Die Endlösung des Daklozensproblems

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het probleemIn het winkelcentrum hoorde ik laatst de ene vrouw aan de andere stellig mededelen: “Ik weet niet of je het erg vindt, maar ik volg een assertiviteitscursus.” Met droge ogen, zonder te lachen. Daarna ging het gesprek al snel over de verharde samenleving. De cursusmevrouw dacht dat het allemaal meeviel en vond het een kwestie van perceptie. Daar heeft ze volkomen gelijk in, maar één ding zag ze niet in: percepties tellen ook mee. Misschien wel sterker dan ooit.
Dat is duidelijk in de kop “Daklozenprobleem wordt aangepakt” die achteloos op 15 januari 2006 Teletekst siert. Daarin zit de hele nationale afkoeling, de maatschappelijke en politieke klimaatsverandering in een doorzichtig doosje verpakt.

Laten we het bericht even stelselmatig doorlopen. Het begint met de suggestie dat er nu niet gepraat wordt maar er daden worden gesteld. Praten is zóóó jaren ’90, dus een plan is al snel verdacht als het geen plan van aanpak heet: “De vier grote steden hebben een plan van aanpak opgesteld om alle daklozen van straat te krijgen.” Ook opvallend: enkele jaren geleden zou men in ieder geval nog mededogen hebben geveinsd met de mensen zonder dak boven hun hoofd, gesuggereerd dat het pas echt menselijk is als je je hun lot aantrekt en ze een beter leven geven wil. Want anders staat het zo hardvochtig. Anno 2006 niets van dat alles. We willen ze zo snel mogelijk van de straat omdat die vieze mensen ons stadsplezier bederven, en een stinkende streep door ons citymarketingplan (van aanpak uiteraard…) trekken. Daarnaast hebben belasting-betalende burgers er last van en dat bekijk je niet van geval tot geval, maar dat gevoel van onveiligheid moet je radicaal de kop indrukken. “Het is een vrij land en ik mag dakloze zijn als ik dat wil,” is een onzinnige krakerskreet die inmiddels in de geschiedenisboeken mag worden bijgeschreven en daarbuiten geen bestaansrecht meer heeft. De wet van de omgekeerde solidariteit geldt ook hier: zwervers moeten nu maar eens meeleven met shoppende burger die hen jarenlang ongemoeid heeft gelaten.

Maar wacht! Worden in deze tijd van ultieme individualisering nu daklozen allemaal over één kam geschoren? De oplettende en daardoor verontruste lezer wacht een geruststelling: “Alle daklozen krijgen een eigen behandelplan, zegt wethouder Van den Anker van Rotterdam.” Niet zomaar een plan, een behandelplan natuurlijk. Dat is net zoiets als een actieplan. Iets met daden. Op maat. Gelukkig.

“De overlast door dak- en thuislozen moet in 2013 met driekwart verminderd zijn.” Sommigen zijn dak- en anderen thuisloos. Dat is een groot verschil. In mijn vriendenkring ligt er een man in een scheiding, en hij zwerft inmiddels met een matras van vriend tot vriend. Thuisloos is hij. Dat is niet zielig, dat is een hoop overlast. Per definitie.

Naast mijn kantoor zit het hoofdkantoor van de Daklozenkrant Nijmegen. Ik heb altijd gedacht dat er daklozen in alle soorten en maten waren. Verslaafden en psychotische gevallen waar je iets mee moet, mensen die simpelweg weer opkrabbelen en daklozen die kiezen voor een bestaand zonder zorgverzekering. En dat het problemen geeft die je al jaren geleden had moet aanpakken, al was het alleen maar omdat het een schande is dat één van de rijkste landen ter wereld mensen heeft die uit nood in de winter op straat zwerven. Ik begrijp van het kabinet dat die houding in dit tijdsgewricht écht niet meer kan. Als ik weer eens een praatje maak met één van die jongens zal ik hem niet meer aanspreken als persoon met een verhaal, maar als het verschijnsel dat hij werkelijk vormt. Een problematiek. Een hoop overlast. Zeg maar hoop.

Reacties (33)

#1 Sikbock

tsja, obligate praatjes van de overheid over de zieligheid van daklozen zijn misschien uit. Valt blijkbaar niet meer mee te scoren… Dat geeft misschien wel aan hoe de overheid in elkaar zit.

Organisaties zoals het leger des heils handelen dus per definitie veel effectiever en geloofwaardiger wat dat betreft.

De overheid moet zich volgens mij richten op grote groepen en haar kerntaken. Dus zich onthouden van z.g. “zorgzame” en ongeloofwaardige praatjes die ze niet kunnen waarmaken en alleen bedoeld zijn om stemmen te trekken.

  • Volgende discussie
#2 Steeph

@Sikbock (indirect): Uhh, maar een kerntaak van de staat is toch zorgen voor haar burgers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Sikbock

@ Steeph: de overheid kan per definitie geen beleid maken dat gericht is op een individu (technisch onmogelijk).

Ik deel je mening trouwens niet dat de overheid voor ons moet zorgen..Ik heb al een mammie en pappie.. de overheid mag in dat licht dan ook opzouten

Burgers moeten in de eerste plaats voor zichzelf en voor elkaar zorgen. Alleen dingen die we als éénling of groep niet kunnen regelen of die een groter belang dienen, moeten in mijn optiek door de overheid geregeld worden..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 SN

En als je nu geen mammie en pappie meer hebt?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Ruud Oost

Nadat ze de hele sociale en psychiatrische opvang jarenlang hebben afgebroken. Komen ze nu ineens met een plan. Het zijn ook een stelletje idioten, hoor!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 ALO

Misschien moet er een overheidsprogramma komen om individuen als Sikbock te helpen. De overheid moet zich alleen bezighouden met kerntaken. En als we nu in meerderheid vinden dat het verminderen van de overlast door dak- en thuislozen een kerntaak is?

Sikbock klinkt net zo dom als diegenen die vinden dat het parlement zich niet met details moet bezighouden. Ook hier: gebrek aan argumenten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Sikbock

Ach, ALO, jij maakt je hier al jaren belachelijk, dus laten we daar maar niet over beginnen..

Ook nu sla je de plank weer mis.. het verminderen van overlast (openbare orde) is inderdaad een kerntaak van de overheid.. Eric betoogt echter wat anders

De vraag hier is of het “helpen” van individuen een kerntaak van de overheid is ( in het kader van de ethiek enzo, weet je wel)..

lees je de stukken wel voordat je erop reageert? of roep je maar wat?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 ALO

Het helpen van individuele daklozen vermindert de overlast en kan daarmee een kerntaak zijn. Jij hebt tot nu toe hgeen enkele reden gegeven waarom dat in dit geval anders zou zijn.

Over belachelijk maken heb ik geen mening, dat laat ik graag aan de specialisten over.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Sikbock

@ ALO: Ik begrijp je opmerking wel, maar de vraag was een andere.

Zoals je zelf al aangeeft gaat het momenteel in de eerste plaats om het bestrijden van overlast. Zo wordt dat ook gebracht in de media. Eric neemt daar stelling tegen omdat hij vindt dat het puur om het “helpen” zou moeten gaan.

Even kort door de bocht vindt hij dus dat we ook moeten helpen als de overlast niet zou verminderen. Dat was de discussie en in dat licht dien je de gemaakte opmerkingen te plaatsen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Sikbock

@ #9 typo: moet zijn: Even kort door de bocht vindt hij dus dat DE OVERHEID ook moet helpen als de overlast niet zou verminderen. Dat was de discussie en in dat licht dien je de gemaakte opmerkingen te plaatsen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Stijn

Het welzijn van mensen in de samenleving lijkt me ook tot de kerntaken van de overheid behoren. Daarom ook moeten een basale gezondheidszorg overheidsinstantie blijven, en betalen we ook uit de gemeenschappelijke middelen de brandweer.
Natuurlijk zitten daar grenzen aan: Als ik mezelf longkanker rook ben ik daar zelf verantwoordelijk voor.
Bij veel dak- en thuislozen zijn de psychische problemen gigantisch, en gaat dat vaak ook gepaard aan verslavingsproblematiek. Dat maakt mensen niet daarom alleen ontoerekeningsvatbaar, maar dat maakt wel dat je er bij moet zijn, en de groep mensen die inderdaad verminderd toerekeningsvatbaar is, of de eigen problemen simpelweg niet meer overziet, te hulp kunt komen: Beter voor hen, en uiteindelijk voor heel de samenleving, inclusief het winkelend publiek.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 EVH

@ Sikbok ” Eric neemt daar stelling tegen omdat hij vindt dat het puur om het “helpen” zou moeten gaan.”

Ethiek, zo vindt ik, draait aan het einde van de dag om de intenties die je hebt, waarom je dingen doet die je doet. En als je dan naar het handelen van de overheid kijkt, gebeurt misschien wel het juiste vanuit de verkeerde intentie. Eindelijk wordt in één van de rijkste landen ter wereld gekeken naar mensen die nauwelijks kunnen eten en met een problematiek zichzelf verwaarlozen.
Maar waarom gebeurt het? Zelfs de ‘linkse’ NOS spreekt aleen maar van overlast en veiligheid, niets meer, niets minder. Dát is verharding van de maatschappij in optima forma.
En dan zijn ze nog verbaasd straks als daklozen er niet gelukkig mee zijn, let maar op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Sikbock

@ Eric: Ik ben het wel eens met je basisstelling. Intenties van mensen dienen het uitgangspunt te zijn. Indien een intentie niet gekoppeld is aan een handelen voegt het echter weinig toe.

Indien je naar maatschappelijke ontwikkelingen kijkt kun je de zaken die je beschrijft benoemen als verharding, onverschilligheid of een focus op veiligheid..Ik begrijp daaruit dat je betrokken bent..

In mijn optiek heeft het echter geen zin om die betrokkenheid te tonen door te roepen om meer of ander overheidsoptreden om de problemen op te lossen. Daar is het politieke klimaat op dit moment niet naar.

Ik zou je dan ook op willen roepen om zelf de handen uit de mouwen te steken en zelf een steentje bij te dragen aan een meer “menselijke” wereld. Ga vrijwilligerswerk doen met dak- en thuislozen of neem er één in huis wat mij betreft

Dat betekent dus niet vanaf de zijlijn roepen dat een ander (de overheid) de wereld moet verbeteren, maar zelf actief bijdragen en verantwoordelijkheid nemen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Sikbock

Ben het dus wel eens met je analyse, maar niet met de “oplossing”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Stijn

@ Sickbock: De vraag is dan natuurlijk, wie dat ‘politiek klimaat’ bepaalt. Het lijkt me dat dat een afspiegeling is van de sfeer in de samenleving.
Natuurlijk is langs de zijlijn staan en alleen roepen niet genoeg. Maar het hoort juist ook bij politiek dat er een maatschappelijk debat plaatsvindt, ideeën uitgewisseld en invloed uitgeoefend.
Een opmerking in de trant van “doe maar niets aan de overheid, want het politiek klimaat is er niet naar”, dat is pas echt de dood in de pot.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Sikbock

@ Stijn: ik denk dat in de politiek de afgelopen 20 jaar de nadruk heel sterk heeft gelegen op de “zachte kant”. Dat is aan het veranderen omdat (in mijn optiek) de “harde” kant is verwaarloosd.

Nog steeds zijn er (gelukkig) grote groepen mensen betrokken bij de maatschappij. Ik vind het zelf veel intessanter om te bedenken hoe je die kunt activeren in plaats van te bedenken hoe we de overheid (nog meer) problemen kunnen laten oplossen. Ik denk dat dat de maatschappij ten goede komt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Sigi

Ik wil graag mijn steentje bijdragen door een overheid te willen die op een menselijke manier dak en thuisloosheid te lijf gaat. Zelf zorgen is nou niet mijn sterkste kant maar ik heb liever dat overheidsgeld aan de zwakkeren in de samenleving wordt besteed dan aan om maar ’s wat te noemen kruisraketten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Sikbock

tsja, dan beperkt je steentje bijdragen zich tot één keer per 4 jaar je stem uitbrengen.

maar goed, laat ik zelf niet een te grote broek aantrekken, ik roep altijd maar dat ik niet betrokken ben en dat het me niks kan schelen ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Stijn

@ Sikbock:
Ik weet niet goed wat je bedoelt met ‘harde’ en ‘zachte’ kant: Ik neem niet aan dat het equivalenten zijn voor politiek ‘links’ en ‘rechts’?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Sikbock

je kunt het ook repressie en preventie noemen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Stijn

Repressie en preventie moet je natuurlijk beide doen, dat lijkt me geen tegenstelling. Wel kun je natuurlijk kijken naar de mate waarin.
Maar terug naar het topic: Ik geloof niet dat veel repressie hier verstandig is of werkt: De daklozen worden er niet gelukkiger van, en ik als niet-dakloze voel me toch altijd net wat minder welkom in een winkelcentrum als er een ME-busje voorstaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Sikbock

misschien een andere tegenstelling dan: de focus verschuift van het welzijn van een minderheid naar het welzijn van een meerderheid

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Stijn

Hoe bedoel je dat? Welke meerderheid leidt eronder als er gedacht wordt aan de minderheid die dat het hardste nodig heeft?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Sikbock

denken aan een minderheid mag altijd Stijn ( sorry, flauw grapje)

Blijkbaar heeft de meerderheid ( die de politieke koers bepaalt) overlast van een minderheid. Omdat alleen “helpen” de afgelopen jaren blijkbaar niet tot de gewenste resultaten heeft geleid, proberen ze het nu op een andere manier.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Stijn

“proberen ze het nu op een andere manier”
… en lijken daarbij soms te vergeten dat het hier om mensen gaat en niet om ratten, en dan (in het overgrote gedeelte) ook nog om mensen die er niet voor gekozen hebben.
Ik vraag me wel eens af of we in onze cultuur niet steeds slechter worden in het omgaan met situaties van ellende, en daarom maar zeggen dat ‘het’ weg moet, omdat we er ‘overlast’ van hebben. Volgens mij verandert er pas echt iets als wij anders naar die mensen gaan kijken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Sikbock

Volgens mij is de weg die je voorstaat de afgelopen decennia uitgebreid bewandeld Stijn.. ik denk trouwens niet dat daklozen momenteel als “ratten” bekeken worden. Ik denk eerder dat, zoals ik al aangaf, naast een helpende hand daar waar nodig, ook repressief wordt opgetreden..

maar goed ik ga pitten. morgen weer een dag

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 EVH

@ Sickbok “Dat betekent dus niet vanaf de zijlijn roepen dat een ander (de overheid) de wereld moet verbeteren, maar zelf actief bijdragen en verantwoordelijkheid nemen.”

Dat is toch wel de dooddoener van het jaar, nu al. Afgezien van het feit dat je niet weet wat ik allemaal voor vrijwilligerswerk doe en wat voor verantwoordelijkheden ik neem, betekent zo’n opmerking een blokkade om wat op te merken over wat dan ook. Immers, ik kan datzelfde ook beweren van al je opmerkingen hier en van alle opmerkingen überhaupt. Lijkt me niet echt een zinnige manier van discussiëren. Ga eens in op het verhaal; vind je dat zoiets als culturele verharding een gegeven is dat je alleen maar kan accepteren? Of mag je er ook iets van vinden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Sigi

Is het niet handiger om wat te doen aan de oorzaak (en aangezien dat niet in mijn macht of mgelijkheden ligt heb ik inderdaad graag dat de overheid dat doet) van de aanwas van zwervers? Waarom zijn er nu meer dan vroeger? Is het voornamelijk de sluiting van inrichtingen en het moeilijker maken van gedwongen opnames? Algemene verharding, mensen die eerder financieel in de problemen komen, baan kwijt, huis kwijt. Voor je het weet verdrinkt de gescheiden vriend zijn verdriet , raakt ie z’n baan kwijt, het zicht op een nieuw eigen huis… Ik weet het niet, kan alleen maar gissen maar het zijn er veel meer dan vroeger (+/- 20 jaar geleden).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Grobbo

Is het niet ook zo dat er niet structureel wordt nagedacht over de samenhang in de maatschappij? Door voortdurende bezuinigingen op sociaal werk, reclassering en jongerenwerk ontstaan groepen die aan zichzelf worden overgelaten en tzt tot ‘overlast’ gaan leiden.

Wordt het niet eens tijd om op bredere schaal na te denken over de besteding van overheidsgelden en wordt het niet tijd om een breed plan van aanpak te maken dat rekening houdt met het verschil in kosten tussen preventie en repressie?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 ALO

Misschien moeten we stoppen met spreken over links en rechts, van soft en hard, maar het hebben over wat het is: sociaal en asociaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Suzan Foster

@ALO – Is dat niet slechts het inwisselen van een subjectieve indeling voor een ander?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Sikbock

@ Eric: Ik denk dat de maatschappij “gezond” afkoelt. daar bedoel ik mee dat ik denk dat er niet alleen resultaten te boeken zijn met een “helpende” hand, maar ook met stimulering, dwang en repressie.

Ik ben het verder met Grobbo eens: het is interessant om te kijken naar de samenhang in de samenleving. Mijn mening daarbij is dat hoe groter de rol van de overheid wordt, hoe verder de samenleving desïntegreerd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Sikbock

zo vind ik het bijvoorbeeld een goed idee dat sommige psychiatrische patienten ( die nu op staart rondlopen) vaker gedwongen kunnen worden opgenomen..

Ook vind ik het een goed idee om verslaafden die overlast veroorzaken “op te bergen” en gratis heroine te verstrekken

  • Vorige discussie