De eerste Europese “gascrisis” van de 21ste eeuw begint langzaam weer weg te zinken. Met Rusland valt echter niet te spotten. De toekomst ziet er onzeker uit nu het land haar eigen olie- en gasproductie weer in eigen hand heeft. Recentelijk gaf de Russische regering een harde klap in het gezicht van de VS. Toen Cheney in een strategisch onderonsje teveel eisen stelde bracht Putin het maar publiekelijk naar buiten: Als jullie moeilijk doen met de toetreding tot de WTO dan kun je het vergeten als het gaat om deelname aan aardgasprojecten en levering van vloeibaar aardgas aan de VS.
Daarna kwam het koude oorlog gevoel opzettelijk weer helemaal naar boven. In een toespraak zinspeelde Putin op de oeroude vijand, “de vraatzuchtige Amerikaanse “wolf” vermomd onder een mantel van valse zorg voor mensenrechten en het verspreiden van democratie.”
Cheney moest weer op politieke wijze reageren door eerst te vertellen dat Rusland geen vijand zal worden van de VS. Daarna beschuldigde hij het land van fraude, ondermijning van de democratie en het opdwingen van Russische rechten. Als leider van een rijke olie- en gasstaat zal Putin daar niet wakker van liggen. Samen met China heeft hij de VS grotendeels buiten spel gezet in de meeste energie-exporterende landen. Rusland stevent af op wereldstatus en is niet bang om haar macht te gebruiken. Dat gaat ook bij ons in Nederland gevolgen hebben. Er is structureel te weinig geïnvesteerd in de olie- en gassector van het land. Grotendeels ging dat bewust door het opleggen van zeer hoge belastingen op energie exploratie en ontwikkeling. Onder het motto, goed voor de staatskas.
In het kort heeft het land binnenkort een probleem om de aardgasproductie te verhogen en zou deze zelfs kunnen dalen. Claude Mandil, voorzitter van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) vat het samen als: “We are afraid that Gazprom will not have, in the coming years, enough gas to supply even their existing customers and existing contracts. This is our data. Gazprom is not investing enough.” Niets nieuws aan de wand overigens, het IEA noemde dit al in haar World Energy Outlook 2002. Ook in Nederland is dit gegeven niet onbekend. Het Clingendael International Energy Program is een van de weinige Nederlandse instanties die geopolitieke energie-analyses doen. Zij herhaalden de boodschap van het IEA uit 2002 in wat krachtigere termen in een rapport uit 2004. Maar welke politicus neemt zulke stoffige rapporten nou serieus…. zeker als het gaat om een niet al te plezante boodschap. Deze luidt dat de prijs van aardgas de komende paar jaar gaat verdubbelen, volgens top econoom Berglof van de Europese bank voor reconstructie en ontwikkeling.
Zo komt de benodigde marktwerking er wel om meer bedrijfsactiviteiten aan te trekken in Rusland. Door hoge aardgasprijzen in Europa gaat het inkomen van de Russische staat nog verder stijgen. Een groot gedeelte van de bedrijfstakken gericht op het verwerken van gas tot hoogwaardige producten zoals kunstmest is sterk afhankelijk van aardgasprijzen. Het wordt op deze manier zeer aantrekkelijk voor een bedrijf om zich in Rusland te vestigen, waar goedkoop aardgas te verkrijgen is. De Russische staat subsidieert de prijs van aardgas en olie voor de eigen bewoners en industrie. In Europa is de kans op faillisement veel te groot. Bedrijven uit China anticiperen al op de tactiek en openen steeds meer vestigingen in Rusland.
Dit verhaal wordt vervolgd, niet alleen op sargasso maar ook in uw portemonnee. Het slotakkoord van vandaag ligt echter in Oekraine. Mr Yatsenyuk, de minister van economie geeft aan dat de prijsstijging van aardgas grote economische gevolgen heeft voor het land. Tijdens de “aardgascrisis” is besloten om de prijs op te hogen van $50 naar $95 dollar per duizend kubieke meter. Yatsenyuk vraag aan de VS en EU hulp om te zorgen dat goedkoop aardgas toeblijft stromen naar het land. Als Rusland toch besluit om de prijsafspraak niet na te komen dan zou de economie weleens kunnen instorten volgens Yatsenyuk.
Reacties (29)
Leuk artikel, goed gedaan Rembrandt.
En ja, de ontwikkeling is problematisch, maar anderzijds kunnen de belastingen op gas wel omlaag. ;-)
Feli Rembrandt, vorige artikelen was ik het erg weinig met je eens, maar dit snijdt stukken meer (brand) hout.
Overigens heeft zowel China als Rusland genoeg grote sociale en infrastructurele problemen over om die gigantische winsten in te investeren, maar voor de wereldstatus scoort het wel lekker idd.
Terwijl Rusland zijn aardgas en oliereserves onder de mantel der staatsliefde bedekt, worden wij met onze nationale reserve in de uitverkoop gedaan! De gaspijs is al behoorlijk gestegen en electra afgelopen jaar bijna 40%. Met de verwachting dat dit heel behoorlijk gaat oplopen aankomend jaar.
Boerema, Essent.
L.J.B.
RennieB
Wat klopt hier niet?
Ziek land, zieke Brinkheurst, zieke en blinde burgers die dit allemaal pikken… Ik ook… Aktie!!!!
Redactie…. : (
@RennieB: Zo?
Niet meer dan logisch dat Rusland nu haar tanden laat zien. Na de ineenstorting van de Soviet-Unie was ze praktisch niet meer. Nu echter de economie groeit en ze de zaakjes in het binnenland steeds beter op orde heeft kan ze haar pijlen weer richten op het buitenland, en dat zal het buitenland weten. Of het gunstig is voor enige partij op de lange termijn is de vraag, voor Rusland is het in ieder geval voor de korte termijn gunstig.
Op Janes kwam ik een voor mij nieuwe kijk op de situatie tegen.
Titel is Does Gazprom’s tail wag Russia’s dog?
De opening lijkt erg op wat Rembrandt hier ook al stelt:
“Production has flatlined as old fields run dry, yet Gazprom has put off the costly development of new fields. Meanwhile, it must maintain both domestic shipments at artificially low prices, which subsidise the Russian economy and ensure social stability, and exports, which produce profits and tax revenues for the federal budget. The ensuing bind has raised fears of a coming supply crunch.”
Maar dan gaat Janes analyse een andere kant op.
Niet die van Rusland in een comfortabele positie van aanbieder in een krappe markt en Gazprom als melkkoe, maar genoodzaakt tot een vlucht naar voren.
“The gas Moscow needs to maintain Gazprom’s gas balance lies in Central Asia, where Gazprom’s purchases, mainly from Turkmenistan, are set to rise sharply. With Gazprom’s own production capacity effectively limited for the near future and growing domestic obligations to meet, a substantial portion of Gazprom’s money-making export portfolio could soon depend on the company’s ability to purchase ever-larger quantities of Central Asian gas.”
Gevolg: Oude harde Geo-politiek
“Gazprom’s plans and problems may well be a determining factor in many policy decisions Russia makes in coming years. Thanks to Gazprom, Russia is deepening its involvement in Turkmenistan and Uzbekistan, where ageing dictators, looming succession struggles and dead-end domestic policies offer slim guarantees of stability. Thanks to Gazprom, Russia has a vested interest in blocking alternate, independent export routes for Central Asian gas, whether they involve Afghanistan or Iran. And, thanks to Gazprom, Russia may lock horns with China for access to for the region’s gas.”
De conclusie is dus wel ongeveer dezelfde als die van Rembrandt, nieuwe koude oorlog.
Die trek ik overigens zelf maar, want het slot van het artikel mist jammer genoeg. Die is voor de veelbetalende leden…
Naja, de economie “groeit” omdat de olie duurder is.
Houzee Voor de Vrije Marktwerking!
Houzee Voor de Globalisering!
Tabee Voor Jan met de Pet… hij is de geplukte kip!
@Jordi: Jouw reactie was even in het spamfilter blijven steken. MOet je maar niet te vaak het woord m o n e y gebruiken ;-)
Steeph Dank
Zeker interessant.
Probleem voor de Russen blijft natuurlijk dat ze vooralsnog met de binnengeharkte dollars maar een kant uit kunnen: het Westen. Tenslotte is hun eigen economie buiten de grondstoffensector (en ten dele nog steeds de wapensector) dusdanig verloederd en corrupt, dat je daar je oliemiljarden niet tegenaan wil gooien.
Het is duidelijk dat Poetin meer kaas van energiepolitiek gegeten heeft dan de andere regeringsleiders. Schijnbaar hebben ze in het verleden veel aan visie vorming gedaan bij de KGB. Het westen blinkt uit in het beleven van de waan van de dag (korte termijn visie dus).
Koude oorlog is niet het juiste woord, ik hou het meer op imperialisme.
Analist;
Visievorming in de KGB? Yeah right; richting het einde van de koude oorlog was het haast een zonde om een succesje te behalen en werd je direct gebombadeerd tot infiltrant. Je mocht niet meer zelf denken, je mocht alleen rapporteren wat de heren in Moskou wilden horen. Nee, Poetin heeft dit niet van de KGB lijkt me.
Idd Steeph. Thanx.
Prima uitspraak trouwens
Die Poetin met z’n KGB verleden heeft een best heldere kijk op zaken….
@RennieB:
Jep, want in Rusland zijn de mensenrechten hartstikke veilig… Dit is natuurlijk weer een stok om mee te slaan, net zoals in het geval van Ahmedinejad. Krijg je als quasi-totalitaire president altijd wat anti-Amerikanistiese westerlingen mee.
Overigens snap ik niet waarom we Putin zo hoog aanslaan. Dat capaciteitstekort bij Gasprom is ook slecht voor hem, mind you.
Dat zeg ik niet. Mensenrechten in Rusland hebben ook betere tijden gekend…
En ik ben al helemaal niet anti-Amerika. wel ben ik angstig voor de groep neo-conservatieven die helemaal niets op hebben met het welzijn van de maatschappelijke ontwikkelingen in de US…
En Putin heb ik nog niet horen zeggen dat hij democratie gaat brengen, en vrijheid. En de gevaren van terroristen zwaar overschat om het gros van de grondwetten de nek om te draaien. En om een raket systeem in Europa te plaatsen om ons tegen Iran en N-Korea te beschermen…
Daarnaast heeft de economie van Rusland weinig impact op de onze. De VS heeft dat weldegelijk. En als ik dan kijk naar de exponentiële groei van de M3 cijfers van de Federale Reserve, de enorme tekorten op de staatsbegroting en handelsbalans. De stijgende rente vrees. Zodra het al zwakke sentiment nog een knauw krijgt d.m.v een oorlog bijvoorbeeld dan knalt de dollar onderuit en zitten ook wij met de ellende.
Mijn voorspelling is dan ook dat we binnen nu en 5 jaar een enorma crach gaan krijgen in de grote van 1929…
En we weten allemaal wel wat er in de 10 jaar daarna gebeurd is….
@JSK16: Dat valt dus mee. Er is immers geen tekort voor de binnenlandse markt, alleen voor leveringen aan Europa. Zo gauw die zich voordoen draait ie gewoon de kraan dicht voor het land waar hij op dat moment ook een politiek of economisch appeltje mee te schillen heeft. Zo zet hij zijn probleem om in het probleem van iemand anders en slaat er tegelijk een voordeel uit.
@RennieB:
“En Putin heb ik nog niet horen zeggen dat hij democratie gaat brengen, en vrijheid. En de gevaren van terroristen zwaar overschat om het gros van de grondwetten de nek om te draaien. En om een raket systeem in Europa te plaatsen om ons tegen Iran en N-Korea te beschermen…”
Een anti-raket systeem. Iig, Poetin heeft al die retoriek niet nodig: hij verantwoordt zijn politieke interventies in de Kaukasus, Wit-Rusland en Centraal Azië niet met verheven idealen, hij pleegt ze gewoon. Tel uit je winst.
“De VS heeft dat weldegelijk. En als ik dan kijk naar de exponentiële groei van de M3 cijfers van de Federale Reserve, de enorme tekorten op de staatsbegroting en handelsbalans. De stijgende rente vrees. ”
Ja, maar dat is wéér iets anders. Iig, de Amerikaanse begrotingstekorten zijn niet veel groter dan die van de EU. En ja, de handelsbalans… op een gegeven moment gaat de dollar onderuit, dat klopt. Maar monetaire onverantwoordelijkheid is iets anders dan de mensenrechten schenden. Lijkt mij.
“Mijn voorspelling is dan ook dat we binnen nu en 5 jaar een enorma crach gaan krijgen in de grote van 1929…”
Onzinnige voorspelling, want aanlopend tot de Grote Depressie stonden de beurskoersen op het hoogste niveau ooit. Nu staan de koersen vrij laag. Ook waren de economieen van de wereld oververhit. Nu komen we net uit een recessie. Een ander verschil is de structurele deflatie die de depressie nà 1929 verlengde. Nu hebben we floating exchange rates, dus daar is ook geen sprake van een parallel.
Als je een vergelijking wil maken, maak dan een vergelijking met de recessie van 1937-’38. Toen ging de dollar met 40% onderuit, maar een Grote Depressie kwam er niet van.
(Ja, JSK is helemaal klaar voor het tentamen)
@Bismarck:
“Dat valt dus mee. Er is immers geen tekort voor de binnenlandse markt, alleen voor leveringen aan Europa.”
Eh… het gas dat in de binnenlandse markt wordt verkocht is zwaar gesubsidieerd (geen Rus kan $50 de kubieke meter betalen). Drie keer raden hoe je dat subsidieert. Met buitenlands geld natuurlijk. Als Rusland minder verkoopt aan uit buitenland zal het de binnenlandse consumptie moeten inperken wil het de geldstroom naar de staatskas handhaven.
Dat is niet onmogelijk – want het is een oude Russische traditie om levensmiddelen te verkopen voor buitenlandse deviezen – maar wel lastig.
Kortom, minder is écht minder, voor iedereen.
iig oprecht.
Niet als in je in naam van die mensenrechten landen binnenvalt om de corporate belangen veilig te stellen.
Unical, Halliburton, Chevron, KBR, KKR, Carlyle en ga maar door. De motieven van de conservatieven kent een behoorlijk duistere agenda kan ik je verzekeren.
Hier maak je de fout. Na de ineenstorting van het Brent&Woods systeem, is ons een systeem op basis van de dollar aangesmeerd. Nu is de totale geldvoorraad van de VS gedekt met een 38 miljard aan goud en de mogelijkheid om belasting te heffen. Je hoeft geen econoom te zijn om je voor te stellen dat wanneer grote partijen hun US dollars willen verkopen dit een gigantisch effect heeft op de waarde van deze dollar. Het volledige systeem is lucht… En zal dan ook vallen. De vraag is niet of, maar wanneer. En dan met name de vraag, HOE gaat de VS het eindspel spelen. Laat je dat over aan de andere partijen of doe je dit op een moment dat je dit goed past?
Genoeg aanwijzingen dat dit spoedig gaat gebeuren. Stel je verdient nu veel geld aan je portefeuille (Cheney, 3100% rendement in de afgelopen 5 jaren)
Je koopt waarde vaste grondstoffen. De beurzen knallen onderuit, en jij hebt dan de middelen om alle bedrijven in de uitverkoop op te kopen en je macht nog verder te consilideren….
Lees deze trouwens een…
[urlhttp://www.daanspeak.com/InterviewMiddelkoop01.html[/url]
@RennieB:
“Maar monetaire onverantwoordelijkheid is iets anders dan de mensenrechten schenden. Lijkt mij.
Niet als in je in naam van die mensenrechten landen binnenvalt om de corporate belangen veilig te stellen.
Unical, Halliburton, Chevron, KBR, KKR, Carlyle en ga maar door. De motieven van de conservatieven kent een behoorlijk duistere agenda kan ik je verzekeren.”
Je springt van de hak op de tak. Dit is weer héél iets anders dan het begrotings/handelstekort van de VS. Make up your mind!
“Je hoeft geen econoom te zijn om je voor te stellen dat wanneer grote partijen hun US dollars willen verkopen dit een gigantisch effect heeft op de waarde van deze dollar. Het volledige systeem is lucht… En zal dan ook vallen.”
Als je even verder lees, zag je dat ik dat niet ontken. Ik zeg wél dat het onzinnig is om de overwaardering van de dollar te vergelijken met de situatie van 1929. De val van de dollar zal ongetwijfeld leiden tot economische problemen, maar niet tot een nieuwe Grote Depressie.
Heb je er trouwens ooit aangedacht dat men in de VS niet volledig achterlijk is? Het is volgens mij mogelijk om de dollar te laten zakken zonder hem te laten vallen. Namelijk door het handelstekort af te bouwen. Maar dit is wel erg off-topic…
“Je koopt waarde vaste grondstoffen. De beurzen knallen onderuit, en jij hebt dan de middelen om alle bedrijven in de uitverkoop op te kopen en je macht nog verder te consilideren…. ”
Je bedoelt goud? Das deze enige grondstof die waardevast is namelijk. En volgens mij is er geen run on gold de laatste tijden.
Wat is je punt Sleepy?
@ JSK
“Je springt van de hak op de tak. Dit is weer héél iets anders dan het begrotings/handelstekort van de VS. Make up your mind!”
Dat is dus het probleem… Het is niet zo zwart wit… Het een is onlosmakelijk met het ander verbonden…..
De Dollar is tussen 2000 en 2004 al eens 40% gedaald. Niets ernstigs i.d.d. Maar zodra de daling meer wordt en mensen/instellingen gaan hun kapitaal uit de luchtbel halen, gaat dat heel snel. Daarbij komt dat de VS best wel eens zelf die daling inzet tot 90%, ze heel simpel kunnen zeggen, “Sorry, het geld is op”. En omdat iedereen de VS geld geleend heeft zit niet de VS met de problemen maar WIJ…
“Heb je er trouwens ooit aangedacht dat men in de VS niet volledig achterlijk is?”
Ja, en dat zijn niet de mensen die nu de touwtjes in handen hebben… Je kan veel over de huidige politieke richting zeggen, maar niet dat ze handelen met respect en historisch besef…
“Je bedoelt goud? Das deze enige grondstof die waardevast is namelijk. En volgens mij is er geen run on gold de laatste tijden”.
Behalve dan de 50% stijging het afgelopen jaar…
En van Zilver, Titanium, Koper, Erts ga maar door….
Er worden niet voor niets recordprijzen betaald voor mijnen in Canada…
En Economie is sentiment. Zodra de massa zijn geld uit dit systeem gaat halen en gaat vastleggen in Goud, Zilver etc deze prijzen de aankomende jaren nog wel eens zwaar over de kop kunnen gaan…
Als je dat stuk van Middelkoop een leest, heel aardig…
http://www.daanspeak.com/InterviewMiddelkoop03.html
Ik ga maar eens 10 drums olie kopen.
Dat is een mooi pensioen waard over 30 jaar.
Over vijftig jaar zullen ze zeggen:
“De derde wereldoorlog, bijgenaamd “The Energy War” brak uit met het bereiken van Hubbart’s peak rond het millenium. Nadat de VS onder valse voorwendselen Afghanistan en Irak waren binnegevallen, konden andere grote spelers als Rusland en China niet stil blijven zitten. De rest is geschiedenis. Al gauw begonnen diverse economieen te haperen. Het internet klapte in elkaar. De economische malaise bleek een vruchtbare voedingsbodem voor allerhande fascistische en fundamentalistische regimes en met de vrijheden van de twintigste eeuw was het voor de gewone man al gauw voorgoed gedaan. Voor een voedselbon en een treinkaartje stond hij 14 uur per dag kolen te scheppen in een grauwe loods voor de welgestelden onder ons die we af en toe ver boven ons in de lucht zagen overvliegen op weg naar hun paradijsjes in de zon… voorgoed onbereikbaar”
Slik…
@RennieB:
“”Je springt van de hak op de tak. Dit is weer héél iets anders dan het begrotings/handelstekort van de VS. Make up your mind!”
Dat is dus het probleem… Het is niet zo zwart wit… Het een is onlosmakelijk met het ander verbonden…..”
Okee… humor me. Wat is het verband tussen het Amerikaanse handelstekort en de beslissing om Irak binnen te vallen?
“De Dollar is tussen 2000 en 2004 al eens 40% gedaald.”
Ten opzichte van de euro? Nee toch. De euro begon bij 1,29 euro per dollar en is nu iets van 90 eurocent per dollar. Veertig cent is geen veertig procent. :P
“Maar zodra de daling meer wordt en mensen/instellingen gaan hun kapitaal uit de luchtbel halen, gaat dat heel snel. Daarbij komt dat de VS best wel eens zelf die daling inzet tot 90%, ze heel simpel kunnen zeggen, “Sorry, het geld is op”. ”
Lijkt mij onzinnig aangezien de VS méér bezitten in het buitenland dan anderen bezitten in de VS. Het verwoesten van de dollar is voor hen een duurder grapje dan voor ons.
“Ja, en dat zijn niet de mensen die nu de touwtjes in handen hebben… Je kan veel over de huidige politieke richting zeggen, maar niet dat ze handelen met respect en historisch besef… ”
Weinig inhoudelijk argument.
“En Economie is sentiment. Zodra de massa zijn geld uit dit systeem gaat halen en gaat vastleggen in Goud, Zilver etc deze prijzen de aankomende jaren nog wel eens zwaar over de kop kunnen gaan…”
Amerika is nog steeds een zeer productieve economie, ik weet niet of de Aziaten zo snel hun vertrouwen daarin verliezen dat zij hun dollars overboord zetten. Ik zie het iig niet snel gebeuren.
Ik ben het met je eens dat er iets moet gebeuren om de handelsbalans te herstellen, maar dat hoeft helemaal niet geweldadig te zijn. Als de Amerikaanse overheid nu minder gaat uitgeven komen we een heel eind.