Europese ruk naar rechts?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,
Vlag EU (Foto: Flickr/opendemocracy)

Nu al de kandidaten voor de Europese Commissie bekend zijn, kunnen we iets zeggen over de politieke koers die Europa gaat voeren in de komende jaren. De SP zegt dat Europa een ruk naar rechts maakt. Dat is maar zeer ten dele waar.

In het bijgevoegde figuur kun je de verschuiving in de samenstelling van de Europese Commissie tussen 1999 en 2009 zien:

* Blauw is de conservatieve Europese Volkspartij;
* Geel is de liberale Europese Liberale, Democratisch en Hervormerspartij;
* Rood is de centrum-linkse Partij van Europese Socialisten;
* Zwart is de Euroskeptische Alliantie van Europa voor Naties;
* Groen is zijn de Europese Groenen;
* Grijs zijn onafhankelijken en partijlozen.

Samenstelling EC (Simon Otjes)

Tussen 1999 en 2004 bestaat de Europese Commissie voor iets meer dan 50% uit socialisten. Daarnaast is rond een kwart conservatief. Er is een euroskeptische en een groene commissaris. In 2004 verandert de samenstelling van de commissie, vanwege de toetreding van de 10 nieuwe lidstaten. Daardoor vallen de socialisten naar 23%, gaan de conservatieven naar 30% en de liberalen naar 17%. Daar komt de uitslag van de Europese verkiezingen van 2004 bovenop. De socialisten verliezen die verkiezingen. Eind 2004 is het liberale smaldeel van de commissie uitgebreid tot 28%. Daarmee is deze delegatie groter dan de socialisten. Terwijl in het parlement de liberalen ongeveer drie keer zo klein zijn als de socialisten. In 2008 is de liberale delegatie gegroeid tot 33%. Daarmee zijn de liberalen het grootste smaldeel in de commissie.

Nu in 2009 slaan de conservatieven hard terug: ze gaan van 30% naar 44% van de commissie. De liberalen hebben 33% van de commissie. De socialisten hebben 22%. In het parlement zijn de conservatieven inderdaad de grootste groepering, maar de socialisten zijn de tweede groepering. De liberalen zijn de derde groepering.

Er zijn twee interessante vragen:

* Waarom zijn de liberalen zo groot in de commissie? Er zijn twee verklaringen daarvoor: de eerste is politiek. De liberalen zijn de swing vote van het Europees Parlement. Ze maken of breken de meerderheid voor wetten, moties en amendementen. Hun stem is bepalend. Daarom kunnen ze een veel groter smaldeel van het parlement op eisen, dan dat ze “horen” te hebben. Er is ook een ideologische overweging: de liberalen zijn een voorstander van (economische) integratie van Europa. Daarmee sluiten ze aan bij de opdracht van de Europese Commissie: de economische integratie van Europa bevorderen.

* Waarom zijn de conservatieven nu zo groot geworden? De reden daarvoor zit in een van de andere trends in het grafiek: het wegvallen van de onafhankelijken. Ze gaan van 23% in 2004 naar 0% nu. Die winst gaat in z’n geheel naar de conservatieven. De landen die onafhankelijke commissarissen hadden, hebben nu conservatieve commissarissen. Dat zijn vaak Oost-Europese landen. De reden daarvoor is de consolidering van de partijsystemen in Oost-Europa en de opname van die partijen in het Europese partijensysteem. Rechts is zo groot is omdat er geen onafhankelijken meer zijn. Er zijn geen onafhankelijken meer omdat alle commissarissen uit Oost-Europa een politieke kleur hebben.

Kortom Europa lijkt een ruk naar rechts te maken, nu de EPP veel groter is. Maar dat lijkt me niet waar. De Europese Commissie heeft al in 2004 een ruk naar rechts gemaakt, met een grote rol voor conservatieven, centrum-rechtse liberalen en partijlozen. In 2003 hadden ze nog maar 45% van de Europese Commissie. In 2005 was dat 73%. Nu is dat 78%. De grote ruk naar rechts was in 2004. Alles wat nu zien is een consolidering van de positie van de Europese conservatieven, dat is geen echte verschuiving van de macht. De Europese koers die ingezet is gaat door.

Reacties (7)

#1 Teun

Mooie analyse, maar een vraag:
”Waarom zijn de liberalen zo groot in de commissie? Er zijn twee verklaringen daarvoor: de eerste is politiek. De liberalen zijn de swing vote van het Europees Parlement.”

Is de kleur van het commissielid niet veel meer afhankelijk van de kleur van de regering in het land dat hem of haar kandidaat stelt (lees: waar hij of zij vandaan komt)?

Dat noem je ook, maar kijkt het EP niet veel minder door een gekleurde bril naar de commissie, maar kijkt ze vooral of er geen homofobe of andere extremistische idioten in zitten?

  • Volgende discussie
#2 PB

Kijk ik niet goed? Ik mis de fractie van Verenigd Links (of zo iets). De fractie van communisten en de SP.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 pedro

Dit gaat over de Europese Commissie, PB, niet het gekozen Europees Parlement. Als het over het EP zou gaan, zouden er geen vragen gesteld hoeven worden over de conservatief-liberale oververtegenwoordiging.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 SImon

@1: Slechts 59% van de commissarissen heeft dezelfde politieke kleur als de premier van zijn land. Dus je kan niet 1:1 de Commissarissen voorspellen aan de hand van de nationale regeringen. Daarnaast de liberale commissarissen hebben maar in 38% van de gevallen dezelfde politieke kleur als hun premier. Nationale factoren kunnen de grootte van het liberale smaldeel niet verklaren daarvoor zijn Europese factoren nodig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bismarck

“De Europese Commissie heeft al in 2004 een ruk naar rechts gemaakt, met een grote rol voor conservatieven, centrum-rechtse liberalen en partijlozen. In 2003 hadden ze nog maar 45% van de Europese Commissie. In 2005 was dat 73%. Nu is dat 78%. De grote ruk naar rechts was in 2004. Alles wat nu zien is een consolidering van de positie van de Europese conservatieven, dat is geen echte verschuiving van de macht.”

Dat is natuurlijk alleen waar als alle onafhankelijken van 2004-2008 ook rechts waren (en minstens even rechts als de conservatieven die hen vervangen hebben). Anders is er wel degelijk sprake van een ruk naar rechts.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 SImon

Alle onafhankelijken in de periode 2004-2009 kwamen uit Oost-Europa en bijna allemaal waren ze minister in rechtse regeringen voordat in de commissie in gingen. Centrum-rechts zijn ze zeker wel te noemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Jonas

Beetje oud gebabbel – links of rechts. Alsof we nog 50 jaar geleden leven. Net zoals reactie 6. geeft aan dat liberaal ook behoorlijk a-sociaal kan zijn, net zoals we hebben gezien bij de zich sociaal-democratische partijen. Alleen maar een etiketje, het zegt verder weinig tot niets.

  • Vorige discussie