Een Dunne Zwarte Lijn

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Deze week de Vrij Nederland special over Darfur doorgebladerd. Fraaie foto’s, dat wel. Aan de tekst ben ik niet toegekomen want ik zocht, ditmaal tevergeefs, of het weekblad opnieuw was gesponsord. (*) Zouden ze hun leven op de Raamgracht hebben verbeterend? Nee, hoor. Vrij Nederland was gewoon ‘vergeten’ geldschieter Buitenlandse Zaken te noemen. De artikelen Darfur konden dankzij de royale steun van 25.000 euro (een bron spreekt zelfs van 38.000 euro) staatsteun worden gerealiseerd.


Hoofdredacteur Emile Fallaux noemt desalniettemin Vrij Nederland ‘een onafhankelijk medium en dat zal ook altijd zo blijven.’
Ik geloof er niks van. Het blad is het zoveelste bewijs dat de Nederlandse media in de uitverkoop liggen. NRC handelsblad, waar ik de quote over Fallaux uit heb gehaald, is op zijn beurt gesponsord door het Ministerie van Oorlog. Embed-slet Grunberg kreeg afgelopen donderdag een pagina om in een slap verhaal iets over de verlenging van de Uruzgan-missie te schrijven. Waar haalt-ie ‘t lef vandaan. Hij had geen Afghaan gesproken!

Ook NRC Handelsblad had iets vergeten. Namelijk het bedrag wat de krant bespaart door Defensie te laten betalen voor zijn reis & verblijf. Sponsering in natura. De reactie van de krant kan ik zelf wel bedenken. NRC Handelsblad is ‘een onafhankelijk medium en dat zal ook altijd zo blijven.’ Dat de artikelen gestuurd uit Uruzgan de censor passeren, wordt er tegenwoordig niet eens meer bijgeschreven. Serieus ben ik van plan mijn abonnement op te zeggen. Het is namelijk puur lezersbedrog.

Ik snap niet dat politici, hoofdredacteuren en weldenkende mensen niet inzien dat we langzaam maar zeker de dunne zwarte lijn passeren. Kranten en omroepen zijn voor belangrijke zaken als oorlog steeds meer afhankelijk van staatssteun. Dat moet een keer helemaal fout gaan. Krijgen we naar de aanloop van de volgende oorlog –die tegen Iran- opnieuw gesubsidieerde verhaaltjes in die zogenaamde kwaliteitspers? U weet wel: een verslaggever op een onderzeeër of op een kruiser? Nee? Waarom dan die stampij, afgelopen dagen, dat het Ministerie van Sociale Zaken stiekem de kopijbak van de GPD doorspit. Defensie doet dat toch al jaren?

(*) Zie ook ‘Journalistiek met de hoofdletter H.’, weblog van 19 mei over de VN Afghanistan-special.
Foto: Spandoek in Tarin Kowt waarschuwt de Nederlandse media voor verslaving aan overheidsteun.

::: deze post staat ook op: arnoldkarskens.blogspot.com :::

Reacties (18)

#1 Ernest

“Defensie doet dat toch al jaren?”: Dat wist ik niet…
“Foto: Spandoek in Tarin Kowt waarschuwt de Nederlandse media voor verslaving aan overheidsteun.” heb jij die foto gemaakt? Waarom maken mensen in Tarin Kowt dat spandoek?

  • Volgende discussie
#2 TheRule

“Serieus ben ik van plan mijn abonnement op te zeggen.”

Sjees… heb jij nog een abonnement dan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Hiram

Eindelijk iemand die het Ministerie van Oorlog het Ministerie van Oorlog noemt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 mescaline

Dat is natuurlijk wel zo. Eens met @3.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Oplawaai

De kritiek op het NRC snap ik niet zo goed. Volgens mij heeft het NRC er geen geheim van gemaakt dat Grunberg embedded was. En ze hebben ook aangegeven dat hij voor de kunstredactie werkte. En zelfs zonder die informatie zou ik echt wel begrepen hebben dat Grunberg geen objectief journalistiek verslag zou schrijven. En dat dat ook helemaal niet de bedoeling was.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Scientist of the Invisible

Precies. De stukjes van Grunberg staan ook als een soort feuilleton op de kunstpagina.

De vraag is wel waarom NRC geen echte correspondent in Afghanistan heeft. Ze hebben wel Thomas Erdbrink in Iran, die zit nu bij de Turkse grens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Dolby

“Defensie doet dat toch al jaren?”

Geen idee. Vertel eens, Arnold.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Jurriaan

Ministerie van Oorlog hebben we niet. Zo’n naam insinueert dat er een ministerie zou zijn dat zich alleen met oorlog bezig houdt. Dat toont de subjectiviteit van dit stukje tekst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 cracken

Ja je kan dan wel gaan zeuren dat er geen onafhankelijke pers meer in oorlogsgebieden is, maar het lijkt mij toch beter dat ze vanuit een basis of patrouille IN bijvoorbeeld Afghanistan een verhaal scrhijven aan de hand van wat ze zien en horen, dan dat ze de bescherming niet krijgen, en daardoor dus niet naar oorlogsgebieden toekunnen, dan krijg je nog minder te horen.

p.s. defensie houdt zich niet bezig met dat soort spionageactiviteiten in het binnenland, tenzij het de staatsveiligheid of veiligheid van militair pesoneel betreft. Als iemand dat wel zou doen zou het het ministerie van Binnelandse Zaken via de AIVD zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 mescaline

@8 IDF.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 mescaline

En ik heb masserende verhalen minder lief dan niets.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Jay

@8: Ministerie van Defensie hebben we niet. Zo’n naam insinueert dat er een ministerie zou zijn dat zich alleen met defensie bezig houdt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Harriet Anders

Wiens brood men eet….
Prima stukje – er kan niet vaak genoeg geschreven worden over de manipulatie van de berichtgeving om de autoriteiten te vleien – juist door NRC, journaal, nova enz.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Cerridwen

Schrijft Arnold Karskens ook inhoudelijke stukken, of blijft het bij afzeiken van anderen? En waarom plaatst Sargasso dit de hele tijd?

Dat de bijlage in Vrij Nederland over Darfur mede is gesponsord door de overheid zegt mij niet zoveel. Waar het om gaat is of er journalistiek goed werk is afgeleverd. Maar dat weet Karskens niet (en interesseert hem blijkbaar ook niet), want hij is niet aan de tekst toegekomen. Niet al het geld van de overheid is verdacht; of moeten scholen ook maar geen geld van de overheid aannemen? Als er met geld van de overheid journalistiek mogelijk is in Darfur, dan juich ik dat toe (en zegt dat meer over dat de media daar zelf blijkbaar geen geld voor hebben).

Dat Arnold Karskens Grunberg niet zo aardig vindt (hij is niet de enige) weten we inmiddels wel; dat betekent niet dat de NRC hierin laakbaar heeft gehandeld. Kunstpagina etc. etc. Eigenlijk wil Karskens een publicatieverbod voor Grunberg, want de NRC mag van hem geen stukken van Grunberg plaatsen, want dat zou hun journalistieke onafhankelijkheid aantasten.

Maar hoe zit het eigenlijk met de onafhankelijkheid van Karskens zelf? Heeft hij daar nog iets over te zeggen? Joeri Boom, verslaggever van de Groene Amsterdammer in Uruzgan, heeft daar wel wat over te zeggen:

De Groene Amsterdammer heeft gekozen voor een pragmatische opstelling. Wij reizen embedded naar Uruzgan, omdat onafhankelijke berichtgeving vanuit het gebied wegens het gevaar een heikele zaak is. De journalisten die tot nog toe naar eigen zeggen zelfstandig naar de provincie reisden kwamen niet veel verder dan de relatief veilige districtscentra van Tarin Kowt of Deh Rawod. Dat geldt zelfs voor Nieuwe Revu-verslaggever Arnold Karskens, die toch werd beschermd door zo’n 200 gewapende strijders van een niet nader aangeduide krijgsheer. Hun bijdragen zijn zeer waardevol, maar al net zozeer gebonden aan grenzen als die van hun embedded collega’s.

Over de beperkingen van de niet-embedded journalisten (welke etniciteit heeft die krijgsheer eigenlijk? Intimideren zijn mannen de geïnterviewden?) komt de lezer, kijker of luisteraar weinig te weten. Dat de berichtgeving van De Groene Amsterdammer vanuit het operatiegebied niet vrij is, wordt kenbaar door onder de artikelen niet slechts te melden dat Defensie de tekst heeft doorgelezen op operationele informatie, maar tevens dat “de informatie niet kon worden gecontroleerd bij onafhankelijke Afghaanse bronnen”. Wij zijn opmerkelijk genoeg het enige gedrukte medium dat dit zinnetje gebruikt.

Lees het hele stuk van Joeri Boom over de dillemma’s van journalistiek in Uruzgan en het mediabeleid van defensie hier.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Okke Ornstein

De vraag is wel waarom NRC geen echte correspondent in Afghanistan heeft.

Dat vraag ik me sowieso af bij de Nederlandse media. Waarom hebben de media correspondenten in zo’n beetje iedere Europese hoofdstad die elkaar allemaal napraten, en niet in een land waar we troepen hebben zitten die betrokken zijn bij gevechtshandelingen?

Ik was er vorig jaar, voor het Amerikaanse blad NewsMax. Gewoon, alleen, niet embedded, maar met een goede tolk/fixer. Een blogger. Ik verplaatste me per taxi en bus. Veel journalisten die ik tegenkwam hadden geen idee van wat er zich in het land afspeelt.

Een voorbeeld.

Ik was op de Amerikaanse ambassade voor een briefing over hun anti-drugs plannen (de Amerikanen willen er een soort tweede Colombia van maken). Er was nog een journalist, van een groot persbureau. Op een gegeven moment sprak de ambassade-man over het probleem van corruptie. “Ja, dat hoor ik wel meer, maar waar is het bewijs daarvoor?” vroeg de persbureau journalist. De ambassade-man keek hem verbijsterd aan en noemde een aantal voorbeelden. Waarop ik vertelde dat ik de dag daarvoor thee had gedronken met wat politiemannen die me opium te koop aanboden. Nu was het de beurt van de persbureau journalist om verbijsterd te kijken. Thee drinken met corrupte politiemannen was duidelijk geen onderdeel van zijn nieuwsgaringsactiviteiten.

Na afloop liep ik met hem naar buiten. Hij werd afgehaald door een witte 4×4 met gewapende chauffeur en lijfwacht en ging terug naar de persbureau compound in de ambassadewijk. Ik sprong in een taxi om in een volksbuurt met mijn tolk te gaan eten, en daarna naar een bijeenkomst van Afghaanse schrijvers. Geen journalist te bekennen. Een paar dagen later was ik – als enige journalist – op een bijeenkomst van de noordelijke warlords die een politieke alliantie aan het smeden waren in een of ander obscuur hotel, op uitnodiging van een fanatieke moslim publicist die ik die middag had geinterviewd. En ga zo maar door.

Stel je voor dat een Afghaanse correspondent in Nederland komt, geen woord Nederlands spreekt, zich opsluit in een bewaakte villa en zich laat rondrijden naar afspraken op Afghaanse ambassades of met hotemetoten die zijn taal spreken. Misschien een dagje embedded mee met de politie, en alles gesponsord door de Afghaanse regering. Het ergste moet worden gevreesd voor de berichtgeving over Nederland in zo’n geval, nietwaar? Maar het omgekeerde is exact het soort “journalistiek” dat door onze correspondenten in Afghanistan beoefend wordt. De artikelen die ik in de Nederlandse media lees gaan bijna uitsluitend over Uruzgan en missen Afghaanse context. Embedded, gesponsord, gecensureerd – het is allemaal bought, sold, and paid for.

Ik sprak een Nederlandse militair daar. “De Taliban zet vallen, en daar lopen wij dan in”, vertelde hij. “En pas dan mogen we ons verdedigen. Terwijl ik denk dat het misschien wel omgekeerd zou moeten zijn, dat wij de vallen zetten.”

Zo’n statement haalt het natuurlijk nooit als het eerst langs de censor en dan langs de sponsor moet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Jurriaan

@10 waar staat de I ook alweer voor?

@12 http://www.mindef.nl

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 richard

Lees jij dat linkse propaganda vodje?

Je zou toch beter moeten weten. Socialisten krijgen nergens zo’n dikke *** van als met de knoet de vrede komen brengen.

P.s.: Sorry to say, maar de mensen in Darfur gaan gewoon dood. Want er zit olie in de grond. En de chinezen hebben dat nodig, en die zitten in de veiligheidsraad. Als wij iets aan Darfur willen doen, dan moeten we minder olie gebruiken. Als wij dat niet doen, moeten wij onze hypocriete grote muil houden en snel naar onze navel gaan staren. Zoizo wel een goed plan, daar niet van.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Steeph

Het verweer van Vrij Nederland over deze zaak (even via De Nieuwe Reporter):
http://www.denieuwereporter.nl/?p=1310

  • Vorige discussie