FNV tegen wijziging AOW-leeftijd

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,
[i]GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Dit kunnen stukken zijn die we -uiteraard met toestemming- overnemen van andere weblogs, of die via onze mail binnenkomen. Hieronder een stuk van gronk.[/i]
Hier lijkt de FNV nog wel voor langer doorwerken te zijn (Foto: Flickr/Personeelsnet)

De kredietcrisis zorgt ervoor dat het begrotings- tekort snel oploopt, en dat noopt tot ‘ingrijpende maatregelen’. Er wordt gemorreld aan de hypotheek- renteaftrek, of toch niet. Een pensioenleeftijd van 65 jaar lijkt ook niet meer heilig. Dat laatste is tegen het zere been van de FNV. Eerlijk gezegd vind ik dat een onbegrijpelijk standpunt. Of de FNV moet wel heel cynisch zijn.

Eerst even wat context: door de vergrijzing is de AOW (en de kosten van de gezondheidszorg) op lange termijn onbetaalbaar (zie bijvoorbeeld dit CPB-rapport (.pdf)); er zijn teveel mensen die er gebruik van maken, en te weinig mensen die de premies moeten opbrengen. Er zijn ruwweg drie oplossingen:

1) Niks doen, na ons de zondvloed, onze kinderen zoeken het maar uit, het valt allemaal wel mee, en in 2040 is een begrotingstekort van 5% de norm.

2) Over een jaar of tien a twintig de hoogte van de AOW fors verlagen. Resultaat is dat heel veel bejaarden niet rond zullen komen, en zwart moeten gaan bij- klussen (want ‘wit’ werken is niet toegestaan). Ik geloof dat de FNV de behoefte aan bejaardenporno overschat.

3) De AOW-leeftijd verhogen. Het voorstel wat nu circuleert gaat uit van een maand per jaar, beginnend in 2011; in 2035 jaar zit je dan op een AOW-leeftijd van 67.

Het rare is, dat een verhoging van de AOW-leeftijd vooral voordelig is voor de ouderen (zie ook het gelinkte CPB-rapport, pagina 126), vooral omdat ouderen de consequenties van het ‘langer doorwerken’ grotendeels zullen ontlopen. Ga maar na: als je nu 55 bent, dan zou je acht maanden langer doorwerken. Dat lijkt me alleszins te overzien, zeker als er soepel wordt omgegaan met werknemers die zware arbeid verrichten. De VUT is in 2001 al afgeschaft. Formeel dan; in de praktijk worden er nogal wat ‘regelingen’ getroffen, is er in veel sectoren een ‘prepensioen’ opgetuigd, en hier en daar wordt de WW als een soort van VUT gebruikt.

Overigens, het effect van die verhoging moet ook niet worden overdreven: uiteindelijk schaaft het 0.5% van het begrotingstekort af. Daar staat weer tegen- over dat in veel dienstverlenende beroepen (en bij de overheid) veel werknemers fluitend met pensioen gaan – ik zie niet in waarom je die mensen niet langer zou laten werken, zeker als ze daar zelf ook geen problemen mee hebben.

Terug naar de FNV. Die heeft, net zoals alle andere vakbonden, zelf ook te maken met vergrijzing. Daarnaast is het algemene sentiment onder mensen onder de 45 (om in de CBS-indeling te blijven) dat de pensioenleeftijd tegen de tijd dat zij 65 zijn op de 70 ligt. En dat daarna doorwerken ook nog wel eens een noodzaak zou kunnen zijn, omdat pensioenen in de tussenliggende periode waardeloos zijn geworden, door een rondje (hyper)inflatie in de komende periode. Kortom: het sentiment is er, waarom er dan niet naar handelen?

Eerlijk gezegd kan ik me daar twee mogelijke verklaringen bij voorstellen: of de FNV is aartsconservatief en wil vasthouden aan ‘verworven rechten’, en gaat daar- bij keihard voor scenario 1.

Of de FNV doet inderdaad wat van haar verwacht wordt: de belangen van haar leden behartigen. En die zijn vooral geïnteresseerd in afvloeiingsregelingen. Wat natuurlijk een stuk moeilijker wordt op het moment dat er een aantal maanden AOW- en pensioenpremie bij moet worden onderhandeld. Zo’n opstelling zou niet voor het eerst zijn: de VUT mag dan wel afgeschaft zijn, de huidige werknemers mogen tot 2015 blijven betalen. Iets wat al her en der aangevochten wordt.

Kortom, als dit het FNV-idee is van ‘solidariteit’, en een poging is om ‘zieltjes te winnen’ bij de huidige ‘jongeren’, dan kan ik haast niet wachten tot het 2020 is, en de laatste babyboomer bij de FNV het licht heeft uitgedaan.

Reacties (16)

#1 Baron E

Verhogen van de AOW-leeftijd lijkt me niet alleen onontkoombaar, maar ook logisch: we leven langer, en we leven langer gezond. De grens van 65 jaar is arbitrair.

Ik ben het ermee eens dat sommige beroepen ontzien moeten worden, maar omscholing is ook een optie. Verder is het op dit moment vaak niet eens mogelijk langer te werken zelfs als je dat zelf wil. Dat moet zo snel mogelijk veranderen.

Ik heb trouwens in de recente discussie nog nergens vermeld gezien dat D66 de enige partij was die de verhoging in het programma voor de jongste kamerverkiezingen had staan.

  • Volgende discussie
#2 wout

Laat de ING maar betalen dan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Martijn

De FNV bewijst maar weer eens dat ze boven alles de vakbond voor babyboomers zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 gronk

@1: die vergrijzingspolitiek is redelijk complex. De levensverwachting is namelijk hoger, maar de levensverwachting op je 65e (dwz: de leeftijd die je waarschijnlijk bereikt als je op je 65e nog in leven bent) is maar drie jaar gestegen (zie CBS-cijfers, ergens op statline).

Daarnaast: ook werkgevers zijn vaak maar al te blij dat ‘dure’ werknemers eindelijk thuis gaan zitten, en vervangen worden door kneedbare twintigers en dertigers die netjes onderaan de loonschaal beginnen.

’t zou inderdaad al heel wat zijn als werknemers door kunnen werken als ze daar zelf zin in hebben, en als de werkgever daar mee instemt. Maar geluiden als die van de FNV zetten wel meteen de toon van de discussie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Baron E

@4: 67 – 65 is twee jaar, dus dat lijkt me conform.

Daarnaast is het natuurlijk niet echt mogelijk om te zeggen wat nu-geboren voor levensverwachting hebben, want wie weet wat er de komende 65 jaar verandert in de zorg en leefklimaat. Te verwachten is wel dat dat eerder positief dan negatief zal zijn.

Er zijn veel cijfertjes, bijvoorbeeld bij het RIVM. Ik denk dat voor deze vraag het interessantste zou zijn de
“levensverwachting zonder lichamelijke beperkingen van mensen van 65 jaar die op dat moment gezond zijn”,
als we er vanuit gaan dat (oudere) zieke mensen via een of andere regeling al niet meer werken. Dat getal wordt nog niet ‘gemeten’.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Koos

Laatst lid geworden van de bond. Wakkerschudden zit namelijk in mijn genen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Kalief

Maar het gaat de FNV helemaal niet om de leeftijd, Gronk. Check hun argumenten op hun site. Dat zijn er twee.

1. Jongerius vindt dat het kabinet zich tijdens de crisis beter kan bezighouden met banen in de industrie en de bouw en met de koopkracht van ouderen.
2. Een dergelijke maatregel zal het vertrouwen van de bevolking in de economie nog verder ondermijnen en ik ben bang dat het leidt tot sociale onrust.

Mijn tegenargumenten:
1a. de FNV denkt ten onrechte dat de AOW maatregel bedoeld is de huidige crisis te bestrijden;
1b/2a. het betaalbaar houden van de AOW komt ten goede aan de koopkracht van ouderen en verterkt daarmee het vertrouwen van de bevolking in de economie;
2b. sociale onrust wordt in Nederland sinds jaar en dag georganiseerd door acties van de bonden zelf.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Teun

Het schijnt ook dat ‘men’ bij het invoeren van de AOW in de jaren ’50 de intentie had om de AOW-leeftijd met een paar weken per jaar toe te laten nemen. Maar toen gedacht heeft: “Mwa, dat komt later wel”. Ik probeer ergens een linkt te vinden, maar ik kan niks vinden.

@7,2b ik las dat ook een beetje als een verkapt dreigement, maar ik vind het een beetje ver gaan om de vakbonden verantwoordelijk te stellen voor alle sociale onrusten van de afgelopen decennia. De meeste onrusten die we ons nog herinneren (studentenopstand, anti-kernwapen-demonstraties) worden later als zegeningen beschouwd. Maar die gingen echter om verandering. De Museumplein-demonstratie van een paar jaar terug was van de mensen die ‘binnen’ zijn, om binnen te blijven.

Dat is ook het grootste verwijt wat ik de FNV zou willen maken: ze zijn verworden van een goede club die vocht voor de rechten van arbeiders tot een club die de status quo van de middenklasse wil behouden.

Zie ook deze aflevering van Andere Tijden over de VUT. Oorspronkelijk bevochten door havenarbeiders die op hun 65-ste letterlijk dood neervielen, nu treedt iedereen met een kantoorbaan op zn 57ste uit.

Een ander facet is de aard van de AOW: het is een verzekering; werkenden betalen hem voor diegene die hem onverhoeds nodig hebben. Als ik nu tegen een baby-boomer zeg: ‘Krijgt u AOW? goh wat erg dat u een beroep op een verzekering moet doen’, dan zou ik een klap voor mn kop of ‘ik heb er altijd hard voor gewerkt’ tegengeworpen krijgen. Dat laatste is dus niet waar.

Fiscaliseren dus, die hap: dan kunnen mensen die hem écht nodig hebben, zelfs meer krijgen, maar dan betalen welgestelde ouderen er tenminste aan mee. Neem een voorbeeld aan de koningin: die schenkt haar AOW aan een goed doel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 pedro

@7: Je mag gerust wel wat meer opzoeken, als je zulke boude beweringen, als zou de FNV over verhoging van de pensioenleeftijden slechts 2 argumenten hebben, roept. Daar is met een heel klein beetje zoeken op de website van het FNV namelijk heel wat meer over te vinden.

http://www.fnv.nl/helpjezelf/senior/actief_blijven/doorwerken_na_65_jaar.asp

http://www.fnv.nl/helpjezelf/europa/nieuws-oud/geboortegolf_oplossing_voor_vergrijzing.asp

http://www.fnv.nl/defnv/actueel/nieuws/fnv-de_commissie_bakker_en_het_kabinetsstandpunt.asp

Zo maar een paar linkjes, die je ook in 1 minuut had kunnen vinden.

Jouw argument 1a is dus gewoon onzin.

Argument 1b/2a: “het betaalbaar houden van de AOW komt ten goede aan de koopkracht van ouderen en verterkt daarmee het vertrouwen van de bevolking in de economie” is ook onzin. Wat ten goede komt aan de koopkracht van die ouderen, gaat ten koste van de koopkracht van jongeren, die dat geld sneller uitgeven ( en dat is dus goed voor de economie). Een mogelijke verhoging van de pensioenleeftijd dient dan ook helemaal niet om de koopkracht van ouderen te verhogen, maar om te proberen de koopkracht van iedere individuele oudere enigszins op peil te houden.

Argument 2b is volkomen off-topic en heel goed aanvechtbaar. De vakbonden hebben misschien wel veel vaker sociale onrust voorkomen dan gecreëerd.

En of het verhogen van de pensioenleeftijd voor iedereen een goede maatregel is, betwijfel ik ook. In veel gevallen is doorwerken na je pensioen een goede optie, maar in veel andere gevallen plaats je de werkgevers daarmee voor een enorme kostenpost. In heel veel functies daalt de arbeidsproductiviteit met het toenemen der jaren en nu moeten die werkgevers gedwongen worden die mensen nog een paar jaar langer in dienst te houden? Zonder enige nuancering pleiten voor verhoging van de pensioenleeftijd is dus niets meer dan symptoombestrijding, maar dat schijnen we tegenwoordig allemaal fantastisch te vinden, in het kader van de vrijheid van meningsuiting.

Er zijn ook nog heel wat andere manieren, die de AOW betaalbaar kunnen houden, zoals de door Teun aangegeven fiscalisering, of misschien zou de AOW niet meer aan iedereen gegeven moeten worden (er zijn vele mensen, voor wie de AOW niet meer dan een kleine aanvulling op hun pensioen is). Een andere inrichting van de economie, waarbij we niet meer van het dogma van de economische groei uitgaan, kan ook een heel andere kijk op de zaken geven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Sjaak

Wat een rotstuk. Het gaat er niet om dat mensen aan het werk kunnen, maar dat er steeds meer mensen aan de bedelstaf komen. Volgens mij moeten we in deze tijden juist zorgen dat mensen aan een baan komen en er niet voor zorgen dat de pensioensgerechtigde leeftijd omhoog gaat zodat de banenpool omhoog gaat.

De schrijver van dit stuk moet zich dan ook een keer goed na laten kijken voordat hij weer van die zieke ideeen overneemt van D66 die uitgaan van klassieke economische modellen. We moeten ons niet willen laten leiden door economische modellen, maar door menswaardigheid. Economie (en de verdeling van geld) staat daarbij op een tweede plek!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Sjaak

#9

Inderdaad. Inzetten op productiviteit, want daar is nog een wereld te winnen. Alleen momenteel wordt er alleen gekeken naar goedkope arbeiderskrachten en hoe we meer arbeidershandjes krijgen. Ronduit ellendig. Dit soort theorieeen krijg je als je de menswaardigheid volledig uit het oog verliest!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Kropotkin

@11: Wat is er onmenswaardig aan werken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 gronk

@10, @9:Volgens mij moeten we in deze tijden juist zorgen dat mensen aan een baan komen en er niet voor zorgen dat de pensioensgerechtigde leeftijd omhoog gaat zodat de banenpool omhoog gaat.

Als je goed leest (en dat kun je vast wel), dan zul je zien dat de meeste plannen voor verhoging van de AOW-leeftijd die pas in laten gaan in 2011, 2012, en dan gradueel, met een maand verlenging per jaar. Lijkt me dat de meeste ellende tegen die tijd wel uitgewaaid is.

En ‘menswaardigheid’ en ‘niet meer van het dogma van de economische groei uitgaan’ klinkt allemaal heel leuk en fantastisch, maar uiteindelijk moet het wel door de maatschappij als geheel betaald worden. Het Portugees/Italiaans/Grieks/Spaanse alternatief is fors meer gaan betalen voor je oplopende staatsschuld. En aangezien we in de EMU zitten, kunnen we niet meer de gulden devalueren…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 wout

Geef een aan een banaan en hij loopt er ondankbaar mee weg. Neem de banaan weer terug en het beest slaat je dood.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 pedro

@13: “‘niet meer van het dogma van de economische groei uitgaan’ klinkt allemaal heel leuk en fantastisch, maar uiteindelijk moet het wel door de maatschappij als geheel betaald worden”. Maar dat heeft toch helemaal niets met elkaar te maken, of begrijp ik je verkeerd? Het kiezen van een ander economisch model of andere economische uitgangspunten (groei of stabilisering?) heeft geen directe link met de vraag, hoe je de economische koek verdeeld (en hoe en hoe veel daarvan naar de AOW moet gaan). De kredietcrisis leidt al tot heel andere inzichten, nu het door Friedman opgetuigde model van Smith al voor de tweede keer geheel in elkaar lijkt te storten. De vorige keer leidde dat tot de acceptatie van Keynes, die we sinds Friedman de deur weer uit hebben gegooid.

Het wordt imho hoog tijd om het groei-dogma eens overboord te gooien. Schaarste aan grondstoffen is een reëel vaststaand feit, maar is onverenigbaar met voortdurende groei. Dat is het grote manco van de kapitalistische economische ideologie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 H. Talens

In navolging van de steun aan de banken, kan het kabinet de pensioenfondsen flink helpen door TIJDELIJK de AOW-leeftijd met 2 jaar te VERLAGEN. De overname door de staat van het AOW-deel van de VUT-uitkeringen is een aanzienlijke verbetering van de Pensioenfondsen draagkracht. Als er werkende 64- en 63-jarige zijn en die besluiten om in de AOW te gaan, dan levert dat evt. nog werk op voor jongeren als van die arbeidsplaatsen vacatures worden gemaakt en dat moet dan wel van de werkgevers geëist worden.

  • Vorige discussie