BP is veel te optimistisch over olieproductie

ANALYSE - Oliebedrijf BP is optimistisch in zijn nieuwe jaarlijkse BP Energy Review. Veel te optimistisch, constateert oliedeskundige Peter Polder.

In zijn jaarlijkse BP Energy Review laat oliebedrijf BP zich steevast van zijn zonnigste kant zien. De BP Energy Review en bijbehorende website is een van de weinige gratis bronnen waarin cijfers te vinden zijn over olie, gas en steenkool en wordt daarom veel geciteerd door journalisten en studenten. En dat is jammer, want de cijfers en de conclusies van BP lijken gekleurd te worden door de belangen van BP. Het is dan ook niet voor niets dat het rapport afgeleverd wordt met een disclaimer. BP staat niet in voor de conclusies, aangezien de toekomst van energiewinning niet te voorspellen valt.

Een van de zaken die BP niet correct durft weer te geven zijn de oliereserves van de OPEC-lidstaten. Het is een publiek geheim dat die met minstens 300 miljard vaten overdreven zijn. BP beheert een fors deel van de oliebronnen in de Verenigde Arabische Emiraten en wist op basis van eigen data eerder een flink lagere inschatting te maken. Dat werd ter plaatse niet op prijs gesteld en na een stevige waarschuwing aan BP besloot het bedrijf zich voortaan te houden aan de officiële inschattingen.

Ook dit jaar is een aantal fikse kanttekeningen te plaatsen. Huidige ontwikkelingen worden te makkelijk doorgetrokken en er worden eenzijdige scenario’s geschetst waarin de meest maximale opbrengst mogelijk gerealiseerd wordt.

BP belooft een wereld waarin de olieproductie kan doorgroeien naar 104 miljoen vaten per dag in 2030. Bijna tien procent daarvan bestaat uit schalieolie, grotendeels uit de VS en Canada. De VS zijn enkele jaren de grootste leverancier van olie (als teerzanden en biofuels mee worden gerekend). Net als het Internationaal Energie Agenschap erkent BP nu dat de bestaande conventionele productie sterk zal afnemen, maar dit wordt opgevangen door 8,5 miljoen vaten per dag uit niet-OPEC landen en 7,5 miljoen vaten per dag uit OPEC lidstaten (in 2030).

Bestendige groei?

Het klopt dat de schalieolie productie in de VS sterk toeneemt, maar verschillende analisten vragen zich af hoe bestendig die groei is. Zij wijzen op de stagnatie van de schaliegasproductie afgelopen jaar en het feit dat de schalieolievelden veel minder wijdverspreid zijn als schaliegasvelden. De marktprijs van schaliegas ligt al geruime tijd onder de kosten voor winning. Die kosten zijn hoger dan bij conventioneel aardgas en stijgen nu de makkelijk winbare locaties uitgeput raken. Steeds meer schaliegasbedrijven komen daardoor in de financiële problemen en schalen hun investeringen terug.

Boren naar schaliegas of naar schalieolie kan met dezelfde boorinstallaties en dus stappen veel bedrijven nu over op schalieolie. Ook hier lijkt zich dezelfde dynamiek te herhalen, met als verschil dat er minder schalieolielocaties zijn en dat olie veel makkelijk te exporteren valt als schaliegas. Het eerste betekent waarschijnlijk dat we kijken naar een veel kortere hype, met mogelijk een veel kleiner effect op de prijzen in de VS.

Strengere regelgeving

Daar bovenop lijkt de regering-Obama, gedwongen door de nog steeds groeiende weerstand tegen de vervuiling die boren naar schaliegas en schalieolie veroorzaakt, werk te gaan maken van strengere regelgeving. De industrie verzet zich met hand en tand tegen betere regelgeving omdat dit de kostprijs van de toch al dure winningsmethode verder op zal drijven. Overigens tekent ook BP aan dat de productie van schaliegas en schalieolie na 2020 stagneert.

Ook opvallend is de conclusie dat schalieolie en schaliegas een Amerikaans verhaal blijft, met op de zijlijn wat extra productie in landen als Rusland, China en Argentinië. Europa ziet zijn productie van fossiele brandstoffen blijvend dalen en wordt daarmee in 2030 voor 48 procent afhankelijk van import.

De andere helft van het verhaal blijft in de media onderbelicht maar is niet minder belangrijk.

Ook met een vloedgolf aan schalieolie en schaliegas blijven we afhankelijk van OPEC. De grote vraag is hoe die zal reageren op deze nieuwe bedreiging en of zowel de lidstaten als de OPEC zelf stabiel genoeg blijven. Die stabiliteit is vooral het grote vraagstuk in Irak. De afgelopen maanden lopen de spanningen op. Irak moet volgens BP in 2030 2,8 miljoen vaten per dag leveren. Dat is al fors minder optimistisch als de inschatting van het Internationaal Energie Agentschap, dat 8,5 miljoen prognosticeert.

Arabische Lente

Ook de stabiliteit van de OPEC zelf en vooral de discipline om gemaakte productieafspraken te handhaven is geen uitgemaakte zaak. Veel OPEC-lidstaten hebben een hoge olieprijs nodig om stijgende overheidsbudgetten mogelijk te maken. Op deze manier proberen vooral de Golfstaten het overslaan van de Arabische Lente te voorkomen. Ook een tijdelijke toevloed van schalieolie, of het idee dat die er kan komen, kan de olieprijs drukken. OPEC kan de kraan dicht draaien maar dat leidt tot minder opbrengsten. De verleiding zal groot zijn om buiten de afspraken om extra olie op de markt te brengen.

En tenslotte is de aanname onder de BP Energy Review dat de olieprijs hoog zal blijven om de door BP geschetste ontwikkelingen mogelijk te maken. BP voorspelt daarbij ook dat de reservecapaciteit op de markt richting 2020 sterk zal toenemen en vervolgens sterk af te nemen. Steeds meer economen, en ook het IMF vragen zich af hoe de economie gaat reageren op een blijvend hoge olieprijs. In een sterke analyse van het NEF voorziet de Britse economische denktank een glazen plafond op economisch herstel. Tegelijkertijd blijft de olieprijs een speelbal van speculanten. Een grotere reservecapaciteit op de markt kan de prijs zover laten zakken dat het een schalieolie boom in de VS de nek omdraait. De door BP voorspelde krapte op de markt na 2020 maakt de kans op prijspieken veroorzaakt door conflicten en door weers extremen veroorzaakte productieuitval veel groter.

Lastig

De toekomst van de olieprijs en de olieproductie voorspellen is notoir lastig. Net als BP zijn de voorspellingen van veel industrie en overheid gerelateerde bronnen historisch gezien altijd te optimistisch geweest, veel ‘peakoilers’ te pessimistisch. Mijn inschatting is dat BP hier een te optimistisch beeld laat zien.

Bij enige tegenwind rollen er zo’n 10 miljoen vaten per dag minder uit de analyse van BP. De instabiliteit in het Midden-Oosten zal deels ten koste gaan van productiegroei daar. Dat zelfde geldt voor de VS waar betere regelgeving rond fracking en een snellere afname van de schalieolie winning de gouden bergen die BP en andere oliebedrijven ons beloven een toekomstdroom gaan blijven. Het zou mij verbazen als we ooit boven de 95 miljoen vaten per dag gaan uitkomen.

Het duurt echter een jaar of vijf voordat dit duidelijk wordt. En in de tussentijd zijn de economische beloofde voordelen van schalieolie een krachtig argument om politieke acceptatie te krijgen voor het omstreden fracking en blijven maatregelen uit om onze olieafhankelijkheid af te bouwen. Is ‘peakoil’ dood? Nee, in tegendeel. De peakoil prognoses over goedkope makkelijke olie zijn uitgekomen. Ook BP erkent nu dat deze dalen sinds 2006. Of schalieolie, teerzanden en biofuels het gat dat achterblijft gaan opvullen is nog een open vraag.