De demonisering van de arbeidersklasse

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

I have already posted on Owen Jones’s Chavs: The Demonization of The Working Class (see here and here). Another good subtitle for this book could be “the not-so-hidden injuries of class” (to riff on Richard Sennett’s classic book). If Jones is not a sociologist, he should be one because his book is a perfect illustration of the sociological imagination with its focus on structure / history /power regarding the treatment of the working class.

If one expects an exotic description of the Chav culture, one will be disappointed. What Jones does is take this social phenomenon: the stigmatization of the working class by the political and media sphere (with their capacity to spread prejudice and stereotypes) and retraces the roots of that phenomenon, culturally, structurally and politically. He examines when the concept of Chavs as the target for so much social contempt emerged, who created it, who benefits from it and what are the real social consequences for the targets of such stigmatization.

For Owens, the roots of the stigmatization of the Chavs are to be found in Thatcherism. The policies implemented by Margaret Thatcher and pretty much every British administration have resulted in deliberately breaking the backs of the unions and destroying the industrial working class, thereby succeeding in deindustrializing Great Britain. As a result, and unsurprisingly, these policies left a lot of working class communities devastated with no job prospects, surviving on precarized and low-paying occupations and public benefits.

Out of this devastation emerged the myth that everyone who had the drive and aspiration of becoming middle class did so and that those left behind were the lazy, irresponsible, feckless, etc. Since their being stuck at the bottom of the social ladder is the product of their own failing and moral faults, why should they get help? This myth, because it is a myth, has thoroughly been incorporated into the culture so that it hardly questioned.

And so, where the traditional unionized working class was feared, the post-Thatcher working class is both an easy target for stigmatization as racist throwbacks or as the butt of jokes in the media and popular culture.

Case in Point:

Vicky Pollard:

Lauren Cooper:

Stupid, ugly, uncouth, obnoxious and loud-mouthed, filthy, ill-mannered, and happy to spend their ill-gotten taxpayers money on dumb stuff. Have I left anything out?

And they can sometimes be dangerous because they’re out of control (too much sex, too much food, too many kids, too much welfare) and therefore the only legitimate state intervention is disciplinary: slap them with ASBOs or throw them in jail:

And so, the Chavs provide convenient ideological cover:

“It is both tragic and absurd that, as our society has become less equal and as in recent years the poor have actually got poorer, resentment against those at the bottom has positively increased. Chav-hate is a way of justifying an unequal society. What if you have wealth and success because it has been handed to you on a plate? What if people are poorer than you because the odds are stacked against them? To accept this would trigger a crisis of self-confidence among the well-off few. And if you were to accept it, then surely you would have to accept that the government’s duty is to do something about it – namely, by curtailing your own privileges. But, if you convince yourself that the less fortunate are smelly, thick, racist and rude by nature, then it is only right they should remain at the bottom. Chav-hate justifies the preservation of the pecking order, based on the fiction that it actually a fair reflection of people’s worth.” (137)

But of course, such a crisis of self-confidence would never occur in the first place as there is the opposite myth that the rich are that wealthy because they deserve it, earned it, and are worth it. It is a toxic mix of Weberian Protestant Ethic, social Darwinism and Ayn Rand thrown in as well. The upper classes and power elite have convinced themselves that they are not at the top because of inherited privilege but because of their own superiority. And this is based, of course, on class denialism, which I have already discussed.

The key here, according to Jones, is that the working class then have been the recipients of devastating public policy that have decimated their communities, and they are now left to find individual solutions to social problems, and will be blamed if they fail to do so. Downward mobility was socially-induced and collectively experienced but survival has been individualized. And, of course, if the solutions they find – informal employment, for instance – are not found to fit within the normative expectations of work and employment, they will be blamed for that too.

Jones also touches upon the political backlash that has not surprisingly emerged out of that state of affairs, namely, the rise of the British National Party, driven mostly by the political marginalization of the working class. After all, which major political party, in England, represents the interests of the working class and working poor? The Tories, never, and New Labour, certainly not:

“The demonization of the working class has also had a real role to play in the BNPs’ success story. Although ruling elites have made it clear that there is nothing of worth in working-class culture, we have been (rightly) urged to celebrate the identities of minority groups. What’s more, liberal multiculturalism has understood inequalities purely through the prism of race, disregarding that of class.” Taken together, this has encourage white working-class people to develop similar notions of ethnic pride, and to build an identity based on race so as to gain acceptance in multicultural society. The BNP has made the most of this disastrous redefinition of white working-class people as, effectively, another marginalized ethnic minority. ‘Treating white working-class as a new ethnic group only does the BNP a massive favour,’ says anthropologist Dr Gillian Evans, ‘and so does not talking about a multiracial working class.’

It is unlikely that the BNP will ever win significant power, not least because of chronic incompetence and infighting, of the kind that crippled the party after the 2010 general election. But its rise is like a warning shot. Unless working-class people are properly represented once again and their concerns taken seriously, Britain faced the prospect of an angry new right-wing populism.” (225)

This issue is not unique to England. As Western economies collapse, so obviously because of the actions of the upper financial classes, and as many countries are implementing drastic austerity measures that will hit the middle and working classes very hard why leaving the actual culprits to their comfortable bailouts, the level of anger is guaranteed to rise. What the crisis has made so blatantly and painfully obvious is that Western governments are dedicated to the protection of the elites and the financial institutions and class, at the expense of everyone else.

I would argue that everything written in Jones’s book shows us that they have been preparing the ground for the past 30 years to neutralize any dissent, from the mechanisms of the surveillance society to the cultural work of stigmatizing the poor and glorifying the wealthy, to the progressive dismantlement of the social protections that had been built in the post-War period.

So, this book is extremely relevant beyond the English case. It is written in a very engaging style but is very well sourced and documented. For sure, it is clear where Jones stands but it does not negate the facts of policy and results that are also presented in details. Highly recommended.

Reacties (40)

#1 Prediker

Bij zo’n stuk zou een toevoeging van een Wikilinkje naar wat een Chav is, toch wel fijn zijn, aangezien dit een sleutelterm is in het stuk.

  • Volgende discussie
#2 Karl Kraut

“What the crisis has made so blatantly and painfully obvious is that Western governments are dedicated to the protection of the elites and the financial institutions and class, at the expense of everyone else.”

Daar ben ik het mee eens.

Maar verder: in veel Britse sitcoms wordt ook de middle-class net zo hard te kakken gezet, als zijnde volslagen randdebielen: Fawlty Towers, The Office, Keeping Up Appearances, etc. Het genre is natuurlijk ook ‘kolder’, maar als socioloog zie je alleen structuren.

Jiskefet zou je ook grotendeels kunnen bekijken als een racistische reeks, over Amsterdammers en andere Hollanders—alsof die in principe allemaal volstrekt incapabel zouden zijn tot het formuleren en uitspreken van ook maar één grammaticaal correcte, laat staan: lopende, zin.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 su

@2: Maar zelfs in die sitcoms zitten negatieve beelden van de arbeidersklasse. Manuel en de Ierse contractors, Onslow, Daisy en Rose.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Karl Kraut

@3: Ik zou Manuel toch niet echt arbeidersklasse durven noemen; er wordt dan ook meer met voordehand liggende perceptie gespeeld, dan iets anders. De setting is er natuurlijk ook niet naar, om karakters neer te zetten, want dat is ook helemaal de bedoeling niet. En Onslow is toch meestal de meest zinnige, die telkens de pretenties van de kleinburger doorprikt. Donald Duck nemen we ook al lang niet meer de perversiteit kwalijk dat hij de ganse tijd zonder broek rondloopt en met drie neefjes samenleeft. Engeland is compleet neurotisch wat betreft klassenverschillen, het is nooit anders geweest.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 larie
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 su
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Javello

Écht dat simplistische copy & paste gedoe van sommige “Posters” hier…zo kan ik ook wel makkelijk een artikel over IETS schrijven!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 AdriePVV

Het echte demoniseren van de arbeidersklasse vindt natuurlijk vooral ook plaats op sites als Sargasso, waar Henk en Ingrid door de “elite” hier in een hoek getrapt worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 gronk

Ja adriePVV, je bent zielig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 AdriePVV

@ Gronk

Nee Gronk, zowel qua opleiding, ervaring als vermogen behoor ik tot de echte elite, maar het gaat niet om mij maar om de gewone arbeiders die PVV stemmen en hier op Sargasso door het slijk gehaald worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 gronk

Hahahaha. Je bent geen echte elite, want dan zou je je niet druk maken om ‘gewone arbeiders’. Wel een amusant verschijnsel, in de VS heb je ook horde’s dombo’s die denken dat ze veel en veel meer zijn dan wat ze werkelijk zijn (en daarom consequent op een partij stemmen die hun belangen niet behartigt, maar die van een club mensen drie treetjes verderop op de sociale ladder.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 AdriePVV

@ Gronk # 11

Uiteraard is het bij de “elite” die zich hier op Sargasso manifesteert de gewoonte om eerst en vooral aan het eigen belang te denken en dat gaat dan vaak zo ver dat men de politieke wensen van de arbeidersklasse negeert of botweg terzijde schuift als zijnde niet PC.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 JW

@11: dat heb je in Nederland ook: Jan Modaal die op de VVD stemt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 gronk

@12: nee gast, echte elite gaat niet zoals jij zitten ranten over ‘duh polletiek’. Echte elite heeft een beter inzicht in hoe nederland achter de schermen werkt. Echte elite is druk bezig met geld verdienen, hun derde huis kopen en de alimentatie van hun tweede vrouw te regelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Prediker

Maar AdriePVV heeft wel een punt dat links (en ook Sargasso) de PVV’er nogal eens voorstelt als…

Onslow, Daisy en Rose

Komt ook door de boodschap die de PVV uitzendt: voor kleinburgerlijke waarden, en het oude Nederland, blank en gezellig: “toen was geluk nog heel gewoon…”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 MrOoijer

De werkelijkheid is soms erger dan de verbeelding. Ik was laatst (weer eens) getuige van zo’n groep Tokkies. In elke zin woorden als pest, pokken, pleuris, tyfus, kanker en andere vreselijke ziekten, zinnen van maximaal vier woorden, uitgesproken op een boze toon alsof ze elkaar elk ogenblik op de bek kunnen slaan. Een flesje bier in de hand (geen blikje!).

Maar weet je wat het gekke is? Ze weten wel anders, maar dit is hun manier om zich af te zetten tegen “de elite”. De TV is geen demonisering van de Tokkies. Die Onslows bestaan echt, ze zijn in werkelijkheid alleen nog veel grover gebekt en minder verbaal vaardig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Prediker

O, Tokkies bestaan, zeker. Maar niet alle arbeiders zijn Tokkies (sterker nog, de Tokkies zijn beroepswerklozen / criminelen / Wiettelers) en de PVV bestaat uit meer dan alleen die Tokkies.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 AntonB

@ 13 Nee hoor, Jan Modaal is bij de VVD ook echt beter af. Hij houdt de HRA op zijn rijtjeshuis, kan betaalbaar en zonder files met de Opel Astra naar oma en hoeft niet 3x zo veel voor zijn toch al torenhoge energierekening te betalen omdat zijn stroom per se van een peperdure windmolen moet komen. Bovendien krijgt hij een gezonde overheidsfinanciering voor tijdens zijn pensioen en voor zijn nageslacht, aan Griekenland, Ierland en Portugal hebben we wel gezien wat er gebeurt als je links aan de macht laat.

Je bedoelt zeker Jan Modaal die PvdA stemt, die wordt keihard genaait om mee te betalen aan hobby’s waar hij zelf niets aan deelneemt. Intussen zijn die politici hoofdzakelijk bezig met hun CV, zodat ze na hun politieke carriere met meer dan 3x modaal naar huis kunnen. Die liggen de hele dag rollend van het lachen hun grachtenpand om die domme Henk en Ingrid

In Engeland is natuurlijk precies hetzelfde aan de hand, 20 jaar Labour heeft de Engelse Jan Modaal niets, maar dan ook niets opgelevert, behalve een economie die vrijwel naar de knoppen is geholpen. En dan maar afvragen waar partijtjes als de PVV en de SP vandaan komen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 MrOoijer

@17: nee hoor, allemaal een baan; en over de PVV had ik het niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 su

@12: Nederlanders weten niet eens tot welke klasse ze behoren, zoals #10 overduidelijk toont, laat staan dat ze hun politieke wensen ten behoeve van hun klasse kunnen voorwenden. Vandaar ook dat een populist als Wilders hun zo gemakkelijk voor zijn karretje kan spannen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Harm

@20 – De spijker op de kop. En tot overmaaat van ramp stemmen ze op de PVV en beweren dat dat hetzelfde is als stemmen op de SP.

@18 – Ze schelden op de bankiers, maar zien de HRA als een noodzakelijk steuntje in de rug. Ze geven de schuld aan de linkse regeringen van Griekenland, Ierland en Portugal, maar wie Bush was zijn ze al weer vergeten en van Berlusconi hebben ze nog nooit gehoord.

Wakker worden ze pas als die gezonde overheidsfinanciering voor tijdens zijn pensioen en zijn nageslacht mede in de grote bubble blijkt te zijn opgelost, die bubble die dus, behalve een paar superrijken, niets heeft opgeleverd, maar de grote illusie was, waarmee hij 40 jaar gelijmd is.

Zalig zijn de armen van geest…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 AdriePVV

Het is altijd een hele geruststelling om te lezen dat er in Nederland en vooral op dit forum personen reageren, zoals in # 11, 20 en 21, die precies weten hoe alles in elkaar zit en wier mening per definitie de enig juiste “waarheid” bevat.

Desalniettemin gaat dit stukje van de veronderstelling uit dat er wel degelijk een arbeidersklasse is. Bovengenoemde reageerders horen daar duidelijk niet bij en weten ook niet wat er bij die klasse leeft.

Overigens wordt door hun reacties de juistheid van de stelling uit # 0 bewezen, immers hoe kan je een burger meer demoniseren dan door hem impliciet het recht te ontzeggen zelf te beslissen welke politieke partij zijn belangen het best verwoordt.

Ik snap dat het lastig is voor die “beterweters”, maar in een democratie hoort ook de stem van een arbeider even zwaar te tellen als die van een aanhanger van “de elite”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Anoniem

Linkse regeringen in Ierland? Welke linkse regeringen in Ierland?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Harm

@22 – A3NSB je hebt gelijk: ik ben geen arbeider, ik ben ondernemer en het kan me geen bal schelen wat onder de arbeiders leeft: ik heb de schurft aan van der Ende en dat gelul over voetbal, vrouwen en Turken.

Doet dat iets af aan mijn kennis inzake de manier waarop arbeiders worden uitgebuit?

Jij daarentegen weet precies wat onder de arbeider leeft en pleegt verraad met een kus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Richard E

@ A3PVV
Ik denk dat je, bij hoge uitzondering, een punt hebt.
De hele bestaansreden van links, het socialisme, is het opheffen van klasseverschillen. De linkse voorhoede heeft dat altijd proberen te doen door de arbeiders te verheffen. De klasseverschillen moesten overbrugd worden door iedereen deel te maken van elite. Dat deed men door betere opleidingen, het bespelen van muziekinstrumenten, het bezoeken van musea, etc. etc.

Daar zit al een zekere minachting in besloten, al is er ook een zekere trots op het kunnen van de arbeiders. De minachting begint pas echt post te vatten wanneer de arbeiders het linkse ideaal beginnen te “verraden”: men wil helemaal geen hogere kunst en universtaire graad, men wil SBS6, Frans Bauer en voetbal (of iets anders, maar in ieder geval niet het zelfde als dat de socialisten verzonnen hadden). Men wil zich niet verheffen, men verlangt dat de wereld de eigen waarden weerspiegelt, net zoals ooit ook de linkse voorhoede dat verlangde.

Ik geloof overigens echt dat een mens zichzelf moet ontwikkelen, en dat iemand die kankert op “de buitenlanders”, alleen maar aardappelen-groente-vlees lust en op vakantie zijn resort niet uitkomt, een persoon op halve kracht is. Of dat terecht is durf ik niet te zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 AdriePVV

@ 25

Helemaal mee eens dat mensen zich zouden moeten verheffen, maar dat is niet verplicht.
De geschiedenis leert wat er kan gebeuren als de elite haar wil oplegt aan de rest.

Natuurlijk kom ik er genoeg tegen die kankeren op buitenlanders omdat het buitenlanders zijn, maar dat is niet hetzelfde als kankeren op immigranten, omdat je je een vreemde in je eigen wijk voelt of omdat je de economische en sociale nadelen van de massa immigratie ervaart.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 triest

Hier ligt de paradox in de redenatie van de PVV, ze nemen het op voor de arbeidersklasse, oftewel, een sociale klasse die niet in staat zou zijn zich te ontvluchten aan hun milieu.
Terwijl als je deze definitie hanteert deze groep voornamelijk dan bestaat uit allochtonen.

In Nederland hebben we geen traditie van grote klasseverschillen (overigens mede dankzij de socialisten) en met de goede sociale infrastructuur hoeft niemand een marginaal leven te leiden.

Juist de weerzin tegen de ‘linkse idealen’ is typerend voor de stand van zaken. De zelfbenoemde arbeidersklasse heeft geen enkele reden om zichzelf te ontwikkelen omdat ze het simpelweg al redelijk goed hebben. Om de cognitieve dissonantie te rationaliseren hernoemen ze zelfontwikkeling dan maar als elitair gedrag.

In Nederland heeft iedereen een keuze, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de ghetto’s van Zuid EN Noord Amerika, waar klassejustitie, rascisme en het totale gebrek aan infrastructuur individuen totaal kansloos laat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Bismarck

@18: Jan Modaal huurt en wordt dus met dit kabinet snoeihard genaaid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 su

@22: Bovengenoemde reageerders horen daar duidelijk niet bij

Fout. Typisch weer de zelfverklaarde elite die gemakshalve aanneemt dat alle arbeiders tot de anderhalf miljoen henk en ingrids behoren. Terwijl ik toch het gevoel heb dat een groot deel juist te vinden zijn onder MKB leden. Anders kan ik het niet verklaren dat deze groep Wilders niet terugfloot van zijn samenwerking met de VVD. De partij bij uitstek die de belangen van de arbeidersklasse ondergraaft.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Karl Kraut

De arbeider die zichzelf verheft, wordt vooral zelfstandig ondernemer.

Richard E | 17 July 2011 | 12:10: “…alleen maar aardappelen-groente-vlees lust …”

– De gemiddelde Nederlander zou het liefst de klok rond shoarma eten. En dan met veel knoflooksaus, maar zonder sla want dat gaat van het vlees af. En vlees is duurder. Sla’s voor de knijne. Ik heb ze wel door, hoor, die buitenlanders! Haha, geintje! Je ken toch wel tegen een geintje?!

En een broodje bao-pao, en een Turkse piza, dat ook natuurlijk. Ga zo maar door.

triest | 17 July 2011 | 13:42 “In Nederland hebben we geen traditie van grote klasseverschillen (overigens mede dankzij de socialisten) (…)”.

– Socialisten hebben in NL bijna nooit geregeerd. Want we hebben weinig grote klassenverschillen:
– omdat we bijna geen industrie hebben, in tegenstelling tot ons omliggende landen.
– omdat we al honderden jaren een (klein)burgerlijke samenleving zijn, in tegenstelling tot ons omringende landen.

De ‘socialistische’ beweging in NL is er verder vooral eentje van overheidspersoneel. En het beter betaalde overheidspersoneel beschouwt zich niet eens als loonafhankelijke.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 JSK

@su: Klopt. De PVV’er is eerder lid van de kleine burgerij, en heeft in het verleden vooral CDA en VVD gestemd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Monade

AdriePVV, bedankt! Jij ook een prettige vakantie gehad? Hier was alles eindelijk blank!

/Je weet trouwens dat beterweter (“Besserwisser”) een scheldwoord uit het nazi-jargon is, en betweter de correcte Nederlandse term?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 AdriePVV

@ Monade

Tijdens mijn vakantie nauwelijks hoofddoekjes gezien en met andere vakantiegangers en de autochtone bevolking gesproken over politiek en Islam. Dat Turkije niet in de EU moet was iedereen met me eens en ook in Stockholm hebben ze een grachtengordel elite die niet wil weten dat blanke blonde meisjes niet meer alleen over straat kunnen lopen.

Dat beterweter een scheldwoord was wist ik niet, ik bedoelde het sarcastisch en heb het tussen haakjes gezet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Anoniem

Ja in Engeland vindt een compleet tegenovergestelde ontwikkeling plaats als in Nederland, hier wordt de arbeidersklasse juist opgehemeld. Constant, overal.

Maar wel beide met dezelfde oorzaak en het zelfde gevolg: Hang naar het verleden en conservatisme (Engeland was altijd een elitaire klassemaatschappij terwijl Nederland juist gegrondvest is in kleinburgelijkheid) die ruim baan geeft aan neoliberalisme en het uitkleden van het sociale stelsel.

Dat zou de auteur van dit stuk trouwens wel interessant vinden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 Harm

Prachtig zo’n land zonder arbeidersklasse, maar wel met 80% loonslaven (zie @20).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Spam

Wanneer hoor je bij de arbeidersklasse? Als je wel eens werkt? Maakt het uit wat voor werk? Of wat voor salaris? En als je directeur van een groot bedrijf bent, maar alleen SBS kijkt, campeert aan de Spaanse costa en alleen stripboeken en pornoblaadjes leest? En als je in een mijn werkt, maar in het weekend Dostojevski leest?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 su

Wanneer hoor je bij de arbeidersklasse?

Ruwweg als je afhankelijk bent van inkomen uit arbeid. Directeuren van grote bedrijven hebben doorgaans ook inkomen uit aandelen, wintstdeling, etc.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 Spam

Als er al sprake is van demonisering van bevolkingsgroepen anders dan op basis van afkomst, dan lijken het mij toch vooral de bankiers, ambtenaren, semi-ambtenaren en oude-politiek-politici die gedemoniseerd worden.

De arbeiders hebben weinig te klagen. De man die al jaren voor HWN-ers beweert op te komen heeft de laatste verkiezingen gewonnen. Ook andere partijen en deelnemers aan ‘het publieke debat’ proberen elkaar te overtreffen in HWN-empathie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 su

De man die al jaren voor HWN-ers beweert op te komen heeft de laatste verkiezingen gewonnen.

Ik heb Rutte nooit zien opkomen voor arbeiders. Jij wel?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 su

HWN

Halfslachtig Werkend Nederland?

  • Vorige discussie