Een nieuwe, onregelmatig terugkerende -laten we zeggen ongeveer eens in de drie maanden- rubriek op Geencommentaar: de bestuurderscarrousel. In Nederland worden immers nog altijd een hoop bestuurders los van verkiezingen benoemd. En hoewel de volksvertegenwoordiging daar een steeds grotere greep op krijgt, is er nog steeds een belangrijke rol voor de rokerige achterkamertjes waarin de grote mideenpartijen er onderling voor zorgen dat ze allemaal goed vertegenwoordigd zijn. Dat maakt het speculeren naar potentiele burgemeesters en commissarisen van de koningin een leuk kroegspelletje, en dus ook een leuk GCspelletje. Reaguurders worden vooral opgeroepen hun eigen voorspellingen in de groep te gooien.
In deze eerste aflevering van de bestuurderscarrousel hebben we twee CvK’s in de aanbieding (Brabant en Drenthe) en één grote stad (Groningen).
Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant:
Qua politieke kleur is dit niet zo’n spannende kandidatuur: de CvK van Noord-Brabant is namelijk sinds liberaal Jhr. Paulus Jan Bosch van Drakestein in 1894 het stokje doorgaf altijd een CDA’er (of een van diens voorgangers) geweest. Het CDA is in Brabant met afstand de grootste partij. Bovendien voelt het CDA zich met PvdA’ers op het burgemeesterspluche in vier van de vijf grote steden al ernstig benadeeld. Die zullen dus vasthouden aan Brabant. De enige partij die op grond van Brabantse en Nederlandse verhoudingen een claim zou kunnen maken is de SP, die dat principieel niet doet. Jammer misschien, want als bekendste Brabantse en binnenkort werkloze politicus zou Jan Marijnissen een mooie kandidaat kunnen zijn.
Welke CDA’er dan? De laatste jaren geven Brabanders er blijk van graag bestuurders te willen die gewoon gezellig meehossen met carnaval. Met andere woorden: Brabanders. Een redelijke kandidaat zou dan ook veteraan-kamerlid Wim van de Camp kunnen zijn, maar die gaat al naar Brussel. Zijn collega Cisca Joldersma (woonachtig in Tilburg) zou misschien wat kunnen zijn, al heeft die weinig bestuurservaring en, erger nog, is ze gereformeerd. Een waarschijnlijker kamerlid is misschien Ger Koopmans, die weliswaar Limburger is, maar dat is toch bijna hetzelfde. Bovendien heeft hij nauwe banden met de boerenlobby (varkens!).
Maar de kandidaat hoeft natuurlijk niet uit de kamer te komen. Zou dit bijvoorbeeld niet een mooie manier kunnen zijn voor Balkenende om af te komen van de niet zo succesvolle Maria van den Hoeven? En moet voor oud-minister Agnes van Ardenne niet nog een baantje gezocht worden? En de niet heel bekende oud-staatssecretaris Clémence Ross-van Dorp?
Maar de kandidaten hoeven natuurlijk niet van bovenaf te komen. Neem nu Ton Rombouts, na twaalf jaar burgemeester van Den Bosch te zijn geweest vast toe aan een nieuwe uitdaging. Wellicht heeft hij nog wel de beste kaarten.
Commissaris van de Koningin van Drenthe:
Het is treurig om te stellen, maar het is onwaarschijnlijk dat Drenthe als vrije provincie er na de overwachte dood van Relus ter Beek opnieuw in slaagt een oud-minister te strikken. Toch wil het noorden graag prominente politici als bestuurders. Niet alleen uit arrogantie, maar ook omdat zij geacht worden hun politieke netwerk in te zetten voor de eeuwige noordelijk lobby voor meer rijksgelden. Daarom werden in het verleden bestuurders als Wiegel, Alders, Ter Beek, Dales, Nijpels en Wallage ook met open armen ontvangen. Alleen: het noorden heeft geen belangrijke CDA-bestuurder. En aangezien Drenthe nog redelijk CDA is ligt die partij nu het meest voor de hand, al is het een probleem dat ze er niet in het college zitten.
De lijst van prominente Drenthse politici is echter nogal kort, zodat de nieuwe CvK hoogstwaarschijnlijk van buiten zal komen. Zelf vraag ik me af of het geen mooie afsluiting zou zijn van de roerige politieke carriere van kamerlid Annie Schreijer-Pierik, maar het is de vraag of die haar geliefde Twente wil verlaten. Omdat het niet echt een high-profile functie is, maakt dat het speculeren lastiger. Dikke kans dat het CDA (of de PvdA als die het toch worden) met een onbekende burgemeester of ambtenaar op de proppen komen, zoals ze bijvoorbeeld in Overijssel deden met Geert Jansen.
Burgemeester van Groningen:
De PvdA is traditioneel in Groningen wat het CDA in Brabant is. Met een links college lijkt een linkse bestuurder ook wel een must. Wellicht dat Jaqcues Tichelaar Groningen kan krijgen als beloning voor het smeden van de regeringscoalitie, al kan hij als Fries dan op een even warm welkom rekenen als Amsterdammer Aboutaleb in Rotterdam. Als Groningen echter echt pech heeft gebruikt de PvdA deze post als excuus om de niet zo flitsende fractievoorzitter Mariette Hamer te lozen.
Bij de huidige lijst bewindspersonen van de PvdA zie ik niet zo heel veel potentiële kandidaten, maar als ze niet al zo op leeftijd waren zouden oud ministers Klaas de Vries of zelfs Jan Pronk misschien wel mooie kandidaten zijn. En op zich heeft de PvdA nog genoeg ambitieuze burgemeesters in kleinere steden die dolgraag een promotie zouden willen.
Maar de burgemeester hoeft natuurlijk geen PvdA’er te zijn, zeker omdat die partij al zo oververtegenwoordigd is in de grote steden. Met een links college ligt een GroenLinkser dan het meest voor de hand, wat onmiddelijk doet denken aan het Groninger GL-kamerlid Ineke van Gent. Zij heeft echter als groot nadeel dat er via GroenLinks als eeuwige oppositiepartij (gna gna) weinig lobbygeld binnen te halen valt.
Maar een links college hoeft natuurlijk geen linkse burgemeester te hebben (in Nijmegen zit immers ook een D66’er). Maar een rechste kandidaat zou het wel heel moeilijk krijgen. De Groningers zullen dan zeker een behoorlijke prominent willen, en ook nog een relatief progressieve. Zijn die er? De VVD zou Frank de Grave kunnen afstoffen en het CDA zou met bijvoorbeeld Doekle Terpstra kunnen komen aanzetten.
Speculaties, speculaties. Alternatieve kandidaten hoor ik graag in de reactievelden.
Reacties (8)
Oeh: scherpe analyse. Op/aanmerkingen:
Voor Brabant zie ik van Ardenne niet gebeuren. Die is al behoorlijk oud en niet pro-Balkie geweest, de laatste tijd. Maria van der Hoeven zou goed kunnen. Duidelijk van beneden de rivieren iig, en inderdaad duidelijk ’toe aan een nieuwe uitdaging’. En Leers heeft ook aangegeven uit Maastricht weg te willen. Hij wil naar de Randstad, en dan is Den Bosch al een grote stap in de richting.
Ik denk dat Annie Schreijer-Pierik geen post in Drenthe krijgt. Ze is de laaste (paar?) keer de Kamer in gekomen op voorkeurstemmen. Het CDA heeft er volgens mij niet zo veel zin in om haar te belonen. Liever (helemaal) kwijt dan (Drenthe) rijk, is eerder het motto.
En als Tichelaar er in Groningen als Fries niet in komt, waarom zou dat bij Doekle dan geen bezwaar zijn? Volgens mij heeft die laatste ook hogere ambities dan geforward worden naar een provinciestad. Maar ook hij behoort nu niet bepaald tot de Balkenende-stroming binnen het CDA, net als van Ardennen, Bot en Leers.
Pronk is te oud en Frank te Grave is veeeel te rechts. Tichelaar zou inderdaad een hele goede kunnen zijn, maar die is juist gestopt met zijn fractievoorzitterschap neergelegd vanwege zijn gezondheid. Hamer weet, denk ik, niet van ophouden en blijft zitten waar ze zit. En Klaas de Vries gaat misschien als ze hem een onderzoek naar Irak beloven ;-)
Jeltje van den Nieuwenhoven voor Drenthe? Hoewel, die is van ’43 zie ik nu, dus te oud.
Terpstra niets voor Brabant? Ok, geen katholiek en noorderling, maar wel een linksige CDA-er, die ook goed zal liggen in Eindhoven en Oss.
Overigens denk ik dat het idee achter Hamer vooral is dat ze Bos niet in de weg moet zitten, net als geldt voor Van Geel bij het CDA en Slob bij de CU.
@1: Ik denk dat Leers te ambitieus is voor een post als CvK, dat is toch meer een eind van je carriere. Schreier is misschien een long shot maar ik kon geen andere oostelijk CDA/kandidaat bedenken.
De rechstheid van De Grave valt toch wel mee voor een VVD`er?
@2Van Nieuwenhoven is al wegens ziekte gestopt als gedeputeerde in N/Holland, dus die is wel uit de running.
@3 in de weg zitten?
Van Geels voorganger Verhagen heeft juist in de aanloop naar de TK-verkiezingen politiek heel goed werk geleverd door Balkenende’s pitbull te spelen.
Tichelaar kon in principe hetzelfde doen voor Bos, maar Hamer is er te slap voor. Als je dat bedoelt: OK. Maar waarom geldt dat ook voor van Geel of Slob? Slob is de laatste tijd ook goed bezig om het religieuze geweten van de CU te spelen, terwijl Rouvoet aan met handen en voeten aan een seculier kabinet gebonden zit.
Van Geel zie ik inderdaad misschien nog wel vertrekken, maar dan eerder omdat hij al ‘op de retour’ is omdat hij al minister geweest is en pas in tweede instantie omdat Balkie een nieuwe pitbull zoekt.
Anyhow: wat bedoel je precies met ‘in de weg zitten’?
@4 Als ik Leers in het Intermediair interview las, dan is hij vooral op zoek naar zijn laatste baan. Lijkt me juist een goeie, dus.
De Grave is wel veel te rechts voor de rooie rakkers in het Noorden. Bovendien is hij pas net lekker op dreef bij de zorgautoriteit. Als die carriere wil maken, dan wordt hij wel bestuurslid of commissaris van een of andere zorgaanbieder of verzekeraar. Dat schuift ook meer.
Uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat Rombouts de beste en gewilde kandidaat is voor Noord-Brabant.