In Amerika is de waarde van geld altijd onderdeel geweest van politiek debat. Nu recent zijn er voorstellen om terug te keren naar de goud standaard. In een debat bij het satirische nieuwsprogramma ‘The Colbert Report‘ verdedigde Ron Paul, het meest libertarische lid van de House of Representatives, de herintroductie van goud als geld.
De discussie over de basis van geld is een lang lopende in de Verenigde Staten: geruime tijd ging de discussie over de vraag of de waarde van de dollar gebaseerd moet zijn op goud, zilver of beide. Er werd uiteindelijk voor goud gekozen: decennialang kon je altijd een dollar in wisselen voor een vaste hoeveelheid goud. In 1971 schafte de Republikeinse president Nixon de relatie tussen de waarde van goud en de waarde van de dollar af en werd de dollar een vrij bewegende munt. De reden was dat de Verenigde Staten niet genoeg goud meer in voorraad had om de vraag naar goud aan te kunnen, op het moment dat het vertrouwen in de Amerikaanse economie af nam. Sindsdien is de dollar een vrije munt waarvan de waarde wordt bepaald door het monetaire beleid van de Federal Reserve. Het is geld gebaseerd op vertrouwen waar geen echte harde waarde tegenover staat.
Volgens Paul is dit een probleem. Hij geeft in het debat vier argumenten om een goud-gebaseerde munt weer in te voeren: ten eerste heeft geld gebaseerd op goud het altijd langer vol gehouden dan geld dat zo’n basis ontbeert; ten tweede kan je altijd als je de overheid niet vertrouwt terugkeren naar goud; ten derde zou je liever goud honderd jaar in een sok bewaren dan papiergeld, omdat het ‘echte’ waarde heeft; en ten vierde zou goud de inflatie beperken.
Het eerste argument lijkt me niet heel zinnig: tot nu toe hebben republieken het ook altijd korter uitgehouden dan koninkrijken, maar dat lijkt me geen reden om over te gaan op een absolute monarchie. Het tweede argument lijkt me ook niet steekhoudend: het was juist het wantrouwen in het economisch beleid van de Republikeinse president Nixon dat de Amerikanen dwong om af te stappen van de goud standaard die veel te kostbaar werd.
In het derde argument toont Paul zich een aanhanger van een intrinsieke waardeleer. Hij stelt dat goud ‘echte’ waarde heeft en papier maar papieren waarde heeft. En dat ik als ik goud 100 jaar in een sok bewaar daarna goud heb en anders alleen maar papier. De waarde van producten wordt echter op een vrije markt vastgesteld door de vraag en het aanbod. Het is niet ondenkbaar dat over 100 jaar goud zijn waarde heeft verloren (omdat er geen toepassingen meer voor zijn of we op een groot aanbod zijn gestuit), maar dat 100-jaar oude geldpapieren wel een grote waarde hebben (voor verzamelaars, of omdat ze gedrukt zijn met een bijzondere inkt). Het punt is dat geen van beide dus intrinsieke waarde heeft die over tijd hetzelfde blijft.
Dan blijft er maar één argument over: goud-geld zou inflatiebeperkend werken. Dat is een klassieke positie van de Oostenrijkse school van de economie. Zij stellen dat inflatie alleen maar het gevolg is van de grootte van de geldhoeveelheid: hoe meer geld er gedrukt wordt, hoe meer er is, en hoe minder het waard is; bij een gelijke vraag naar geld. Geld wordt dus minder waard, en dat is inflatie. Als centrale banken dus ‘zo maar’ grote hoeveelheden geld kunnen drukken dan kan er dus een overschot aan geld ontstaan en daardoor inflatie. Munten die verbonden zijn aan goud (of een vast prijs hebben met iets anders) zullen veel minder inflatiegevoelig zijn dan munten die in dit opzicht vrij zijn: omdat de centrale bank voor iedere dollar die zij print ook het goud zal moeten inslaan om die dollar te kunnen omruilen als de burger daarom vraagt. Een terugkeer naar de goud-standaard is niet meer en niet minder dan een manier om de handelingsvrijheid van overheden te beperken. Ludwig van Mises:
It is impossible to grasp the meaning of the idea of sound money if one does not realize that it was devised as an instrument for the protection of civil liberties against despotic inroads on the part of governments. Ideologically it belongs in the same class with political constitutions and bills of rights.
In West-Europa is hetzelfde bereikt door centrale banken op grote afstand van de politiek te stellen, maar de goud standaard gaat een stap verder en vermindert de vermogens tot economische interventie van overheden nog meer.
Ik denk dat de recente economische crises goed hebben laten zien dat als je wilt dat je een stabiele economie hebt, daarvoor overheidsingrijpen noodzakelijk is. De handelingsvrijheid van de overheid zo sterk beperken alleen maar om daarmee de inflatie te beperken (en andere economische doelen als stabiliteit, werkgelegenheid en economische groei negeren) lijkt me een te grote investering.
Reacties (19)
Ik denk dat de recente economische crises goed hebben laten zien dat als je wilt dat je een stabiele economie hebt, daarvoor overheidsingrijpen noodzakelijk is.
Ik denk dat de recente economische crises goed hebben laten zien dat overheidsingrijpen zoals renteverlagingen, garanties om banken te redden, hypotheekrenteaftrek, etc, etc, juist DE hoofdoorzaak is van de huidige instabiele situatie.
Alle deelnemers aan een economie (zowel banken als consumenten) nemen te grote risico’s als ze wordt beloofd dat iemand anders zal opdraaien voor de ellende als het misgaat. Met of zonder goudstandaard.
Wat het artikel overigens vergeet te melden over papiergeld: dit kan alleen ontstaan als schuld, hetzij van particulieren of van de staat. Het immorele van dit systeem is dat de huidige generatie (via de overheid) geld kan toevoegen aan de economie, dit consumeren, en vervolgens de komende generaties (die nu mogelijk nog niet eens kunnen stemmen) opzadelen met schulden. Deze vorm van “diefstal van de toekomst” zou niet kunnen plaatsvinden met een “commodity-based” munt (zoals goud).
Wat heeft het dan voor zin om aan valuta vergelijking te doen ?
Is de chinese Yen beter als een dollar ?
DAT bepaalt de overheid wel !
Zo lust ik nog wel een paar.
Ik heb liever onderpand dat is tenminste meetbaar.
@1: volgens mij is de huidige crisis juist ontstaan doordat er sinds de toepassing van Friedman´s oude theorieën door m.n. Reagan en Thatcher steeds meer vrijheid voor de bankiers kwam.
Net als in de jaren 20 was de economie veel te vrij georganiseerd.
Die belofte bestaat helemaal niet. De reden dat mensen die risico´s nemen, is dat ze denken, dat ze er mee weg kunnen komen: als ze winst maken, is dat omdat ze zo slim zijn geweest, en als ze verlies maken, spelen ze de vermoorde onschuld en zijn ze het ‘slachtoffer van valse beloftes’ en niet van hun eigen handelen.
” tot nu toe hebben republieken het ook altijd korter uitgehouden dan koninkrijken, maar dat lijkt me geen reden om over te gaan op een absolute monarchie.” getuigd van weinig inzicht. Continuiteit is zeker wel van belang wanneer het om economische stelsels gaat. Daarnaast is de VS een federatie.
“Het tweede argument lijkt me ook niet steekhoudend: het was juist het wantrouwen in het economisch beleid van de Republikeinse president Nixon dat de Amerikanen dwong om af te stappen van de goud standaard die veel te kostbaar werd.”
Onjuist. Met name Engeland en Duistland voelen zich gedwongen zich los te koppelen van de dollar en hun reservevaluta in te wisselen voor goud in de VS. De reden hiervoor was omdat de naoorlgse VS veel te veel geld bijdrukte. Daardoor ontstond inflatie en vertrouwde het buitenland niet meer dat al hun dollars nog inwisselbaar waren voor goud. daarom ontstond er vanaf 1971 een run. Medeveroorzaker hiervan van de Democratische president Nixon. Die vond het nodig meer dollars te printen zodoende de economie te stimuleren. De schul slechts op Nixon afschuwen is historisch onjuist.
“Het punt is dat geen van beide dus intrinsieke waarde heeft die over tijd hetzelfde blijft.”
Wat een onzin argument. En ook nog eens zo veschikkelijk ver gezocht. Goud is waardevast. het wordt al duizenden jaren als algemeen ruilmiddel wereldwijd aanvaardt en heeft hele beschavingen overleeft in z’n huidige functie. Dus, mocht jij voor de keuze staan om of een berg goud te vertoppen als appeltje voor de dorst, of een berg briefpapier van hollandse florijnen, dan denk ik wel te weten welke keuze jij maakt. jij gaat natuurlijk voor dat papier, aangezien je hoopt op een verzamelaar….
” Een terugkeer naar de goud-standaard is niet meer en niet minder dan een manier om de handelingsvrijheid van overheden te beperken. Ludwig van Mises:”
het is niets meer en niets minder dan minder macht van de overheid over haar burgers. Je kunt het zien als een verzekering tegen bad governance. Dat klopt inderdaad.
‘In West-Europa is hetzelfde bereikt door centrale banken op grote afstand van de politiek te stellen, maar de goud standaard gaat een stap verder en vermindert de vermogens tot economische interventie van overheden nog meer”
je haalt monetair beleid en fiscaal beleid door elkaar heen. Monetair hebben we Europee lidstaten al geen macht. Ze kunnen al niet meer rentepolitiek voeren, of de geldhoeveelheid direct vergroten of verkleinen. Fiscaal gezien zal de goudstanddard in Europa dus geen verschil maken. De overheden kunnen nog steeds via belastingwetgeving invloed uitoefenen op de geldhoeveelheid en inflatie. Het door jouw geconcludeerde “overheden krijgen minder invloed” klopt feiteljik dus niet.
“Ik denk dat de recente economische crises goed hebben laten zien dat als je wilt dat je een stabiele economie hebt, daarvoor overheidsingrijpen noodzakelijk is.”
Juist de overheid heeft laten zien geen verantwoording aan te kunnen. Laat moentaire zaken dan ook vooral over aan instituties die onafhankelijk zijn, zonder invloed van politici die altijd net voor de verkiezingen een “meevallertje” willen uitdelen.
“(en andere economische doelen als stabiliteit, werkgelegenheid en economische groei negeren) lijkt me een te grote investering”
Werkgegelegenheid en economische groei kan de overheid redelijk sturen door fiscaal beleid. Voor stabiliteit kun je toch het best een onafhankelijk instituut hebben. Aan het hoofd van overheden staan namelijk politici, en aangezien we om de vier jaar stemmen zit er niet zoveel “stbiliteit” in de economische koers.
Al met al, slecht verhaal.
“Democratische president Nixon”
moest zijn; Democratische president kennedy
“hoe meer geld er gedrukt wordt, hoe meer er is, en hoe minder het waard is; bij een gelijke vraag naar geld.”
Maar als de vraag naar geld stijgt (en het dus mogelijk is meer bij te drukken zonder de waarde te verminderen), gaat niet op magische wijze de wereldgoudvoorraad stijgen. Gevolg is dat er geen geld kan worden bijgedrukt (bij koppeling aan goud), waardoor er deflatie gaat ontstaan. Dat schijnt ook niet zo goed te zijn voor de economie.
NB. Het staat voor mij buiten kijf dat de vraag naar geld vrijwel constant stijgt, omdat er steeds meer mensen en dus ook steeds meer goederen en diensten zijn.
@3:
Wat heeft Friedman hiermee te maken?
Welke van de volgende overheidsingrepen zijn dan gebaseerd op economische theorieen van Friedman, of op “teveel vrijheid voor bankiers”:
– een centrale bank die tegen bijna 0% geld uitgeeft,
– een overheid die vervolgens datzelfde geld tegen 3-4% (of meer in het geval van sommige landen) weer leent van banken, en hiermee de staatsschuld laat oplopen,
– een verplicht depositogarantiestelsel,
– het door (semi-)overheidsinstellingen laten opkopen van “toxic assets”,
– het stimuleren van particuliere schulden door bijv. fiscale aftrek van hypotheekrente?
Wat vind jij eigenlijk van de moraliteit van het laten oplopen van een staatsschuld? Is dit geen pure diefstal van toekomstige generaties? Of is het wel ok om nog niet geboren mensen bij voorbaat tot (deeltijd) slaaf te verklaren?
@6:
Wat is er slecht aan deflatie? Je kan dan als consument steeds meer kopen voor hetzelfde geld, daar lijkt me niks mis mee.
Tsja, in het huidige schuld-gebaseerde financiele stelsel (of moet ik zeggen pyramidespel) komt deflatie wat minder goed uit voor degenen die diep in de schulden zitten met hun hele hebben en houwen als onderpand.
@9: Naja, in dit geval zorgt het voor een onnatuurlijke stijging van de waarde van goud (want goud is eigenlijk ook alleen maar kunstmatig waardevast, als het echt chaos wordt is je goud net zo weinig waard als papier).
Daarnaast is het wel redelijk pech voor iedereen zonder kapitaal, want die moet steeds meer werk verrichten voor hetzelfde geld, terwijl iemand die al geld heeft eigenlijk niets hoeft te doen, omdat zijn geld vanzelf in waarde stijgt.
Tenslotte werkt het de economie in de soep, omdat mensen aankopen gaan uitstellen (morgen is het goedkoper).
Persoonlijk? Weet ik niet. Ik weet wel, dat Reagan en Thatcher zich op die theorieën beriepen om de markt vrij te maken en de overheidsbemoeienis terug te dringen. De crisis is ontstaan bij gebrek aan controle.
– “een centrale bank die tegen bijna 0% geld uitgeeft”
De rente beheersen is bij uitstek het kenmerk van monetaire economische theorieën. Typisch Friedman.
– “een overheid die vervolgens datzelfde geld tegen 3-4% (of meer in het geval van sommige landen) weer leent van banken, en hiermee de staatsschuld laat oplopen”
Wat heeft dat met de crisis te maken?
– “een verplicht depositogarantiestelsel”
De wet op het financieel toezicht dateert van 2007. Diverse vormen van deposito garantiestelsels bestonden al veel langer en dienen om te voorkomen, dat spaarders hun geld kwijtraken bij het failliet van een bank. het verband met crisissen zie ik niet zo direct, tenzij je meent, dat het spaargeld op de banken van de banken zelf is.
– “het door (semi-)overheidsinstellingen laten opkopen van “toxic assets””
De oorzaak hiervan is een terugtredende overheid, die de controle vermindert, waardoor lagere overheden en semi-overheidsinstellingen hun geld investeren op die plaatsen die hun externe financiële adviseurs hen aanraden, zonder dat ze daar over voldoende kennis beschikken om die externe adviseurs te controleren.
– “het stimuleren van particuliere schulden door bijv. fiscale aftrek van hypotheekrente?”
Daar is de crisis niet door veroorzaakt. Ik vind wel dat deze herverdeling van rijkdom van arm naar rijk een halt toe moet worden geroepen, maar dat is een heel andere discussie.
Daar heb ik geen enkele mening over, aangezien je er geen enkele voorwaarde aan verbindt of andere economische omstandigheden in ogenschouw neemt. Daar kun je zo maar los staand helemaal niets over zeggen en over een langere periode is dat nog moeilijker.
Tot je beseft, dat daarmee de inkomsten dalen. Je kan voor hetzelfde geld meer kopen, maar je krijgt (als samenleving) minder geld. Wederom kun je daar los staand niks over zeggen.
@11:
1. Een centrale bank die tegen bijna 0% geld uitgeeft:
En dus een voorbeeld van overheidsingrijpen. Een centraal orgaan dat de hoogte van de rente vaststelt heeft niets te maken met vrijheid of een vrije markt. De relatie die je suggereert tussen Friedman en vrijheid is meer gebaseerd op propaganda dan op feiten.
2. Oplopende staatsschuld van diverse landen:
Ehmmm, Griekenland? Ierland? Gaat er al een belletje rinkelen?
3. Verplichte depositogarantiestelsel:
Door de afgegeven garanties zullen banken en consumenten meer risico’s nemen. Zonder garanties veroorzaken banken bij problemen veel meer schade bij hun spaarders, waardoor ze voorzichter zullen zijn met leningen. Ooit gehoord van het begrip “moral hazard”?
4. Het overnemen van toxic assets:
Het ministerie van financien koopt met gemeenschapsgeld rommel op van een particuliere bank, en jij noemt dit een voorbeeld van terugtredende overheid?? Werk je soms bij het Ministry of Truth?
5. Hypotheekrente aftrek:
Hoe kan het fiscaal stimuleren van schuld niet bijdragen aan een schuldencrisis?
Het is duidelijk dat alle 5 gevallen hierboven voorbeelden zijn van actief overheidsingrijpen in de economie, en dat alle 5 de gevallen oorzaken zijn van de kredietexplosie waar we tegenwoordig zo’n last van hebben.
Als er een goudstandaard was geweest, had de overheid er nooit zo’n puinhoop van kunnen maken…
Simon,
Je hebt er niet zo veel van begrepen.
De reden (“In 1971……”) was dat de VS teveel dollars hadden gedrukt
(oorlog vraagt om geld)
waardoor o.a. Charles de Gaulle die een voorraad aan
dollars had deze begon om te ruilen voor goud.
De vraag naar goud is bij een gelijk geld volume constant.
Doordat het papiergeld in volume toe neemt ontstaat de vraag naar goud.
De vraag vanuit de staat naar papier geld ontstaat
als zij zich met onproductieve activiteiten bezig houd. (lees oorlog)
Zie Ferdinand Lips (niet gold wars) maar
“Why Gold-Backed Currencies Help Prevent Wars”
Voor je algemene ontwikkeling is er nog een goed boek:
Peter Schiff: How an Economy Grows and Why It Crashes
Het liefst zit ik met je aan tafel om je een en ander uit te leggen (in leiden?)
maar weet niet of je er zin in hebt. Want in dit typen heb ik geen zin.
Vind namelijk dat er in het satirische programma ‘The Colbert Report‘ geen debat plaatsvond.
En als je dergelijke ‘Snipets’ als aanleiding neemt voor een stuk,
is het bijna onvermijdelijk dat door onvoldoende kennis van jou kant er dingen in komen te staan die…. tja.
nou ja succes met je blog
met een vriendelijke groet
Carl
Hier nog een mijn Zijdelink over waarom de goudstandaard stupide is.
@14
Jouw toont aan waarom Voor Amerika Op Dit Moment de goudstandaard onverstandig is, niet waarom het stupide is an sich.
@14
Met name dit stukje is tekenend: “If the dollar depreciates against other currencies and other countries do not like it, so be it. As Treasury Secretary John Connally once said when other countries were complaining about exchange rates in the early 1970s, “the dollar is our currency, but your problem.”
Voor landen, zoals Nederland, die een voorraad reservevaluta heeft als dollar zal t wel goed zijn. De Amerikanen drukken namelijk alleen maar bij, en onze reserves zijn straks helemaal niks waard.
@13 bedankt voor je reactie. Ik zie niet precies welke fundamentele fouten ik zou hebben gemaakt. Ik schrijf alleen maar dat in 1971 de Amerikanen van de goudstandaard af stapten omdat zij niet meer in staat waren om de vraag naar goud bij te benen. In jouw verdere uitdieping daarvan heb je helemaal gelijk, maar dat ontken ik volgens mij ook niet.
Overigens:
http://xkcd.com/386/
@17 hahahaha
Hey Simon, je hebt me laten lachen dat is een mooi ding.
De ‘fundamentele’ fout zit hem in de causale omkering.
Het is i.d.d. zo dat je het in dit schrijven niet ontkent,
je gaat er eerder onachtzaam aan voorbij.
Een cruciaal punt als de titel van je stuk “goud & ‘fiat’geld” is.
De essentie van ‘de staat ‘ en ‘het geld’ is dienend.
Als het een ander doel gaat dienen dan de inwoner en de gebruiker ervan,
staat het algemeen welbevinden op de tocht.
zie:Hans-Hermann Hoppe – Money, the State & international politics
en dan bedoel ik deze
Hans-Hermann Hoppe – Money, the State & international politics
http://www.mefeedia.com/watch/29249406