Een embryo met drie ouders

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag een stuk van Herman van Wietmarschen, dat hij ons toezond via de mail. Herman is wetenschapsjournalist en werkt o.a. voor ‘werkplaats biopolitiek‘.

embryo 9 weken (Foto:Flickr/euthman) Britse wetenschappers zijn erin geslaagd embryo’s te kweken met DNA materiaal van drie ‘ouders’. Een man en een vrouw leveren beiden de helft van het DNA van de celkern. Een andere vrouw levert een zogenaamde ‘lege eicel’, een eicel waarvan het kern-DNA is verwijderd. Echter in deze lege eicel zijn mitochondriën aanwezig die eigen DNA-materiaal dragen. Zo ontstaat er een embryo met DNA van drie personen.

Verschillende ziekten kunnen te maken hebben met veranderingen in het mitochondriaal DNA zoals diabetes, doofheid, epilepsie en leverfalen. Deze techniek is dan ook bedoeld om dragers van dergelijke mitochondriale ziekten gebruik te kunnen laten maken van wat we kunnen noemen een ‘mitochondriëndonor’. De Britse wetenschappers verwachten dat deze techniek binnen 5 jaar in de praktijk gebracht kan worden.

Hoewel wetenschappers voorspellen dat het mitochondriaal DNA geen uiterlijke kenmerken van de extra moeder aan het embryo zal toevoegen, is het toch de vraag welke invloed dit DNA heeft. Normaal gesproken zou het mitochondriaal DNA van dezelfde moeder komen als de helft van het nucleaire DNA. Wie weet welke relaties er bestaan, welke afstemming er is in het systeem, tussen het nucleaire en mitochondriale DNA? Regelmatig blijkt het beeld van de wetenschapper te simpel te zijn om de complexiteit van het leven te vatten, en kunnen er onverwachte dingen gebeuren. Zo bleken gekloonde zoogdieren toch niet zo gezond te zijn als gewone dieren.

Tenslotte kunnen er ethische vragen gesteld worden bij deze technologie. Hebben wij bijvoorbeeld met z’n allen om deze technologie gevraagd? Is er een democratisch besluit genomen over het ontwikkelen van deze nieuwe voortplantingstechnologie? Wie heeft er dan mogen meebeslissen? Waarschijnlijk zullen de meeste mensen slechts als consument geconfronteerd worden met de techniek, als ‘ie kant en klaar voor handen is. Wij mogen dan nog kiezen of we er gebruik van willen maken of niet. Omdat het hier om ziekten of afwijkingen gaat zal de druk vanuit de samenleving groot worden er gebruik van te gaan maken. Hiermee zal een eerste mogelijkheid tot genetische modificatie van mensen een feit worden.

Reacties (10)

#1 fem

Dat is toch geen genetiche modificatie. Genetische modificatie is als je iets in het DNA veranderd, bijvoorbeeld een nieuw gen erin zet. Hier modificeerd niemand iets in het DNA het wordt alleen op een creatieve manier bij elkaar geplaatst.

Ik ben het wel met de schrijver eens dat het een vraag blijft of wij hier op zitten te wachten. Het klinkt als een heel dure en controversiele techniek voor toch een kleine groep mensen. (zadel je je kind liever op met een kans op diabetes of met een risico voor je kind, voor jou en voor die andere vrouw van alle medische ingrepen…

  • Volgende discussie
#2 wout

@1

Diabetes 1 sucks, net als epilepsie, doofheid en leverfalen. Dus als de techniek is geperfectioneerd en de risico’s klein, dan ja.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Frank

Ik ben het met de schrijver eens dat het de vraag is of we hier op zitten te wachten. Het is natuurlijk mooi dat dit soort ziektes kunnen worden voorkomen, maar tot hoe ver gaan we daar dan in? Als we dit als normaal bestempelen, zal het een kleine stap zijn naar verdere modificaties en komen bij mij de angstbeelden van de übermensch naar boven.

Maar ik neem aan dat wetenschappers ook in ethische commissies zitten. Hoe oordelen die hier dan over en waar ligt de (ethische) grens?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Joost

Oh jee, een Godwin. Waarom moet dat toch altijd?

Als er een nieuwe, sterkere motor wordt ontwikkeld wordt er toch ook niet direct gezegd dat er dan snellere tanks zullen komen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 wout

Ik ben helemaal vóór de übermensch. Angst voor übermenschen is gestoeld in jaloezie en kleinzieligheid. Ik heb er dagelijks mee te maken, en om eerlijk te zijn voel ik me gediscrimineerd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Bismarck

Ik vind dit artikel angstzaaierij. Als je een klein beetje eerlijk bent, geef je toch toe dat je zelf ook selecteert op de genen die je je kind meegeeft (bij je partnerkeuze). Dit is niet anders. Je bepaalt gewoon van wie je kind het mitochondriele DNA meekrijgt (net zo goed als dat je bij elke normale zwangerschap bepaalt van wie het kind de andere helft van het DNA meekrijgt).

Mitochondrieel DNA bevat (buiten genen die coderen voor het vertalen van datzelfde DNA) uitsluitend genen die coderen voor eiwitten die voor energievoorziening van belang zijn. Als daar een defect in optreedt kan dat ook leiden tot niet levensvatbaarheid (naast de genoemde en nog andere vervelende ziektes).

Het stukje over de relaties tussen het nucleaire en mitochondriele DNA zijn helemaal uit de lucht gegrepen, want als je maar genoeg generaties doorgaat zul je nagenoeg 0% van het nucleaire DNA hebben van je verre voorouder in de moederlijn, maar ook nagenoeg 100% van het mitochondriele DNA (denk even in termen van de helft van de helft van de helft, versus alles, alles, alles doorgeven).

Dat gekloonde dieren niet zo gezond bleken als gewone dieren, is ook een tikkeltje selectief gezocht en was bovendien te verwachten bij het gebruik van gedifferentieerde cellen voor het klonen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 fem

@6 Tuurlijk is dit wel anders. Als je je partner kiest komt zijn/haar DNA op de ‘natuurlijke’ manier samen in een cel terrecht. Via een weg die geen geld kost, geen heftige hormoon behandelingen met zich meebrengt en ook geen -echt nog geen routine- in vitro methodes waarbij DNA in en uit een eicel gehaald hoeft te worden in de hoop dat die eicel, waar uiteindelijk je gehele kind uit zal ontstaan, in geen enkel opzicht schade toe wordt gedaan.

Bovendien lijkt het mij een wezenlijke vraag of het mitochondriale DNA van een totaal andere vrouw toch geen uiterlijke of persoonlijke eigenschappen meegeeft. Bovendien is ook bekend dat de eiwitten en factoren die in de eicel zitten (dus alles behanlve het DNA) ook een belangrijke bijdrage leveren aan de kernerker van het kind.

NB Op een andere noot, dit zou dan, neem ik aan, ook werken voor homokoppels, of nu een man en vrouw DNA leveren of twee mannen zou weinig verschil moeten maken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Bismarck

@7: Om met het laatste te beginnen: Nee, de celkern van een bevruchtte eicel is in een andere eicel geinjecteerd (waar de celkern eerst uigehaald is). De behandeling is veel meer routine dan je denkt, het is qua handeling niet moeilijker of duurder dan een in vitro fertilisatie.

Zoals gezegd het mitochondrium (dat je ook kan zien als een symbiotische bacterie, afhankelijk van je gezichtspunt) maakt alleen eiwitten die een rol spelen in de energieproductie van de cel. Ze bepalen niet je oogkleur, maar alleen of je de mitochondria in staat zijn om voldoende energie te produceren om hun functie goed uit te voeren. Als dat niet het geval is, dan hebben vooral energiebehoeftige cellen (zenuwcellen en spiercellen) daar last van. Daar komen heel nare aandoeningen van. Als je die kunt voorkomen door deze behandeling, dan lijkt me dat de overweging heel erg waard bij risicogevallen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 fem

De eiwitten die in een eicel aanwezig zijn hebben ook veel invloed op de expressie van genen. Dus niet alleen het mitochondriale DNA maar ook de rest van de inhoud van de cel heeft invloed. Iets waarvan het belang meer en meer onderkent, maar nog niet heel goed begrepen, wordt. het scheelt dan wel al dat de celkern ook mee wordt gespoten, maar het zal toch echt niet hetzelfde worden als je eigen kind.

Ik vraag me af voor hoeveel mensen deze techniek mogelijk zal zijn; qua ernstig genoege aandoening en genoeg geld/verzekering om het ook werkelijk te kunnen betalen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bismarck

@9: Lijkt me voor de hand liggen dat als deze techniek gestandaardiseerd is, hij gewoon in het basispakket dient te vallen voor mensen met kinderwens, waarbij een risico bestaat op mitochondriele aandoeningen.

De rest van de inhoud van een eicel lijkt me relatief weinig invloed te hebben op de gen-expressie. Dat wordt ook ondersteund in het artikel van de BBC (als je de moeite had genomen het even helemaal door te lezen). Het kind zal in die zin niet precies het zelfde worden als je eigen kind, dat het niet voortijdig sterft, of met een neuropathie of andere nare ziekte geboren wordt.

  • Vorige discussie