ANALYSE - Nu we een dochter hebben, is het in mijn huis woekeren met de ruimte. Vandaar dat nogal wat boeken richting buurtweggeefkast zijn gegaan. De boeken van de arabist Hans Jansen – althans: die uit zijn late periode – dorst ik echter niet aan de wereld te schenken zonder er eerst commentaar in de kantlijn bij te zetten. De volgende lezer zou immers aan de nogal gekleurde opinies van de professor doctor geloof kunnen gaan hechten. Mijn glossomanie zette me ook weer aan het denken: wat is er nu eigenlijk misgegaan in dat ‘multiculturele debat’, een dijk van een eufemisme, want het gaat maar over één ding: de islam. Mijn gedachten ordenend kwam ik tot de volgende punten.

Ik zeg er overigens bij dat die ordening nog steeds aan de gang is en dat ik enkele argumenten niet wil behandelen. Zo speelt xenofobie zeker een rol, maar dat is in algemene zin waar met elke minderheid en  verklaart niet waarom nu juist de discussie over de islam is verworden tot een dialoog tussen doven.

Khomeiny, Salman, Osama

Traditioneel wordt de explosieve toename van een kritische houding jegens de islam in het westen toegeschreven aan de Iraanse revolutie die eindigde in een Islamitische Republiek en dan vooral Khomeiny’s fatwa tegen de Britse schrijver Salman Rushdie. Op zichzelf had die revolutie voor westerlingen weinig te betekenen – al was de gijzeling van diplomaten natuurlijk wel ongehoord – en ook de fatwa had makkelijk in vergetelheid kunnen raken, als niet ineens in Europa demonstrerende moslims hun bijval hadden betuigd. Dat bracht – om het zo maar eens te zeggen – ‘het probleem binnenshuis’.

Ik denk dat dat beeld klopt. Zonder deze actie was de blik nooit zo op de islam gericht geraakt. Ik denk zelfs dat zonder deze voorgeschiedenis Osama niets had kunnen uitrichten. Zijn aanslagen in 2001 in de VS zouden dan veel minder bezien zijn als religieus geïnspireerd en veel meer als de uiting van een politiek-militair conflict. Nu die voorgeschiedenis er wél was, kon Osama een enorme zwengel geven aan de polarisatie en ik denk dat dat ook zijn doel was.

Gegeven deze initiële gebeurtenissen, konden de onderstaande factoren – zoals gezegd: het is een ordening waar ik nog steeds over nadenk – hun werk doen.

Calvinisme en secularisatie

Ik heb er al vaker over geblogd: hier in het westen wordt een geloof doorgaans gezien als een serie overtuigingen aangaande de werkelijkheid waar een persoon niet alleen uit hem of haar moverende redenen voor kiest, individueel dus, maar die ook consequent, transparant en coherent dienen te worden toegepast. De inhoud van een geloof maakt duidelijk hoe de bijbehorende gelovige zich dient te gedragen, als er al geen voorspellende waarde van uitgaat. Dat is een calvinistische en seculiere visie, bij uitstek westers en totaal ongeschikt om een geloofsgemeenschap te begrijpen die niet seculier, niet calvinistisch en niet westers is.

Halacha en ambiguïteit

Haaks op de westerse, calvinistische en seculiere visie op geloof staat de casuïstische aanpak van morele vragen die bekend staat onder de joodse term halacha. Jodendom en islam zijn halachische religies: geloven waar niet zozeer de juiste overtuigingen, als wel de juiste handelwijze centraal staat en waarin – door de toepassing van heel veel ifs and buts en het aanbrengen van de broodnodige nuances – schijnbaar vaststaande regels op buitengewoon slimme wijze worden aangepast aan de noden van de mens en van de tijd. Calvinisten slagen er niet in hier iets anders in te herkennen dan hypocrisie.

Hand in hand met halacha gaat een zeker plezier dat gelovigen kunnen hebben in ambiguïteit. Voor veel gelovigen staat niet onwrikbaar vast wat een bepaalde heilige tekst of rituele praktijk betekent. Daar kunnen meerdere – zelfs elkaar tegensprekende – verklaringen voor mogelijk zijn en zo nodig zijn die allemaal tegelijkertijd waar, of zit de betekenis juist verscholen in de tegenspraak. Dat is iets wat alleen gelovigen kunnen volgen, een seculier haakt hier reddeloos af en zal over een dergelijke handelwijze al snel een anathema uitspreken: óf het één is waar, óf het ander, maar allebei tegelijk, dat is maar ‘sluw gepraat’, om een mooie denkfout van Marcel Hulspas te lenen.

Salafi’s en andere ongemakken

Dezelfde uitvindingen die in het westen de reformatie mogelijk maakten, hebben in de islamitische wereld uiteindelijk ook hun zegenrijke werk gedaan: papier, boekdrukkunst en geletterdheid, later ook de telegraaf en de stoomtrein en nog later het internet. Iedereen kan lezen en leesvoer is overal verkrijgbaar en goedkoop. Alle wereldgodsdiensten zijn ontstaan in een wereld waarin de meerderheid ongeletterd was. Geloof was een zaak van en voor specialisten. Dat is nu wel anders.

Het zijn niet alleen de specialisten meer die kennis kunnen nemen van hun geloof, maar alle gelovigen. Dat leidde niet alleen in het zeventiende eeuwse Europa, maar ook in de negentiende eeuwse islamitische wereld tot een kruiwagen vol met kikkers: iedereen werd specialist, of kon dat worden. Hier ligt uiteindelijk de oorzaak van de opkomst van stromingen die de complexiteit van het halachische handwerk niet meer aan konden en ’terug’ wilden naar een ‘oorspronkelijke’ en ‘eenvoudige’ islam, ‘onbesmet’ door de invloed van ‘sluwe praters’. Herkent u de westerse invloed al?

Inderdaad: uit het westen geïmporteerde calvinistische ideeën over éénduidig, consequent en coherent zijn, deden de rest en zo kon het bijvoorbeeld gebeuren dat de in de islam halachisch vakbewaam kaltgestellte straf steniging ineens na de negentiende eeuw populair werd onder zich ‘zuiver islamitisch’ noemende regimes.

Al die religieuze doe-het-zelvers hebben in wezen – in plaats van de islam terug te brengen in zijn oorspronkelijk staat – een islam for dummies opgetuigd: een dodelijk simpel stelsel van geloofsregels, losjes gebaseerd op de meest voor de hand liggende bronnen binnen de islam en met gebruikmaking van een minimum aan – toch maar lastig te volgen –  sluw gepraat, dat bijgevolg door horden dummies maar al te makkelijk wordt begrepen en dus aangezien voor ‘de islam’. Dergelijke dummies zijn zowel binnen als buiten de islam te vinden: erbinnen in de vorm van allerhande soorten fundamentalisten, erbuiten in de vorm van allerhande soorten ‘islamcritici’.

Beleefdheid

De meeste moslims komen uit landen waar iets andere omgangsvormen gelden dan hier. Ook zonder meteen te refereren aan ta’arof  bijvoorbeeld – de voor stomme buitenlanders ronduit zenuwslopende Iraanse beleefdheidscode – weten de meeste mensen wel dat je in veel buitenlanden een aanbod eerst beleefd drie keer weigert, voordat je er – alsnog – op in gaat. Nederlandse artsen zijn er de afgelopen jaren achter gekomen dat in veel buitenlanden het recht van de patient op eerlijke informatie over zijn aandoening op een heel andere manier wordt afgewogen tegen diens recht op hoop en persoonlijk welbevinden.

Veel, héél veel, uitheemse vormen van beleefdheid zijn in Hollandse ogen gewoon oneerlijkheid of zelfs hypocrisie. Ook hier komt Calvijn weer om de hoek kijken trouwens. Dat leidt tot een vorm van generiek wantrouwen dat niet schadelijk hoeft te zijn, maar wel een prima voedingsbodem vormt voor mythes op grotere schaal. Het is niet moeilijk om ‘informatie’ te vinden over taqiyya: het idee dat moslims mogen liegen en bedriegen als dat de islamitische zaak maar bevordert. Exact hetzelfde schema werd door antisemieten toegepast op Joden naar aanleiding van het kol nidré. Een kleine oorzaak kan dus grote, en vergaande gevolgen hebben.

Zelfhaat

Er lopen nog héél veel Nederlanders van autochtone herkomst rond die zich het Nederland van vóór de komst van Surinamers midden jaren zeventig, vóór de arbeidsmigratie in de jaren zestig en vóór de repatriëring van het Indonesische volksdeel kunnen herinneren. De jaren vijftig dus en daarvóór. De tijd dat protestantse kindertjes niet mochten spelen met katholieke kindertjes. De tijd dat ‘gemengde huwelijken’ leidden tot sociale uitsluiting en pesterijen. (voor de jongere lezertjes van dit blog: een ‘gemengd huwelijk’ is niet zoiets als ‘gemengd zwemmen’: het betekent een huwelijk tussen twee mensen van een verschillend geloof)

Hun nazaten kennen die beklemmende sfeer nog goed dankzij de verhalen van hun ouders en grootouders en zijn er bijna collectief van overtuigd dat ze héél blij mogen zijn dat de tijden van het Mandement en andere ellende definitief voorbij zijn. Het gebeurt volgens mij niet vaak, maar die keren dát moslimkindertjes niet met andere kindertjes mogen spelen, maakt dat wél indruk op mensen die iets vergelijkbaars maar al te goed nog van vroeger kennen. En er zijn meer van die dingen die lijken op ‘hoe-wij-vroeger-waren-maar-nu-God-zij-dank-niet-meer’.

Het gaat hier dus grappig genoeg eigenlijk niet om ‘moslimhaat’, maar veel eerder om ‘zelfhaat’ en het is denk ik vooral deze laatste factor die zwaar wordt onderschat.

Reacties (27)

#1 Oink

Uit het wiki artikel over Taqiyya: AIVD rapport 2014: Binnen de hedendaagse radicaal-politieke islam manifesteren zich echter diverse strategische opvattingen over de middelen en activiteiten om hun doelen te bereiken. Deze politieke interpretatie van takiyya wordt als onverenigbaar met de westerse normen en waarden ervaren.
In een voetnoot bij deze passage merkt het rapport op: “In radicaal-islamitische kringen wordt met betrekking tot heimelijke activiteiten soms verwezen naar het traditionele concept takiyya (‘zijn ware religieuze achtergrond verbergen’). Volgens dit traditionele concept zijn moslims in een niet-moslimomgeving gerechtigd om hun moslim-zijn te verbergen (om bijvoorbeeld vervolging te voorkomen maar ook om heimelijk de strijd tegen de ongelovigen te voeren).”

  • Volgende discussie
#2 vander F

Yep,
mijn zoontje mocht destijds niet op een pleintje in de buurt spelen,
want hij was geen Turk.
Nederlanders moesten ‘oppleuren’, ik ben nog eens verhaal gaan halen bij de ouders van zo’n gastje nadat zoonlief behoorlijk toegetakeld huilend thuiskwam.
Niet dat het veel hielp, be buurt blijft gesegregeerd, nu alleen maar erger geworden te zien aan de vele turkse vlaggen overal.
En die wil tot segratie komt toch echt uit Turkse hoek, de gemeente probeert van alles om het ‘samenleven’ te bevorderen maar het zet geen zoden aan de dijk, ook de vierde generatie Turkjes spreekt onderling Turks met elkaar en abominabel Nederlands, hebben op de basisschool al een bijna niet te overbruggen (taal) achterstand.
Zorgelijk allemaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Jeroen Laemers

@1:

Wat betreft die taqiyya: de passage die je aanhaalt spreekt expliciet over ‘radicaal-islamitische kringen’. Zeg maar dezelfde kringen die de traditionele nuanceringen van islamitische schriftgeleerden over bijvoorbeeld steniging niet meer willen toepassen.

Maar dat soort letterlijkheid is, zoals Richard hierboven uiteenzet a) nieuw: van de laatste decennia; b) beperkt tot een kleine minderheid van extreme gelovigen en niet typisch voor de gemiddelde moslim.

Het Wikipedia-artikel dat je aanhaalt zegt dan ook over taqiyya:

Volgens veiligheidsdiensten zijn er nieuwe ontwikkelingen in (ultra-)extremistische kring die erop wijzen dat daar voor eigen doeleinden – ongeacht de oorspronkelijke context – op wordt teruggegrepen.

Met andere woorden: als autochtonen denken dat moslims (in de generieke betekenis van het woord) massaal aan taqiyya doen, is dat veel te kort door de bocht. Ofwel, een mythe, zoals Richard zegt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Amateur Commenter

@2: Leuke anekdote maar jouw redenatie gaat over racisme, van Turken naar een blank kindje. Niet over de islam. Een moslim is niet direct gelijk aan een Turk of andere haatdragende l*l die een jochie slaat omdat hij een andere afkomst heeft.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bismarck

@1: In hetzelfde wikilemma staat anders dat dat laatste haram is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Jeroen Laemers

@4:

Het is misschien niet helemaal het onderwerp, maar Turks nationalisme als obstakel voor integratie kan natuurlijk prima aan de orde komen als we het over het ‘multiculturele debat’ hebben.

In tegenstelling tot wat Richard Kroes hierboven zegt, hoeft dat niet alleen over de islam te gaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Dehnus

@2: Ben het grotendeels met je eens dat er gesegregeerd word, maar kunnen we alstjeblieft even ophouden met: Het spreekt x met elkaar dus heeft het taal achsterstand y.

De vele keren dat dit gevoerd word, word gestoeid op onderzoeken die al lang ontkracht zijn. Een kind kan op de kleuterschool gerust zonder problemen Nederlands leren, terwijl er thuis een andere taal word gebezigd, dat heeft weinig tot geen invloed in het lange termijn. Sterker nog er zijn zelfs aanwijzingen dat het op de korter termijn een lichte achterstand veroorzaakt, maar op de lange een licht voordeel is (Meer taal gevoel door).

Al met al is het meer de angst van andere mensen en soms zelfs jaloersheid dan bezorgdheid in het geval van talen. Mijn zus en ik werden gestraft net als mijn ouders omdat we Duits, Engels, Gronings en Nederlands spraken als kleuter. Mijn ouders en bij ons inwonende groot ouders en andere (Niet altijd verwante) familie prate grotendeels Gronings en soms Duits of Engels. … En dat mocht niet van de Kleuterschool. Door hun harde ingrepen, en omdat de familie daardoor tegen ons geforceerd Nederlands ging spreken, terwijl ze tegen elkaar uiteraard in eigen taal door gaan… gingen mijn zus in ik juist met meer accent en zang Nederlands spreken. Want het geforceerde komt vaak toch anders over.

Had het gewoon toegestaan en er was niks misgeweest…. maar goed een zooitje Jethro Tull achtige idioten met een drang naar:” OOh van het land leven!” als hippies zijn mensen nogal bang voor :D. En deze zelfde mensen zijn nog angstiger als ze Turks of Roemeens of Swahili horen. Hangen ze gelijk bij de Dominee aan de deurbel :D.

Wel ben ik het met je eens dat het huidige TUrkse Nationalisme (Niet te vergelijken met Kamalisme, maar meer Erdoganisme!) een hele zooi slechte gevolgen heeft waar zeker naar gekeken moet worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Joop

Jammer dat de zwarte piet zo erg naar de calvinisten wordt geschoven. Vergeten wordt dat de calvinistische Pierre Ramus door de Paapsen in de Bartholemeusnacht is vermoord.

Hij is het voorbeeld van een wiskundige en filosoof die nononsense en pragmatisme met zijn ideeëen de basis heeft gelegd voor de stichting van de universiteit van Leiden.

https://en.wikipedia.org/wiki/Petrus_Ramus

“After Ramus died, his ideas had influence in some (but not all) parts of Protestant Europe. His influence was strong in Germany and the Netherlands, and on Puritan and Calvinist theologians of England, Scotland, and New England. He had little effect on mainstream Swiss Calvinists, and was largely ignored in Catholic countries.[4] The progress of Ramism in the half-century roughly 1575 to 1625 was closely related to, and mediated by, university education: the religious factor came in through the different reception in Protestant and Catholic universities, all over Europe.[5] The works of Ramus reached New England on the Mayflower.[6]”

En zijn we deze leus al vergeten?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Liever_Turks_dan_paaps

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Joop

Trouwens de vergelijking van calvinistisch (of protestant algemeen) kan je ook op Europa plakken. De meest florerende economieën zijn in (merendeels) protestante maatschappijen (VS, VK, Nederland, Zwitserland, Duitsland). Laatste tijd door secularisering verandert dat beeld.

EU kan terecht worden gezien, zeker na de Brexit, als een poging van de Papen om hun macht terug te pakken. En soort late Contrareformatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bismarck

@9: Je noemt nu toch allemaal landen op waar ook grote katholieke minderheden (of zelfs meer katholieken dan protestanten) wonen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Joop

@10.

Dat heb ik aangegeven vanwege secularisatie. Protestanten schrijven zich eerder uit. Geloven meer in eigen verantwoordelijkheid. Bij de Roomsen gaat dat waarschijnlijk minder snel. Wellicht helpt het nog bij de hemelpoort denken ze misschien, laat maar waaien.

Zegt wel wat dat de man die belangrijk is voor de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis niet eens een Nederlandstalige wikipedia pagina heeft.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Joop

Het Ramism:

“According to Jonathan Israel, Ramism
despite its crudity, enjoyed vast popularity in late sixteenth-century Europe, and at the outset of the seventeenth, providing as it did a method of systematizing all branches of knowledge, emphasizing the relevance of theory to practical applications […]”

https://en.wikipedia.org/wiki/Ramism

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bookie

@3
Als je kijkt naar houding t.o.v. atheïsme en afvalligheid is de radicale islam wijd verspreid in de islamitische wereld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Lutine

Ik word soms een beetje moslim moe. Heb ik ooit gezegd dat er n.a.v. het pedo-priester schandaal gezegd dat “er ook goede katholieken zijn”? Waarom zou ik dan ooit wel ergens beweren dat er “goede moslims” zijn?

Je kan hele verhalen er aan vast knopen waar het fout is gegaan. Maar he…de moslims maken het ons ook niet gemakkelijk. Zit ik laatst te kijken naar rapper Boef in zo’ n praatprogramma. Eerst etaleert hij duidelijk waarom hij niet deugt. (wie verteld er nu op TV dat hij de dochter van een agent heeft geneukt?) Daarna verteld hij dat hij alleréérst moslim is. De boodschap: moslims deugen niet.

Waarom zou ik dat eigenlijk tegen moeten spreken? Zouden “goede moslims” eigenlijk wel geïnteresseerd zijn in mijn opinie? Goede moslims trekken zich niks aan van rapper Boef of Geert Wilders.

Er zijn goede en er zijn slechte moslims, wat moet je daar eigenlijk mee? Kan het mij eigenlijk nog wel schelen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Joop

Ik wordt soms moe van hoe reageerders telkens weer met dezelfde soort reacties komen, die zijdelings maar weinig met de kern van het artikel te maken hebben.

Onze Nederlandse kijk op islam zou komen door de calvinistische traditie. Dan zou je dat moeten vergelijken met hoe in landen zonder calvinistische traditie tegen de islam wordt aangekeken.

Volgens mij is dat onmogelijk want Spanje heeft een hele geschiedenis met de islam (1492 val van Granada), Oost-Europa overheerst door het Ottomaanse rijk en delen geïslamiseerd zoals Albanië en Kosovo.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Oink

@15: waarom? Dit is NL, een ander perspectief is niet zo relevant. “de” moslim tiener jongens verpesten het voor de rest. Ik zie het niet goedkomen zonder dat goedwillende moslims de rest corrigeren. En verder wat @13 zegt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Joop

@16.

Jouw perspectief is niet relevant bedoel je, net zoals reactie 13.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Prediker

Drie opmerkingen:

1) De koloniale mogendheden die het meest actief waren in het Midden-Oosten, West-Azië en Noord-Afrika, waren geen van allen calvinistisch.

Noch Groot-Britannië (Anglicaans), noch Frankrijk (katholiek/verlichtingssecularistisch), noch Spanje (katholiek), noch Rusland (Oosters-orthodox) vallen ‘calvinistisch’ te noemen.

Je zou dat dan al moeten verbreden naar ‘protestants’, waarbij je de Franse verlichtingsgeest dan als ‘seculier-protestants’ zou moeten typeren, hetgeen me een beetje smokkelen lijkt, maar soit.

2) De radicale islam is niet met Khomeini begonnen, hè.

Afgezien van Mohammed ibn Abdul Wahhab (1703-1792) kan de brede waaier aan politiek-islamitische bewegingen gezien worden als een respons op de vraag waarom het christelijke/ongelovige Westen de islamitische wereld onder de duim heeft.

Dat kan namelijk helemaal niet volgens het islamitisch bewustzijn, want de waarheid van de islam blijkt nu juist uit het gegeven dat ze overal zegeviert: militair, economisch en technologisch.

Maar ja, dat maakt ze dus al een paar eeuwen niet meer waar. Oeps! Crisis in het islamitisch bewustzijn. Rancune!

Hoe dit met elkaar te rijmen? Nou, zeggen de islamitische revolutionairen, dat komt natuurlijk omdat we God niet gehoorzaam genoeg zijn.

We zijn decadent geworden. Daarom moeten we terug naar de zuivere leer en praktijk, en ons ontdoen van al die Westerse praktijken en ideeën, en van de corrupte leiders die hun oren laten hangen/naar de pijpen dansen van het Westen.

Dan zal de oemma zich weer verenigen zoals in het begin en een vuist kunnen maken tegen al die boze krachten van buiten die ons er onder houden.

Is dat geïmporteerd calvinisme? Ik weet het niet hoor. Het heeft meer weg van fascisme (hetgeen historisch nog rijmt ook, want dat is de periode waarin Hassan al Banna (Egypte, Moslimbroederschap) en Abul Ala Maududi (India, Jamaat-e-Islami) aan de weg timmeren.

3. Door de oorzaak buiten de islamitische wereld zelf te leggen (alles wordt altijd veroorzaakt door het Westen, hoe eurocentrisch), neem je ook de agency bij moslims weg.

Maar moslims kunnen heus zelf denken en op ideeën komen. Dat laat die Mohammed ibn Abdul Wahhab (de geestelijke vader van het wahhabisme) bijvoorbeeld zien. Die had geen Brit of Fransman nodig om duizend jaar traditie tot vullis te verklaren en te streven naar een zuivere islam zoals dat (zogenaamd) werd geleerd door de vrome eerste generaties gelovigen.

Kortom, wat ging er mis? Nou, hetzelfde als er in het Oude Israël mis ging: het volk van God werd ondanks Gods beloften verpletterend verslagen en in plaats dat ze daar de les uit trokken dat die mooie beloften op fantasie berustten, en dat de gloriedagen van het rijk doortrokken waren van decadentie en goddeloze wetenschap en kunsten, trok men de verkeerde conclusie, namelijk dat God hen zo strafte omdat men niet monotheïstisch en vroom genoeg was.

Cognitieve dissonantie heet dat. De werkelijkheid komt niet overeen met de overtuigingen waar je je ziel en zaligheid aan verpand hebt, maar dat is geen reden om je politieke/geloofsovertuigingen op te geven; nee, als we nou nog maar wat vuriger geloven, dan zal de werkelijkheid zich vanzelf wel naar onze overtuigingen buigen.

Komt in alle gezindten voor. Er is nog een leuk clipje van een bejaarde Margot Honecker die na de val van de Berlijnse Muur en de hereniging bezweert dat het socialisme eens zal regeren op aard.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 AltJohan

Wat ging er mis? Je kunt naar de moslims kijken maar misschien kunnen we beter kritisch op onszelf zijn.

Gasten die als tijdelijke gasten hier gekomen/binnengehaald zijn hebben op één of andere manier een permanente verblijfsvergunning weten te bemachtigen. En ook voor hun aanhang en nageslacht.

Achterhaalde wetgeving. Nederland heeft godsdienstoorlogen gehad, maar het waren eigenlijk oorlogen tussen twee smaken van het Christendom. Islam wijkt daar van af. Als voorbeeld: Islam is nooit in ogenschouw genomen in de onderhandelingen over artikel 23 vd Grondwet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Joop

@19.

‘We’ zijn niet hard genoeg geweest. Een droevige constatering zoals al honderden keren gedaan.

Wen er maar aan!

Zoals vandaag een constatering in de media ergens van minister Dijsselbloem. Vergeten is dat de Marokkaanse gemeenschap veel individueler is ingesteld dan de Turkse. Zoals bleek bij het Turkse vlaggen zwaaien.

Daar kan natuurlijk tegenover gesteld worden dat de Marokkaanse koning een tijdje geleden zijn eigen Koningsdag hield in Amsterdam.

Maar altijd maar weer de moslims en de islam … gaaaaap!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Lutine

@20

Gaap? Begin je het moslim debat ook zo moe te worden?

:-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 tigger

@19:
Het christendom wijkt af??? Je bent niet goed bij je hoofd.
Artikel 23 van de grondwet is er nota bene gekomen omdat de christenen vrouwen anders geen stemrecht wilden geven. Artikel 23 is het gevolg van religieuze intolerantie van christenen.

Intolerantie bij radicale vormen van religie ziet er vrijwel altijd hetzelfde uit. Of dat nu islam, christendom of de joodse religie is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Joop

@21.

Nee, over islam zeg ik niet ‘gaap’. Juist dit artikel had een andere, gewaagde insteek waarbij je nieuwe inzichten kan opdoen. Helaas komen de discussiepunten van de laatste tien jaar allemaal weer langs.

De enige echte reactie bij dit artikel is van Prediker, nummertje 18.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 AltJohan

@tigger: beter lezen. De islam wijkt af, want het is geen smaak van het Christendom, zoals katholieken en protestanten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Lutine

@23

Ik zie het vernieuwende er niet van in. Het enig interessante stukje is deze

hier in het westen wordt een geloof doorgaans gezien als een serie overtuigingen aangaande de werkelijkheid waar een persoon niet alleen uit hem of haar moverende redenen voor kiest, individueel dus, maar die ook consequent, transparant en coherent dienen te worden toegepast. De inhoud van een geloof maakt duidelijk hoe de bijbehorende gelovige zich dient te gedragen, als er al geen voorspellende waarde van uitgaat. Dat is een calvinistische en seculiere visie, bij uitstek westers en totaal ongeschikt om een geloofsgemeenschap te begrijpen die niet seculier, niet calvinistisch en niet westers is.

Maar over het begrijpen van de islam gaan de discussies nooit en nu ook weer niet. De stelling van Richard Kroes is dat wij dat niet kunnen. Ergens ben ik dat wel met hem eens. Dus dienen we eerst onze eigen wijze van denken te begrijpen. Maar dan volgt er wat ge-heen-en-weer over wat calvinistisch is. Wat ook weer niks oplevert.

Richard Kroes pakt dus de verkeerde insteek. De discussie zou niet over de islam moeten gaan, maar over onze wijze van denken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Joop

@25.

Nou, het heeft mij wel aan het denken gezet.

De islam kan je niet begrijpen. Je kan het hoogstens vergelijken. En daarom vind ik de insteek aardig.

Wat calvinistisch is in de praktijk valt wel degelijk wel wat over te zeggen: pragmatisch en no-nonsens.

Je zou kunnen stellen dat de calvinisten (en andere protestanten) dingen uit elkaar hebben gehaald.

Allereerst het geloof persoonlijk gemaakt: rituelen doe je thuis met je gezin of in de kerk. Niet in processies over straat. Heiligendagen (vrije werkdagen) en masse afschaffen. Geen biecht voor zonden en alles weer goed, maar je eigen geweten.

In het begin van de Republiek was het calvinisme sterker maatschappelijk in gebruik dan het huidige SGP programma, hoewel dat mede tijdsgebonden was.

En ik snap niet dat er nog niemand het calvinisme gekoppeld heeft aan het huidige kapitalisme.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Lutine

@26

Daar verschillen we van inzicht. Ik ben van mening dat we weliswaar het geloof hebben afgelegd, maar dat we cultureel nog altijd christelijk zijn. Dat vereist een inzicht in wat de essentie is van het christendom. Uiteraard speelt het calvinisme daar ook een rol in. Maar niet de hoofdrol.

Om de islam te begrijpen is er inzicht nodig hoe (geloofs)overtuiging werkt. Geloof werkt als een identiteit. Men zoekt in de groep identiteit. Er is een boven ons geplaatst figuur -Allah in dit geval- waar men zich aan onderwerpt. Dit element is in de islam sterk aanwezig, zowel ten goede als ten kwade. Je zou kunnen zeggen dat het een heel erg gepolariseerd geloof is. Vandaar dat ik best wel gecharmeerd ben van de islam. Maar als ik rapper Boef hoor spreken, zie ik gelijk ook de andere kant.

Wij als culturele christenen kunnen daarom de islam maar moeilijk begrijpen. Wij zijn juist niet zo van de polarisatie. Wij zijn van het vergeven en het gladstrijken.

De link tussen calvinisme en kapitalisme zie ik ook niet. Kapitalisme komt voort uit egoïstische motieven. Je zou kunnen zeggen dat kapitalisme al in onze genen zit ingebakken. Wat er in de praktijk gebeurd is dat we ons sociaal geweten mee laten spreken om het beest kapitalisme te temmen. Maar kapitalisme is als een dijk met meerdere gaten er in. Als je het ene gat gedicht heb dan komt er druk te staan op een ander gat. Kapitalisme is een wild beest wat je maar gedeeltelijk kan temmen , domweg omdat het in onze aard zit.

  • Vorige discussie