Bio-energie nader bekeken

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vandaag een gastbijdrage van HansR. Bekend als reaguurder. Hij heeft ook een eigen weblog.

Bio-energie is populair. Bio-energie wordt vaak gezien als de oplossing. Toch zijn er voldoende redenen om daar aan te twijfelen. Bronnen die echt iets zeggen over de kosten en opbrengsten van bio- en fossiele energie zijn zeldzaam. De verbrandingsenergie van beide dieselsoorten is ruwweg gelijk. Voor de winning wordt echter 0,31 eenheid fossiele energie gebruikt om een eenheid bio-diesel te maken (verbouwen, oogsten, raffineren etc…) en 1,2 eenheid fossiele energie om 1 eenheid fossiele brandstof te maken (zoeken, boren, raffineren etc…). Dat is wel een leuk gegeven want het lijkt alsof bio-diesel daadwerkelijk efficiënter is. Het kost minder energie in de winning, geeft ongeveer evenveel energie af als normale diesel, heeft een veel lagere netto CO2 uitstoot is schoner etc… Kortom het wondermiddel. Geen wonder dat alles dat redelijk denkt te zijn erop is gedoken.

Toch zit er een adder onder het gras en dat is de oppervlakte die benodigd is om het gewas benodigd voor de bio-diesel te telen. Een grove berekening van mijzelf gaf al aan dat die hoeveelheid benodigde grond erg hoog is. Om de fossiele energie van Nederland te vervangen heb je b.v. ongeveer 500 miljoen ha landbouwgrond nodig. De wereld als geheel heeft ongeveer 1,5 miljard ha landbouwgrond. In een artikel door George Monbiot geeft de The Guardian eenzelfde soort conclusie:

In 2003, the biologist Jeffrey Dukes calculated that the fossil fuels we burn in one year were made from organic matter “containing 44 x 1018 grams of carbon, which is more than 400 times the net primary productivity of the planet’s current biota”1. In plain English, this means that every year we use four centuries’ worth of plants and animals

Het is een andersoortige benadering maar met eenzelfde conclusie: bio-energie is geen oplossing. George Monbiot gaat verder. Ook hij constateerde in een eerdere schatting dat er een probleem als gevolg van grondcompetitie met voedselproductie zou ontstaan . In het huidige artikel constateert hij dat hij fout zat. Het is allemaal nog veel erger:

In September, Friends of the Earth published a report about the impact of palm oil production. “Between 1985 and 2000,” it found, “the development of oil-palm plantations was responsible for an estimated 87 per cent of deforestation in Malaysia”. In Sumatra and Borneo, some 4 million hectares of forest have been converted to palm farms. Now a further 6 million hectares are scheduled for clearance in Malaysia, and 16.5 million in Indonesia.

Almost all the remaining forest is at risk. Even the famous Tanjung Puting national park in Kalimantan is being ripped apart by oil planters. The orangutan is likely to become extinct in the wild.
Sumatran rhinos, tigers, gibbons, tapirs, proboscis monkeys and thousands of other species could go the same way. Thousands of indigenous people have been evicted from their lands, and some 500 Indonesians have been tortured when they tried to resist. The forest fires which every so often smother the region in smog are mostly started by the palm growers. The entire region is being turned into a gigantic vegetable oil field.

En terwijl globaal de groei van het landbouwareaal afneemt, de illegale houtkap niet afneemt, gaat de vernietiging van het regenwoud in Indonesië gewoon verder om palmolieplantages aan te leggen voor een energievoorziening waarvan we nu al kunnen zeggen dat die niet zal voldoen2.

Die paar euro per maand voor die Orang-oetang is weggegooid geld.

Misschien toch maar aan reductie van energieverbruik gaan denken?

1) Dukes, J.S. 2003. Burning buried sunshine: human consumption of ancient solar energy. Climatic Change, 61(1-2): 31-44.
2) Palmolie wordt ook nog elders gebruikt (cosmetica b.v.) wat het beeld niet ten goede komt.

Zie ook:
Friend of the Earth
Orang-oetang report page (Orang-oetang summary page)
Palm Olie rapport van het CSPI
Do it yourself research

Reacties (23)

#1 Maurice

Ik ben zelf ook heel erg begaan met de wereldenergievoorziening. En ik denk dat de enige hoop kernfusie is. En anders worden we heel ver teruggeworpen in de tijd.

  • Volgende discussie
#2 Carlos

Heel goed dat er aandacht is voor de druk die energiegewassen leggen op natuurlijke ecosystemen. Maar ik wil toch wel even benadrukken dat die oliepalmen er staan voor food en non-food producten en niet primair als energiegewas. Het klopt dat er her en der wat geexperimenteerd wordt met het bijstoken van reststromen uit de oliepalm-industrie, maar vooralsnog is die palmolie te kostbaar en van een te hoge waarde voor de voedselvoorziening dat ze volledig als energiegewas uitgebuit gaat worden.

..en dat van dat bos in Indonesië dat is inderdaad heel tragisch, maar dat is niet meer te stoppen, Kalimanatan is nu bijna kaal. Vuistregel: de grote bedrijven nemen alle bruikbare grond in en plaatsen rondom de laatste postzegeltjes bos een hek met een bordje “nature reserve”. Borneo heeft nog wel uitgestrekt bos maar ik vrees met grote vrezen dat ze de “Kalimantan-way” zullen gaan eveneens als PNG.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Crachàt

Ik heb altijd een naar gevoel bij het of/of denken in dit soort discussies.
Uiteraard moeten we minderen, en uiteraard moeten we biobrandstoffen, en uiteraard moeten we kernfusie onderzoeken.
Nu wordt al te vaak het voordeel van één kant weggegooid omdat het niet universeel en algemeen genoeg kan werken…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 HansR

@carlos
Ik proef een beetje energie is niet het issue hier en er is toch niets meer aan te doen

Ongetwijfeld wordt e.e.a. gebruikt door Friends of the earth voor het politieke doel apen te redden. Maar de competitie tussen voedselverbouw en energieverbouw is opkomend. Dat geldt ook voor koolzaad. En dat wordt eigenlijk gezegd: palmolie is een zeer agressief gewas omdat het voor zoveel doelen wordt gebruikt. Jij claimt een oneigenlijke koppeling tussen de palmolie en en de bio-energie en daar heb ik mijn twijfels aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 HansR

@Carlos
Aanvullend nog dit linkje waarin expliciet aangegeven staat dat de olie en niet de waste products in opkomst zijn. De prijzen stijgen al:
Palm oil prices jumped 10 per cent in September alone, and are predicted to rise 20 per cent next year, while global demand for biofuels is now rising at 25 per cent a year.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Carlos

Nee HansR, ik reageer op jou tekst:

gaat de vernietiging van het regenwoud in Indonesië gewoon verder om palmolieplantages aan te leggen voor een energievoorziening waarvan we nu al kunnen zeggen dat die niet zal voldoen(2).

2) Palmolie wordt ook nog elders gebruikt (cosmetica b.v.) wat het beeld niet ten goede komt.

Hierin lees ik juist: er is eerst het energiegewas oliepalm en daarna komt nog eens cosmetica (en waar blijft palmolie als belangrijke grondstof voor de voedselindustrie?)

En maakt u zich geen zorgen om mijn cynisme, ondanks mijn zwarte wereldbeeld vecht ik dagelijks tegen de destructie van onze aarde en zit ik derhalve tot over mijn oren in de palmolie. Alleen dat van die bossen in Indonesië dat is helaas een bitter feit: een monsterverbond tussen de corrupte Indonesische overheid, het rucksichtsloze Chineze produktieapparaat en de argeloze Westerse consument.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Carlos

..en wat betreft die olie, ja die wordt inderdaad gebruikt op te verstoken, maar ook het afval van de pitten en schillen dient als biomassa om er energie uit te halen. Uiteraard zal het een extra driver zijn voor nog meer oliepalmplantages, maar vooralsnog niet de primaire.

Wat misschien (voor mij?) niet zo duidelijk is in jou verhaal is de sprong van biobrandstoffen (die je uit zoveel verschillende gewassen kan halen) naar de palmolie.

Leestip: http://www.foe.co.uk/resource/reports/greasy_palms_buyers.pdf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 HansR

@Carlos
Die sprong die je in #7 bedoeld wordt veroorzaakt door wat ik vond in mijn zoektocht naar info, met name het artikel in The Guardian. Ik zie het in het verlengde van mijn punt dat bio-energie geen oplossing is. Naar mijn mening ook geen deeloplossing zoals Crachàt oppert.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Carlos

Duidelijk, als de Goden van het Tijdsmanagement mij ooit nog eens goed gezind zullen zijn kom ik op middellange termijn (week-14dagen) met een postje waarin ik zal proberen duidelijk te maken dat biomassa een deeloplossing kan zijn of het in ieder geval gewoon wordt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Thomaz

HansR,
Ten eerste: goed duidelijk stuk!
Ten tweede: Waarom heb je alleen de vervanger van diesel belicht?

Laatst las ik een stukje over wijn.
Omdat zuidafrikaanse in opkomst is, zijn er nu al franse wijnboeren die zich meer gaan richten op energie uit alcohol. Ik weet er het fijne niet van, maar het lijkt me dat het gistingsproces weinig energie nodig heeft, maar wel een behoorlijke energieopbrengst (alcohol) heeft.

Verder las ik laatst iets over een onderzoekster die met bacterieen waterstof uit water splitste. Hiervoor was alleen (zon)licht nodig.

Ik ben benieuwd of je hier ook onderzoek naar hebt gedaan. Want ik zou best een aquarium met bacterieen in huis willen hebben zodat ik mijn eigen waterstof zou kunnen produceren.

Helaas zal de Eneco daar anders over denken….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 HansR

Het gewoon wordt ben ik nu al met je eens, dat hoef je niet te argumenteren. De vraag – voor mij – is of bio-energie gebruikt kan worden zonder dat het een aanslag is op de wereld. En daar heb ik mijn twijfels over. Ik ben benieuwd naar je argument.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Thomaz

Over die waterstof:
volgens mij is dat al een oude methode. Maar nu kon dit 3x zo efficient ofzo. Ik kan het betreffende artikel niet meer vinden…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 HansR

@Thomaz
Naar alcohol heb ik wel gekeken maar daar kon ik niet snel genoeg voldoende gegevens van vinden en het ging al gauw deze richting op. Weg van de minste weerstand denk ik. Overigens lijken de problemen mij analoog alleen zullen getallen (benodigde grond per energieopbrengst) anders liggen. Het blijft competitie tussen voedsel en energie. Hoewel wijn natuurlijk minder urgent is.

Dat van die waterstof kende ik nog niet maar dat lijkt me ook iets anders liggen omdat daar geen directe competitie met voedsel optreedt. Wel interessant.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Thomaz

Ik twijfel of het het volgende artikel is wat ik bedoel:
http://www.theregister.co.uk/2005/04/26/bacteria_hydrogen_production/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Carlos

HansR, ten behoeve van de polemiek zal ik mijn troeven pas vrijgeven in dat beloofde postje ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Pelayo

@Thomaz

Researchers at Penn State university have discovered a new way of stimulating bacteria to extract hydrogen from bio-matter

Overigens lijken we op de olieproductie piek te zitten:

http://www.theoildrum.com/story/2005/11/23/34751/090

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Pelayo

Oei! Sorry, dat was wellicht een wat te grote afbeelding..

@Redactie

Die mag verwijderd worden wat mij betreft, om de leesbaarheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Gastredacteur

@Pelayo: Service van de zaak. Ik heb het plaatje even kleiner gemaakt en opnieuw geplaatst.

Graag gedaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Pelayo

Bedankt!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 King

@Pelayo

Kun jij mij uitleggen waar je precies die piek ziet? Ik zie alleen een grafiek met een nietszeggende schaalverdeling…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 MixMasterMike

@King: ik denk dat Pelayo de afvlakking bedoelt.
Overigens is het wel suggestief om die grafiek zo krap in zn kader te zetten, als er meer ruimte naar boven was geweest had het er misschien meer uitgezien alsof het nog wel even doorgaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 MixMasterMike

Overigen is de documentaire “the end of suburbia” wel een aardige (in ieder geval vanuit mijn vakgebied, architectuur) waarin een beeld wordt geschets van de veranderingen die het stedelijk landschap in de VS zal ondergaan naar aanleiding van peak oil.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Henk Daalder

Palmolie plantages zien als energie bron is de verkeerde weg.
Olie palmen zijn een gewas of plant bedoeld voor voedsel of gebruiksprodukten.
Shell heeft al als experiment aangetoond dat elke soort biomassa, ook bijv berm-maaisel, geschikt is als bron voor de produktie van auto brandstof.
De in het oorspronkelijek stuk genoemde oppervlak is echter een absurd overdreven en verkeerde hoeveelheid.
Een nederlands gezin heeft aan enkel hectares zon instraling genoeg. Als het maar redelijkefficient in energie wordt omgezet.
En dat is niet alcohol van een franse wijngaard omzetten in autobrandstof. Veel efficienter is bijv een gewas zoals mais verbouwen en die ingevangen energie omzetten in alcohol of olie achtige produkten.
In raffinaarderijen doen ze niet anders, alleen zijn ze daar gewend aan gemakkelijk te verwerken olie uit saoudi arabie.

  • Vorige discussie