De kern van de zaak

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Eindelijk, Berlusconi stapt op, maar of het zal helpen is de vraag. Een veel gehoorde mening over de Eurocrisis is dat deze wordt veroorzaakt door de tegenstelling tussen Noord en Zuid. De verschillen in levensstijl, het tempo van de economie zijn te groot om het europroject levensvatbaar te maken. Misschien, maar ik denk dat het meer is.

Er is zit een veel fundamentelere weeffout in onze muntunie: de landen hebben hun eigen munt ingeruild voor een munt waar ze geen controle over hebben. Het hebben van een eigen munt heeft voordelen: de eigen centrale bank kan optreden als lender of last resort en kan geld bijdrukken. Speculeren tegen de munt is daarom vrijwel onmogelijk. Dat is anders bij de Euro: landen moeten op de markt lenen en zijn dus erg afhankelijk van de rente op hun obligaties. Als de rente te hoog wordt gaat een land failliet. Speculanten hebben daarom de mogelijkheid te speculeren op een mogelijk faillissement en er is geen centrale bank die de obligaties kan opkopen.

Een andere manier om daar naar te kijken is de USA en de EU te vergelijken. Beiden zijn statenbonden met één munt en een centrale bank, maar er is een belangrijk verschil als : de Verenigde Staten geven één obligatie uit (Treasury Bills) terwijl in de EU elk land zelf euro’s bij elkaar moet scharrelen door uitgifte van obligaties waarbij de rente die moet worden betaald afhangt van de vraag in de markt. Voor de Duitsland en Nederland is dat goedkoop (lage rente), maar voor Italië (en andere landen die gezien worden als zwak) is dat duur.

Er zijn meer verschillen tussen de VS en de EU die te maken hebben met de zelfstandigheid van de landen.  Dani Rodrik zet ze op een rij: (Via Krugman)

California shares a common currency with the rest of the U.S., just as Greece (or Ireland or Spain) does with the Eurozone.  But when the state government in California goes bust:

– Californians automatically get welfare checks and other transfer payments from Washington.

– Californian borrowers do not get shut out of credit markets and those with healthy balance sheets can borrow from the rest of the nation.  This is because there is no “California risk” the way there is Greek sovereign risk; borrowers in California operate under a federal legal regime and the state of California cannot force them to hold California paper or prevent them from repaying their debts to non-Californians.

– The Federal Reserve stands ready to act as a lender of last resort to any Californian bank.  (Why? Well, because it is one country after all…)

– California has representatives and senators in Washington, D.C., who can push for remedies for California’s economic troubles through political channels (e.g., fiscal spending, federal assistance, debt relief)

– Californians can easily move and seek jobs elsewhere in the U.S.

Zolang de ECB niet als lender of last resort mag optreden, en zolang er niet één systeem is voor het lenen van geld (via de ECB of via een structuurfonds maakt niet uit) blijven we de huidige problemn houden. Het vertrek van Berlusconi zal daar niet veel aan veranderen, integendeel.

De problemen van de euro zijn geen toevallige fout, maar zitten ingebakken in het ontwerp. Dat is volgens mij de kern van het probleem, Berlusconi, Griekse schulden en mediterrane cultuur zijn bijzaak.
—-
Update 9/11/11: In het commentaar is een uitvoerige discussie ontstaan over IJsland en de gevolgen die de crisis en de devaluatie van de Kronur heeft gehad voor de economie. Voor de liefhebbers heb ik op mijn eigen blog een wat uitgebreider antwoord geschreven dan ik hier kan doen. Zie IJsland en de crisis.
—-

Verantwoording figuur: Wikimedia

Reacties (75)

#1 Bismarck

Speculeren tegen de munt is daarom vrijwel onmogelijk.

Ga dat de IJslanders maar vertellen.

  • Volgende discussie
#1.1 Daniël Hoenderdos - Reactie op #1

Sinds wanneer zijn IJslanders Eurozone? Of EU?

Edit: scusi, niet goed gelezen.

IJsland is natuurlijk op veel fronten een raar land. De beroepsbevolking bestaat daar uit pakweg 160 000 mensen. Dan is je BNP natuurlijk ook minder hoog dan in een land als Italië, hetgeen het bijdrukken van bankbiljetten (vergroten van de maatschappelijke geldhoeveelheid) natuurlijk bemoeilijkt.

Had de IJslandse crisis trouwens zoveel te maken met muntspeculatie? Ik dacht dat dat veel meer zat in het rondpompen van ‘geleend geld’ door IJslandse banken. (Klassiek gevalletje leverage.)

  • Volgende reactie op #1
#1.2 Bismarck - Reactie op #1.1

Punt is dat een “kleine” munt hebben, door niet samen in de euro te zitten je ook aan speculanten uitlevert. IJsland is uiteindelijk slachtoffer geworden van een hedge scheme tegen het land. Er zijn genoeg landen in de eurozone (waaronder Nederland en België) die met een eigen munt juist weerloos zouden zijn tegen zoiets, als ze maar een grote bancaire sector hebben.

Ik hoorde eergisteren dat Dexia in België met grotere kortlopende schulden liep te jongleren dan de staatsschuld van Griekenland. Als België onder die omstandigheden (toen het Dexia ging redden) nog de Frank had gehad, was het IJsland achterna gegaan.

#1.3 Michel - Reactie op #1.2

Ik geef toe dat ik niet alle details van de zaak ken, maar als ik zo snel even bekijk gaat het er op om dat de markt speculeerde faillissement van de banken. Dat heeft niets met de munt te maken. Het feit dat de munt devalueert is juist het veiligheidsventiel – iets dat ze niet gehad zouden hebben als euro’s hadden gehad.
Hun schulden in dollar en euro kunnen ze (grotendeels) niet betalen, maar tegen de kroon werd helemaal niet gespeculeerd.

Voor Nederland en inderdaad IJsland geldt dat ze een veel te grote banksector hebben (België weet ik niet), dat is het grote probleem.

IJsland is veel beter af dan Griekenland, juist dankzij het feit dat ze niet in de euro zitten.

#1.4 Bismarck - Reactie op #1.3

In tegendeel. In zo’n situatie is de munt het catch 22 gedeelte van de speculatie. In IJsland werden niet alleen de banken aangevallen, ook werd er grootschalig short gegaan op de IJslandse kroon. Daardoor moest de IJslandse overheid de rente omhoog gooien (om hyperinflatie te voorkomen), waardoor de banken juist nog meer in de problemen kwamen. Ze kon dus juist door de eigen munt de zaak niet redden. Met de euro is zo’n spelletje bijna onmogelijk, vanwege het volume van de munt. Als elk land zijn eigen muntje heeft daarentegen, kunnen hedge funds dat spelletje wel één voor één spelen met elk van de landen (en zodra slachtoffer één gevallen is, door naar de volgende met hun kapitaal).

Het is wat JSK zegt, de IJslandse regering koos niet voor die ontwaarding, dat deden de hedge funds die tegen IJsland speculeerden opzettelijk, met het doel de IJslandse banken (en IJsland) op de knieën te krijgen. En dat is ze gelukt omdat IJsland niet in de euro zat, maar zijn eigen munt had.

  • Volgende reactie op #1.3
#1.5 Michel - Reactie op #1.3

Ik wil even de tijd nemen om dit wat beter uit te zoeken voor ik antwoord geef – ik heb nu niet veel tijd.

  • Volgende reactie op #1.3
  • Vorige reactie op #1.3
#1.6 Michel - Reactie op #1.3

Ik heb wat uitgezocht en een uitgebreider antwoord geschreven dan ik hier in het commentaar kan doen op mijn eigen blog: IJsland en de crisis

  • Vorige reactie op #1.3
#1.7 Michel - Reactie op #1

IJsland is juist een voorbeeld dat mijn verhaal ondersteund: de Kroon devalueerde. Daardoor werd IJsland goedkoper en kon de economie zich herstellen. IJsland hoefde geen Kronen van de markt te lenen. Een ander probleem is de schulden in Dollar en Euro. Is die al terugbetaald? Ken uw geschiedenis!

  • Vorige reactie op #1
#1.8 JSK - Reactie op #1.7

IJsland heeft helemaal niet de Kroon gedevalueerd. Hoe kom je daar nou bij? Beleggers hebben de Kroon gedumpt waardoor de munt daalde in waarde en de inflatie in IJsland flink opliep. Naar de dubbele cijfers om precies te zijn.

The Icelandic króna had declined more than 35% against the euro from January to September 2008.[8] Inflation of consumer prices was running at 14%,[9] and Iceland’s interest rates had been raised to 15.5% to deal with the high inflation.[10]

http://en.wikipedia.org/wiki/2008%E2%80%932011_Icelandic_financial_crisis

Sterker nog, IJsland nam tevergeefs maatregelen om de daling van de munt tegen te gaan!

  • Volgende reactie op #1.7
#1.9 Michel - Reactie op #1.8

(sorry dat ik nu pas reageer, niet in volgorde)

Ook hier weer: ja de kroon is gedevalueerd, maar dat is juist wat de economie van IJsland nodig had. En ja, ook de inflatie gaat daardoor omhoog omdat alles wat je moet importeren plotseling veel (heel veel) duurder wordt. Dan krijg je vanzelf inflatie. Dat de centrale bank dan de rente verhoogd vind om de devaluatie te stabiliseren (maar op een lager nivo) vind ik niet vreemd. Dat is heel wat anders dan wat er nu gebeurd met de rente op Italiaanse staatsschuld.
Het uiteindelijke resultaat is dat de IJslandse economie weer groeit en zich herstelt.

#1.10 JSK - Reactie op #1.9

Alsjeblieft, zoek de definitie van “devaluatie” op. Dat is namelijk niet wat er in IJsland is gebeurd.

  • Volgende reactie op #1.9
#1.11 Michel - Reactie op #1.9

Devaluatie – waardevermindering toch? Leg eens uit wat het dan wel is.

  • Volgende reactie op #1.9
  • Vorige reactie op #1.9
#1.12 Michel - Reactie op #1.9

Zie mijn uitgebreide bespreking: IJsland en de kredietcrisis bij wijze van antwoord.

  • Vorige reactie op #1.9
#1.13 Bismarck - Reactie op #1.7

Hier iets meer info over IJsland en waarom een klein muntje hebben je in problemen kan brengen, omdat je geen lender of last resorrt kunt zijn met een klein muntje dat niemand wil hebben:

“first of all, two thirds of the debts accumulated by the Icelandic private sector (not by the government) were foreign currencies; and second, when it became tough, there was no “lender of last resort”, i.e. a central bank. In 2008 the central bank (the Sedlabanki) did not have the necessary foreign exchange reserves. They could not print dollars or euro, only Icelandic kronas, which were of course inacceptable for paying back any foreign debts. “

  • Vorige reactie op #1.7
#1.14 Michel - Reactie op #1.13

Dat is dus wat ik bedoel: de schulden waren grotendeels in buitenlands geld. Daar gaat de centrale bank niet over. Ze moeten dan hele grote reserves hebben om tegen speculatie te winnen. Zeker een klein land als IJsland verliest dat. Maar zelfs de Britten verloren toen ze in de Slang zaten. (Soros is daar heel rijk van geworden).

#1.15 JSK - Reactie op #1.14

Of je maakt geen schulden in buitenlands geld!

  • Volgende reactie op #1.14
#1.16 Bismarck - Reactie op #1.14

Als je een kleine munt hebt als land, is het redelijk onvermijdelijk dat je bedrijven schulden in buitenlandse valuta hebben.

  • Volgende reactie op #1.14
  • Vorige reactie op #1.14
#1.17 Michel - Reactie op #1.14

@033 dat was “leverage” en het waren de banken die die schulden maakten. Dat had niet mogen gebeuren inderdaad.

  • Vorige reactie op #1.14
#2 Daniël Hoenderdos

Er moeten in de EU denk ik fundamentele keuzes worden gemaakt. Ófwel we gaan meer werken aan een federale staat – en beantwoordden de vraag of dat überhaupt wenselijk is – ofwel we leggen ons neer bij het idee dat individuele naties nog altijd te belangrijk zijn en maken supranationale afspraken en gooien de rest van de flauwekul overboord.

Deze hybride is op deze manier imho onhoudbaar.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 Michel - Reactie op #2

Precies. Mijn keuze is samenwerken.

#3 Sjiek

De VS is geen statenbond maar een bondsstaat. De VS kan dus wel 1 politiek voeren en de landen van de Europese muntunie niet omdat het een verzameling onafhankelijke staten zijn. Dat is ook precies waarom de euro geen succes kan worden. Voor een muntunie is ook altijd een politieke unie nodig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 Michel - Reactie op #3

yep, de kern van de zaak.

#4 JSK

Er is zit een veel fundamentelere weeffout in onze muntunie: de landen hebben hun eigen munt ingeruild voor een munt waar ze geen controle over hebben. Het hebben van een eigen munt heeft voordelen: de eigen centrale bank kan optreden als lender of last resort en kan geld bijdrukken. Speculeren tegen de munt is daarom vrijwel onmogelijk.

Wat Bismarck zegt. Of denk aan de Britten in 1992/1993. http://en.wikipedia.org/wiki/Black_Wednesday

Vette onzin dus. Dat begint al goed.

Dat is anders bij de Euro: landen moeten op de markt lenen en zijn dus erg afhankelijk van de rente op hun obligaties.

Misschien is het je niet opgevallen, maar de Griekse, Portugese, Spaanse en Italiaanse staatsobligaties worden al een tijdje opgekocht door de ECB. Dus een groot deel van hun begrotingstekorten wordt al gefinancierd door de Centrale Bank. Dat lijkt de “speculanten” niet op afstand te houden.

Beiden zijn statenbonden met één munt en een centrale bank, maar er is een belangrijk verschil als : de Verenigde Staten geven één obligatie uit (Treasury Bills) terwijl in de EU elk land zelf euro’s bij elkaar moet scharrelen door uitgifte van obligaties waarbij de rente die moet worden betaald afhangt van de vraag in de markt.

Wederom, onzin: de gemeenten en staten in de V.S. zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen financiering. En daarvoor zetten ze hun eigen obligaties in de markt. Zie bijvoorbeeld http://www.bloomberg.com/news/municipal-bonds/

But when the state government in California goes bust:

– Californians automatically get welfare checks and other transfer payments from Washington.

Amerikaanse transfer payments zijn maar een paar procent van het BBP. Daarnaast zijn ze op geen manier direct afhankelijk van een Californisch faillissement. Als de staat Californië failliet gaat dan stoppen ze gewoon met het betalen van de ambtenarensalarissen en pensioenen.

Zolang de ECB niet als lender of last resort mag optreden, en zolang er niet één systeem is voor het lenen van geld (via de ECB of via een structuurfonds maakt niet uit) blijven we de huidige problemn houden.

Sterker nog, zelfs als we de ECB als lender of last resort hebben (wat het eigenlijk al is, maar goed) blijven we de huidige problemen houden.

Hoe Amerika het probleem van de “diverse economieën” op lost is met interne migratie. Zo heeft sinds het begin van de recessie Californië mensen verloren, en is de bevolking van Texas gegroeid. Zoiets vereist een flexibele woning- en arbeidsmarkt, zodat Europeanen makkelijk kunnen verhuizen naar waar het werk is. Maar dat willen we natuurlijk ook niet…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Michel

Vette onzin dus. Dat begint al goed.

Sorry, maar je laat zien dat je het niet begrijpt.

Zie mijn opmerking bij Bismarck (006)

En ook: De Britten: dit ondersteunt juist mijn verhaal. De Britten hadden hun munt gekoppeld aan de slang. De waarde van de munt was niet vrij. Juist daardoor kon er tegen gespeculeerd worden.

Misschien is het je niet opgevallen Was me wel opgevallen maar ik het dat buiten dit verhaal willen houden. Officieel mag niet. Als de ECB het niet gedaan had bestond de euro nu al niet meer. De ECB doet het dus wel en zou het veel meer moeten doen. Maar dat kan niet want de Duitsers denken dat dat niet goed is.

gemeenten en staten in de V.S. zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen financiering. Klopt, maar zoals betoogd wordt maakt dat in de VS niet uit. Maar je hebt gelijk dat ze hun eigen obligaties kunnen uitgeven.

Interne migratie: het zal zeker uitmaken, maar het is dus niet het enige.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 JSK - Reactie op #5

De Britten hadden hun munt gekoppeld aan de slang. De waarde van de munt was niet vrij. Juist daardoor kon er tegen gespeculeerd worden.

Dus als je geen target hebt voor je wisselkoers kan er niet tegen gespeculeerd worden? Ja, he he nogal wiedes. Als je geen wetten hebt, los je ook alle criminaliteit op.

Was me wel opgevallen maar ik het dat buiten dit verhaal willen houden. Officieel mag niet.

Je zegt dat de EU geen lender of last resort heeft. Ik noem de ECB die de laatste maanden heeft opgetreden als lender of last resort. Dat wil je buiten het verhaal houden? Hou toch op man, neppert.

Voor het transcriberen van de reclame voor het boek van Engelen geef ik je nog wat krediet, maar je eigen analyse is bogus. Inconsistent, volstrekt losgeklonken van enige beleidsrelevantie en feitenvrij.

#5.2 Michel - Reactie op #5.1

Dus als je geen target hebt voor je wisselkoers kan er niet tegen gespeculeerd worden?

Dat zeg ik niet. Waar het om gaat is dat speculanten het altijd van je verliezen omdat jij de langste adem hebt (als zijnde uitgever van het geld). Daardoor maakt speculatie geen kans en kun je, o zoete ironie, juist wel je target halen.

neppert

Maar goed dat we jou hebben he? Hou je het wel netjes? Het feit dat je gaat schelden maakt je zaak er niet sterker op. Geen argumenten meer lijkt het wel.

#5.3 JSK - Reactie op #5.2

Waar het om gaat is dat speculanten het altijd van je verliezen omdat jij de langste adem hebt (als zijnde uitgever van het geld).

Probleem met die redenering is dat het niet klopt. Waarom denk je dat na de Tweede Wereldoorlog kleine, export georiënteerde landen hun munten aan elkaar hebben gekoppeld: eerst in Bretton Woods, toen in ERM 1 en 2, en na de Latijns-Amerikaanse schuldencrisis de dollarisering in Argentinie, Ecuador, etc.?

Je bent nep omdat niks lijkt te weten over daadwerkelijke economische geschiedenis, alleen over HAVO-5 “als dit dan dat” theorietjes.

#5.4 Michel - Reactie op #5.3

Bretton Woods, ERM, en alle andere voorbeelden laten nou juist zien wat ik bedoel: ze werken niet. Argentinie is een goed voorbeeld van een koppeling die op een drama uitliep. Jij kent je geschiedenis niet.

Je bent nep … ik zal hier verder niet op ingaan. Als je wilt argumenteren ok, maar als je je verlaagt tot het niveau van een 7 jarige dan ga maar naar het schoolplein.

#6 Crachàt

Boeiend stuk, en een erg mooie draad – ik ben erg benieuwd naar argumenten in dit steekspel. Zonder ironie: leerrijk!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 JSK

@19: Devaluatie => centrale bank die de waarde van de munt naar beneden bijstelt. Depreciatie => spontane waardevermindering van de munt door de financiële markten. Klinkt als een lullig onderscheid maar is het niet. Jij suggereert dat de IJslanders 35% waardevermindering met 14% inflatie doelbewust hebben bewerkstelligd. Dat is niet waar: een eiland dat bijna alle producten importeert wil het liefst een stabiele wisselkoers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7.1 Michel - Reactie op #7

Dan is dat een misverstand. Ik gebruikte de term dan misschien niet goed. Wat ik bedoelde was: de kroon verloor zijn waarde. Hij de-valueerde. De value , verloor zijn waarde. Misschien is dat een ongebruikelijke manier om het woord te gebruiken. Mijn excuses dan, het is niet mijn bedoeling om misverstanden te verspreiden.

#7.2 JSK - Reactie op #7.1

Zucht. Hoe Nederlands “ja maar, ja maar”. Het zijn economische termen met een eenduidige betekenis.

#8 JSK

@20: Bretton Woods, ERM, en alle andere voorbeelden laten nou juist zien wat ik bedoel: ze werken niet.

Eum… snap je nou echt niet dat een tautologie aan het verdedigen bent of probeer je je stukje te redden? Bretton Woods was ruim 20 jaar in gebruik. ERM idem. Maar omdat wisselkoers stabilisering niet altijd werkt, werkt het in z’n algemeenheid niet? Dat is als zeggen dat het strafrecht niet werkt omdat sommige misdaden onopgelost blijven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8.1 Michel - Reactie op #8

Als ik iets niet snap (en er is veel dat ik niet begrijp, de wereld is complex) leg het me dan uit.

Bretton Woods is lang goed gegaan inderdaad, maar het is uiteindelijk toch fout gegaan (omdat Nixon geen zin had begrotingsdiscipline te betrachten)?

Unies kunnen goed gaan als landen hun beleid goed op elkaar afstemmen, maar dat lukt vaak gewoon niet. Nogmaals zie Argentinie. Die deden zelfs heel erg hun best. Waren het braafste kind in de IMF-klas zelf. Toch is dat heel erg fout gegaan doordat de economie van Argentinie nu eenmaal anders in elkaar zit dan die van de VS. Wat ik er van begrepen heb is er een uitgebreide discussie gaande over de vraag op welke schaal munt-unies werken.

#8.2 JSK - Reactie op #8.1

Okee. Je maakt het punt dat als je je eigen munt hebt, dat speculanten er geen vat op hebben. Begrijp ik dat goed?

Dat klopt alleen in het meest triviale geval: wanneer je als monetaire autoriteit geen donder geeft om de koers van de eigen munt.

Vanwege de concurrentiepositie, de prijs van geïmporteerde goederen, de internationale schuldpositie, etc is elke monetaire autoriteit wel geïnteresseerd in de koers van de eigen munt. Dat opent de mogelijkheid tot speculatie. Speculatie los je op door consistent beleid te voeren: geen onhoudbare schulden opbouwen.

#8.3 gronk - Reactie op #8.2

Speculatie los je op door consistent beleid te voeren:: geen onhoudbare schulden opbouwen.

De zwitsers zijn het me je oneens, JSK.

  • Volgende reactie op #8.2
#8.4 JSK - Reactie op #8.3

Waarom? Ze hebben hun peg toch prima kunnen vasthouden op 1,20?

  • Volgende reactie op #8.3
#8.5 gronk - Reactie op #8.3

JSK: …en iedereen weet dat die zwitsers mazzel hebben dat ‘de markten’ net op tijd afgeleid waren door een ander slachtoffer. Als de markt door had gebeten was die peg een dure grap geworden.

  • Volgende reactie op #8.3
  • Vorige reactie op #8.3
#8.6 Michel - Reactie op #8.3

En weet je ook hoe ze dat hebben gedaan? Door massaal euro’s te kopen met Zwitserse franken. Geld drukken dus. Dat kan als je zelf je eigen geld uitgeeft.

  • Vorige reactie op #8.3
#8.7 Michel - Reactie op #8.2

Bijna.

Helemaal vrijwaren van speculatie zal natuurlijk niet lukken,je moet altijd van geval tot geval kijken wat er aan de hand is.

Wat ik probeer uit te leggen is dat als je je eigen munt uitgeeft er een automatische stabiliserende factor in werking treedt: de centrale bank die zo veel geld kan uitgeven/obligaties van het land zelf kan opkopen als het zelf wil. (Ik zeg dus niet dat ze dat moeten, maar dat kunnen ze, en daar gaat het om.)

In de EU kunnen landen dat niet: die moeten obligaties op de markt verkopen. De markt kan daar tegen speculeren. Landen verliezen dat uiteindelijk bijna altijd, zeker kleine landen. Daarom is het ook zo belangrijk dat het structuurfonds groot is. 2 biljoen is het minimum eigenlijk.

Dat de ECB toch obligaties opkoopt, ondanks het feit dat het niet mag, komt omdat het moet. Als de ECB dat niet doet dan loopt de rente op Italiaans obligaties op doordat er wordt gespeculeerd niet doordat Italie dreigt failliet te gaan. Dat kost de Italianen vele miljarden meer als de ECB dat niet zou doen.

Zonder opkopen zou er een zichzelf versterkend mechanisme van rente-verhoging -> verwachting faillissement -> renteverhoging ontstaan. Het is werkelijk onbegrijpelijk dat Duitsers en Nederlanders dat niet willen inzien.

Ik begrijp wel dat niet willen dat Italië er met een koopje van afkomt zonder zelf enige moeite te doen – maar dat moet anders opgelost worden, maar daar gaat de discussie niet eens over.

  • Vorige reactie op #8.2
#8.8 JSK - Reactie op #8.7

Wat ik probeer uit te leggen is dat als je je eigen munt uitgeeft er een automatische stabiliserende factor in werking treedt: de centrale bank die zo veel geld kan uitgeven/obligaties van het land zelf kan opkopen als het zelf wil. (Ik zeg dus niet dat ze dat moeten, maar dat kunnen ze, en daar gaat het om.)

Wil je speculanten afhouden, dan moet de dreiging van zoveel mogelijk bijdrukken om obligaties op te kopen geloofwaardig zijn. En dat is het niet. Juist omdat een Centrale Bank meerdere doelstellingen – stabiele prijzen, stabiele wisselkoers, internationale schuldpositie – tegen elkaar afweegt. Zou de CB dat niet doen, dan krijg je het Zimbabwaanse scenario: hyperinflatie. Voor de zoveelste keer schets je een volstrekt irrelevant scenario. Lender of last resort betekent niet dat een land *kan* wegkomen met een eindeloos groeiende staatsschuld.

  • Volgende reactie op #8.7
#8.9 Michel Verbeek - Reactie op #8.7

Natuurlijk moet je dat met beleid doen, we willen geen Zimbabwaanse toestanden. Maar hoe stel je je dat voor, speculanten die de euro in hyperinflatie dwingen? Als je dat nodig hebt om je argument kracht bij te zetten dan moet je wel ver gaan.

Het is als de man die waarschuwt: pas op niet veel eten daar wordt je dik van, tegen een man die sterft van de honger in een vluchtelingen kamp.

  • Vorige reactie op #8.7
#9 Inkwith Barubador

Wordt het niet eens tijd dat we dat extreme gespeculeer door hedge funds gewoon gaan verbieden? Het zorgt voor grote problemen en levert alleen voor een handjevol mensen voordeel. De schade is dusdanig dat dit gewoon niet meer moet kunnen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9.1 Michel - Reactie op #9

Hedge funds hebben lange tijd voordeel gehad van de lage rente waardoor ze heel grote leverage hadden en deregulering van derivatenhandel. Ik denk dat zo zonder meer verbieden moeilijk (wat is een hedge fund eigenlijk?) is maar ik ben zeker voor scherpere regelgeving.

#10 cor mol

De kern van de zaak ligt toch echt in deze grafiek:

Wishful Thinking And The Road To Eurogeddon:
http://tinyurl.com/ceogzzq

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10.1 Michel - Reactie op #10

Ja heel somber.

De onbalans is in eerste instantie gevolg van de euro zelf. Leningen met lage rente voor het zuiden, investeerders dachten er goed aan te kunnen verdienen. Nu is de omgekeerde beweging gaande.

In plaats van tegenmaatregelen maken ze het alleen maar erger door had te gaan bezuinigen in Duitsland en Nederland (terwijl dat nou juist niet moet gebeuren) en door nog steeds te streven naar lage inflatie – die nou juist hoger zou moeten zijn om schulden in waarde te doen verminderen. Duitsers zijn echter nog steeds bang voor hyperinflatie …

#11 JSK

@39: Onder aanmoediging van de regering. Ik bedoel, wil je beter beleid of alleen ideologische stokpaardjes berijden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11.1 Michel - Reactie op #11

Welk stokpaardje berijd ik dan volgens jou?

#12 JSK

@41: Coulda, woulda, shoulda.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12.1 gronk - Reactie op #12

Zwak, JSK. Je kunt beter.

‘The purpose of studying economics is not to acquire a set of
ready-made answers to economic questions, but to learn how to avoid
being deceived by economists.’

#12.2 JSK - Reactie op #12.1

Ohja jij hebt ook die blogpost gelezen… :P

  • Volgende reactie op #12.1
#12.3 Daniël Hoenderdos - Reactie op #12.1

Het was Hugo Brand Corstius meen ik die ‘een econoom’ definieerde als: ‘iemand die het oneens is met een andere econoom.’

  • Vorige reactie op #12.1
#12.4 Loupe - Reactie op #12.3

De allereerste econoom moet dan schizofreen zijn geweest..

#13 Yevgeny Podorkin

Freakonomics (VPRO’s Import, 23:55 u hedenavond)…hoe een tegendraadse econoom de verborgen kant van bijna alles ontdekt

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13.1 Michel Verbeek - Reactie op #13

Dan voor de tip, die ga ik opnemen

#14 JSK

@54: Door de beperkte opkoopacties van de ECB nu is de inflatie al fors (3% met zeer lage groei). NU wil jij dat deze worden uitgebreid. Hyperinflatie is misschien overdreven, maar in jouw ideale wereld zouden we zo op 10% zitten.

Stokpaardje van jou: het ligt allemaal aan de speculanten/nationalisten/banken/Amerikanen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14.1 Michel - Reactie op #14

Nee, dat is niet correct. Wat er aan inflatie is is het gevolg van grondstoffen en olieprijs verhogingen.

In artikelen hierover lees ik dat een 4 – 6% goed zou zijn.

het ligt allemaal … Je bent goed in het karikaturiseren van stelling van je opponent om deze dan vervolgens neer te sabelen.

  • Volgende reactie op #14
#14.2 JSK - Reactie op #14.1

Olieprijs is de laatste half jaar gedaald en gestegen om op hetzelfde niveau uit te komen. Dus dat lijkt niet veel te verklaren.

http://www.exchangerates.org.uk/commodities/OIL-EUR-history.html

Ken je cijfers.

#14.3 Lord Flash - Reactie op #14

Je moet kijken naar core inflation en niet headline inflation want die wordt vervuild door grondstoffenschommelingen, die verder weinig met potentiele inflatie door een te grote heldhoeveelheid te maken hebben.
En als je naar core inflation kijkt, is het beste om te kijken naar het 3-jaarsgemiddelde, hoewel core het op kortere termijn ook goed doet.
zie: http://krugman.blogs.nytimes.com/2011/06/02/core-madness-wonkish/

Bij Eurostat heb ik de maandelijkse inflatiecijfers van de laatste 3 jaar opgehaald (sep 2009-sep2011 (laatste beschikbaar)) voor de headline inflation minus energie, voedsel&alchohol en tabak. Dit komt het dichtste bij de definitie voor core zoals die in de US gebruikt wordt. (zie http://www.truth-out.org/inflation-fears-rising-faster-prices-us-and-europe/1307641878)

Even wat berekeningen op losgelaten;
De 3-jaarsgemiddelde inflatie in de Eurozone was 1,2%
Over de afgelopen 9 maanden (waarvoor core ook nog redelijk werkt) zelfs maar 0,9%.

Kortom, te verwachten inflatie is ruim onder de 2% target.
En wat Michel zegt, eigenlijk zou een procent of 4 wel prettig zijn omdat nominaal GDP omhoog te duwen en daarmee de schuldenlast van de PIGS te verlichten.
(kan de excel opsturen indien redactie dat wil)

Daarnaast, als de ECB zich vol commiteert (maar dan ook echt) om schuldpapier boven een bepaald percentage op te kopen, dan is de vraag of speculanten die gok aandurven, zodat je uiteindelijk als ECB warschijnlijk minder hoeft op te kopen dan wanneer je er halfbakken in gaat zitten…

  • Vorige reactie op #14
#14.4 JSK - Reactie op #14.3

Ohja, als je de dagelijkse behoeften eruit haalt en een gemiddelde neemt van voordat de ECB is massaal is begonnen met het bijdrukken van geld dan zie je nauwelijks een toename van de inflatie… boeiend.

#14.5 Michel - Reactie op #14.4

Nee, dat is nou juist precies niet. Wat wordt weggelaten om de core inflatie te berekenen zijn grondstofprijzen, seizoensinvloeden en andere externe factoren. Wat dan over blijft is de echte inflatie die gevolg is van de loonspiraal, of zoals jij verondersteld het bijdrukken van geld.

In de VS is al een paar keer gedaan aan dat “bijdrukken” (dat heet dan QE1, QE2, etc). Ook daar is nauwelijks inflatie. En een beetje inflatie c.a. 4 – 6 % is juist nodig, zoals ik al heb geprobeerd uit te leggen.

#14.6 JSK - Reactie op #14.5

Kerninflatie (“core inflation”) is voor beleidsmakers, niet voor burgers. Als je het inflatiecijfer wil schonen voor seizoensinvloeden neem je de 12-maandsgroei, geen drie jaar lopend gemiddelde (welk “seizoen” duurt drie jaar?).

Overigens vrees ik niet de loon-prijsspiraal maar de uitholling van de koopkracht van iedereen op een vast inkomen: werklozen, gepensioneerden en de minima.

  • Volgende reactie op #14.5
#14.7 Lord Flash - Reactie op #14.5

@63

“Kerninflatie (“core inflation”) is voor beleidsmakers, niet voor burgers”

Wat is dit trouwens voor een kulargument? “Ik snap het niet, dus je mag het niet gebruiken?”

  • Volgende reactie op #14.5
  • Vorige reactie op #14.5
#14.8 Michel - Reactie op #14.5

@JSK, nee: kerninflatie is geldontwaarding. Als je naar het totaal van de inflatie kijkt dan wil je daar juist seizoens-invloed en andere externe factoren uitfilteren. Die hebben niets met geld ontwaarding te maken, dat zijn markt effecten. Als brood duurder wordt doordat de graanoogst is mislukt dan is dat geen geldontwaarding, echt niet hoor.

Over de tijd waarover gemiddeld wordt weet ik niets. Geen idee wat het beste is. Het gaat er om geldontwaarding door de loon-prijs spiraal, of door te veel geld creatie te meten.

  • Vorige reactie op #14.5
#15 Lord Flash

@JSK #61

“Ohja, als je de dagelijkse behoeften eruit haalt”

Als je de logic begrijpt van waarom een toename van de geldhoeveelheid tot inflatie leidt, zou je begrijpen dat het in principe niet zou moeten uitmaken welke van de twee measures je neemt.
Ze zouden hetzelfde moeten zijn, tenzij een van beiden disproportioneel beinvloed wordt door exogene factoren die niets met de geldhoeveelheid te maken hebbben.
Daarmee is de dagelijkse behoeften eruit halen geen truc, maar juist een manier om zuiverder het inflatoire effect van geldcreatie waar te nemen.
En waarom 3 jaar? Omdat als je op mijn eerdere link geklikt zou hebben je zou zien dat het een hele goede indicator is van te verwachten inflatie.

Op jouw punt; je ziet m3 inderdaad toenemen de afgelopen maanden.
Twee opmerkingen, 1) als het inflatietarget 2% is, is het 2% en niet “onder 2%.” Dus soms erboven is normaal, maar de afgelopen jaren is het structureel eronder geweest. Zelfs met een target van 2% zou wat catch-up niet verkeerd zijn. En eigenlijk zou wil je op dit moment liever te hoog misschieten dan te laag.

2) Als het ECB zich publiekelijk zou committeren aan het opkopen van zoveel schuldpapier als nodig is om de rente van landen als Italie op een aanvaardbaar niveau te houden, verwacht ik dat ze daarmee uiteindelijk minder hoeven aan te kopen dan als ze er halfbakken in gan zitten. In essentie is dat daarmee een inflatiebeperkende strategie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15.1 JSK - Reactie op #15

Jij mag je misschien een centrale bankier, economisch technocraat of anderszins in het centrum van de macht wanen, ik ben een simpele burger.

Mijn koopkracht hangt af van de reële inflatie, dus de zogenaamde kerninflatie kan mij eigenlijk gestolen worden. Door de kwantitatieve verruiming vindt er een soort herverdeling van Noord naar Zuid plaats. Als burger van Noord ben ik daar niet blij mee.

#15.2 Michel - Reactie op #15.1

Ben je tegen herverdeling? Wij hebben goed aan het zuiden verdiend.

Jou koopkracht hangt ook af van hoe goed de economie het doet. als die krimpt ga je daar last van ondervinden, bijvoorbeeld omdat je je baan kwijt raakt, banen schaars worden en je genoegen moet nemen met minder om überhaupt nog werk te vinden, enz.

je staart je blind op een aspect: inflatie, en doet doe je ook nog eens verkeerd.

#15.3 JSK - Reactie op #15.2

Als wij voor langere tijd het Zuiden, welliswaar monetair, gaan onderhouden, dan wil ik daar toch een stem in hebben. Plus een beter aanbod van hen dan “de nieuwe leider gaat alles anders doen”.

je staart je blind op een aspect: inflatie, en doet doe je ook nog eens verkeerd.

Ik leef niet in een theoretisch jaren ’70 model, ik leef in de echte wereld. Mijn economische kennis reikt verder dan wat blogs en krantenartikelen.

  • Volgende reactie op #15.2
#15.4 Michel - Reactie op #15.3

Hier gelden alleen argumenten, graag zelfs. Ga je gang en leer mij iets nieuws dat ik nog niet weet.

#15.5 Loupe - Reactie op #15.2

Is een stoel maken, de koper geld lenen om de stoel te kopen en er vervolgens achter komen dat de koper de lening niet kan terugbetalen ‘verdienen’?

  • Vorige reactie op #15.2
#15.6 Michel - Reactie op #15.5

Dat is een verkeerde suggestie die je daar doet: wij hebben het geld voor die stoel wel degelijk ontvangen – en ontvangen die nog steeds.

Laat ik het anders stellen: de bank die een lening geeft zonder controle te doen of de lener wel kredietwaardig is, heeft die nog wel recht op volledige terugbetaling? Dat is de vergelijking die je moet maken. Meestal wordt alleen naar de morele verantwoording gekeken van de debiteur, maar ook de crediteur heeft verplichtingen.

#16 Lord Flash

@67 “Jij mag je misschien een centrale bankier, economisch technocraat of anderszins in het centrum van de macht wanen, ik ben een simpele burger.”

Als dit uiteindelijk je argument is, heeft het geen zin om met je te discussieren. Wat een zwaktebod zeg.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16.1 JSK - Reactie op #16

Sorry voor je moeite?

  • Volgende reactie op #16
#16.2 Michel - Reactie op #16

Ja, het is geen argument, maar het is zijn standpunt – zijn perspectief. Daar heb ik geen probleem mee. Voor de rest zal het wel duidelijk zijn dat ik geen Centrale Bankier ben. Het is een ad hominem argument natuurlijk.

  • Vorige reactie op #16