werden uitgevoerd met behulp van uitzendkrachten.
Wat als een tijdelijk project begon, heeft nu een vaste plek gekregen in het gemeentelijke handhavingbeleid. Zo zie je maar weer dat bezweringstaal (het is nu echt even nodig) niet vertrouwd kan worden. De uitzonderingstoestand wordt permanent.
Ondertussen wordt ook de reikwijdte van de inspecties uitgebreid. Steeds meer diensten werken samen en delen informatie. Brigadiers moeten inspecteren op zaken waar ze geen verstand van hebben (kindermishandeling). Dit leidt ook tot het witwassen van informatie. De politie heeft meer bewijs nodig voordat ze een huis mag betreden dan de Haagse Pandbrigade. Dus wordt die brigade getipt. Als er dan toch iets blijkt mis te zijn, kan de politie er alsnog bijkomen. Een gevaarlijke ontwikkeling.
Tot slot is het storend dat de Pandbrigade alleen in de zwakste wijken opereert. Wie in Den Haag in een slechte wijk woont, zal meer moeten dulden van de gemeente dan iemand die op het zand woont. De brigade creëert daarmee een ongelijkheid in pakkans. Dat is allerminst onschuldig. Overal in Den Haag vinden er zaken plaats die niet mogen, alleen is de kans dat ze in de vier achterbuurten worden opgemerkt veel groter. Dit is niet eerlijk, maar bovenal leidt het tot een vervorming van het beeld van de wijken. De misdaadcijfers van deze achterbuurten zullen steeds meer afwijken dan van de rest van Den Haag waardoor verdergaande inmenging in de zaken van de bewoners weer gerechtvaardigd wordt. Wie zo beperkt zoekt, creëert een self fulfilling prophecy. Zoeken is prima, maar doe het dan overal. Of is dat soms politiek onhaalbaar?
Een gestapo is de Haagse Pandbrigade zeker niet. De bedoelingen erachter zijn best goed. Dat verdergaand optreden gerechtvaardigd kan zijn, wil ik hier niet betwisten. Maar dat in dit soort constructies de proportionaliteit als eerste sneuvelt, is in het geval van de Haagse Pandbrigade wel aangetoond.
Reacties (24)
Prima stukje. Toch een kanttekening:
“Overal in Den Haag vinden er zaken plaats die niet mogen, alleen is de kans dat ze in de vier achterbuurten worden opgemerkt veel groter.”
Da’s natuurlijk niet alleen omdat er meer gecontroleerd wordt. In achterstandswijken wordt ook gewoon meer aangekloot.
Een dienst als deze zal natuurlijk ook gewoon moeten convergeren naar gematigd optreden; dat er dan in het begin procedurefouten worden gemaakt lijkt me niet te voorkomen. Leuk is anders, dat dan weer wel.
Da’s natuurlijk niet alleen omdat er meer gecontroleerd wordt. In achterstandswijken wordt ook gewoon meer aangekloot.
Dat is precies de kromme redenering die wordt aangekaard. Als je alleen in achterstandswijken controleert weet je het gewoon niet.
En aub ga niet zeggen “maar dat weet toch iedereen”.
Dat was wel m’n eerste reactie in ieder geval :)
Trigger voor mij was “Dit is niet eerlijk”. Natuurlijk is het wel eerlijk, het is alleen niet eerlijk voor de wijken waar niet gecontroleerd wordt.
Ik heb een hekel aan controle door de staat, maar als ik zo om me heen kijk ’s avonds in de kansenbuurt waar ik woon zou ik nog wel wat meer inmenging willen.
Als er overal evenveel aangekloot wordt, en in de aanklootwijken (he, ik woon er zelf in eentje dus ik mag dat zeggen) wordt meer gecontroleerd, en het is (hoe weinig ook) effectief, dan zal automatisch de balans tussen deze en andere wijken verschuiven in de richting van een meer genivelleerd model. Immers, kennelijk kunnen de betere wijken het aangekloot beter absorberen o.i.d.
Maargoed, dat gaat inderdaad wel uit van de gelijke distributie van aanklooien en de effectiviteit van controleren.
Zomaar op goed geluk Gestapo- like deuren intrappen doet inderdaad allemaal een beetje armoedig aan ja. Dass wollen wir namelijk niet nog een keer mitmachen. Dus gaan we het navolgende doen:
a) GBA- systemen opkuisen (en dan als basis een bepaalde peildatum) en zonodig updaten/ vervangen;
b) mutatie (in- samenwonen/ verhuizing) kan alleen worden geëffectueerd bij b.v. code groen (of het cijfer 9). Inschrijven kan pas alleen als eerst is uitgeschreven. Nog meer verantwoording bij de Burger maar ook huiseigenaren en woningstichtingen leggen dat e.e.a. correct geschiedt (kosten aan verbinden). In ieder geval dusdanig dat huisjesmelkers die een oud pand in 10 stukken hakken voor kamerverhuur direct door de mand vallen en het systeem gaat oplichten als een flipperkast;
c)_digitaal loket
Oke, kost een paar centen en je za1 landelijk (GBA/ belasting e.d.) systemen moeten koppelen maar dan gaat dat geweten tenminste niet zo knagen. Hoewel desalniettemin…volledig anoniem door het leven stuiteren zonder *uit muil hard tegen muur kotst* Burger-Service-nummer inschrijfbewijzen en woonvergunningen en probeer hier maar eens een boompje in je tuin om ze zagen, zonder het gehijg van Vadertje Staat hier zeg maar…heeft dan toch ook wel weer zijn charme
Nieuw zeeland, Australië, Canada…
Ik ben eerlijk gezegd benieuwd hoe dit soort dingen zich verder ontwikkelen onder een CDA/VVD-kabinet.
Ik zou wel eens harde cijfers willen zien waarin bewezen wordt dat een dergelijk beleid daadwerkelijk heeft bijgedragen aan de leefbaarheid van de wijk.
Die cijfers die genoemd werden zeggen niets.
Zijn er minder branden, wordt er minder kleine criminaliteit gepleegd of minder gefraudeerd?
is de basisadministratie daadwerkelijk aanwijsbaar verbeterd?.
…dat is niet eerlijk…
Dat ze op de uitvalswegen op vrijdagmiddag of in het weekend alcoholcontroles houden is ook niet eerlijk, in mijn woonstraatje controleren ze nooit op woensdagochtend.
@Dimitri: Bedankt voor de mooie serie. Goed dat je veel partijen gesproken hebt. Dit was duidelijk geen papieren exercitie.
De vraag blijft alleen: hoe dan wel? Dat er gezocht wordt naar uitkeringsfraudeurs, pandjesmelkers en illegalen, dat lijkt me een goede zaak. Maar dat de huidige shot-gun (of zeg maar gerust: fragmentatiebom) methode een te veel negatieve bijeffecten heeft moge duidelijk zijn. Maar nogmaals: wat dan wel?
– Nog een stap tussen de eerste screening en mensen lastig vallen?
– Andere, slimmere zoekcriteria?
– Strengere, nauwere bevoegdheden?
– …?
Ook het voorbeeld wat hierboven genoemd wordt is typisch: natuurlijk is het absurd dat de buurt “wordt verpauperd” door het openen van een gebruikersruimte, om vervolgens ‘normale’ bewoners te gaan lastigvallen vanwege overlast in de buurt. Maar moet die ruimte dan gesloten worden?
Een ding is me wél duidelijk geworden: als je in Den Haag een meth-lab of wietkwekerij wilt beginnen, doe dat dan in de Vogelwijk of Ypenburg!
@prometeus; Uitkeringsfraudeurs zijn het probleem van de overheid zelf, die duizenden jaren historie niet in de prullenbak wilde gooien en zonodig extra regels moest maken voor mensen die na het neuken ook nog graag samen willen ontbijten. M.a.w. gooi al die speciale uitzonderings-clausules die te maken hebben met samenwonen, trouwen en kinderen krijgen in de vuilnisbak en je hebt ook geen uitkerings-fraude meer. Tenminste niet eentje die je met de tandenborstel-gestapo hoeft uit te zoeken.
Pandjesmelkers zijn een kwestie van de brandweer: zoveel mogelijk mensen in een huis duwen is op gegeven moment gewoon gevaarlijk, maar dat geldt net zo hard voor een gezin met veertien kinderen in een twee-onder-een-kap. Ja, die bestaan. Dus wat doen wij, inconsequente rakkers dat we zijn die die veertien kinderen best vinden maar die veertien Polen niet ? Wij maken wetten die uitdrukking geven aan onze financiele jaloezie, niet aan ons gevoel voor gevaar.
Blijft over: illegalen. En al is een huis een goede plek om te beginnen – die kun je ook elders oppakken.
@10 Mooi geschreven, maar ik was al bang dat er een reactie zou komen die geen antwoord op mn vraag zou geven ;-) Uw woorden klinken haast utopisch.
Het gebeurt niet vaak, maar hier ben ik het toch met KJ eens.
@9 (ook @8): Hoe dan ook moet je bedenken dat iemands huis zijn enige veilige haven is, de plaats waar je je bij uitstek moet kunnen terugtrekken en ongewenste bezoekers buiten houden. Bedenk maar eens hoe traumatisch een inbraak voor veel mensen is (de psychische schade overtreft vaak de financiële). Om die reden moet je bijzonder terughoudend zijn met (geveinsd) gedwongen binnentreden en al helemaal niet daarbij bepaalde groepen/wijken targetten. Daarmee creëer je voor bepaalde groepen (al dan niet terecht) een politiestaat-gevoel.
Daarnaast staat natuurlijk het principe dat vergaande inbreuken op de privacy alleen gerechtvaardigd zijn bij een ernstige concrete verdenking jegens een persoon en daar is hier geen sprake van: Er wordt namelijk op pandniveau gekeken en al bij een vaag vermoeden aangeklopt.
Tenslotte heeft de anonieme persoon gelijk dat hij vraagt om concrete verdenking en bijbehorend wetsartikel. Het is niet aan hem om de besuurswetgeving en woningwetgeving door te spitten naar de reden waarom zijn woning mogelijk geforceerd en doorgelicht kan worden. Gewoon te erg dat zo’n ambtenaar vraagt waarom wil je niet meewerken, zonder zelf te kunnen antwoorden op de vraag waarom moet je zo nodig mijn huis binnen. Ik heb geen reden nodig om je niet binnen te laten als jij geen goede reden hebt om binnen te willen.
@KJ Prachtige reactie :)
@12: +1
De enige “reden” die de ambtenaar geeft is dat hij van de GEMEENTE is… alsof hij daarmee boven de wet staat.
@prometeus Een makkelijk antwoord is er niet. Ik denk dat gerichte controle in dit soort wijken best te rechtvaardigen is. Ook is een inhaalslag te rechtvaardigen.
Het is echter belangrijk dat de gronden waarop je een pand bezoekt, valide zijn. Dus dat er een gerede verdenking is. In dat geval maakt het nl. al veel minder uit of je in een krachtwijk of echte prachtwijk woont. De data is voor al die wijken immers aanwezig.
Als je op basis van zulke zwakke criteria binnenkomt en daarna nog eens een heel huis overhoop haalt ‘op zoek naar iets’, dan wordt het vervelend. En dan wordt het oneerlijk.
Een anekdote. Mijn huisbaas is politieagent geweest. Hij is afgehaakt toen er preventief gefouilleerd werd. Het doel was om wapens te vinden. Dat vond hij prima. Maar als jongemannen toch werden staande gehouden, werden ze voor alle vergrijpen opgepakt, dus ook het bezit van drugs (een joint, we hebben het hier over NY b.t.w.). Dat vond hij oneerlijk. Het ging het doel van de actie nl. voorbij. Hij zei, terecht, dat als je drugs wilde vinden, je niet die jongens moest pakken, maar even verderop bij Columbia University moest controleren omdat daar nog veel meer drugs werd gebruikt, waaronder ook veel meer coke. Maar ja, dat was politiek niet haalbaar.
Goede trilogie Dimitri. Gemeentes krijgen steeds meer van dit soort smerige macht/klussen waar de landelijke overheid niet mee weg komt. Hoog tijd dat dit een halt wordt toegeroepen.
De Schilderswijk is spergebied als er een oorlog uitbreekt
War on Terror
De Schilderswijk is spergebied als er een oorlog uitbreekt.
War on Terror
De pot op met die pandjes brigade, de wet op het binnentreden is toch vrij duidelijk.
lid een zijn de mensen die op basis van strafrecht een huiszoekingsbevel afgeven, die krijgt die pandjes gestapo never en nooit zijn geen BOA’S die je aan je deur vindt.
lid twee geeft mijns inziens aan dat de burgemeester het eventueel ook kan, op gegronde redenen, en per adres, die algemene afgifte hiervan voor werkeleijk ieder huis in de haagse regio is ONRECHTMATIG, De wet bepaalt immers anders in strafrecht!!
Punt drie spreekt over een Bewoner, dit mag ik redelijkerwijs interpreteren als PER WOONEENHEID, de rest van de wet geeft nergens aan dat dit per gebied afgegeven kan worden!!
Zonder handtekening op een stuk papier met reden en vermeld adres waarop de toestemming is verleend, en ook nog door wie die toestemming dan wel niet is verleend.
Kunnen ze echt rechtsomkeer maken.
Alle sancties die volgen op het niet meewerken vallen linea recta onder machtsmisbruik.
Artikel 3
1. Bevoegd tot het geven van een machtiging tot binnentreden zijn:
a. de advocaat-generaal bij het
ressortsparket;
b. de officier van justitie;
c. de hulpofficier van justitie.
2. Voor zover de wet niet anders bepaalt, is de burgemeester bevoegd tot het geven van een machtiging tot binnentreden in een woning gelegen binnen zijn gemeente voor andere doeleinden dan strafvordering.
3. Degene die bevoegd is een machtiging te geven, gaat daartoe slechts over, indien het doel waartoe wordt binnengetreden het binnentreden zonder toestemming van de bewoner redelijkerwijs vereist.
@19: duidelijk… Art. 3.3 geeft duidelijk weer dat er in een individueel geval VOORAF voldoende grond moet zijn. De indruk dat er in een wijk “gerotzooid” wordt is niet vermeld en DUS onrechtmatig.
… hoe zat dat ook al weer met het begrip Ambtsmisdrijf in het WvS??? Jurist in de zaal?
@20
Valt niet onder ambstmisdrijf, ze mogen alles proberen zolang er geen fysiek geweld wordt gebruikt, of er mee wordt gedreigd.
Voet bij stuk houden en ze vooral niet binnenlaten.
Sancties vallen onder machtsmisbruik, indienen die claims, gericht aan Marnix Norder zelf, in kopie naar de burgemeester!!
De roverheid heeft nou eenmaal privee terrein te eerbiedigen, en er moet heel wat loos zijn willen ze uberhaupt een bevel verkrijgen.
Iets in de trant van, maar er is veel criminaliteit in deze wijk is een drogreden.
en geen reden tot het binnentreden van welk pand dan ook.
Norder is alleen een beetje de weg kwijt, hij doet wel meer dingen die absoluut niet door de beugel kunnen, alleen niemand durft de gladjakker te kielhalen.
Dank voor de uitleg!
“Een gestapo is de Haagse Pandbrigade zeker niet. De bedoelingen erachter zijn best goed.”
Huh? Waren de bedoelingen achter de Gestapo niet goed dan?
nu woon ik al een paar jaren in het mooie Laakkwartier, maar van uw bovenstaande beschrijving kan ik niets ontdekken. Kunt u mij ophelderen waar dit Van der Vennepark is? Ik vermoed dat u het over de Schilderswijk heeft, gezien de toestanden met troep, junks, graffiti en onveiligheid.
De Schilderswijk wordt vooral bewoond door mensen, zoals uw informant, die lak hebben aan regels, moraal en gezag. Een ander aanspreken op zijn/haar gedrag, zoals in het Laakkwartier wel gedaan wordt, komt daar niet voor, of je krijgt zo’n brutale reactie als uit uw verhaal ook blijkt. Laat de gemeente haar werk doen, als u tenminste ook een woonbare leefomgeving wilt, en anders moet je het zelf doen!