De Iraakse oliesplijtzwam

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Duitse Spiegel gaf vandaag te kennen dat Irak op het punt staat uit elkaar te vallen. Sinds de Verenigde Staten geprobeerd heeft om een regering te installeren in Irak is er weinig tot niets verbeterd. De aanslagen in het land gaan onverminderd door. De olie-industrie ligt lam wegens een nalatige regering, voor zover we van een regering kunnen spreken.

De Koerden in het Noorden hebben besloten om het heft in eigen handen te nemen. De lokale machten sluiten deals met buitenlandse oliemaatschappijen zonder daar de olieminister in Baghdad in te betrekken. De Shiieten in het zuiden zouden dezelfde handelswijze nastreven. De zittende regering in Baghdad heeft het maar laten gaan “According to the constitution, the central government retains authority over oil wells that are already producing” volgens de voormalige en mogelijk toekomstige olie minister Ibrahim Bahr al-Ulum. “But the provinces have control over newly developed resources.

Die interpretatie van de Iraakse constitutie is favoriet bij de Shiieten en Koerden. De Sunni’s zien het anders in maar dat is vanuit hun standpunt logisch. In het centrale gedeelte van Baghdad wat zij beheren zit geen olie. Wat dan ook de enige inkomstenbron van het land is. Het ziet ernaar uit dat de oliesplijtzwam gaat leiden tot het opbreken in meerdere regio’s. Als er geen centrale inkomstenbron is, dan valt er ook weinig te regeren.

Reacties (17)

#1 Eric

Toch fijn dat we daar een bijdrage in hebben kunnen leveren… :-(

  • Volgende discussie
#2 Pelayo

Ik zou, zeker als we over olie spreken ook de spanningen tussen de Koerden en de Shiieten niet uitvlakken. Dat “opbreken in regio’s” zou heel bloederiger kunnen worden dan dat je in eerste instantie bedenkt. De splijtzwam op dat gebied heet: Kirkuk

Zie hier

Verder ben ik heel benieuwd wat men in de rest van de Arabische wereld denkt van het in drieen (of meer, er zijn ook Christenen en Turkmenen daar) opdelen van wat als een van de grootste dreigingen voor Israel werd beschouwd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Bismarck

Pelayo: Drijf het even over zeg! De gebieden van de Shiieten en Koerden grenzen niet eens. Die lui die naar Kirkuk trekken zijn in zekere zin goed nieuws, want die zijn tegen een afscheiding van Kirkuk van Irak. Kirkuk is gemixed Koerdisch/Sunni gebied, dus ziedaar onderlinge solidariteit tussen shieten en sunni’s!

Die Turkmenen en christenen zijn overigens met zo weinig dat ze geen rol van betekenis spelen. Bovendien zijn ze nergens in de meerderheid, ze hebben geen eigen territorium.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Carlos

Dit vond ik wel een aardig kaartje, maakt ook onderscheid tussen religie en ethniciteit:

klik voor groter beeld

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Pelayo

@Bismarck

Die Turkmenen zijn ethnische Turken die in Koerdisch gebied terecht komen. Turkije trekt zich het lot van die groep aan. De rest kan je zelf wel verzinnen.

Heb je de link over die Shiietische milities gelezen? Moet je even doen. Al-Jafaari is als minister-president onaanvaardbaar genoemd door de Koerden. De shiietische milities van Al-Sadr, die expliciet Al-Jafaari steunt, zijn daar bepaald niet blij mee geweest.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Jordi

De regionalisering van Irak wordt nu door verschillende analisten plots als een oplossing en niet meer als een worst case scenario gezien. Het heet nu ook decentraliseren en niet meer uiteenvallen.
Het verbaasde me dat Bosnie plots als een voorbeeld model blijkt te fungeren. (Ik verkeerde namelijk nog in de veronderstelling dat we dat nooit meer wilden laten gebeuren en dat er daar na al die tijd nog geen fatsoenlijke overheid is maar wel een omvangrijke vredesmacht omdat het anders weer fout gaat)

De Bosnie variant wordt momenteel onder andere door democratisch Senator Biden als een boven de andere opties te prefereren variant gelanceerd.

Het is dan beangstigend als je naast het kaartje van Carlos het voor en na kaartje van de oorlog in Bosnie legt. :

Links voor, rechts na de oorlog.

Even los van de vraag of je zoals Biden stelt dit kunt controleren en hoeveel geweld en leed dat straks oplevert, is het sowieso de vraag of je Bosnie als model met Irak kunt vergelijken. De Dayton akkoorden werden immers pas gesloten nadat de oorlog een geruime tijd gewoed had. Verder begon de buitenlandse ‘bemoeienis’ pas tijdens de oorlog en was daarom anders dan in Irak eerder onderdeel van de oplossing en minder van het probleem. En iet in de laatste plaats is er in Bosnie geen olie te verdelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Carlos

Even een zijpaadje, nu voormalig Joegoslavië er (terecht) bij gehaald wordt. Ik herinner mij nog een tv-uitzending over de Joegoslavië oorlog waarbij een snotterende Tatjana Simic het Westen smeekte om Kroatië te hulp te schieten. Ze zette haar smeekbede kracht bij met: “ik wait het, wai hebbe kein olie maar allein maar paddestoele, maar alstoeblief help oens!”

Olie, splijtzwammen, ik moest deze anekdote even kwijt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 ALO

Olie is in deze het probleem van Irak. Bij een min of meer etnische verdeling hebben de soennieten niets en de shiieten de olie bij Basra en de Koerden de olie uit Kirkuk. Tenminste dat dachten ze. Er wordt nu dus gesteggeld over wie dat krijgt. koerden of soennieten. Ene partij: in Kirkuk wonen geen koerden. Andere partij: nee nogal logisch, die zijn er door Saddam uitgezet. Derde partij (Turkije): het is de bedoeling dat de turkmenen in Kirkuk geen haar wordt gekrenkt anders zullen wij onze broeders te hulp moeten komen.

Conclusie: etnische scheiding werkte in Bosnie al niet lekker en zal in Irak voor geen meter gaan functioneren, de belangen zijn te groot.

En dan heb ik het nog niet eens over Bagdad gehad (regeringscentrum, hart van het land, in het soenietisch gedeelte met meer dan 2 miljoen sjiieten) en noordoost koerdistan met zijn fundamentalisctische koerden, opleidingskampen voor terroristen en Iraanse beschietingen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 bismarck

Pelayo: Die shi-ietische milities in Kirkuk is goed nieuws! De shi-ieten zijn bereid om voor de eenheid van Irak te vechten (in Kirkuk vind je immers geen shi-ieten).

De Turkmenen zijn toch echt maar de zoveelste stok van Turkye om proberen zich te mengen in het noorden van Irak. Turkye wil Mosul, Kirkuk (en eigenlijk het gehele Koerdische gebied) al terug sinds het dat in 1919 is kwijtgeraakt. Overigens beschouwen de Turken ook de Koerden als (berg)Turken. Dat laat onverlet dat de Turkmenen een eigen staat onder alle scenario’s kunnen vergeten (ten minste in Irak dan). Het dus nogal irreeel om te schermen met een opdeling van Irak in vijven…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Jordi

Bismarck dat kan je toch niet menen, goed nieuws? Dan wil ik het slechte nieuws vandaag even niet horen vrees ik.

Tot nu toe is het niet echt uit de hand gelopen in Kirkuk. Waarschijnlijk vooral omdat de Koerden de situatie in de hand hebben en vooralsnog vooral de demografie proberen te wijzigen door Koerden naar de stad te laten terugkeren (of nieuw te vestigen, hangt ervan af aan wie je het vraagt). Dit met het oog op een toekomstig referendum over de status van Kirkuk.

Zoals Pelayo terecht opmerkt, steunde Al-Sadr, de kandidatuur van Al-Jafaari. De koerdische kritiek op Al-Jafaari betrof juist zijn uitstelgedrag met betrekking tot de statusbepaling van Kirkuk. Al-Jafaari is exit en nu stuurt Sadr plots zijn mannen naar Kirkuk.. Lijkt me logisch te veronderstellen dat Sadr probeert Kirkuk op een andere wijze te behouden (hoewel dat gezien de kracht van de Koerdische peshmerga niet erg realistisch lijkt). Je zou kunnen zeggen om de eenheid van Irak te bewaren, je zou het ook voortzetten van politiek met andere middelen kunnen noemen, maar goed nieuws kwam niet direct bij me op.

Er wordt nu namelijk een extra groep toegevoegd aan een al explosieve situatie. In Kirkuk vind je inderdaad weinig Arabische Sjiiten, maar de Turkmenen in Kirkuk zijn voor een deel ook Sjiieten. De Turkmenen delen met Sadr de wens Kirkuk niet in een Koerdische deelstaat op te laten gaan. Maar de koerden geven hun droom ook niet zomaar op, want de belangen zijn groot.
Wat denk je dat er straks gebeurt als er gevechten tussen de peshmerga en de milities van Sadr uitbreken, of dat deze laatste starten met liquidaties in Kirkuk. Dat zet de breuklijnen nog verder onder druk en leidt gemakkelijk tot escalatie tussen de bevolkingsgroepen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Bismarck

Jordi: Je zegt het zelf al Sadr wil Kirkuk behouden. Dat moet je toch ergens als positief zien, want het is geografisch onmogelijk dat Kirkuk terecht zou kunnen komen bij een afgesplitste shi-ietische staat. Impliciet betekent dat dus dat Al Sadr tegen opdeling van Irak in een Sunni an Shia gedeelte is! Geen splijtzwaam maar een Lijmzwam dus!

Uiteraard weet heel Irak dat de Koerden hoe dan ook hun eigen gang zullen gaan. Dat deden ze ook al in de tijd van Saddam (een groot deel van het Koerdisch gebied viel geheel buiten Saddam’s controle, al vrijwel continue sinds de jaren tachtig). Maar blijkbaar hebben de sji-ieten er nog wat voor over om zo min mogelijk terrein van Irak af te laten brokkelen en dus zoveel mogelijk in eenheid te bewaren. Een eenheid, mind you, van sunni’s en shia’s samen!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Jordi

Bismarck,
Ja dat klopt Sadr is tegen afsplitsing en zelfs tegen iedere vorm van federalisme, maar dat was al bekend en is daarom geen (goed) nieuws te noemen. Hij heeft dat namelijk verschillende keren gezegd en ook fel geprotesteerd tegen het opnemen van de verwijzingen naar een federale status in de grondwet. Indertijd werd nog een tijdje gedacht dat hij zou oproepen tegen de grondwet te stemmen, maar hij deed dat uiteindelijk niet. Wat hij wel deed weet ik niet meer precies, maar meen me te herinneren dat hij ofwel de keuze vrij liet of dat hij Sistani volgde.

Zoals je stelt zullen de Koerden hun eigen gang gaan en kunnen anderen daar weinig aan doen. Turkmenen en anderen zullen inderdaad vast geen eigen staat kunnen stichten/afdwingen. Je kunt daarom slechts hopen dat die eigen weg van de Koerden vreedzaam ingeslagen wordt, met respect voor andere groepen die binnen die regio wonen. Juist daarom vond ik dit erg slecht nieuws, door het sturen van milities (ook Badr brigades schijnen er heen te trekken) maak je de kans daarop namelijk juist kleiner.

De oorlog die nu woedt gaat met name over de dominantie over het Arabische deel van Irak, het zou slecht zijn als er nog een bovenop komt in het noorden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bismarck

Of misschien ook eenheid smeden onder de arabieren… Lijkt me die El Sadr trouwens maar erg negatief afgeschilderd, als ie toch eigenlijk wel voor de eenheid van Irak is en er zelfs zijn bloed (naja dat van zijn fans dan) voor over heeft.

Uiteindelijk komt die Koerdische staat er de jure toch niet, want daar steekt Turkije (zo beter?) weer een stokje voor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Jordi

Het venijn zit er in hoe hij die Iraakse eenheidsstaat ziet. Hij zal er, als het aan hem ligt, vast geen fijne democratie van maken met respect voor andersdenkenden en individuele vrijheden.
Hij wil denk ik eerder een sjiietisch-islamitische staat en daarvan zelf ayatollah worden. Dat is hem vast wat bloed waard ja.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Bismarck

Tja, je kan niet alles krijgen. En eenheidsstaat en democratisch en seculier kan niet. Zou ook utopisch zijn om dat van Irak te verwachten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Pelayo

@bismarck

Milities zijn een eerste teken van burgeroorlog omdat het inhoudt dat er geen vertrouwen is in de staat. De Badr en Mehdi milities zijn allebei verantwoordelijk, waarschijnlijk althans, voor brute executies. Dat doet denken aan Latijs Amerikaanse doodseskaders.

Alleen de Mehdi militie vecht voor een eenhied, de Badr militie is een product van SCIRI dat graag een zeer zelfstandige deelstaat. Ze willen die overigens “Sumer” noemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Pelayo

Bovenstaande was een reactie op #9. Niks goed nieuws..

  • Vorige discussie