Het plan voor gratis schoolboeken gaat op de helling. Gelukkig maar, want het was een gedrocht. Het trieste is dat een gedegen advies van de Raad van State geen indruk maakte op de politiek. Pas toen een jurist de bezwaren op vier A4-tjes samenvatte, drong de miskleun tot de parlementariërs door.
Scholen moeten die boeken inkopen en dat betekent dat de order aanbesteed moet worden. Iedereen die wel eens iets met aanbestedingen te maken heeft gehad, weet wat een contraproductief gedoe het is voor een order van een paar ton. De administratieve kosten gaan de eventuele winst door concurrentie tussen aanbieders ver te boven. Als je bovendien een sterke voorkeur hebt voor een bepaalde aanbieder (bijvoorbeeld omdat je zijn lesmethode de beste vindt), kost het veel geld om de tender juridisch zo dicht te timmeren dat het een open competitie lijkt, maar de winnaar toch van tevoren vaststaat.
Mocht het onzalige plan alsnog doorgaan, dan moeten de verzamelde schoolbesturen maar een jurist aan het werk zetten om voor elke lesmethode een waterdichte tender in elkaar te zetten. Die stapel kan dan als ‘advies’ naar de afzonderlijke scholen. Zo kunnen de kinderen van rijke ouders alsnog hun gratis schoolboeken krijgen, want voor hen is het plan bedoeld.
Reacties (4)
Misschien heeft de auteur een belangrijker aspect gemist:
In Nederland wordt per scholier in het voortgezet onderwijs veel meer geld uitgegeven aan schoolboeken dan in omliggende landen. Hier gaat het om gemiddeld 308 euro per scholier per jaar, maar in Frankrijk, Duitsland en Engeland wordt niet meer dan enkele tientjes per scholier aan boeken gespendeerd. Dit blijkt uit een rondgang langs uitgeversorganisaties in Engeland, Duitsland, Frankrijk en België. In geen van deze landen wordt meer dan 80 euro per leerling aan schoolboeken uitgegeven, terwijl dat in Nederland op 308 euro ligt. Dat is des te opmerkelijker omdat de scholenorganisatie VO-raad zegt dat de 308 euro niet toereikend is. De organisatie schrijft dat het zeker 380 euro zou moeten zijn.
Van vroeger weet ik nog dat dit mede veroorzaakt werd doordat de schrijvers van de schoolboeken zelf leraar waren en dus mede baat bij hadden dat er vaak een nieuwe herziene druk kwam. Kennelijk spelen er nog andere zaken, want het verschil tussen nu 308 en 80 is wel erg groot…..
@1 Ik ben niet tegen marktwerking, maar sinds de markt voor schoolboeken vrijgegeven is, zijn de boeken full color, gebonden en op dik, glanzend papier gedrukt. Het zijn bijna meer salontafel boeken dan leerboeken geworden.
Schoolboeken gratis maken is zoiets als hypotheken voor starters sponsoren: het zal de prijzen alleen maar verder opdrijven.
Vandaag ook interessant artikel in de NRC. Wat mij betreft wordt het probleem (en dus ook de richting van de oplossingen) daar helder in omschreven:
”In de rest van Europa hebben boeken minder plaatjes en fullcolourdruk. Leerlingen leren er soms van fotokopietjes.
Behalve het ontlasten van ouders is een van de doelstellingen van de gratis schoolboeken het introduceren van marktwerking. Op dit moment is de markt in handen van een beperkt aantal partijen. De boeken worden daardoor kunstmatig duur gehouden, constateerde onder meer accountantsbureau PriceWaterhouseCoopers in 2005.”
“Zo kunnen de kinderen van rijke ouders alsnog hun gratis schoolboeken krijgen, want voor hen is het plan bedoeld.”
Interessant punt, want inderdaad: ouders die qua gezamelijk inkomen onder een zeker minimum zitten kunnen via de IB Groep een tegemoetkoming krijgen die de aanschaf van de schoolboeken compenseert. Feitelijk is daarmee voor een grote groep mensen (meerderheid?) het schoolboek al gratis, of -anders gesteld- spekt de overheid de schoolboekenuitgevers.