Overzicht

dossier

De Eurocrisis

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

In dit dossier vindt u alle artikelen die de afgelopen jaren verschenen op Sargasso en betrekking hadden op de eurocrisis.


Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

Griekenland mag het nu zelf uitzoeken

, door

ELDERS - Na een jarenlang door de EU en het IMF opgelegd versoberingsprogramma in ruil voor leningen om de financiële crisis van het land te boven te komen mag Griekenland het nu zelf weer proberen.

Premier Alexis Tsipras gebruikte grote woorden om het einde te markeren van het internationale leningsprogramma dat Griekenland weer op de been moest helpen. Het was een dag van ‘verlossing’, maar ook het begin van een nieuw tijdperk, zei hij in een door de televisie uitgezonden rede vanaf het eiland Ithaca. ‘Het einde van een Odyssee’, sprak hij in de thuishaven van Odysseus uit het beroemde epos van Homerus. Of alle oudheidkundigen zich in deze vergelijking kunnen vinden valt te bezien.

De reactie van de meeste buitenlandse commentatoren was: Griekenland is er nog lang niet. Eurocommissaris Moscovici voor financiën en economische zaken waarschuwde dat Athene niet moet stoppen met hervormen. Vanaf dinsdag gaat het zogeheten ‘versterkte toezicht op Griekenland’ in. Dit houdt in dat de Commissie nauwlettend in de gaten houdt of het land niet weer in oude fouten vervalt en op veel te grote voet gaat leven. Plannen om het minimumloon te verhogen worden in Brussel en Berlijn met argusogen bekeken.

Neergang zonder einde

Waan van de dag

Stiglitz: Eurozone valt binnen vijf jaar uit elkaar

, door

INTERVIEW - Joseph Stiglitz (de Nobelprijswinnende econoom) meent dat de Euro aan het falen is; in plaats van de EU tot een hechtere eenheid te maken haar juist aan het verscheuren is; en dat de Eurozone (in elk geval in zijn huidige vorm) geen lang leven meer beschoren is.

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

IJsland doet het anders

, door

ELDERS - IJsland komt uit de crisis. Maar niet langs elders voorgeschreven wegen.

Tegen alle  verwachtingen in, schrijft Walden Bello van het Transnational Institute, zijn de banken sterker dan ooit uit de crisis gekomen. Ze hebben regulering weten te voorkomen. En de schuld neergelegd bij de overheidsuitgaven. Maar het is een Pyrrhus-overwinning aangezien een nieuwe crisis onafwendbaar is. En dan zal de wereldgemeenschap andere wegen gaan zoeken. IJsland is dan een leuk voorbeeld.

Terwijl elders bankiers weer dikke bonussen opstrijken heeft IJsland nu al 29 bankiers achter de tralies gezet vanwege manipulaties van de markt en schending van het vertrouwen. IJsland, een van de eerste landen die te maken kregen met de wereldwijde financieel-economische crisis, hielp zijn burgers uit de brand met de aflossing van hun hypotheken in plaats van steun te geven aan banken die beter failliet konden gaan. Het land is misschien gezien zijn omvang en ligging niet vergelijkbaar met andere, grotere landen. Maar het voorbeeld is toch wel interessant als je het vergelijkt met de Verenigde Staten waar een bank als Goldman Sachs tevreden kan zijn met een boete van 1,5 miljard dollar omdat het bedrijf over 2014 alweer 40 miljard winst boekte.  Dan Wright, een Amerikaanse commentator schrijft over deze deal:

Waan van de dag

Kamer neemt burgerinitiatief “ons geld” in behandeling.

, door

Het is burgerinitiatief “ons geld” gelukt om genoeg handtekeningen op te halen, en de vaste kamercommissie financien neemt het initiatief binnenkort in behandeling.

De organisaties achter het initiatief willen een serieuze discussie over de gebreken van ons geldstelsel: “Geldschepping door particuliere commerciële banken zorgt voor een instabiel geldsysteem.”

Eindelijk gaat de discussie waar die over moet gaan, zou ik zeggen.

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

Lessen van de eurocrisis. Les 1: wie is radicaal?

, door

ANALYSE - Van een crisis kun je veel leren. Door observatie van een systeem dat onder druk staat, worden structuren en mechanismen zichtbaar die bij normaal functioneren verborgen blijven. Ook de eurocrisis zit vol met bijzonder interessant lesmateriaal. Les 1: Wie is radicaal?

Nu we weten hoe de Griekse crisis is afgelopen, kunnen we de vraag beantwoorden waar iedereen zich begin dit jaar zo druk over maakte: is Syriza radicaal? Matthijs Bouman had een goede definitie van radicaal gevonden: ‘een radicaal is iemand die de uiterste consequentie van een denkwijze aanvaardt’. Om de vraag te beantwoorden of Syriza een radicale partij is, moeten we dus weten of zij om haar zin te krijgen, aanvaardt dat Griekenland de eurozone verlaat.

Die vraag kunnen we nu ondubbelzinnig beantwoorden: nee, Syriza is niet radicaal. Integendeel zelfs: om in de euro te blijven heeft zij zelfs een nog strenger regime van bezuinigingen en privatisering geaccepteerd dan tot dan toe aan Griekenland was opgelegd.

Ook is duidelijk dat iedereen de verkeerde kant op keek: de echte radicalen blijken Duitsers en Nederlanders te zijn. Vooral Wolfgang Schäuble heeft zich ontpopt als radicaal in de betekenis van Bouman: hij was van begin af aan bereid om tot het uiterste te gaan en Griekenland uit de eurozone te gooien. Bovendien gaat het niet alleen om Griekenland want Schäuble brengt met zijn beleid de hele eurozone in gevaar.

Waan van de dag

‘Wall Street moet betalen voor de recessies die ze veroorzaakt’

, door

Mark Thoma, macro-econoom aan de Universiteit van Oregon, stelt dat gedurende de laatste eeuwen paniek op de financiële markten forse impact heeft gehad op de economie. Er brak bijvoorbeeld iedere 10 tot 20 jaar financiële paniek uit in de 18e, 19e en 20ste eeuw. Veel daarvan eindigde in zware recessies.

To combat this instability, new rules and regulations were imposed on the financial sector after the Great Recession, and for approximately 50 years this seemed to be very successful. The bank panics that had caused so much trouble appeared to be over. But in recent years there has been a return of financial instability in the relatively unregulated shadow banking system, and a “Great Recession” associated with a financial meltdown.

Waan van de dag

Zo ziet een hervormingspakket Griekse stijl er uit voor Nederland

, door

Arend van den Berg, directeur en hoofdredacteur van Z24, plaatst de ingrijpende hervormingen die de eurolanden en het IMF dicteren in de Griekse samenleving in Nederlands perspectief. De Europese Commissie beoordeelt jaarlijks hoe landen structureel hervormen en ziet met lede ogen hoe Nederland soms uiterst traag hervormt. Het IMF trekt al jaren aan de bel over de hypotheekrente-aftrek.

Genoeg munitie dus voor een hervormingspakket Griekse stijl. Hoe zouden wij Nederlanders het vinden als ‘Brussel’ , ‘Berlijn’ en ‘Washington’  het volgende eisenpakket dicteerden (en svp binnen een week invoeren in het parlement):

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

De eurocrisis in getallen, deel 1: stagnatie door de euro

, door

DATA - Op het moment dat ik dit artikel schrijf wordt nog ‘onderhandeld’ met de Grieken. Vernederen is een beter woord. De boodschap is duidelijk: resistance is futile, you will be assimilated. Wie zich niet wil of kan aanpassen wordt gedwongen te vertrekken. In dit en volgende artikelen zal ik op basis van economische gegevens laten zien waarom Griekenland niet de oorzaak van de eurocrisis is, en dat een Grexit geen oplossing is.

Het lijkt de laatste tijd weer wat beter te gaan met de economie in de eurozone, als we de media mogen geloven. Maar hoe blijvend is dat? Is de eurocrisis echt voorbij? De werkloosheid is nog steeds relatief hoog en van volledig herstel van de eurocrisis is nog lang geen sprake.

Desondanks prijzen politici zichzelf omdat de pijnlijke maatregelen van de afgelopen jaren nu vrucht lijken af te werpen. Eindelijk zijn we aangekomen bij het ‘zoet na het zuur’. Maar, zo haasten zij zich toe te voegen, we zijn er nog niet: we moeten nu doorpakken om de Monetaire Unie af te maken. De eurolanden moeten beter voorbereid zijn voor de volgende crisis. Dit moet bereikt worden door meer fiscale en politieke integratie en strenge handhaving van de (begrotings-) regels. Elk land moet tekorten zo snel mogelijk afbouwen om voldoende reserve te hebben om de volgende schok op te kunnen vangen. Ook moeten we werk maken van flexibilisering van de arbeidsmarkt en moet overbodige regelgeving gestroomlijnd worden. Europa moet competitief worden zodat het klaar is voor nieuwe uitdagingen in een snel veranderende wereldeconomie.

Waan van de dag

Verhofstadt’s Griekse rolmodellen voor Tsípras nader bekeken

, door

Gisteren sprak een zichtbaar opgewonden Guy Verhofstadt, de leider van de liberale fractie in het Europees Parlement, de Griekse premier Alexis Tsípras verwijtend toe. Verhofstadt besloot zijn speech met een historische verwijzing. Tsípras zou een ‘revolutionaire hervormer’ kunnen worden door in de voetsporen van Charilaos Trikoupis en Eleftherios Venizelos te treden.

NRC.Next (betaalmuurtje) drukte vanmorgen de volledige speech van Verhofstadt af.

]

De Correspondent (achter registratieformulier) heeft de moeite genomen uit te zoeken wie deze twee lichtende voorbeelden waren. De hoogtepunten (of moet ik zeggen dieptepunten) uit hun carrière, bezien vanuit de crediteuren:

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

Polarisatie op zijn Grieks

, door

COLUMN - Zo ongeveer iedereen heeft wel een mening over Griekenland en haar regering. De politici van Syriza zijn of heroïsche verzetshelden tegen de destructieve bespaarpolitiek van de Europese boekhouders, of populistische amateurs met een specialisatie in beledigende retoriek. Op dezelfde manier was het referendum van zondag ofwel een waardig voorbeeld van directe democratie, of een cynische afschuiving van bestuurlijke verantwoordelijkheid.

De verschillen in interpretatie van de Griekse crisis tussen diverse kampen is zo groot, dat je je afvraagt of ze het wel over dezelfde crisis hebben. Maar de huidige polarisatie is in feite een schoolvoorbeeld van cognitieve processen die psychologen ‘motivated reasoning’ en ‘confirmation bias’ noemen. Hierbij interpreteren mensen het beschikbare bewijs selectief om hun eigen (politieke) identiteit te versterken of hun bestaande meningen te staven.

Uit vele studies weten we dat als er genoeg ambiguïteit over de interpretatie van een ‘bewijs’ bestaat, dat bewijs niet noodzakelijkerwijs tot meer overeenstemming en soms zelfs tot meer polarisatie leidt. Een beroemd voorbeeld is een experiment waarin Amerikaanse conservatieven en liberalen beide dezelfde wetenschappelijke studie over de gevolgen van de doodstraf moesten lezen. Na afloop waren de twee groepen het sterker oneens, omdat beiden zich concentreerden op het deel van het bewijs dat hun politieke oriëntatie ondersteunde.

Waan van de dag

‘Het pad naar de Grexit tragedie is geplaveid met politieke incompetentie’

, door

Griekse politici hebben in de ogen van , Professor economie en politicologie aan de Universiteit van Californië, Berkeley, niet echt competent gehandeld in de aanloop naar de huidige situatie rond Griekenland. Volgens hem valt dat in het niet bij de incompetentie van de crediteuren, te weten Europese Commisie, de ECB en het IMF:

the creditors first calculated the size of the primary budget surpluses that Greece would have to run in order to hypothetically repay its debt. They then required the government to raise taxes and cut spending sufficiently to produce those surpluses.

They ignored the fact that, in so doing, they consigned the country to an even deeper depression. By privileging their own balance sheets, they got the Greek government and the outcome they deserved.

Volgende