De verborgen armoede in Nederland

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cultureel Redacteur Iedereen moet kunnen eten, gas en licht hebben en stromend water. En er moet financiële ruimte zijn voor minimale pleziertjes. “Een bloemetje hoort erbij.” – Minister Klompé tijdens de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1965.

Armoede in Nederland is relatief; in vergelijking tot ontwikkelingslanden stelt de armoede hier weinig voor. Mensen hoeven niet om te komen van de honger en over het algemeen gesproken kunnen ze rekenen op een huis en haard. De armoede in Nederland wordt afgemeten aan de mate waarin je niet kun meedoen aan basale dingen die normaal worden gevonden in een land. Hierbij kun je denken aan uitjes, vakanties of het bezit van een computer of mobiele telefoon. In 2006 ligt de armoedegrens bij een bijstandsniveau plus 5 procent, hetgeen neer komt op € 800,- per persoon en € 1050,- per gezin per maand. Volgens deze meting zitten 515.000 huishoudens (8%) onder de armoedegrens. Vooral gezinnen met kinderen (50%) hebben het daarbij moeilijk omdat het verschil tussen de bijstandsniveaus bijzonder klein is. De groei van de hoeveelheid voedselbanken in Nederland geeft aan dat steeds meer mensen het moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Men spreekt daarom over verborgen armoede.

Document Nederland is een foto-opdracht die het Nrc en het Rijksmuseum jaarlijks geven aan een fotograaf om bepaalde thema’s in kaart te brengen. De negende editie heeft de titel Schraal gekregen, waarbij de verborgen armoede in beeld is gebracht. Geert van Kesteren (IJsselstein, 1966) is op zoek gegaan naar de persoonlijke verhalen achter het armoedeleed in steden en op het platteland. In een achttal fotoseries worden deze verhalen verteld in Huis Marseille in Amsterdam. Gelijktijdig heeft het Nrc een themanummer rondom de foto’s gemaakt. Dit nummer is hier te lezen. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar Emmen, één van de armste gemeenten in Nederland, veroorzaakt door het verdwijnen van de veenbewerking en de grote industriële bedrijven.

Tijdens het bekijken van de tentoonstelling bekruipt je een tegenstrijdig gevoel;
Schraal enerzijds is het ongeloof dat er armoede in een verzorgingsstaat als Nederland kan bestaan. Zo is er bijvoorbeeld de vrouw die na het overlijden van haar man, haar gezamenlijke inkomen van € 2800,- heeft zien dalen naar een weduwenpensioen van € 800,-. Of het verhaal over de bijstandsvader die na het vertrek van zijn vrouw alleen de zorg voor de kinderen op zich moest nemen en te maken kreeg met een wantrouwende sociale dienst. Anderzijds zijn een aantal mensen ook zelf debet aan hun financiële problemen; wanneer iemand door een schuld van € 3000,- bij Wehkamp niet meer zijn vaste lasten kan betalen, roept deze het onheil ook min of meer op zich af. Of bijvoorbeeld wanneer bijstandsmoeder Johanna (46), die per week € 65,- te besteden heeft, dagelijks magnetronmaaltijden klaar maakt, ontstaat een gevoel van onbegrip. In dit soort gevallen denk je toch eerder aan een budgetteringsprobleem waarbij de mensen pas geholpen worden wanneer het te laat is.

Schrijnender wordt het in de gevallen wanneer er simpelweg geen werk meer is zoals bij het vedwijnen van bedrijven naar lagelonen landen zodat er geen werk meer is voor laagopgeleiden. Of wanneer men al vroegtijdig in de WAO belandt door de zware fysieke arbeid die men van jongsaf aan heeft moeten verrichten. Het is de vicieuze cirkel met gebrek op uitzicht naar iets beters waar mensen in achterstandswijken mee te maken krijgen. De armoede is erfelijk en zie daar maar eens uit te komen. Volgens dr. Erik Snel van de Erasmus Universiteit is het vaak geen onwil waarom mensen niet werken. Zelfs wanneer men in de armoedeval terecht komt, i.e. dat men in inkomen erop achteruit gaat door het wegvallen van speciale voorzieningen, is men bereid om weer te gaan werken. Het is de manier om uit het sociale isolement te komen en de cirkel op langere termijn te kunnen doorbreken.

Van Kesteren heeft zich voornamelijk gericht op de situaties bij autochtone gezinnen omdat hij wilde laten zien dat de armoede, in tegenstelling tot de huidige opinie, niet alleen bij allochtonen voorkomt. Op zijn reis van een jaar komt de fotograaf tot de conclusie dat het bloemetje dat erbij hoort, voor velen aardig verwelkt is.

Schraal, Document Nederland is nog tot 4 maart te zien in huis Marseille

Huis Marseille
Rijksmuseum

Reacties (39)

#1 Pieter Hoen

De afgelopen weken in een achterstandswijk naar een vuurwerkwinkel geweest? Daar was van armoede weinig te merken. Veel mensen geven hun geld aan de verkeerde dingen uit (flatscreen tv, vuurwerk), en gaan daarna klagen dat ze geld tekort komen. Ja zeg, had je die zooi maar niet moeten kopen.

En dan ook nog even de NOS-cameraman in elkaarschoppen omdat ie het geheel staat te filmen… Ik heb echt medelijden met ze (not).

  • Volgende discussie
#2 Toussaint

Ik was al bang dat niemand door de zelfvoldane grijns in de media deze werkelijkheid nog wilde zien. Ik maakte hierover een logje, maar uw log doet het onderwerp eer aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Mike

Mooi verwoord, ik had het niet beter kunnen doen en inderdaad alles is betrekkelijk en hoe veel greep hebben we op ons lot en het handelen daar in.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 hemaworstje

ach na 5 jaar in de wao of bijstand ben je door je kleren tv en motivatie heen.
Een lening krijg je niet op basis van je inkomen , Wehkamp is soms een must en absoluut geen lust met hun 18 % maximale rente.
De firma verdient meer aan rente inkomsten dan aan daadwerkelijke verkoop.
Tevens valt de wehkamp gesorteerd in postcodewijken terecht, net als dat de ikea niet in die brievenbus valt .
tuurlijk heeft men shag en vuurwerk , dat is het beruchte 10 % kaf wat tussen een ieder koren zit.
Opvallend is wel dat dat toch een groot stedelijk probleem blijkt te zijn , allochtoon of niet..

Hopende op een knallende burnout of bekkeninstabiliteit voor alle klepzeikers
die twijfelen aan armoede grenzen en reeds 6 ton aan belasting hebben betaald om dan eens te leven van 6 tot 10 euro per dag ipv van wat u per Uur verdiende.
tuurlijk kunt u zich laten begeleiden door een stadsbank ,een commerciële reintregratieburo
Maar het inkomen wordt er niks hoger van de vaste lasten wel.

Als ik de roemeense meetlat pak zijn we rijk , ja dat klopt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Kristian

Van bijstand leven, dat kan best met slimme budgettering. Maar de mensen die erin zitten kunnen dat misschien wel juist niet. Is dat dan hun probleem of van ons allemaal?

Voedselbonnen, iemand?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 David Amon

Voor hoeveel miljoen aan zorgtoeslagen zal er dit jaar weer de lucht in gaan?

Achja. “Armoede” in Nederland. Sommige partijen hebben baat bij dit beeld. In werkelijkheid zijn voedselbanken slechts een politieke façade, en is het aantal voedselbanken zelfs omgekeerd evenredig gerelateerd aan het werkloosheidspercentage. Maar ben je nou Nederlander of niet?? Lekker goedkoop en kun je de uitkering aan leukere dingen besteden, vuurwerk bijvoorbeeld.

Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft van minder dan 2 dollar per dag. Dat is armoede.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 hemaworstje

Onzin dus , U kent waarschijnlijk de realiteit niet.
Ik heb het niet over de voedselbanken , dat is een slag mensen die daar gebruik van maakt.
De gemiddelde nederlander en vooral de ouderen schamen zich en eten liever beschuitjes dan van de kerk of de staat te leven.
Als u 3 maand in een tochtig goedkoop flatje zit met 8 euri per dag wens ik U veel geluk en liefde.
als stank voor dank voor wat 20 jaar noeste Arbeid ?
Nee uwen hoofd zit stampvol borrel en verjaardag praat.
Ik ken ze bij de stadsbank , autootje mobieltje in de hand en hops geld. 22 jaar en 18.000 euro schuld.
kwestie van opvoeding en Scheringa lijkt me.
Ik zie ook mensen die zich nog steeds proberen netjes te kleden , bedelen om hun 55 euri weekgeld en vastlopen in een gigantisch administratieve rompslomp.

Voor 2 dollar kan ik hier niks kopen , in Afrika wel.
hier betaal je 700 euri huur daar bouw je een hut.
Armoede kent maar 1 grens , kun je ervan leven of niet.
Ik zou zeggen ga je gang maar eens , en doe dat maar 5 jaar. kijken hoe goed je er dan utziet.
strikte planning ha! , tuurlijk met een 50 euri gas bonnetje komt den uittrekker wel de extra gasprijs door.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Chinaman

@hemaworstje
Weet je, ik ga het vanavond eens proberen. Vertel mijn Chinese vrienden over de voedselbanken in Nederland. Dat het heel erg is dat mensen geen geld hebben om eten te kopen. Dat als ze drie maanden in een tochtig flatje zitten en dan geen motivatie meer hebben. Dat zo’n voedselbank in een woonwijk verplaatst moest worden omdat er teveel “klanten” met de auto kwamen. Dat sommige bijstandskantoren maar eens zijn gaan controleren of hun cliënten een auto hadden, omdat de parkeerplaats bij het kantoor wel erg vaak vol was met dure bolides.

Ik verwacht een paar zeer verbaasde blikken. Net zo onbegrijpend als ik laatst van mijn vriendin kreeg na het zien van een uitzending van “60 minutes”. Daarin werd het verhaal verteld over zgn “payday loans”. Een aardige service in de VS voor mensen die snel geld nodig hebben. Je krijgt direct 300 dollar en schrijft een cheque uit van 330 oid. Het kantoor wisselt die cheque na twee weken om bij de bank, als het salaris gestort is. Werkt prima, als je niet direct weer een nieuwe lening van 330 dollar afsluit om de vorige te betalen…

In een ontwikkelingsland als China compleet irrationeel. Als je echt geld snel geld nodig hebt ga je naar je familie of vrienden. Die zullen je waarschijnlijk geen geld geven voor vuurwerk, luxe auto of onnodig mobieltje, maar voor een hap eten staan ze zeker voor je klaar.

Nederlanders zijn als verwende kinderen. Natuurlijk maakt een bepaald slag mensen gebruik van voedselbanken. Als ik op de Dam in Amsterdam met een flinke pot geld ga staan om iedereen die “behoeftig” is wat te geven, ben ik het ook zo kwijt. Daarbij komt dat het slag mensen dat gebruik maakt van de voedselbank voornamelijk geen gebruik maakt van de schuldhulpverlening, wat ze wel zouden kunnen gebruiken. Weer een “ander slag” mensen maakt waarschijnlijk weer goed gebruik van de bijzondere bijstand. Ik hoor enkel:

Ik wil niets aan kijn familie vragen, ik wil geen schuldhulpverlening, ik wil geen bijzondere bijstand, ik wil geen saai baantje, ik wil geen aardbeien plukken, ik wil geen 50 kilometer rijzen voor werk, ik wil zeker niet verhuizen naar een goedkopere woning, ik wil niet…

Aan de andere kant hoor je wel: Ik wil een auto, ik wil een Playstation 3, ik wil mooi vuurwerk, ik wil roken, ik wil 24h per dag voor de kinderen zorgen, ik wil een mooie computer, ik wil elke dag een mooi stuk vlees, ik wil…

Eerst je groenten opeten voordat je een toetje krijgt.

Btw. Die afrikaan die 3 maanden in een tochtig hutje blijft zitten komt er nooit neer uit, die is gewoon hartstikke dood.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 mutsiemuts

@ hemaworst

En wat wil je er nu verder mee?

Er zijn mensen die het kut en klote hebben omdat ze niet werken (daarbij laat ik de kunnen of willen kwestie buiten beschouwing).

Vanuit het perspectief van die mensen is dat afschuwelijk.

Verder begrijp ik niet zo goed wat je nu wil met je postings??

Begrip voor een situatie? Een lans breken voor uitbanning van ongeluk?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Ronald

Wat stelt u dan voor Hemaworstje?

Den belasting verhogen zodat den uittrekker meer geld kan krijgen?

Lijkt me niet bepaald motiverend voor den arbeider.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Tink

Goed geschreven Jorn.

Ik ben het eens met Hemaworstje. Waar de armoede begint hangt af van waar je woont doordat dat bepaalt voor welk bedrag bepaalde zaken als onderdak en voedsel te koop zijn.
Van alleen een bijstandsuitkering rondkomen betekent heel erg goed rekenen en afwegen waar je je geld aan uitgeeft, en daarnaast dulden dat er constant voor elke euro over je schouder wordt meegekeken alsof je van plan bent de hele boel op te lichten. En dat niet een paar maanden, maar helaas vaak jarenlang en dat vreet aan je.
Ik denk dat er inderdaad mensen zijn die de bijstand een pootje haken, dat er mensen zijn die hun uitkering verbrassen aan luxe goederen als vuurwerk. Maar dat zijn denk ik wel de uitzonderingen, of mensen die er stiekem nog wat bij scharrelen.
Ik zou het mensen met een middel of hoog inkomen wel eens een jaartje willen zien doen en kijken hoe ontspannen en gelukkig ze er van worden. Consequent geen geld hebben om iets leuks te doen omdat je elke cent nodig hebt voor noodzakelijke dingen, dat levert namelijk heel veel stress op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 richard

Als je de uitkeringen verhoogt, wordt de werkeloosheid hoger en de welvaart lager.

Dat hebben we nu 30 jaar geprobeerd, misschien wordt het eens tijd om de geleerde les ter harte te nemen en niet iedere keer maar onnozel te roepen ‘och wat zielig, een armoedzaaier’.

Er is werk zat.

Wil je meer dan 10 euro per dag: Ga werken!

(Of is dat een vies woord in dit Socialistenland?)

De oplossing voor armoede?
– Werkeloosheidsuitkeringen verlagen
– Werkeloosheidsuitkeringen maar een paar jaar uit te keren
– Huurtoeslag opheffen
– Zorgtoeslag opheffen
– Melkertbanen opheffen
– Hypotheekrenteaftrek opheffen
– Etc, etc.

Totdan: Niet zeiken: Je hebt zelf voor de socialisten gekozen dus dan moet je ook maar op de blaren zitten. Vette pech, volgende keer VVD kiezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Jeroen

Hee Richard, volgens mij zit je op het verkeerde weblog. Ik zou -edet- eens proberen als ik jou was, ies veel gezelliger.

Eigenlijk heb ik helemaal geen zin om op je berichtje in te gaan, maar ik wil je alleen vragen welke partij de afgelopen tijd het meest geregeerd heeft.

Totdan: Niet zeiken. Je hebt er zelf voor gekozen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Tink

@ #8 en 9

waar Hemaworstje zich hier druk over maakt, vermoed ik, zijn de stereotypen die er opgeworpen worden in verschillende comments: mensen in achterstandswijken (waarbij er van uit gegaan wordt dat deze mensen op minimuminkomen zitten door met name bijstandsuitkering) die hun geld uitgeven aan stapels vuurwerk en ander nutteloos geachte spullen, terwijl ze hun eten bij een voedselbank halen omdat ze daar geen geld voor hebben. Deze groep bestaat inderdaad in de samenleving, maar de groep waarover Jorn spreekt is zoveel breder dan dan deze mensen.

Ik kan er natuurlijk volledig naast zitten, maar dat las ik in de posts van Hemaworstje

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Chinaman

@hemaworstje
als een afrikaan 3 maanden in z’n tochtige hutje blijft zitten is hij hartstikke dood.

ruilen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 richard

Waauw Jeroen, tegek tof zeg!

Ik zie dat jij bij delinkselente zit!

Vet koel man!

En laat die rechtse ballen maar praten, wij zijn nu aan de macht! We gaan ze een poepie laten ruiken, weet je wel!

Je moet net met ze gaan praten met die rechtse tiepes, die luisteren toch alleen maar naar geld!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 TRS

Enkele quotes uit “EindRapport Klantenanalyse Voedselbanken” 2006, Regioplan Beleidsonderzoek (in opdracht van de regering uitgevoerd).

[…] is er volgens onze respondenten een groep mensen gezien die onder het sociaal minimum komen te leven. De oorzaken die men hiervan noemt zijn:
• Koppelingswet
• Schuldenproblematiek
• Aanvraagtermijn uitkering
• (Plotselinge) verandering in leefsituatie
• Complexiteit samenleving

“Koppelingswet” doelt op illegalen.

Schuldenproblematiek
In principe is het mogelijk om van de bijstandsuitkering rond te komen. Dit wordt echter zeer lastig als van de uitkering schulden afbetaald moeten worden. Zeker als mensen niet in een schuldhulpverlening traject zitten maar direct aan de (commerciële) schuldeisers afbetalen. De respondenten met wie wij spraken gaven aan dat een groot deel van de klanten van de voedselbank schulden heeft omdat zij door de afbetaling daarvan onder het sociaalminimum komen.

Aanvraagtermijn uitkering
Een reden die vaak genoemd werd door zowel respondenten van de sociale dienst, hulpverleners als oprichters van de voedselbank is dat mensen
periodes zonder inkomen zitten omdat hun aanvraag nog loopt. De termijn die hiervoor staan is bij wet vastgelegd en bedraagt acht weken. Mensen die geen reserves hebben of zelfs al schulden hebben, komen in deze periode in de knoop. Soms komen deze mensen in de periode dat de aanvraag loopt bij de voedselbank terecht. Hulpverleners gaven aan dat het hier dan vaak gaat om
2 à 3 pakketten omdat de mensen dan uit de ergste nood zijn en vervolgens hun uitkering wordt gestort.

Later blijkt uit het rapport:

Weinig respondenten geven aan in financiële problemen te komen vanwege de lange duur voor de aanvraag van een uitkering

(Plotselinge) verandering in leefsituatie Mensen die door werkloosheid, scheiding, het wegvallen van een WAOuitkering of bijvoorbeeld detentie van de kostwinnaar van het gezin plotseling in een andere leefsituatie terechtkomen, hebben moeite om hun uitgave patroon hierop aan te passen. Soms doen deze mensen korte tijd een beroep op de voedselbank omdat ze in korte tijd hun zaken weer op orde hebben of omdat de uitkering binnen is. Als mensen al schulden hebben gemaakt of bijvoorbeeld psychosociale klachten hebben, is er sprake van meervoudige problematiek. In deze gevallen zal het beroep dat mensen doen op de voedselbank langer duren.

Complexiteit van de samenleving Vaak werd er in de interviews door de respondenten gewezen op het feit dat er bij de mensen die bij de voedselbank komen sprake is van meervoudige problematiek: het betreft vaak een optelsom van werkloosheid, psychosociale problemen en schulden. Daarbij werd ook aangegeven dat (een deel van) deze mensen moeite heeft zich staande te houden in de samenleving. Of zoals een medewerker van een voedselbank het verwoordde: “We leven in een complexe samenleving en er zijn mensen die erg veel moeite hebben om hun leven daarbinnen vorm te geven”.

Gezien de aard van de problematiek en het feit dat er sprake is van meervoudige problematiek gaat men ervan uit dat het overgrote deel bekend is bij schuldhulpverlening, maatschappelijk werk of de GGZ-instelling. Ook het feit dat deze hulpverlenende instanties betrokken zijn bij de indicatiestelling of de
aanmelding voor de voedselbank, steunt deze aanname.

Daarnaast bestaat er wellicht een groep mensen die bij de voedselbank een pakket komt ophalen maar zelf verder geen hulp wil omdat ze de noodzaak daarvan niet inziet. Deze groep wordt in de hulpverlening aangeduid met de term ‘zorgmijders’.

Ook wordt in gemeenten anders omgegaan met (mobiele) telefoonkosten: het maximumbedrag kan per gemeente verschillen. Daarnaast is er discussie over
de kosten van een auto(-verzekering): in sommige gemeenten wordt dit tot vaste lasten gerekend, in andere gemeenten alleen als de persoon in kwestie buiten de stad woont en in sommige gemeenten wordt het niet tot de vaste lasten gerekend.

De respondenten zijn iets vaker vrouw (64%) dan man (36%). Qua leeftijdsgroep is met name de groep tussen de 30 en de 49 jaar vertegenwoordigd. Slechts 5 procent is ouder dan 60 jaar.

ps. Respondenten zijn de mensen die zijn geinterviewd tbv. het onderzoek: klanten van de voedselbanken.

Daarnaast hebben wij bevraagd of respondenten de Nederlandse nationaliteit hadden.Vierentachtig procent van de respondenten die deze vraag beantwoordt, geeft een bevestigend antwoord. Van degenen die aangeven niet de Nederlandse nationaliteit te hebben, geeft slechts een zeer klein deel aan illegaal in Nederland te verblijven.

Ongeveer de helft van de klanten heeft een Nederlandse etniciteit. Bijna een kwart is van Antilliaanse/Arubaanse of Surinaamse afkomst en 10 procent heeft een Marokkaanse of Turkse achtergrond.

Tot slot blijkt uit het klantenprofiel dat personen die gebruik maken van de voedselbank aanzienlijk lager opgeleid zijn in vergelijking met de gemiddelde opleidingsniveaus in Nederland. Vierendertig procent heeft geen opleiding of heeft alleen het basisonderwijs genoten

Driekwart van de voedselbankklanten ontvangt een uitkering. Het gaat dan met name om een WWB-uitkering (43%), en wat minder vaak om WW (23%)
een WAO (9%) of AOW uitkering (1%). Al deze uitkeringsgerechtigde voedselbankklanten verkeren overigens vaak voor langere tijd in een uitkeringssituatie. Zo heeft bijna 40 procent van de uitkeringsgerechtigden een uitkering langer dan vijf jaar. Acht procent van de klanten van de voedselbank ontvangt een inkomen uit arbeid (8%). Overigens geeft 5 procent van de 430
respondenten aan in het geheel geen inkomen te ontvangen

In de enquête is ook naar het maandelijkse netto-huishoudinkomen gevraagd. Achtenzestig procent van de voedselbankklanten geeft aan een netto-inkomen
te hebben van 800,- euro per maand of minder.

Klanten van de voedselbank verkeren vaak in financiële problemen. Drieëntachtig procent van de respondenten heeft schulden. Het gaat dan vaak
om substantiële bedragen. Bijna tweederde van de klanten met schulden geeft aan dat de schulden gezamenlijk meer dan 5.000,- euro bedragen.

Klanten van de voedselbank geven aan in bescheiden mate gebruik te maken van aanvullende voorzieningen die er op gericht zijn om minima bij te staan.

Eenenzeventig procent van de respondenten geeft aan
geen gebruik te maken van de bijzondere bijstand, 65 procent geeft aan geen gebruik te maken van de kwijtscheldingsregeling8 (zie bijlage 4). Bij deze
bevindingen moet bedacht worden dat klanten niet automatisch recht hebben op deze voorzieningen, mogelijk is dat dus niet het geval.

Bij klanten van de voedselbank spelen vaak niet alleen financiële problemen een rol, maar ook andere problemen. Tweeëndertig procent geeft aan van één
hulpverleningsvorm gebruik te maken, 35 procent geeft aan respectievelijk van 2 en van 3 hulpverleningsvormen gebruik te maken, en 17 procent van de huishoudens maakt van 4 of meer vormen van hulpverlening gebruik (met een maximum van 7).

De leefsituatie waarin klanten van de voedselbank zich bevinden, is meestal een complex geheel van verschillende factoren. Het kenmerk dat door de meeste klanten wordt genoemd (56% van de klanten) is dat men in de problemen is gekomen door te hoge woonlasten en
lasten voor levensonderhoud.
Bijna 38 procent van de respondenten legt de nadruk op een structurele onbalans tussen inkomsten en uitgaven. Gezien het feit dat het overgrote deel van de klanten inderdaad hoge schulden heeft, is het voor de hand liggend dat veel klanten deze reden aangeven. Een even grote groep van 38 procent geeft aan dat men in de problemen is gekomen door werkloosheid.
Verder geeft ook iets meer dan een kwart aan dat men te gemakkelijk een lening aan kan gaan of bij postorderbedrijven kan bestellen (26%).
Andere belangrijke kenmerken die een rol spelen om bij een voedselbank aan te kloppen zijn een verslechtering van de leefsituatie door de invoering van de euro (25%), arbeidsongeschiktheid/ziekte (21%) en scheiding (20%).
Weinig respondenten geven aan in financiële problemen te komen vanwege de lange duur voor de aanvraag van een uitkering, een verslaving, gezinsuitbreiding of omdat men in het levensonderhoud van familie elders moet voorzien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Peter

Armoede in Nederland is naast onderwijs, opvoeding, veiligheid op straat en het weer, één van de onderwerpen waar iedereen over mee denkt te kunnen praten. Ongeacht de kennis die men er werkelijk over heeft. Het artikel van Jorn is in ieder geval een veel betere bijdrage dan sommige reacties hier.
Ik werk in een dagopvang voor dak-en thuislozen. Vaak een Brechtiaans decor van boeven, hoeren en idioten. Er is niets zieligs aan die mensen. En natuurlijk hebben ze ‘alles aan zichzelf te danken’. Omdat ze nooit het verstand hadden. Omdat ze slecht zijn opgevoed. Of gewoon omdat ze gek zijn. En het komt ook nooit goed met ze omdat ze zo gewend zijn aan een a-sociaal leven, dat ze niet beter weten.
Twee voorbeelden uit de praktijk:
1. Een meneer, wiens bovenkamer behoorlijk in de war is, zit regelmatig in de schulden. Hij tekent alles wat hij aan formulieren in de bus krijgt, omdat-ie denkt dat hij dan een nette burger is. Zo had hij zelfs een keer 2x een aansluiting bij een energiebedrijf met vervolgens een incassoburo op zijn nek. Inmiddels zijn we zover met die meneer dat hij eerst al zijn post door ons laat zien voordat hij wat invult. Hij begrijpt er nog steedfs niks van, maar op deze manier blijft-ie wel uit de schulden.
2. Als gevolg van bezuinigingen en personeelstekort worden langgestraften vaak op vrijdagmiddag of zaterdagochtend uit de gevangenis ontslagen als hun tijd er op zit. Men krijgt 50 euro mee om naar naar de oorspronkelijke woonplaats te reizen. Langgestraften zijn alles kwijt: huis en inkomen. Op de eerstvolgende maandag kan men aan de slag om alles weer op de rails te krijgen. Dat duurt gemiddeld 4 tot 6 weken. Een eerste voorschot krijgen ze op zijn vroegst na 1 week. Inmiddelijk werken zit er niet in gezien hun c.v.
Die 50 euro is zeker in twee dagen helemaal op en dan volgen er enige dagen zonder een cent. Men is dus volledig aangewezen op ons soort opvang. Daar had men echter beter weg kunnen blijven want het is de manier om in oud en verkeerd gedrag te vervallen. De kans dat men na enige tijd weer de bak indraait is vele malen groter dan dat men een nieuw, beter leven op kan bouwen.

Een vraagje: mag in een welvaartsmaatschappij er ook een welvarender aanpak van ‘probleemgevallen’ zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 bicat

’t puilt goddank weer uit van de stereotiepen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 TRS

godsamme, mogen we nu van peter ook al niet meer meepraten over het weer?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Steeph

Toch nog even zijdelings op richard reageren. Kwam laatst deze leuke vergelijking tussen het minimum loon en de werkeloosheid tegen. Die weerspreekt toch deels ook de bewering of uitkeringen.
http://www.washingtonmonthly.com/archives/individual/2006_08/009271.php

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 mutsiemuts

@ steeph

Ik begrijp niet wat je zegt.

“Die weerspreekt toch deels ook de bewering of uitkeringen”

Wil je zeggen dat een zelfde grafiek op gaat voor een situatie waarin niet werken hoger beloond wordt?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Steeph

@mutsiemuts: Nee, zo was hij niet bedoeld. Hij was bedoeld om de standaard uitspraak “hogere uitkeringen meer werkeloosheid” die niet onderbouwt wordt te ontrkrachten door een gelijke bewering “hoger minimum loon, hogere werkeloosheid” nu wel eens met bewijs te ontkrachten.

Maar ik ben me er van bewust dat dit heeeeel indirect is.
Er is echter wel vaak een verband tussen minimumloon en uitkeringsniveau.
Ik ga binnenkort maar eens op zoek naar getallen voor de echte onderbouwing.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 mutsiemuts

@ steeph

Ja dat zou ik heel leuk vinden! Thanx

Mijn ononderbouwde idee is namelijk dat het verschil tussen minimumloon en uitkering zo groot mogelijk moet zijn. En dan bedoel ik natuurlijk dat het echt de moeite waard moet zijn om te gaan werken én dat dat al het geval moet zijn bij een parttime aanstelling.
Zodat bijstandsmoeders ook n eerlijke kans kunnen maken om mee te doen in de maatschappij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Peter

@ TRS (20): Had ik dat ergens gezegd dan? Iedereen mag verder zoveel meepraten als-ie wil. Ik doe zelf ook niet anders. Hoewel, over het weer….. nee, dat doe ik dan weer niet, terwijl dat toch beter zou zijn gezien mijn beperkte verstand van zaken waar je wel wat aan kan doen.

Overigens en in aanvulling op jouw quotes over de Voedselbanken (reactie 17): inmiddels is het zover dat er ook al wachtlijsten zijn voor de voedselbanken. De mensen die wij willen aanmelden en die het naar ons nzicht echt nodig hebben, kunnen dus niet onmiddelijk worden geholpen.
Je moet niet raar syaan te kijken als er over enige tijd gevallen van ondervoeding in het nieuws komen. De spaarzame gevallen die er nu zij halen het nieuws niet. Of het moet een enkele gedementeerde bejaarde zijn die nog op zichzelf woont maar wel vergeet te eten.
Op ons werk is het dit jaar gelukkig slecht drie keer voorgekomen dat er iemand onwel werd wegens niet eten. All drie waren ze te dom of te schuw om mee te delen dat ze geen geld hadden om genoeg te eten.
Er zou eens een undercover-blogger aan het werk moeten om te onderzoeken hoe het aan de onderkant van de samenleving er aan toe gaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Steeph

@mutsiemuts:

Mijn ononderbouwde idee is namelijk dat het verschil tussen minimumloon en uitkering zo groot mogelijk moet zijn.

Dan hoop ik voor je dat je nooit in de bak onbemiddelbaar terecht komt.

@Peter: Er zijn voldoende journalisten die daar al over geschreven hebben. Wat is het nut van een undercover-blogger?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 mutsiemuts

@ Steeph

Dat wil niet zeggen dat een uitkering extreem laag moet zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 TRS

@peter

De ironie in mijn reactie lag er toch wel dik op, toch?

Verder inhoudelijk: jij beschrijft een heel ander probleem dan de vermeende armoede in NL. Jij beschrijft het probleem dat er mensen in NL rondlopen die gewoon niet voor zich zelf kunnen (of willen) zorgen. Mensen die tussen de psychiatrische patienten (die wel worden opgevangen en evt. behandeld) aan de ene kant en “asociale tokkies” (die niet opgevangen zouden moeten hoeven worden maar toch blijkbaar niet voor zich zelf kunnen zorgen en daardoor in te problemen komen) aan de andere kant.

Feitelijk een pleidooi om mensen eerder “onder curatele te stellen”. Ook als ze dat zelf niet willen. Ik denk dat dat nog zo slecht niet zou zijn. Net zo als je verslaafden moet verplichten om zich onder behandeling te stellen als ze in de problemen komen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Steeph

@mutsiemuts: gelijk heb je. maar je kan het minimumloon ook niet al te ver opschroeven natuurlijk. Dus als je een echt verschil wilt, gaat dat ook ten koste van de uitkering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 JSK

@Steeph:

Nee, zo was hij niet bedoeld. Hij was bedoeld om de standaard uitspraak “hogere uitkeringen meer werkeloosheid” die niet onderbouwt wordt te ontrkrachten door een gelijke bewering “hoger minimum loon, hogere werkeloosheid” nu wel eens met bewijs te ontkrachten.

Maar ik ben me er van bewust dat dit heeeeel indirect is.
Er is echter wel vaak een verband tussen minimumloon en uitkeringsniveau.
Ik ga binnenkort maar eens op zoek naar getallen voor de echte onderbouwing.

Niet lullig bedoeld, maar spaar je de moeite. Het is een lang en breed bekend fenomeen dat een hoger minimumloon (tot op zekere hoogte) werkgelegenheid oplevert ipv kost, tenminste op de middenlange termijn. Hogere minimumlonen trekken meer arbeidskrachten aan terwijl ze over het algemeen alleen snijden in de winsten. Zolang de winst niet negatief is, zal er voor ondernemers een prikkel zijn om de productie uit te breiden cq om meer werknemers aan te nemen.

Die koppeling tussen minimumloon en uitkeringen is een kunstmatig (als in: wettelijk bepaald door de overheid) en heeft helemaal niks met dit fenomeen te maken. En daarnaast is er sterk statistisch bewijs dat hoge CAO-lonen wél werkgelegenheid vernietigen. Veruit de meeste Nederlanders vallen onder een CAO.

Overigens.. het stuk van Jorn is goed maar deze zin verbaasde mij een beetje:

Zo is er bijvoorbeeld de vrouw die na het overlijden van haar man, haar gezamenlijke inkomen van € 2800,- heeft zien dalen naar een weduwenpensioen van € 800,-.

Em.. ja en? Hebben we een verzorgingsstaat om een bepaalde basis voor ieder te garanderen óf hebben we een verzorgingsstaat om allerlei tegenslagen van financeel-economische aard op te vangen?

En als je van de laatst genoemde school bent, twee punten: ten eerste heeft zo’n verzorgingsstaat een hogere expliciete en impliciete last cq de economische koek zal er kleiner van worden. Gezien het geklaag van de gemiddelde Nederlander (óók de linkse Nedelander) over het zogenaamde koopkracht verlies onder Balkenende, wil niemand een kleinere koek.

Tweede ding: als we maximale zekerheid wil – als samenleving – kan je je daar ook tegen verzekeren op de vrije markt. Om terug te komen bij die weduwe: het klinkt lullig, maar had ze niet beter 400e van dat gezamelijke inkomen van 2800e opzij kunnen zetten zodat ze nu 1200 ipv 800 euro per maand te besteden heeft?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 mutsiemuts

@ jsk

Haha idd voor wat betreft de weduwe! Mensen hebben namelijk te kampen met de nare zekerheid om op een gegeven moment te overlijden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 David Amon

@JSK,

Dus naast enkele zeer exclusieve merkartikelen neemt ook de vraag naar arbeid toe wanneer de prijs toeneemt? En dit is ook nog eens een breed bekend fenomeen!

Hogere minimumlonen trekken meer arbeidskrachten aan

Fascinerend, maar volgens mij is het probleem met werkloosheid toch echt onvoldoende vraag naar arbeid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 JSK

Mwah, ik snap je neiging naar simple economische oneliners, maar..

1. Er is ook zoiets als aanbod van arbeid: bij een laag loon gaan mensen ook minder werken.
2. Dit verzin ik niet, het is een bekend fenomeen:

Classical economic theory (Supply and Demand) says that by mandating a price floor above the equilibrium wage, minimum wage laws cause unemployment. This is because a greater number of workers are willing to work at the higher wage while a smaller numbers of jobs will be available at the higher wage. Companies can be more selective in who they employ thus the least skilled and unexperienced will typically get excluded.

Jouw (neo)klassieke visie, blijkbaar.

There are many other variables that can complicate the issue such as monopsony in the labour market, whereby the individual employer has some market power in determining wages paid.

bron: Wikipedia

Anders gezegd monopsonistische werkgevers – als in: werkgevers met enige marktmacht – zullen de marktprijs van arbeid naar beneden toe drukken. In de optelsom van welvaart is het het meest efficient als elke productiefactor zijn marginale product kost/betaalt krijgt. Maar, een monopsonistische werkgever zal zijn werknemers minder dan hun marginale product betalen: daardoor besluit een aantal mensen om ‘werkloos’ te zijn. Een wettelijk opgelegd minimumloon – maximaal gelijk aan het marginale product van arbeid – kan de som aan lonen en winsten maximaliseren.

Oftewel, meer mensen aan het werk.

But don’t take my word for it:

http://www.frbatlanta.org/publica/eco-rev/rev_abs/98er/q2/zavodny.pdf

Goed er zit wat wiskunde in, maar ik vind het argument – op theoretisch niveau – overtuigend.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 David Amon

Goed er zit wat wiskunde in, maar ik vind het argument – op theoretisch niveau – overtuigend.

Ik ook. Haar argument wel, tenminste, want:

1. Jij beweert:

Oftewel, meer mensen aan het werk..

Dit is niet wat Zavodny stelt. Heb je jouw eigen bron wel gelezen?

2. Stel je:

Een wettelijk opgelegd minimumloon – maximaal gelijk aan het marginale product van arbeid – kan de som aan lonen en winsten maximaliseren.

Echter, er is niet zoiets als “het marginale product van arbeid”. Arbeid heeft geen intrinsieke waarde, maar een subjectieve (markt)waarde. Het marginale product van arbeid verschilt dus per werknemer, per bedrijf, per jaar/maand/week (technologische vooruitgang) etc. Er is echter maar één minimumloon.

3. Zavodny:

Most economists are unwilling to
accept the monopsony model because they believe that
few low-wage employers are large enough to face an
upward-sloping labor supply curve.

Noem mij één zo’n monopsomie, in Nederland, als voorbeeld. Één.

4. Dat de werkgelegenheid niet verslechterd is tevens geen argument om niet met de tengels aan de economie af te blijven. Een hoger minimumloon kan en zal leiden tot minder winst en dus logischerwijs voor een bedreiging voor de continuïteit (en dus de werkgelegenheid) van menig onderneming op lange termijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 David Amon

Verslechtert, zelfs.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Petje

Minimumloon vs. uitkering. De stelling dat het verschil in omvang het verschil uitmaakt tussen wel of niet willen werken komt geregeld terug.

Maar hoe zit het dan met de vele, vele vrijwilligers die zonder enige geldelijke beloning serieus werk verzetten?

Dit land is rijk genoeg om voor iedere inwoner een menswaardig bestaan te bieden (en daar hoort werk hebben ook zeker bij).

Wanneer je het hebt over profiteurs in uitkeringenland, dan zitten er naar mijn idee meer achter de balie dan ervoor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 JSK

Een hoger minimumloon kan en zal leiden tot minder winst en dus logischerwijs voor een bedreiging voor de continuïteit (en dus de werkgelegenheid) van menig onderneming op lange termijn.

Nou nee. Je snapt duidelijk niet om wat voorn winst het in dit geval gaat. Het gaat om supernormale winsten, winsten die verkregen kunnen worden omdat de desbetreffende werkgever een monopsoniepositie heeft. Zelfs zonder deze supernormale winst zal een ondernemer zijn ‘onderschap’ aanbieden: in de voorgaande situatie verdiende hij méér dan zijn vrije marktwaarde, in het geval van een (perfect) minimumloon verdient hij nét zijn vrije marktwaarde.

4. Dat de werkgelegenheid niet verslechterd is tevens geen argument om niet met de tengels aan de economie af te blijven.

Mwah, mensen die spreken over de economie alsof het een perfect werkende machine of organisme is, hebben een onrealistisch beeld van het kapitalisme (of het socialisme, of welk economisch stelsel dan ook).

Noem mij één zo’n monopsomie, in Nederland, als voorbeeld. Één.

Nou nee. Ik noem alleen een theoretische verklaring voor de stelling van Steeph, namelijk dat een minimumloon (tegen alle conventional wisdom in)
niet perse banen vernietigt. Als ik het heb over de theorie, dan kan je mij niet vastpinnen op de praktijk (of vind je van wel). Kortom, andere discussie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 Steeph

Even nog ter aanvulling van JSK in 30 en 37 een grafische weergave van de relatie tussen de hoogte van het minimumloon (genormaliseerd naar bestedingsvermogen) en het percentage werkeloosheid:

Op basis van deze data van Eurostat:
Country min wage pps unempl %
Romania 189 7,2
Bulgaria 191 10,1
Latvia 240 8,9
Lithuania 292 8,3
Estonia 305 7,9
Slovakia 314 16,3
Poland 379 17,7
Hungary 401 7,2
Czech Republic 431 7,9
Portugal 510 7,6
Turkey 517 10,3
Slovenia 676 6,5
Spain 722 9,2
Malta 776 7,3
United States 779 5,1
Ireland 1050 4,4
France 1128 9,9
Belgium 1184 8,4
United Kingdom 1202 4,8
Netherlands 1210 4,7
Luxembourg 1417 4,5

Ben nog steeds op zoek naar vergelijkbare uitkeringen per land (zeg maar de standaard werkeloosheidsuitkering na 3 jaar).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 Joris

Altijd aardig te zien dat een stuk over een fototentoonstelling ons zelfs bij Sargasso brengt naar een discussie over koopkrachtplaatjes.
We zitten ten slotte wel in Nederland.

  • Vorige discussie