Net nu de wereldeconomie voorzichtig overeind krabbelt en weer positieve groeicijfers vertoont komt een activistisch onderzoeksinstituut met een ongemakelijke boodschap: Growth isn’t Possible. Althans als men ook nog doeltreffend klimaatbeleid wil voeren én rekening houdt met de fysieke grenzen van onze planeet zoals de eindigheid van fossiele brandstoffen, verzuring van de oceanen, beperking in stikstof en fosfaat cycli, voedsel- en drinkwatervoorziening. De New Economics Foundation rekent het in haar zojuist gepubliceerde rapport even voor en trapt hiermee het ‘Heilige Huisje van de Economie’ in: dat zolang de economie maar groeit alle problemen vanzelf opgelost worden (BBC | Treehugger). Maar wellicht nog beeldender is het korte filmpje van The Impossible Hamster die bij de publicatie van dit rapport het licht zag: een honderd maanden campagne tot het cruciale ‘climate tipping point’.
U gelooft het niet? Uw opbouwende commentaar waarin u uw alternatieve economische visie ontvouwt is welkom in de comments.
“Economische groei is niet mogelijk”
Foto:
Reacties (38)
Economische groei ≠ fysieke groei.
Nanotechnologie kan straks zelfde zaken als microtechnologie (of meer) met minder middelen
Biotechnologie kan steeds vaker vergelijkbare zaken met gebruikmaking van biologische middelen
Bio + nano = interessante nieuwe mogelijkheden
Productie kan steeds makkelijker ook lage aantallen met local sourcing en hergebruik.
De welvaart die we nu gewend zijn ombouwen naar een duurzame variant is een vorm van economische groei die steeds minder ten koste van de wereld zou moeten gaan; mits juiste regelgeving & beprijzing wordt ingesteld.
Voor economsiche groei is simpelweg productie nodig, en daarbij bedoel ik niet fysieke goederen, maar meerwaarde op basis van arbeid en een resourcebase. Aangezien die resourcebase praktisch eindig is(vooralsnog), zie ik de komende 50 jaar niet lijken op de laatste 50 jaar.
En een oneindig optimistische kijk op de innoverende kracht van de markt is wat mij betreft ook iets teveel van het goede.
En toch ben ik gematigd positief op de lange termijn. Niet op de korte termijn.
@2:
Hoezo eindig?
Die resourcebase is in hoge mate menselijk intellect niet?
Volgens mij zijn we juist bezig met enorme aantallen hoogwaardige resources te ontsluiten; indiase en chinese ingenieurs om iets te noemen.
Hij is eindig alleen in zoverre dat hergebruik onmogelijk wordt gemaakt. Dus olie is redelijk eindig, maar graan niet per se toch?
Als we er inslagen om de oplossing voor de talloze problemen een duidelijke economische incentive te geven ben ik redelijk positief
Dit is FUD (Fear, Uncertainty and Doubt) zaaien: auto’s en patronen met verarmd uranium zijn net zo goed een gevolg van groei door kennis-vergroting als de pil en windmolens.
@3: Ook graan is eindig, of in ieder geval het produceerbare graanvolume/tijdseenheid is aan een maximum gebonden. Schaalverkleining (micro->nano) is ook eindig, net als efficiëntie, dus op een gegeven moment kom je toch aan grenzen, binnen de beslotenheid van deze planeet.
@5
maar misschien/waarschijnlijk (zeg het maar) zoeken we het tegen die tijd buiten de planeet, of telen we zoutwatergraan?
Ik ben het er wel mee eens dat groei niet oneindig door kan gaan. Maar aan de andere kant denk ik ook dat de grens voor de aarde nog lang niet bereikt is en dat de komende eeuw ook niet zal gebeuren.
Er is nog zoveel terrein te winnen op gebied van efficiëntie in het omgaan met grondstoffen. Zie bijvoorbeeld http://www.wired.com/magazine/2009/12/ff_new_nukes/2/.
Puntje van kritiek: de groei van welzijn in relatie tot de groei van welvaart is niet relevant als je kijkt naar de sustainability van economische groei, maar hooguit voor de wenselijkheid.
En in dat stuk over entropie maken ze daar nou dezelfde fout die creationisten altijd maken?
Beetje Club van Rome-achtig verhaal. Of Peak Oil. Tsja, die lui hebben al veertig jaar geen gelijk dus dat zal niet een twee drie veranderen.
Zoals Nick denk ik dat met besparing/efficientie een wereld te winnen valt, maar helaas zal er flink wat ecologische schade zijn aangericht voordat men zich genoodzaakt voelt zuiniger met natuurlijke hulpbronnen om te gaan.
…en als economische groei al mogelijk is, is het zinloos.
Er zijn inderdaad een hoop dingen die wel economische groei zijn (dwz meer ding voor zelfde hoeveelheid geld / materialen / tijd / moeite) maar die niet daarvoor meer materialen nodig hebben. (petaflops, dna base sequencing, gigabits, allemaal “informatie” )
en natuurlijk is er een maximum voor wat dingen (zoals bismarck aangeeft) maar we zitten nog zoveel ordes van grootte van een dyson-sphere ofzo af, dat het voorlopig in de limiet geen probleem hoeft te zijn.
@7/10: Ja, de grens is nog lang niet bereikt, daar kan ik me helemaal in vinden. Wel is het zo dat we met de huidige ontwikkelingen bezig zijn met de grens naar beneden te halen. Da’s best wel zonde, al zal het even duren voor onze achter(maal x)kleinkinderen zullen onderkennen dat die 20e en 21e eeuw de maximale aardcapaciteit toch wel jammerlijk hebben verminderd. Even uitgaande van een positieve ontwikkeling in de toekomst.
@Karsa; EN er zijn een boel dingen die wel economische groei zijn, maar die hulpbronnen ’teruggeven’. Het gebruik van zonne-energie in de Sahara, bijvoorbeeld.
Al zou je een scherpslijper kunnen wezen en vinden dat de energie die daar op volkomen nutteloze en zelfs schadelijke wijze in het zand wordt geprojecteerd op plaatsen elders in de wereld het weer beinvloedt en dat daarmee fucken economische schade oplevert. Maar dat denk ik niet.
JSK, begrijp ik goed dat je denkt dat de aarde tot in de eeuwigheid voldoende grondstoffen heeft om in al onze wensen te voorzien?
This system is an absolute failure: http://www.youtube.com/cinemalibre2#p/u
(edit webmeesteres: heb het filmpje ook even geembed)
En voor in het Nederlands over het onderwerp: http://www.economischegroei.net/
@13: Nee je begrijpt er helemaal niks van. Volgens mij ben ik niet zo onduidelijk, dus ik begrijp niet wat jij leest. :P
Economie draait niet alleen op produktie, maar meer en meer op dienstverlening. Apple, bijvoorbeeld, gaat straks miljoenen extra verdienen met content voor zijn i-pad. Voor de produktie en distributie van die content is een verwaarloosbare hoeveelheid energie nodig. Energie, die je bovendien nog duurzaam aan kan maken ook.
Daarnaast kan je ook produktie milieu neutraal maken door recycling, duurzame energie, en duurzame grondstoffen. Diverse fabrikanten zijn al zover dat ze een gesloten grondstoffen cyclus kunnen maken. Kortom er zit nog groei genoeg in de economie.
Dus het alternatief is? Gewoon met zijn allen stil blijven staan?
@16: Bottom line moeten ook dienstverleners te eten hebben. Als je je economische groei niet om kan zetten in tastbare zaken, dan is het effectief waardeloos.
Nouja, voor een groot aantal goederen is er geen immaterieel substituut. Zoals su zegt, diensten kan je niet eten. Maar… qua ruw materiaal betreft zijn er aanzienlijke mogelijkheden tot besparing. Ik las laatst een stukje over virtuele computers. In plaats van ieder een desktop, alleen monitors en keyboards op kantoor. Het rekenwerk vindt centraal plaats en wordt via het netwerk verdeeld. Ik denk dat zo’n innovatie veel materiaalkosten bespaard.
Mijn “probleem” is het volgende: als we minder hulpbronnen gebruiken, daalt de prijs ervan en gaan we er automatisch meer van gebruiken. Zolang onze voorkeuren mbt het milieu niet radicaal veranderen zullen wij vrijwel alle bronnen uitputten tot dat we overgaan tot een steady state consumptie (die naar mijn mening best wel mogelijk is).
Ik las laatst een stukje over virtuele computers. In plaats van ieder een desktop, alleen monitors en keyboards op kantoor. Het rekenwerk vindt centraal plaats en wordt via het netwerk verdeeld. Ik denk dat zo’n innovatie veel materiaalkosten bespaard.
Dat is zo oud als de eerste time-sharing systemen. Maar een gemiddelde dumb terminal bezit vandaag de dag evenveel onderdelen als de doorsnee desktop. De besparing zit aan de serverkant omdat de VM server efficienter wordt gebruikt. In de praktijk betekent het trouwens dat je je diensten over meerdere server instances partitioneert in plaats van alles op een enkel server.
A.
Het heelal dijt toch ook uit, waarom zouden wij dan ook niet kunnen groeien?
B.
Uitgaande van het feit dat de aarde een min of meer gesloten systeem zou zijn, komt uiteindelijk alles weer op z’n pootjes terecht. Vermoedelijk ben ik tegen die tijd al een paar miljoen maal gerecyceld.
@ 18
Dienstverleners kunnen ook elkaar te eten geven als de basis behoefte eenmaal is voorzien. Als je je elke avond een vol bord kan veroorloven ga je bij een stijgend inkomen niet 2 borden vol kopen, dan ga je een restaurant opzoeken om het lekker klaar te laten maken. De creativiteit en het vakmanschap van de kok is dan de “grondstof” geworden die de meerwaarde genereert. En als die kok dan zijn bordje vol heeft gekocht, gaat hij een i-krantje kopen enz.
Op die manier kan je nog een heel eind groeien, zonder meer grondstoffen nodig te hebben.
Het probleem is dat dat de wereldbevolking steeds verder groeit met mensen die hun basisbehoefte nog moeten vullen, dat is de echte hamster.
@22: Waarschijnlijker is dat de schaarste van voedsel het effect van meer verdienen teniet doet. Maar het idee dat diensten zonder producten kunnen bestaan is kolder. Voor elke euro die met lucht is verdiend zal nu of in de toekomst iets tastbaars moeten komen.
Elkaar diensten verkopen en fantaseren over nano- of biotechnologie.. wat een prachtig sprookje.
De realiteit klopt nu al aan de poort (kredietcrisis), dit decennium zal de poort het niet houden (energiecrises, voedselcrises, daaruit voortvloeiende politieke crises en oorlogen).
Pas als de realiteit de gedroomde werkelijkheid vermorzelt, veranderen we van koers. Het is helaas niet anders.
In de grond is iedere discussie over het gebruik van grondstoffen en energie er eentje over entropie. Grondstoffen hebben veel entropie, producten weinig, afval van die producten juist weer veel. Olie heeft weinig entropie, verbrandingsproducten en warmte veel. Het verlaat deze planeet allemaal niet (behalve uitgestraalde warmte, maar die staat in geen verhouding tot het ingestraalde zonlicht) – het enige wat je moet doen is de boel recyclen als het gaat om grondstoffen, en proberen om motoren te bouwen die een absoluut minimum aan hoogentroptische afvalstoffen en warmte produceren. Daar hebben we, op bepaalde gebieden, al best een paar stappen in gezet.
@ 23
Het gaat niet over schaarste, het is gaat over een limiet aan behoefte aan materieel volume en dus grondstoffen, het vlakt een keer af. Je hebt niets aan 4 biefstukken op je bord, je hebt niets aan 7 fietsen, dus de gemiddelde consument gaat dat ook niet kopen.
De logica dat een euro verdient aan een dienst minder bijdraagt aan de economie dan een euro verdient aan een materieel produkt ontgaat mij. Volgens mij kan je met een euro verdient aan een dienst gewoon weer een andere dienst kopen.
Weten ze daar in China al dat economische groei niet mogelijk is?
Mooi dat we een rapport hebben wat iemand met opleidingsniveau lagere school ook kon beredeneren :) Nu nog draagvlak en begrip vinden en wellicht eens stoppen met het vermeerderen van de wereldbevolking en dan komen we er misschien nog eens..
Sudden Debt
Our “modern” economic theory even predates thermodynamics! How can we possibly still use Adam Smith as our economic foundation, without first integrating real science into markets and money so that they are at least compatible with the First and Second Laws of Thermodynamics? After all, isn’t the real economy all about the transformation of matter and energy? Or have we focused so much on money, finance and intangible assets that we have come to think of them as the economy?
And when I say “real science” I certainly don’t mean the thin veneer of financial engineering that was applied onto the rotten surface of structured finance (CDO-cubed?!), but something entirely different. For example, why don’t we start by including into our econometric models those pesky “externalities” (pollution, environmental degradation, resource depletion…) that Adam Smith left out? Maybe he (and so many others after him) was right in ignoring them, living as he did in an 18th century world that seemed boundless. But can we ignore them today?
@Loupe: “Moderne” mechanica is ook ouder dan thermodynamica. Anyway, de beta’s hadden in de jaren ’70 geen gelijk (Club van Rome), hadden vorig jaar geen gelijk (PeakOil) waarom zouden ze nu wel gelijk hebben?
@30:
Waarop baseer je je veronderstelling dat ‘ze geen gelijk hebben’?
Yale Environment 360: A Timely Reminder of the Real Limits to Growth
Yes, it’s hard to change ways of life, and hard to break addictions, and hard to turn your economic systems and political goals away from the constant expansion that have been their target for more than 200 years. But now we know — with the cold precision offered by numbers — that there’s something that’s harder to imagine, which is going on as we’ve been going.
American Scientist: Revisiting the Limits to Growth After Peak Oil
Although we do not necessarily advocate that the existing structure of the limits-to-growth model is adequate for the task to which it is put, it is important to recognize that its predictions have not been invalidated and in fact seem quite on target. We are not aware of any model made by economists that is as accurate over such a long time span.
Waarop baseer je je veronderstelling dat ‘ze geen gelijk hebben’?
Verleden voorspellingen. Ik wacht nog steeds op de $200 dollar die een vat olie *vorig jaar* had moeten bereiken.
Natuurwetenschappers in academia willen graag lekker dwars zijn, en dat kan soms nuttig zijn. Maar ik vaar er niet blind op nee.
En ik wacht nog steeds op de NASDAQ die door de 30000 (da’s dertig duizend) punten heengaat. Zoals mij is voorgehouden in 1999. Door een econoom.
Nee joh, ’t was bestuurskundige. En de titel heet Dow 36,000.
Niet dat het er zoveel toe doet.
Ik zou zeggen, kijk eens naar wat de econoom “Jim Rogers” te vertellen heeft.
Artikel op bnet over het NEF-rapport:
In a Renewable Energy World, Is There an Alternative to Growth?
There are two questions that I find interesting. The first is whether it can be proven — and quickly, since we’re potentially racing against the clock of climate change — whether it’s indeed possible ot not to reduce our carbon intensity by an average of 2.7 percent (the NEF’s figure) per year for the next several decades.
My second question, and the truly important one if the NEF is correct, is how the report’s authors expect to gain any support.
Even supposing the NEF got a fair hearing, it’s highly unlikely that our culture could choose to turn around and adopt new goals in any time frame sufficient to deal with climate change. The first step, of course, would be for both sides to start talking and reconcile their views.
But at this point, there’s an undeniable ideological split. I definitely don’t believe everything the NEF has to say — but I do think that both the think tank and its opponents, not to mention our politicians, should engage in a real debate.
Economic Growth And Climate Change — No Way Out?
The inescapable conclusion in 2010 is that continued economic growth at near 20th century rates in the 21st century is incompatible with taking positive, effective steps to mitigate anthropogenic climate change. Moreover, such assumptions are not compatible with a near-term peak in the conventional oil supply. Our species faces unprecedented challenges in this new century. Our response to those challenges will define Homo sapiens in ways we never had to come to grips with during the Holocene (roughly the last 10,000 years) or before that in the Pleistocene. The problems we face in this century are unique, even on geological time-scales extending far into the past beyond the 200,000-year-old Human experience on Earth.
Both our limitations and our abilities, such as they are, will be displayed in the bright, harsh light of the energy & climate outcomes in the 21st century. Regardless of who we pretend to be, our response to these challenges will tell us who we really are.