ACHTERGROND - Gratis, maar niet voor niets. Software en hardware worden gratis weggegeven om zoveel mogelijk gebruikers te lokken en te vangen, signaleert Maurits Kreijveld.
Kortgeleden bracht Apple een nieuwe versie uit van zijn software voor de Mac (OSX 10.9 Mavericks). De prijs: gratis. Ook de recente update van Microsoft naar Windows 8.1 is gratis voor wie versie 8 heeft. Deze voorbeelden passen in een trend waarbij software-updates steeds goedkoper zijn geworden, komend van een prijs van zo’n € 150 amper vijf jaar geleden. Microsoft, kampioen van de desktop, verdiende ooit de helft en tegenwoordig nog altijd een kwart van zijn inkomen aan software-updates, vele miljarden dollars. Die inkomstenbron lijkt nu definitief op te drogen.
In de wereld van de smartphone, hét symbool van de convergentie tussen computer en telefonie, zijn gratis software-updates al jaren gewoon. Hier wordt bovendien ook de hardware gesponsord: bij een tweejarig telefoonabonnement krijg je vaak een toestel ‘gratis’. Amazon, dat volledig leeft van diensten, schijnt zelfs smartphones en tablets (zoals de Kindle) gratis te willen gaan aanbieden. In het Engels beter uitgedrukt als ‘free to consumer’: gratis voor de gebruiker.
Snelle innovaties
Hoewel het gratis aanbieden van nieuwe software flinke kosten met zich meebrengt voor de ontwikkeling en distributie, zijn de voordelen op langere termijn groter. De kosten gaan voor de baten uit.
Het grote voordeel van ‘gratis’ is dat in korte tijd een hele grote groep overstapt naar nieuwe hardware en software. Apple meldde trots dat na twee weken al 60% van de iPhones en iPads op de nieuwe versie van de software (iOS 7) draaide. Daar steken de cijfers van Google’s Android (waar meerdere versies van in omloop zijn) schril bij af en ook Microsoft heeft de laatste jaren steeds meer tijd nodig om mensen aan een nieuwe Windows-versie te krijgen.
Dankzij hoge tempo waarmee consumenten hun hardware en software updaten (upgraden!) kunnen de ontwikkelaars van toepassingen sneller gebruik maken van de nieuwe mogelijkheden die de hardware en software bieden. Dat houdt het tempo van innovaties binnen het ecosysteem (van hardware, software, ontwikkelaars en gebruikers) groot. Zo kon de smartphone in korte tijd de markt bestormen in een veel hoger tempo dan de desktop computer. De vele nieuwe apps en toepassingen, samen met de nieuwe hardware maakt het platform aantrekkelijk voor gebruikers. En dat verzekert de toekomstige inkomsten.
De grotere diversiteit in hardware en software-versies bij Android en Windows ten opzichte van Apple brengt ook extra beheerskosten met zich mee: het vraagt meer onderhoud van Google, Microsoft en app-ontwikkelaars om de verschillende en oudere versies te ondersteunen.
Platformen
In de keiharde strijd tussen Microsoft, Apple en Google gaat het al lang niet meer om de software en hardware. Het is een strijd van platformen geworden waarbij het geld steeds meer verdiend wordt met diensten en de gebruikersdata. Hardware en software zijn slechts de dragers voor content en diensten en de verzamelaars van data.
In de strijd tussen platformen draait alles om gebruikers: hoe meer gebruikers hoe sterker het platform wordt en dat trekt weer ontwikkelaars van toepassingen aan waarmee het platform nog interessanter wordt voor gebruikers. Dit zichzelf versterkend netwerkeffect kan op gang geholpen worden door ‘apps’ te sponsoren en gratis aan te bieden. Door het sterke netwerkeffect geldt vaak een ‘winner takes all’ –dynamiek waarbij slechts ruimte is voor hooguit één of twee andere aanbieders naast de nummer 1.
Het is dus de uitdaging om voorop te blijven lopen met nieuwe aantrekkelijke hardware en regelmatig met software updates te komen die daar het maximale uithalen. In hun strijd zetten Google en Apple hoog in: niet alleen de besturingssystemen worden weggegeven, ook toepassingen zoals QuickOffice (van Google, waarmee Microsoft Office-bestanden kunnen worden gelezen en bewerkt) en iWorks (van Apple, vergelijkbaar met Microsoft Office) worden gratis meegeleverd bij de nieuwste software en hardware. Daarmee ondermijnen Apple en Google nog een belangrijke inkomstenbron van het ooit almachtige Microsoft, de Office-pakketten.
Deze week werd bekend dat Google Maps in een jaar tijd 23 miljoen mobiele gebruikers heeft verloren sinds de introductie van Apple’s eigen Maps voor iPhone en iPad. Met de gratis update van OSX 10.9 duwt Apple zijn eigen Maps ook op de Macs prominent naar de voorgrond.
Data = geld
Apple kan het zich veroorloven de software gratis weggeven omdat het stevig verdient aan de hardware die het zelf verkoopt en die gesloten is. Daarbij heeft het een uiterst succesvolle App Store en relatief trouwe en goed betalende klantenbestand.
Google geeft de software (Android) gratis aan hardwarefabrikanten. En wat het verdient aan de app store (Google Play) geeft het aan de telecomproviders, wederom met als doel om de populariteit van Android te vergroten. Google verdient zijn geld immers volledig met advertenties, die het baseert op de data die gegenereerd worden via de Android-software en enkele standaard meegeleverde apps zoals YouTube, e-mail (Gmail), navigatie (Google Maps) en clouddienst (Google Drive). Niet voor niets hebben Apple en Microsoft hun eigen versies ontwikkeld van deze toepassingen.
De komende jaren zal de strijd tussen de ‘app stores’ hevig blijven en zich uitbreiden van smartphones en tablets naar nieuwe apparaten zoals fotocamera’s, smartwatches en de aanstaande fusie met de desktopcomputer: overal draaien dezelfde apps, verkrijgbaar via dezelfde app stores en de data wordt gesynchroniseerd via de cloud. Daarbij integeren de platformproviders Google, Apple en Microsoft steeds meer eigen versies van populaire diensten in hun software (zoals Whatsapp-iMessage, Google Maps -Here Maps, Instragram-Snapseed). Zit je als gebruiker eenmaal in één ‘wolk’ dan stap je niet meer zo snel naar de andere. En dat is precies de bedoeling.
Maurits Kreijveld is onderzoeker bij het Rathenau Instituut. Deze blog maakt onderdeel uit van een onderzoeksproject van het Rathenau Instituut naar nieuwe innovatiedynamiek rond platformen op het gebied van o.a. ict en sensoren, 3D printing, crowdfunding en genomics.
Reacties (20)
Okay dit is onzin.
Windows 8.1 is een service pack die ze toevallig een versienummer hebben gegeven. Maar Service packs zijn altijd “gratis” geweest. Dat gold ook voor Windows 7 en Windows XP. Sterker nog de service packs voor Windows XP hebben ook altijd heel veel toegevoegd. Het is dan ook niet terecht om dit als een nieuwe versie aan te wijzen.
Het gaat eigenlijk over Google vs Apple en is gebaseerd op …according to ComScore, a market research company, which produced the figures from regular polls of thousand of users.
Een vergaand verhaal, losjes gebaseerd op polls van een of andere marktonderzoeker (volgens het stuk van de Guardian). Er zit zoveel achter het behang dat ik het onderzoek noch de resultaten serieus neem.
Het enige dat ik serieus neem is dat de dynamiek in deze wereld erg groot is en dat er behoorlijk wat onzekerheid zit in marktaandelen. Maar ze blijven allemaal hoor. Echte monopolies gaan daar niet meer bestaan.
Uitspraak die ik onlangs tegenkwam over dit onderwerp:
@3: behalve voor vrijheids software.
Goed stuk. De wereld beweegt inderdaad van software om voor te betalen naar software als een dienst en middel om anders geld te verdienen. Kijk ook bv maar naar de trend van ‘gratis’ games met microtransacties ( hoeveel zou bv ‘candy crush’ verdienen? )
Alhoewel heeft @1 wel gelijk, maar dat maakt het stuk niet direct onzin.
Dit is niets meer of minder dan een verkapte reclame voor appeltjes. Die zijn veel te duur en als je er eenmaal aan begint zit je er aan vast, dan betaal je voor alles wat anderen gratis kunnen ophalen; de zogenaamde appelverslaving.
Als Linux wordt weggelaten uit een artikel over gratis besturingssystemen en software, dan zit er altijd een addertje onder het gras. En Maurits Kreijveld heeft zelfs nooit van OpenOffice gehoord, lijkt het wel.
Kijk, in het plaatje, een ouwe muismat van tien jaar geleden. Kreeg je gratis bij de MacOS X 10.3 Panther installatie-CD van € 129,–.
@andy
Hoe is dit anders voor android?
@6: Eens.
@8: Voor Android kan je je APKs ook elders ophalen, dat hoeft niet per se via Google.
Bijvoorbeeld: F-Droid.
There is no such thing as a free lunch
En ziedaar de vruchten van ons belastinggeld. Zucht.
@8
Apple iOS draait uitsluitend op hardware van Apple en je kunt er uitsluitend apps op installeren die zijn goedgekeurd/gecensureerd door Apple (zelfs voor je eigen brousels heb je toestemming nodig!). Is ook nog eens closed source; als Apple besluit dat ze je niet meer belangrijk vinden heb je pech.
Android draait op de hardware van een veelvoud aan fabrikanten en je kunt er alle apps op draaien die je maar wil (ook je eigen brousels). Het is ook nog eens open source; tegen de tijd dat Google of je hardwareleverancier je niet meer belangrijk vinden zijn er veelal legio alternatieven.
Maar voor de doorsnee eindgebruiker is dat verschil in de praktijk waarschijnlijk geheel afwezig:p
Neemt niet weg dat ook Android steeds meer beheerst wordt door closed source Google. Ja, dat kun je omzeilen, maar het komt tegenwoordig al tegen behoorlijke kosten.
http://arstechnica.com/gadgets/2013/10/googles-iron-grip-on-android-controlling-open-source-by-any-means-necessary/
Bijvoorbeeld:
Lees vooral het artikel, heel verhelderend.
@13: Die license gaat over handset fabrikanten die een licentie willen om Google Play te kunnen gebruiken op hun apparaten. Dat is bij mijn weten altijd al geweest. Je moet dus moeite doen om de Google app store te gebruiken. Maar ondertussen is en blijft het – helemaal vergeleken met Apple – triviaal om buiten Google Play om apps op een apparaat te installeren en ook om apps via Google Play aan te bieden.
Wat Google hiermee wil bereiken, is het voorkomen van fragmentatie bij de hardwareleveranciers. En daar valt wat voor te zeggen. Ondertussen is en blijft het gewoon toegestaan, legaal en in zeker zin zelfs door Google ondersteund om je eigen variant van Android te draaien. CyanogenMod is daarvan de bekendste, maar er zijn er veel meer.
Iets anders wat Google hiermee wil voorkomen, is dit dat nietsvermoedende gebruikers hiermee te maken krijgen:
http://www.itproportal.com/2013/08/28/third-party-android-stores-host-over-7000-malicious-apps/
Zolang apple hardware nog zo duur is, is het helemaal niet zo dat je iOS of OSX gratis krijgt. Je betaalt er alleen op een ander moment voor, namelijk als je je hardware koopt. Ik stap echt niet over op een mac omdat de software gratis is, dat is mij namelijk veel te duur.
En verder is er al heel lang de mogelijkheid om alle belangrijke zaken op een computer met behulp van gratis software ontwikkelt door niet-commerciële partijen te doen (een combinatie van bijvoorbeeld linux als besturingssysteem, mozillasoftware voor internet, en libreoffice als office-pakket, met gnu gcc erbij voor het zelf programma’s schrijven).
@14: heb je het hele artikel gelezen? Want je versimpelt de boel nogal. Het is niet te ontkennen dat Google net zo goed in rap tempo een steeds geslotener systeem wordt, waarbij het steeds moeilijker is om je aan Google te onttrekken zonder fiks in te leveren op gebruiksmogelijkheden. Het wordt steeds meer alles of niets. De nobele intenties van Google zijn daar natuurlijk toch echt vooral hun eigenbelang.
Daarom hebben ze nu ook hun eigen platform-in-a-platform Google Play Services: http://arstechnica.com/gadgets/2013/11/google-just-pulled-a-facebook-home-kitkats-primary-interface-is-google-search/
En geen google play services is NIETS van google. Bekijk het maar, screw you, niet welkom.
Dan heeft de openheid van Android weinig toegevoegde waarde, de theorie is leuk, maar je kon altijd al je hele OS inclusief ecosysteem van scratch schrijven – en het was altijd al gedoemd om te mislukken.
@16:
Klopt. Maar dat is vanzelfsprekend; als je al je diensten bij dezelfde partij afneemt, dan zijn ze beter geintegreerd, werkt het beter en heb je dus meer/betere gebruiksmogelijkheden. Dat is evident, logisch en vooral onvermijdelijk. Carkit, auto en autoradio werken ook beter samen als je ze bij dezelfde leverancier betrekt, om maar een stom voorbeeld te noemen. Maar belangrijk verschil tussen Android en iOs is en blijft dat je bij Android nog de keuze hebt om het anders te doen.
Onzin. Je hebt altijd, zoals iedereen, de webinterface voor alle diensten van Google. Maargoed. Je draait het om. Het probleem bij Apple is dat je helemaal niets hebt behalve The Apple Way. Jouw probleem bij Google is blijkbaar dat je Google diensten op een andere manier dan The Google Way wil afnemen. Maar dat is een heel ander probleem dat hier maar bar weinig mee te maken heeft.
@17: met ‘niets van google’ bedoel ik vooral dat alle apps die op een of andere manier met de google api interfacen (en dat zijn bijna alle apps en worden er steeds meer, want zoals het artikel uitlegt gaat het ook om toetsenbordmodificatie, locatiediensten, muziekservices etc) niet meer mogelijk zijn.
Daarmee wordt de vrijheid van Android voornamelijk een inhoudsloos begrip. Theoretisch is het wel open, maar in de praktijk heb je daar natuurlijk geen barst aan als het betekent dat een groot deel van de functionaliteit niet meer bereikbaar is omdat het niet ontwikkeld wordt (niet door Google, maar ook niet door hardwareproducenten omdat ze het niet mogen.) In praktisch opzicht wordt het steeds meer net zo gesloten als Apple of Windows.
Mijn probleem is dat overigens zeker niet – ik gebruik vrijwel niets van Google en heb ook geen android foon meer. Maar het lijkt me wel goed om dat mantra ‘android open, google good, windows evil’ realistisch te houden, en niet als domme groupies alles van Google goed te praten. Lees de artikelen aandachtig door, er wordt echt heel duidelijk onderbouwd waarom.
@Inca: ik ben een Google fan van het eerste uur, maar je hebt absoluut gelijk. Het opschepperige do-no-evil mantra past al lang niet meer op het tegenwoordige beursgenoteerde Google.
Echt 100% open is Android al lang niet meer, al zou je nog kunnen argumenteren dat het bedoelt is om fragmentatie tegen te gaan, iets waar Apple met zijn iOS minder last van lijkt te hebben..
Wel vind ik dat ze credits verdienen voor het helpen doorbreken van het Microsoft-monopolie. Ik denk dat het terecht is dat Google een betere naam heeft in een groot deel van de OpenSource gemeenschap. Neem als voorbeeld de investeringen in Mozilla Firefox op een moment dat IE een marktaandeel van >90% had.
@18:
Waar heb je het in godsnaam over?!