COLUMN - Het wantrouwen jegens politici, bestuurders, instanties, onderzoekers en media is groot. De aanname is dat zij hun standpunten uitsluitend innemen omdat ze daar profijt bij hebben – de baat gaat voor de feiten uit, zoiets. Alsof niemand in zo’n positie nog principes heeft, of oog voor de publieke zaak, laat staan zich moeizaam een weg door conflicterende belangen heeft gebaand en een beredeneerde afweging probeert te maken.
Alles is eigenbelang, en je kunt niemand vertrouwen; dat is de teneur.
Mijn broer, die ervan overtuigd is dat MH17 door de Oekraïne is neergehaald, in de hoop zo Rusland in de ogen van het westen in een kwalijk daglicht te stellen, deelt mij mee dat hij ‘de MSM [de mainstream media] niet meer vertrouwt’, gemakzuchtig De Groene Amsterdammer op dezelfde hoop oud vuil gooiend als waar De Telegraaf volgens hem thuishoort.
Het minutieuze onderzoek van het Londense BellingCat naar de bewegingen van de BUK-raket en de manschappen verwerpt hij, want ‘zij worden betaald door Soros, dan weet je toch genoeg?’ Die frauduleuze club is nota bene adviseur van de Nederlandse regering, sneert hij. Als ik om adstructie vraag, wijst hij op het rapport van de MH17-onderzoekscommissie, die BellingCat echter alleen als een van de vele bronnen gebruiken. Dat onderscheid schuift hij terzijde.
Mijn broer bevindt zich in een groot gezelschap van mensen die met grote stappen snel thuis, bij hun eigen waarheid, willen zijn. Bill Gates probeert epidemieën uit te roeien? Welnee! In India staat hij immers terecht wegens foute vaccins waardoor mensen zijn overleden! Wanneer ik de kwestie uitzoek, blijkt Gates sponsor te zijn van het Indiase PATH, dat inderdaad voor de rechter is gedaagd. De zaak heeft echter niets van doen met ‘foute’ vaccins, alleen met lakse procedures rond de instemming van de deelnemers.
BuzzFeed publiceerde eind vorige maand een uitgebreid onderzoek waarin ze alle artikelen die gedurende een week waren verschenen op drie mediawebsites, plus drie alternatief-linkse en drie alternatief-rechtse website op hun feitelijke juistheid controleerden. De mediawebsites deden het netjes. De linkse websites scoorden 20% foute, dan wel veelal incorrecte artikelen, maar linkten gelukkig meestal wel naar (betere) bronnen; de rechtse websites scoorden liefst 40% veelal onjuiste berichten en linkten vrijwel uitsluitend naar elkaar. In die laatste hoek troffen ze ook de meeste volkomen vervalste of gefabriceerde ‘feiten’ aan.
Wat mij de afgelopen maanden angst aanjoeg, is dat deze manier van redeneren – selectief en akelig ‘soepel’ met de feiten omgaan, redeneringen opbouwen die van aannames, vooroordelen en grote, vluchtige stappen aan elkaar hangen, en waarin geen enkele tegenwerping tot heroverweging leidt, erger: alleen reden is voor méér wantrouwen – door toedoen van Trump radicaal van statuur is veranderd.
Feiten zijn verdacht. Alleen je eigen standpunt heeft waarde.
Naschrift: Deze column schreef ik maandagavond, toen het er alle schijn van had dat Trump de Amerikaanse verkiezingen zou verliezen. Inmiddels blijkt Trump gewonnen te hebben. U zult begrijpen dat de bezorgdheid die ik in deze column beschrijf, in de tussenliggende 36 uur bepaald niet kleiner is geworden.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (21)
De strijd in de VS is niet tussen links en rechts het is tussen populistisch conservatief rechts en een beetje liberaal iets minder conservatief rechts. De democraten worden door de eerste groep links genoemd, maar staan rechts van alle Nederlandse rechtse partijen, met uitzondering van de SGP. Bij het linkse “the Guardian” wordt Hillary zelfs aangeduid als “Neoliberaal”:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/nov/09/rise-of-the-davos-class-sealed-americas-fate
Interessant daarbij is dat de aanhangers van Trump en co de lager opgeleiden zijn, die hier traditioneel links stemmen. Zij delen ook de afkeer tegen globalisatie en handelsverdragen als TTIP. Hiermee spreekt hij ook veel SP aanhangers aan, die doorgaans overigens ook heilig in het complot van de Neo liberalen, de Joden en de MSM geloven.
Dat is ook waarom een wetenschappelijke carrière (wetenschap: de kunst om jezelf en anderen niet voor de gek te houden) niet voor iedereen is weggelegd.
Een minpunt van de parlementaire democratie is, is dat hij indirect invloed kan uitoefenen op beleid aangaande onderzoek, innovatie en andere linkse hobby’s. En dergelijk anti-science-gedrag gaat nog eens heel groot worden de komende vier jaar.
http://www.scienceguide.nl/201608/pvv-geen-geld-meer-naar-innovatie.aspx
https://www.scientificamerican.com/article/trump-picks-top-climate-skeptic-to-lead-epa-transition/
Het is een gevaarlijke tendens. Het gaat in tegen alles wat de Westerse Cultuur Westers maakt namelijk rationaliteit versus emoties. Feiten versus meningen. Het is een zeer heftige tegen beweging die nu opkomt. Het komt om dat de meeste mensen de essentie van de Westerse Cultuur niet snappen.
@0 Ik deel je zorg over het feit dat feiten er niet meer toe doen. Er zijn altijd mensen die paranoïde over alles zijn, maar de enorme aantallen mensen, ook vrienden van me, die over het algemeen goed en logisch na kunnen denken, maar nu vallen voor de meest bizarre complot theorieën is verbluffend. Ik weet niet of het een trend is in een samenleving die te complex is om begrepen te worden of dat het alleen zichtbaarder is geworden met de opkomst van social media en de hyperrechtse commerciele media, maar het gemak waarmee zelfs min of meer weldenkende mensen vallen voor complottheorien vind ik ook zeer verontrustend.
Het zijn meer de eigenschappen van psychopaten die dit effect veroorzaken. Een psychopaat is gewend, ondanks dat hij vooral aan zichzelf denkt en zich niet in kan leven in een ander, hoe hij zich toch populair en geliefd kan maken. Met veel glimlachen, leugens, mooie verhalen en beloftes kom je heel ver. Vervolgens is het slechts nodig om je populariteit te beschermen.
In een slechte economie en lastige omstandigheden bied elke strohalm houvast, vandaar dat het beeld eerder was te zien in onder andere Italië, Rusland en Turkije. Daarmee is ook te voorspellen welke effecten je in de VS kunt verwachten.
Een van de nadelen van psychopaten aan de macht is dat ze doorgaans veel mede psychopaten om zich heen verzamelen.
@1: Zij delen ook de afkeer tegen globalisatie en handelsverdragen als TTIP. Hiermee spreekt hij ook veel SP aanhangers aan, die doorgaans overigens ook heilig in het complot van de Neo liberalen, de Joden en de MSM geloven.
Wait, what?
En nee, Trump aanhangers zijn niet de laag opgeleiden.
Ik herken dit beeld. Ik heb ook legio universitair geschoolde mensen in mijn omgeving die in de meest bizarre complottheorieen geloven, en ik zie dat met grote zorg en verbijstering aan.
Nu zijn er de laatste jaren ook een paar feiten boven komen drijven die bizarder blijken dan menige complottheorie. Niet bepaald iets waarmee je het publieksvertrouwen in het bestuur vergroot.
Ieder mens is behept met een dosis sociaal wantrouwen.
Je moet immers altijd oordelen wat je medemensen nu echt willen want iedereen doet zaken net iets anders voor of doet een leugentje om bestwil.
Bij complotdenkers wordt dit sociaal wantrouwen groter/sterker dan hun intellect. Ze kunnen beredeneren dat 9/11 nooit vooropgezet kan zijn, maar dat verdringen ze met een geloof, een rotsvast geloof.
Mijn vertrouwen is politieke peilingen is bepaald niet gegroeid…
Ik denk dat het overgrote deel van de mensen altijd zo geweest is. Misschien hadden mensen die wel kritisch en rationeel nadenken vroeger meer gezag, en is dat nu verdwenen.
En “de liberale politiek” of hoe je het ook wilt labelen gelooft ook in hun eigen verhalen: dat GDP weergeeft hoe goed het gaat met een land, dat globalisering goed is voor iedereen, dat marktwerking problemen oplost, dat je mensen sociale vooruitgang van boven kunt opleggen, dat mensen tevreden zijn als ze werk hebben en ze rond kunnen komen. Dat als Zwarte Piet kwetsend is voor een groep mensen, dat je daar dan best iets aan kunt veranderen en dat de mensen die dat als een aanval op hun cultuur zien dan gewoon racisten zijn die een achterhoedegevecht voeren.
@3: Het komt om dat de meeste mensen de essentie van de Westerse Cultuur niet snappen.
Misschien is de essentie van de westerse cultuur (sic) gewoon Het Geld.
En verder wat #8 zegt.
Geld en complotten bij elkaar geeft een behoorlijk paranoia smeltkroes der beschaving.
@4: Het gaat volgens mij niet zo zeer om de ‘weldenkendheid’ als om de ‘welvoelendheid’, emoties (onder andere angst, frustratie, afgunst aan de ‘negatieve kant)’ brengen de ratio in beweging, als die emoties te ongecontroleerd zijn, lukt het gewoon niet meer om het denken onder controle te krijgen, hoe intelligent de onwelvoelende ook eigenlijk is. Natuurlijk zitten er wel wat terugkoppelingslussen in, maar toch…
Oekraine is iets van 25 jaar een land. Het ‘de’ is te komen vervallen sinds die tijd.
Misschien zou je er goed aan doen eens iets van wat je broer beweert te onderzoeken, zoals de rol van George Soros. Uit de #SorosLeaks van Augustus komt een aardig beeld naar voren. De overtuiging dat er geen grote sturende macht achter de officiële macht is klinkt ook als een geloof, of als een angstbezwering.
@12: De essentie van de westerse cultuur is redelijkheid. Dat betekent dat je probeert om redeloosheid uit te bannen. Het volk is redeloos. Democratie moet dan ook met mate worden betracht. Namens het volk, voor het volk maar vooral niet door het volk. Het gaat erom dat je probeert te verhinderen dat een meerderheid de minderheid probeert te schaden. Geld is niet schadelijk.
Je moet inderdaad niet alles geloven wat je tegenkomt.
Mij bevalt ook deze erg goed: als een reactie niet onder een normaal ogende eigennaam wordt geplaatst, gewoon helemaal niet lezen. dat scheelt een hoop tijd en ergernis.
Groeten,
Otto
@3/@16 Jij snapt die zo te lezen dan zelf ook maar zeer beperkt, want je laat heel selectief de Romantiek eruit weg, alsof die niet net zo goed de Europese cultuur gestempeld heeft.
De Romantiek was één en al emoties. En het is uit die Romantiek (o.a. Herder) dat de notie van de Volksaard/-geest ontstaat, natuurverheerlijking en verheerlijking van het geïdealiseerde verleden.
De nazi’s speelden flink leentjebuur bij de Romantici. Goebbels was doctor in de Germaanse literatuur en citeerde graag Goethe in zijn redevoeringen. En de dichter Theodor Körner: “Volk erwache, Sturm brich los!”
En dan is er nog de lange geschiedenis van witte suprematie, die de Westerse cultuur kenmerkt. Het veroveren van zo’n beetje de hele wereld en het tot slaaf maken, bekeren of uitroeien van inlandse bevolkingen. Racisme, minachting van niet-blanken (ook bij de founding fathers te vinden; die vonden Duitsers en Noren maar van dubieus allooi: niet blank genoeg).
O, en antisemitisme. Ook bij een verlichtingsdenker als Voltaire te vinden. Door en door Westers: loopt van het nieuwe testament via de kerkvaders helemaal tot intellectuelen van de 17e tot en met de 20e eeuw; 19e eeuwse discussies over ‘het Jodenvraagstuk’ waren vergelijkbaar met het moslimvraagstuk nu.
Het is echt heel myopisch om net te doen alsof de Westerse cultuur enkel gestempeld wordt door Verlichtingswaarden, vooruitgangsgeloof, een streven naar rationaliteit, persoonlijke autonomie, democratie en burger- en mensenrechten.
@18: je dient een onderscheid te maken tussen de culturen van westerse staten die daadwerkelijk bestaan en de Westerse Cultuur. De laatste is een ideaal type, dat wil zeggen dat ze niet echt bestaat of zelfs maar kan bestaan. Wat dit betreft staat de Westerse Cultuur op een hoogte met Democratie, de Rechtstaat en de Vrije Markt. Deze dingen bestaan niet echt en kunnen niet bestaan maar zijn een maatstaf waar je echte culturen, kiessystemen, rechtsystemen en markten aan afmeet. Komen ze in de buurt van het ideaal of blijven ze er ver van verwijderd? Kun je maatregelen nemen die er voor zorgen dat ze beter gaan functioneren. Bij al dit soort zaken kun je emotie voor op zetten maar je kunt je ook laten leiden door feiten. Door een degelijke afweging van maatschappelijke kosten en maatschappelijke baten.
@1: Onzin, in vele dingen zijn de Democrate veel Linkser dan Groenlinks! Dar het anders werkt? okay, maar ga niet dat fabeltje herkouwen zodat de VVD er beter uit komt, want die zijn tegenwoordig Rechtser dan de Republikeinen op sommige gebieden.
Het hangt ook af van welke democraat of republikein je spreekt.
De man van Bellingcat werkt voor de navo. Dan mag je hem toch ietwat wantrouwen? Voor iemand die verzot is op feiten, heb je dit onderzocht Karin?