Duitsland is 20 jaar verwijderd van 100% duurzame stroom – of niet?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

ANALYSE - In 2015 realiseerde Duitsland meer hernieuwbare elektriciteit dan ooit in een enkel jaar, waarmee het aandeel groene stroom tot 33% van het aanbod groeide. Maar de Duitse overheid lijkt er op uit om de groei te vertragen. In deze gastbijdrage onderzoekt Craig Morris wat er werkelijk aan de hand is.

Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.

Vorig jaar produceerde Duitsland 32 TWh extra groene stroom, de grootste toename in de historie van de Energiewende. Ter vergelijking: in de periode 1991 tot 2004 groeide de productie van hernieuwbare elektriciteit met een vergelijkbare hoeveelheid. Het vorige jaarrecord was een toename van 20 TWh in 2012.

De totale Duitse stroomproductie kwam uit op 647 TWh, een record hoeveelheid daarvan werd (netto) geëxporteerd – een toename van ongeveer 50% t.o.v. het vorige record in 2014. Ongeveer 8 procent van de Duitse elektriciteit werd dus geproduceerd voor de export, een niveau dat de export van Frankijk evenaart. De export buiten beschouwing gelaten was de Duitse elektriciteitsvraag 597 TWh, grofweg gelijk aan voorgaande jaren. Hernieuwbare elektriciteit is ongeveer 30% van de stroom productie en 33% van de Duitse stroomvraag.

2016-01-PowerGenerationMix

Zoals de grafiek onder laat zien daalt het aandeel kernenergie in 2015 daalt t.o.v. 2014, grotendeels doordat de volgende kerncentrale gesloten is als onderdeel van de uitfasering van kernenergie. Verbazingwekkend genoeg wordt aardgas nog steeds uit de elektriciteitsmarkt gedrukt; experts zijn van mening dat het inmiddels bijna op zijn minimumniveau zit (deels door cogeneratie in warmte-kracht centrales) en niet veel verder omlaag kan. Tot slot is de stroomproductie door steenkool en bruinkool licht gedaald met 1% elk.

2016-01-GerPowerData-Changes03-15-v2

Een groot deel van de toename in de productie van hernieuwbare elektriciteit is het gevolg van windenergie, dat groeide tot 29 TWh. Wind op land beleeft momenteel een groeispurt, omdat ontwikkelaars haast hebben om projecten af te ronden voordat in 2017 overgeschakeld wordt op een systeem van veilingen. Voor wind op zee was 2015 ook een goed jaar met een groei van de elektriciteitsproductie van 1,4 TWh naar 9,1 TWh. In 2015 werden veel windturbines bijgebouwd, dus ook in 2016 kunnen we een forse groei in de productie van windenergie verwachten.

Zoals de grafiek hieronder laat zien is het aandeel hernieuwbaar in het totale elektricteitsaanbod in de periode 2010-2015 met gemiddeld 3,1% per jaar gegroeid. Met nog maar 66% conventionele elektriciteit over heeft Duitsland nog slechts twee decennia nodig hebben om 100% duurzame elektriciteit te bereiken, theoretisch gesproken.

2016-01-REShare-GrowthAndTargets

In de praktijk zouden een aantal gerelateerde problemen opgelost moeten worden, vooral energieopslag en het elektriciteitsnetwerk. Een van de redenen waarom Rainer Baake, lid van de Duitse Groenen, aangesteld werd als om als Industry Undersecretary het dossier Energiewende op te pakken was zijn focus op het elektriciteitsnetwerk. In 2012 noemde hij het elektriciteitsnetwerk “the bottleneck for the Energiewende” (in het Duits). Duitsland zou ook al zijn conventionele energie moeten schrappen  en niemand heeft nog een oplossing voor de financiële uitdagingen die dat geeft.

Om die reden stelde de Duitse overheid in 2014 – voor het eerst – een limiet aan de groei van hernieuwbare elektriciteit. In 2025 mag Duitsland niet meer dan 45% hernieuwbare elektriciteit hebben. Zoals de grafiek hierboven laat zien betekent dit dat de groei van hernieuwbare elektriciteit het komende decennium tweederde kleiner moet worden. Het officiële doel is tenslotte 80% hernieuwbare elektriciteit in 2050, niet 100% in 2035 (de theoretische uitkomst als de huidige groei doorzet).

Hier zien we de noodzaak van de omslag van feed-in tarieven naar veilingen. Bij feed-in tarieven gaat ieder project dat de moeite waard is door, terwijl experts van de overheid (of energiebedrijven) de maximale groei bepalen bij een systeem van veilingen. Op 8 december publiceerde de overheid een paper dat laat zien hoe de nieuwe groei er uit gaat zien. De groei van biogas wordt onder de vervangingsgraad gehouden, wat betekent dat het aandeel van deze vorm van elektriciteit uiteindelijk zal krimpen. Kleinschalige zonnestroom projecten zullen gebouwd blijven worden buiten het veilingsysteem, dus de overheid zal met behulp van het volume aan veilingen voor windenergie en grootschalige zonnestroominstallaties moeten zorgen dat het aandeel hernieuwbare elektriciteit niet boven de 45% uitkomt in 2025. Behalve dan dat er ook een doelstelling is voor wind op zee van 6,5 GW, die verhoogd kan worden tot 7.7 GW in 2017.

Vorig jaar groeide alleen wind op zee al met 6,7 TWh, gelijk aan ongeveer 1,1% van de Duitse stroomvraag. Met deze groeisnelheid kan wind op zee in zijn eentje de volledige groeiruimte die overblijft vullen. Zoals ik vorige zomer al schreef in een blog kan dit beteken dat wind op land in Duitsland, een sector waar energie coöperaties floreren, te horen kan krijgen dat er geen ruimte meer is voor nieuwe projecten, omdat wind op zee prioriteit krijgt.

Terwijl veel mensen vieren dat hernieuwbare elektriciteit in Duitsland 33% van de elektriciteitsvraag uitmaakt, is dus duidelijk wat de agenda voor 2016 is voor de burger energie initiatieven. De overheid staat op het punt om nagenoeg alle groei van hernieuwbare elektriciteit voor het komende decennium te geven aan de grote energiebedrijven, die in wind op zee investeren. Als onderdeel van dat proces zouden de mensen die de energietransitie in Duitsland de afgelopen 25 jaar gedragen hebben buiten de boot vallen.

Dit artikel is oorspronkelijk door Craig Morris gepubliceerd op The Energywende Blog en met toestemming van de auteur vertaald door Krispijn Beek.

Craig Morris is Amerikaan van geboorte en woont sinds 1992 in Duitsland. In 2006 schreef hij het boek ‘Energy Switch’ en hij schrijft regelmatig over de Duitse energietransitie. Hij is editor van Renewables International, hoofdauteur vanEnergyTransition.de en directeur van Petite Planète en is te vinden op Twitter alsPPChef.

Reacties (26)

#1 Dehnus

Ja het zou ook eens een keertje mooi zijn. Je moet toch wat om je Bruinkool lobby vrindjes toch te plezieren :S.

  • Volgende discussie
#2 roland

Vreemde prioriteit zeewind boven landwind. Blijkbaar spelen de kosten per kWh niet echt mee!
Teleurstellend dat bruinkoolverbruik niet meer is gedaald, temeer daar een deel van de stroom naar het buitenland verdwijnt.

@: “In 2015 werden veel windturbines bijgebouwd, in 2015..”
– = 2016..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Kacebee

Met nog maar 66% conventionele elektriciteit over heeft Duitsland nog slechts twee decennia nodig hebben om 100% duurzame elektriciteit te bereiken, theoretisch gesproken.

Er is alleen nog het praktische “probleempje” dat er ’s nachts geen zonne-energie is en als het dan ook nog eens niet waait, heb je niks. Maar de vraag naar elektriciteit trekt zich daar weinig van aan, dus moet het verschil worden bijgepast door “conventionele” centrales op basis van fossiele brandstoffen en kernenergie. Die 100% “duurzaam” opgewekte elektriciteit is alleen in dromenland haalbaar.

Daarnaast is elektriciteit maar een klein deel van onze energieconsumptie. Niemand weet hoe je ijzer uit ijzererts haalt zonder kolen of hoe je goedkoop plastic maakt zonder olie.

Maar het grootste probleem is toch wel het gebrek aan (haalbare) mogelijkheden voor de opslag van grote hoeveelheden elektrische energie, wat nodig is omdat zon en wind niet onder commando staan. Ook in bovenstaand artikel vinden we geen enkele concrete aanwijzing hoe dat mega-probleem moet worden aangepakt.

Kortom, de route van wind en zon loopt dood. In Duitsland weet men dat natuurlijk al lang, vandaar dat de koers wordt verlegd. Anders gaat het te veel opvallen dat de problemen worden “opgelost” door de overtollige stroom voor een habbekrats bij de buren te dumpen en betrouwbare stroom voor hoge prijzen in te kopen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Krispijn Beek

@2 dank. Typo’s zijn gecorrigeerd.

En zeker teleurstellend dat bruinkool niet verder daalt. Ligt voor een deel aan onze eigen trek in Duitse stroom. Overigens gaat Duitsland z’n bruinkool productie de komende jaren verminderen. 13% van de bruinkool centrales gaat naar de reservebank en uiteindelijk dicht, al gaat dat de Duitse belastingbetaler een lieve duit kosten.

Ook beginnen er meer en meer stemmen op te gaan om meer bruinkool centrales en mijnen te sluiten, ook vanuit bruinkool regio’s. In Brandenburg lijkt de SPD te draaien richting bruinkool exit .

@3 dat praktische probleem wordt keurig als een van de 2 grote knelpunten genoemd. Dat jij niet gelooft in elektriciteits opslag is jouw probleem. Pumped hydro centrales hebben al decennia een rol in de elektriciteitsvoorziening als energieopslag middel. Daarnaast dalen de kosten van energieopslag in batterijen en vliegwielen snel. Zo snel dat netwerkbedrijven in delen van de VS, Nieuw-Zeeland en Australië al in de problemen komen met hun netwerkinvesteringen. Ander klimaat, andere markt etc. Dan nog is de verwachting van bv Rocky Mountain Institute dat zon met energieopslag binnen 5 tot 10 jaar in grote delen van de VS concurrerend is met stroom van het net. Zoek op internet naar ’the economics of grid deflection’, boeiend leesvoer net als de praktijk ontwikkeling in Australië.

Dus jouw aanname dat Duitsland de Energiewende heeft afgeschreven deel ik niet. Wat wel klopt is dat Duitsland op gebied van warmte en transport nog een lange weg te gaan heeft, net als wij overigens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Minik

@ 3. Dat dood lopen is aperte onzin.
De subsidie op PV was zo’n succes in Duitsland dat men nu prioriteit geeft aan bedrijven die grootschalig groene energie opwekken. Daar kun je het mee oneens zijn zoals de schrijver van het artikel maar dat wil nog niet zeggen dat groene energie opwekking een doodlopende weg is.
Duitsland experimenteert al een aantal jaren met een opslagsysteem dat tot een grote capaciteit kan worden opgeschaald.
https://de.wikipedia.org/wiki/Druckluftspeicherkraftwerk
Daarnaast zijn er een aantal alternatieven:
http://energiespeicher.blogspot.de/2014/05/vergleich-der-energiespeicher-mit.html
Waarvan een interessante:
http://www.heindl-energy.com/de/der-lageenergiespeicher/uebersicht.html
Het gebruik van bruinkool is overigens in 2015 gedaald.
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Energiemix_Deutschland.svg/800px-Energiemix_Deutschland.svg.png

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Kacebee

@4, @5: Die energie-opslagsystemen hebben niet voldoende capaciteit. Neem nou dat “Druckluftspeicherkraftwerk”. Storelectric Ltd wil in 2017 een systeem met een capaciteit van maar liefst 800 MWh bouwen. Dat wordt dan de grootste tot nu toe. Het jaarlijks energieverbruik van Nederland is echter ruim 100 TWh. Als ik me niet vergis, is dat megasysteem dus goed voor 4 minuten. Daar kom je de winter niet mee door.

Maar wat kost ’t? Op Wikipedia kom ik één richtbedrag tegen: $550 per kWh. De buffer van 800 MWh kost dan 440 miljoen. Voor 4 minuten. Opslag voor een dag kost zo 158 miljard. Maar zelfs dat is nog veel te weinig.

Of andere systemen wel voldoende capaciteit hebben én betaalbaar zullen zijn is zeer de vraag. Ontwerpen van Bureau Lievense, een soort stuwmeer met nogal spectaculaire dimensies, komen op ongeveer 25 GWh, dat is ruim 2 uur stroom. Alleen als het aandeel wind en zon klein is, zoals nu, heeft zoiets zin. Maar zelfs dan komt het er niet: de investeringen zijn kennelijk te hoog of de verliezen zijn te groot.

Leuker kunnen we het niet maken: het gebrek aan opslagsystemen beperkt de inzetbaarheid van zon en wind. Meer panelen en molens maken de elektriciteit alleen maar duurder. Ben je bereid tientallen miljarden uit te geven, doe dat dan aan veilige en duurzame kernenergie. Dat ligt binnen handbereik en biedt een reëel perspectief om onafhankelijk van fossiele brandstoffen te worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 pspan

@6 ik weet nog hoe blij ik was toen ik voor 110 gulden een 100 mb harde schijf kocht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Hans Verbeek

Wat wel klopt is dat Duitsland op gebied van warmte en transport nog een lange weg te gaan heeft, net als wij overigens.

Inderdaad Krispijn. Elektriciteit omvat slechts 25% van het totale energieverbruik. Elektriciteitsopwekking verduurzamen is in mijn ogen een makkie, een peuleschil.

De overige 75% van het energieverbruik (transport en verwarming) verduurzamen is de echte uitdaging. Om dat te realiseren kunnen we beginnen met het verlagen van ons energieverbruik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Kacebee

@7: Als je hiermee soms wilt suggereren dat energieopslag net als gegevensopslag binnen dezelfde ruimte en voor hetzelfde geld elke twee jaar verdubbeld kan worden, dan heb je op de middelbare school natuurkunde kennelijk zo snel mogelijk laten vallen.

Een betere analogie is de ontwikkeling van auto-accu’s. De loodaccu, die je meer dan een halve eeuw geleden al in auto’s aantrof, is nog net zo groot, kan hetzelfde en kost ook hetzelfde. Al die andere systemen: stuwmeren, vliegwielen, gewicht heffen, gas samendrukken: ze kosten allemaal heel veel ruimte en/of heel veel geld per hoeveelheid energie.

Wie wil beweren dat we onze complete elektrische energiebehoefte daar gemakkelijk een paar weken (of een paar dagen voor mijn part) mee kunnen dekken, mag dat voorrekenen met een concrete technologie waarvan de kosten bekend zijn, toepasbaar in de Nederlandse situatie. Veel succes ermee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 roland

@4: “Overigens gaat Duitsland z’n bruinkool productie de komende jaren verminderen”
http://duitslandinstituut.nl/artikel/4960/protest-tegen-gedwongen-verhuizingen-door-bruinkoolwinning zijn deze plannen voor de sloop van dorpen voor bruinkool uitbreiding geschrapt en waar staan die besluiten?

Boeiende vergelijking tussen het 2e plaatje de verandering 2003-2015 en 2003-2014 zie: http://www.bondbeterleefmilieu.be/uploads/files/9%20mythes%20over%20Duitse%20Energiewende%20weerlegd.pdf
– steenkool -37% in 2014 -28% in 2015
– stroomvraag -22% in 2014 -4% in 2015

@3: “Niemand weet hoe je ijzer uit ijzererts haalt zonder kolen”
Onjuist vroeger is houtskool gebruikt
@ “gebrek aan opslag grote hoeveelheden elektrische energie”
Onbekend met de e-omzetting in gas of vloeibare brandstof?

@8: “De overige 75% van het energieverbruik (transport en verwarming) verduurzamen is de echte uitdaging.”
Lage temperatuurverwarming + personentransport kan elektrisch.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Minik

@ KCB
Heb je mijn link over een vergelijking van systemen wel gevolgd?
Men spreekt daar over mogelijk (möglich) € 10 Kwh ipv de € 550 die jij noemt.
Ook je opsomming over de capaciteit van een stuwmeer (Lievense) klopt niet. Volgens Wikipedia kan de capaciteit van één meer in de Markerwaard van 17m hoogte een dag elektriciteitsgebruik voor Nederland opslaan.
@10
Plus de lange termijn opslag van warmte waar men toch goede resultaten mee behaalt o.a. met thermochemische opslag.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Kacebee

@10:

“gebrek aan opslag grote hoeveelheden elektrische energie”
Onbekend met de e-omzetting in gas of vloeibare brandstof?

Bedoel je elektrolyse van water? Wat is het totale rendement (van de omzetting en terug)? Wat zijn de exploitatiekosten per eenheid van energie? Alles is mogelijk natuurlijk, maar van de antwoorden op dit soort vragen hangt af of het ook op grote schaal uitvoerbaar is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Kacebee

@11:

Ook je opsomming over de capaciteit van een stuwmeer (Lievense) klopt niet. Volgens Wikipedia kan de capaciteit van één meer in de Markerwaard van 17m hoogte een dag elektriciteitsgebruik voor Nederland opslaan.

Dat is een theoretisch verhaal. Het Plan van Lievense ging oorspronkelijk over 10 meter hoogteverschil, niet over 17. En het hele plan is om veiligheidsredenen naar de prullenbak verwezen. Moderne variaties die wel veilig zouden zijn, hebben een veel kleinere capaciteit. Daar was mijn rekenvoorbeeld op gebaseerd.

En overigens zijn dit soort oplossingen erg duur, wat de KEMA rond 2010 de conclusie deed trekken dat conventionele centrales als backup vele malen goedkoper zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 DrBanner

vluchtelingenstroom ontbreekt in de legenda

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 roland

@12: “Bedoel je elektrolyse van water?”
– Waterstofproduktie kent een redelijk rendement (50-70%) en kan worden bijgemengd in het bestaande gasnet, gebruik makend van het uitgebreide transportnet. Of direct industrieel gebruik voor hoge temperaturen of verdere opwerking tot andere gassen of vloeistoffen (met bijbehorende rendementsverlies). Die gassen/vloeistoffen zijn gemakkelijker hanteerbaar, een nadeel van waterstof

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Hans Verbeek

@10:

personentransport kan elektrisch.

Het lijkt me slimmer om het personentransport (en ook het goederentransport) te verminderen, teneinde het elektriciteisverbruik niet te laten stijgen.
Stop met dat onzinnige forensen, ga gewoon wonen in je werkplaats of werken in je woonplaats. En maak je eigen economie lokaler.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Kacebee

@15: Vind je een efficiëntie van 50 à 70% redelijk? Maar dan hebben we het nog niet gehad over de omgekeerde route, elektriciteit maken van waterstof. Een STEG-centrale haalt 60%; laten we eens aannemen dat die op waterstof even goed werkt dan komen we op een totaal rendement van ongeveer 36%.

Even doorrekenen. Met een productiefactor van 40% voor windmolens op zee moet 60% van de tijd worden teruggevallen op bovenstaande “waterstof-accu”. Stel dat je gemiddeld 100 W wilt kunnen leveren, dan moet je voor 60% van de tijd 278 W ophoesten, maar dat kan slechts in 40% van de tijd, dus moet je dan 417 W leveren. Bovenop de 100 W die je nodig had voor reguliere levering. Samen 517 W.

Kortom, om windmolenparken op zee met behulp van waterstoftechnologie rond de klok een bepaald vermogen te kunnen laten leveren, zul je 5 maal zo veel vermogen moeten opstellen. Een dure grap.

Kortom, als je eerlijk bent en windenergie-met-opslag vergelijkt met conventionele opwekking, dan zou je het opgestelde windvermogen door 5 moeten delen, bij dezelfde kosten. En dan gaan we er nog vanuit dat de waterstof-omzetters gratis zijn.

Maar zo eerlijk hoeven we voorlopig niet te zijn, omdat het niet-leveren van windparken wordt opgelost met het wel-leveren van conventionele centrales. Mooi weer spelen heet dat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Minik

@ 13.
Beetje vreemde reactie om te spreken over een “oorspronkelijk” plan van Lievense alsof je dat niet kunt aanpassen. Lievense had het eerst over het gebruik van het hele Markermeer en dat een meter verhogen en voordat je dat zou uitvoeren een methode ontwikkelen om energie op te wekken die gebruik maken van dat lage verschil.
Inmiddels spreekt men over val meren in de Noordzee waarbij er geen gevaar is voor overstroming. De hoeveelheid energieopslag is een kwestie van grootte van het meer/gat.
En dat is één methode van opslag naast perslucht in zoutmijnen en een aantal gascentrales die niet standby hoeven te draaien tijdens wind / zon periodes maar opgeschakeld kunnen worden als andere opslagsystemen de opstartfase hebben opgevangen.
Er zijn nog opties genoeg alleen moet je die niet direct in gebruik nemen als er verbeterslagen zijn of innovaties zijn die worden uitgewerkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Kacebee

@18: Nogmaals: alles kan, maar de vraag is met welk rendement en tegen welke kosten. Als je daar geen antwoord op wilt of kunt geven, is het onmogelijk te beoordelen of we daar wat aan hebben.

Voorlopig is het zo dat windmolenparken parasiteren op de leveringszekerheid van conventionele centrales. Daardoor lijkt het alsof zonnepanelen en windturbines op eigen benen staan, maar dat is een illusie. Dat probleem wordt niet aangepakt omdat, zoals de KEMA al vaststelde voor kunstmatige stuwmeren in de Noordzee, de kosten van buffers voor als het niet waait en/of de zon niet schijnt eenvoudig te hoog zijn. Het is veel goedkoper een stel kolencentrales het vuile werk te laten opknappen.

Kijk, er zijn hele goede redenen om met het verstoken van fossiele brandstoffen te stoppen. Maar als je ons huidige welvaartspeil wilt behouden – en dat wil je – dan moet je je richten op een vorm van energieopwekking die én volcontinu is én betaalbaar. Windmolens op zee zijn dat niet en dus is Duitsland niet 20 jaar verwijderd van 100% duurzame stroom, maar oneindig ver.

De enige route die ik zie, afgezien van kernfusie (speculatief) of thoriumsplijting (minder speculatief) is het beschikbaar komen van spotgoedkope zonnecellen van kunstoffolie. Als de elektriciteit daarvan kan wordt omgezet in waterstof, is het niet erg dat het rendement wat aan de lage kant is, als het dan maar lukt de opslag van waterstof betaalbaar te maken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 zmooooc

Vorig jaar produceerde Duitsland 32 TWh extra groene stroom, de grootste toename in de historie van de Energiewende. Ter vergelijking: in de periode 1991 tot 2004 groeide de productie van hernieuwbare elektriciteit met een vergelijkbare hoeveelheid. Het vorige jaarrecord was een toename van 20 TWh in 2012.

Het artikel begint met een relatieve hoeveelheid: 32 TWh “extra”. Daarop volgen nog meer vergelijkingen met datgene waar die waarde relatief aan is, namelijk de totale jaarlijkse groene elektriciteitsproductie. Maar nergens in het artikel wordt dat getal genoemd.

Ik kan hem wel zelf uitrekenen met de informatie uit alinea 2 maar dat lijkt welhaast opzettelijk moeilijk gemaakt. Stel ik vraag me af met hoeveel procent de productie van groene elektriciteit vorig jaar dan gegroeid. Ik weet dat het 32TWh is. En dat het “ongeveer” 30% van de productie is. Het aandeel van de stroomvraag is wat preciezer gegeven, maar zonder de importexportbalans voor groene stroom is dat ook geen bruikbare bron. Dan de “ongeveer” 30% maar gebruiken. De totale Duitse groenestroomproductie is dus “ongeveer” 30%*647TWh=194TWh. En 32TWh is daar 16.5% procent van. De groei vorig jaar moet dus 32/(194-32)=19.7% zijn geweest. Ongeveer 20%.

Een forse, noemenswaardige groei. Die nergens genoemd wordt. Helaas heb ik hierdoor de inhoud van het artikel niet tot me weten te nemen. Maar bedankt voor de puzzel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Minik

@19
Je schrijft “de enige route die ik zie”.
En daar verschillen wij van mening. Er is niet één route. Het is noodzakelijk om een meervoud van technieken te gebruiken om de energievoorziening van de toekomst veilig te stellen.
Lees voor de lol eens hoofdstuk 18 van David McKay.
vhttp://www.withouthotair.com/Contents.html#TABLE
Sommige technieken zijn inmiddels verbeterd en systemen zoals blauwe energie en e-plant worden niet genoemd maar hij geeft een goed overzicht met als conclusie; zonder aanzienlijke besparingen wordt het lastig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Herman Vruggink

100% duurzame stroom in 20 jaar. Mogelijk? Met een flink dosis meestook biomassa en die CO2 onder de grond stoppen wel. Zo niet dan kan je wellicht tot een 70% komen en dan heb je het fantastisch gedaan. En waarom zou je je stuk bijten op die laatste 30%, dat komt daarna nog wel, met nieuwe technische ontwikkelingen. Zo niet dan is die 30% ook niet rampzalig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Kacebee

@22:

Mogelijk? Met een flink dosis meestook biomassa en die CO2 onder de grond stoppen wel.

De CO2 van biomassa hoef je niet onder de grond te stoppen, want die komt daar ook niet vandaan. Planten halen hun koolstof niet uit mijnen. Biomassa is eigenlijk een fractie van de stroom landbouwproducten en daarmee is het in wezen zonne-energie, maar wel op een zeer inefficiënte manier gewonnen. We kunnen ons niet warm houden met de inhoud van de GFT-container.

@21:

Het is noodzakelijk om een meervoud van technieken te gebruiken om de energievoorziening van de toekomst veilig te stellen.

Een veelvoud van inefficiënte en/of dure oplossingen is… een inefficiënte en/of dure oplossing. Mijn uitdaging van @9 blijft staan, maar ik zal ‘m wat makkelijker maken: noem eens één oplossing die een deel van het gat dicht dat zonne- en windenergie laten vallen en die tevens niet hopeloos inefficiënt of onbetaalbaar is? Graag met cijfers van totaalrendement en kosten. Tot nu toe heb ik die nog niet gezien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 AltJohan

Windenergie heeft nu al een probleem om het zuiden van Duitsland te bereiken. Transport is een groot probleem en wordt alleen maar groter, gezien de snelle groei van de wind-op-zee.

Ik weet hoeveel Nimby-effecten een gepland hoogspanningsnet kan veroorzaken. Ik heb daar van Nederlanders vanuit de eerste hand over gehoord en ik was verbaasd over hun felheid. Als het over vele honderden kilometer loopt dan zijn er vele, vele Nimby conflicten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 roland

@20: “De groei vorig jaar moet dus 19.7% zijn geweest, een forse groei, die nergens genoemd wordt”
– ZIE @10: – stroomvraag -22% in 2014 -4% in 2015

Ook onjuist =@0: “stroomproductie door steenkool gedaald met 1%”
– Gelijk bij ons steeg ook bij de buren het steenkool verbruik, zo’n 9% tot genoegen van de Amsterdamse haven.

@17: omzetting stoom-waterstof-stroom geeft zo’n 36% rendement, dus hiervoor is 3 (niet 5!) keer zoveel nodig.
– Een betere en nu veel toegepaste korte termijn buffering is met waterkracht, die een veel hoger rendement geeft. Uitbreiding van waterkracht stuit echter op milieubezwaren.
– Benut waterstof (of verdere omzetting naar andere producten) voor (duurzame) warmte / transport, niet voor stroombuffering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Minik

@ 23
Wat een kinderachtige manier van discussiëren.
In post 3 schrijf je “Kortom, de route van wind en zon loopt dood”
En in post 23 “noem eens één oplossing die een deel van het gat dicht dat zonne- en windenergie laten vallen”
Zo lust ik er nog wel een paar.
Ik heb je uitgelegd dat er niet één is. Ik heb dat met een link naar een rapport onderbouwd,
Schiet jij nou eens een gat in dat rapport of kom je dan weer met kernenergie? Uiteraard zonder gevaar en zonder opslagproblemen.

  • Vorige discussie