VERSLAG - Bewust leven begint met een goede to-do list.
Het gaat prima, dat bewust leven. Waar een wil is, is een behoorlijk begaanbare weg. (Dat de EkoPlaza op 2 minuten loopafstand zit, helpt mee.) Ik eet drastisch minder dierlijke producten, ik koop geen eerstehands kleren, ik spring zuinig om met douchetijd, ik koop geen thee in wegwerpbekers meer op het station, ik doe vrijwilligerswerk bij het Amsterdams BuurvrouwenContact, ik doneer aan Amnesty International, ik weer advertenties online en doordat Facebook standaard uitgelogd staat en ik de app van mijn telefoon heb verwijderd, blijft er ineens weer meer tijd over.
Toch zijn er ook dingen op het lijstje met afspraken die nog op uitvoering wachten. Om mijn aandacht ook daar weer even op te vestigen, deel ik ze hier met jullie. Mijn bewust-leven-to-do-lijst.
Alleen groente en fruit van de groente- en fruitkalender van Milieu Centraal. Liever geen groenten die gekweekt zijn in verwarmde kassen. Maak een afweging tussen lokaal en biologisch. (Biologische appels uit Nieuw-Zeeland zijn dweilen met de kraan open.) Liever geen verpakkingsmaterialen.
- To do: lijst uitprinten en in de keuken ophangen
Kleren moeten niet ongebruikt blijven liggen. We mesten onze klerenkast uit en geven ongebruikte kledingstukken een nieuw leven.
- To do: kleren op Marktplaats zetten, kledingruil organiseren.
We onderzoeken of we achter het beleid kunnen staan van onze huidige banken. Zo niet, dan stappen we over naar een andere bank. Triodos en ASN Bank zijn het meest voor de hand liggend. (Praktische details: geld storten bij Triodos of ASN kan alleen via GWK Travelex. Toch geld storten? Optie: houd je oude rekening aan om geld op te storten en over te boeken naar Triodos of ASN.)
- To do: overstappen van ABN Amro naar Triodos.
We gaan kijken of we op een leuke manier kunnen gaan ‘adbusten’. (Zoals dit, bijvoorbeeld)
- Jajaja, doen! Superleuk.
De gedachte blijft door mijn hoofd spelen: ben ik een fundamentalist, dat ik dit zo bewust en doordacht aanpak? Ik vond het oprecht interessant, dat Camiel mij die term voor de voeten gooide een paar weken geleden. Een mens kan maar beter niet te gauw beledigd zijn, en eerst eens bij zichzelf te rade gaan.
De reactie die Henk van S tot S onder mijn vorige blog postte, vond ik eigenlijk de mooiste: ´Zolang fundamentalisme steunt op een goed fundament is er niets mis mee.´ Ik denk dat Henk gelijk heeft. Eerder al noemde iemand me ‘radicaal’. Vervolgens kwamen we samen tot de conclusie dat dat woord afstamt van het Latijnse ‘radix’, dat ‘wortel’ betekent.
Fundament, wortel. Een goed fundament is onmisbaar voor een stabiel huis. Een gezonde wortel is onmisbaar voor een bloem om te bloeien. Met die gedachten, niet in het achterhoofd, maar in het voorhoofd, accepteer ik de labels ‘fundamentalist’ en ‘radicaal’ van harte. Ik zal ze, om verwarring te voorkomen, niet gebruiken in het voorstelrondje. ´Hoi, ik ben Jojanneke en ik ben een radicale fundamentalist´ gaat me net even te ver.
Maar het fundament te onderhouden en verder te bouwen aan het huis dat daarop staat, daar ga ik met volle overtuiging mee verder. Heb ik zin in de rompslomp van een bankwissel? Niet per se, maar oh, wat zal het fijn zijn te weten dat van mijn geld geen wapens en dierproeven worden gefinancierd.
Met frisse moed verder dus, met mijn bewust-leven-to-do-lijst!
Reacties (39)
ik doneer aan Amnesty International
Dat hoort niet in een rijtje bewust leven thuis. In plaats van aan een organisatie doneren die daar dan iets voor doet, zou je het geld moeten houden en het zelf moeten gaan doen.
Schattig ,..even uitprinten om te onthouden….toner, stroom gebleekt papier luiheid.
Potlood kladblok kaarslicht geheugen.
Op je to do lijstje zou moeten staan gas en electra met 25 % verminderen moestuin beginnen ,leren naaien en herstellen en de komende tien jaar vakantie in eigen land vieren.
Overstappen naar een andere bank is een loos gebaar als je geen fiks bedrag op je rekening hebt staan.
Fundamentalisme is afzien,dit is meer een trendy manier van aflaat.
@1: Wat een klets man. “ooohhh.. een organisatie!” die zijn automatisch slecht ofzo?
Bron :-)
@3 Nee, maar het is bewuster om het zelf te doen in plaats van het aan anderen over te laten.
Fundamentalist ben je volgens mij pas als je jouw opvattingen aan anderen presenteert als hét fundament, in plaats van een van de vele mogelijke fundamenten.
Wat dat “radicaal” betreft, overstappen naar een andere bank, shoppen bij Ekoplaza en gebruik maken vaneen smartphone met apps vallen wat mij betreft niet echt onder een radicale levensstijl.
Vroeger zouden we jou “alternatief” genoemd hebben, denk ik.
De nuance klinkt in ieder geval wel prettig door in dit stukje, en zolang je hiermee de discussie voedt, prima!
“Liever geen groenten die gekweekt zijn in verwarmde kassen.”
In verwarmde kassen kun je op steenworp afstand van de stad voedsel produceren. Omdat de productie hoog is, is het beslag op vruchtbare grond laag. Teel je ook nog op substraat, dan kun je meststoffen en water hergebruiken. En is je kas gesloten dan kun je een biologisch evenwicht scheppen tegen ziekten en plagen zodat je geen of minimaal chemie nodig hebt. En je kunt bij een aantal gewassen CO2 – bijvoorbeeld van fabrieken of elektriciteitscentrales – gebruiken als voeding. En je kunt de uitstoot van mineralen beperken tot 0. Om die kas te verwarmen is aardwarmte ‘de’ nieuwste trend, maar wordt in NL al jaren gebruik gemaakt van WKK-installaties. Een kas produceert dus niet alleen tomaten, maar levert dan ook stroom op het net. Dat kan allemaal niet op een akkertje.
En, nee, niet alle bedrijven zijn zover. Maar het zijn er steeds meer.
Enfin, deze tuinbouwjournalist moest dat even kwijt. Tomaten van een akkertje, dat is heel romantisch, maar niet per se duurzamer. Veelal integendeel.
@7: En waar koop je die kasproducten dan? Staat zulke informatie op de verpakking voor zover die op groenten en fruit zit dan natuurlijk.?
Hoi Jojanneke,
Trek het je niet aan. Doe lekker wat je wilt. Je schaadt toch niemand mee met dat fundamentalisme? Zie je je familie nog? Al veel vrienden verloren?
Gewoon doen wat je zelf belangrijk vindt. Liefst met een beetje plezier.
Zet um op.
Die groente- en fruitkalender van milieu centraal valt wel wat op aan te merken. Bijvoorbeeld: veldsla alleen in het voor- en najaar en dan nog wel helemaal met de vlam in de pijp over de Brennerpas uit Italie gehaald. Terwijl je het, zeker onder koudglas, bijna de hele winter kunt oogsten in Nederland. Lekker sla maken in de winter, en zit knettervol vitamine C wat je juist dan wel kunt gebruiken.
@8: Het keurmerk ‘Best wel aardig in de goede richting’ bestaat helaas niet. En produkten die op substraat worden geteeld (op kruiden en potplanten na) mogen niet ‘biologisch’ in de EU. Rare oude regel. Maar zo verdwijnt een aardwarmtetomaat dus tussen de rest.
@11: Jammer.
@5:
Nou als eenling word je toch als vlug voor Don Quijote versleten.
Ik ben bijvoorbeeld tegen het vangen van walvissen door (o.a.) de Japanners.
Nu kan ik met een bordje voor de ambassade gaan staan, maar dat niet zo veel effect hebben.
Steun via
http://www.seashepherd.nl/doneer.html
lijkt me effectiever.
En uiteraard raad ik iedereen aan geen Japanse producten te kopen ;-)
N.B. van harte aanbevolen:
http://www.amnesty.nl/steun-amnesty/word-lid?code=756IN016
@7:
Die WKK is natuurlijk best een zeer goede ontwikkeling maar erg veel wordt het (ook de kastuinbouw) nog niet toegepast.
Gasprijs is blijkbaar te laag.
Hetzelfde geldt voor “led-assimilatieverlichting” leuk voor de toekomst.
Ik zou over beide trouwens best eens een compact edoch goed gedocumenteerd artikel willen lezen.
Tip?
Bewust leven en dan wel je geld naar Triodos brengen. Dat schiet ook niet werkelijk op.
Als de ASN niet de nek omgedraaid wordt vanwege de nationalisatie van SNS, zou ik daarvoor kiezen. Even afwachten dus.
@14: Je schreef: “Die WKK is natuurlijk best een zeer goede ontwikkeling maar erg veel wordt het (ook de kastuinbouw) nog niet toegepast.”
Integendeel. Het grootste deel van de NL glastuinbouw werkt met WKK. Zoveel zelfs dat het net de teruggeleverde elektriciteit maar moeizaam kwijt kan, equivalent van drie à vier kolencentrales. Die congestie en de lage stroomprijs hebben het rendement van WKK wel onder druk gezet. Vandaar de ‘nieuwe’ warmtebron aardwarmte. Maar ook dat gaat niet zonder problemen. Hoge risicovolle investeringen en kans op mislukking. Etc.
@5: waarom? Nu klinkt het een beetje als ‘ik vind het dus het is zo’.
@18 Lekker sla maken in de winter, en zit knettervol vitamine C wat je juist dan wel kunt gebruiken.
In een ons sla zit slechts 15 mg vitamine C. Je kunt dan beter een paprika eten, daarin zit het tienvoudige.
@16:
Mijn nederige excuses, ik verwarde wkk en geothermische energie ;-)
Het gebruik daarvan zou m.i. wel een betere bijdrage zijn.
@19: Dat klopt. Geothermie staat in kinderschoenen en is alleen rendabel bij grote warmte-afname. In Pijnacker is een aardig voorbeeld waar een tuinder zijn aardwarmte deelt met een middelbare school en een zwembad. Dat was één van de eerste tuinders die er aan begon.
Technisch zijn er nogal wat problemen op te lossen. Bijvoorbeeld dat je warm water oppompt en dat er dan aardgas uit de leiding komt (geen grap). Het moet nog uitontwikkelen en het zal dus nog wel een paar jaartjes duren voor het écht doorbreekt. Overigens zijn er wel tientallen aanvragen van tuinders bij EZ voor een mijnbouwvergunning (die verplicht is bij geothermie). Men wil dus wel.
Overstappen naar een andere bank gaat vrij gemakkelijk via de overstap regeling. Gedurende 13 maanden gaat alles automatisch door naar je nieuwe rekening. Alleen de mensen die regelmatig geld overmaken naar jou moet informeren over je nieuwe rekening. De rest gaat automatisch.
@18: Ik had het over sla maken met veldsla. Dat is wat anders dan gewone sla, met van die kleine blaadjes, en daar zit maar liefst 40 mg vitamine C in. Bijna net zoveel als in sinaasappel.
Tegen de vitamine C bom paprika kan niets op, maar de teelt is natuurlijk veel moeilijker. Zeker als je het zelf wilt doen, wat jij, begrijp ik uit eerdere posts, bewuster vindt.
@7: Van een tuinbouwjournalist had ik meer verwacht. Niet de kas is het probleem maar het enorme energieverbruik, zowel voor verwarming als voor verlichting. Dat maakt produktie uit warme landen mits zuinig vervoerd (geen luchttransport) energetisch beter! Niet alleen voor groente, maar zeker ook voor bloemen! De kas mag dan de grond beter benutten, dat staat in geen verhouding met de energielast.
WKK voordeel is de CO2 levering, de verwijzing naar fabrieken of elektriciteitscentrales hiervoor is heel vreemd. WKK is vooral aantrekkelijk door de minimale gasprijs met een voldoend hoge stroomprijs. Bij voldoende zon-windstroom is dat niet meer zo.
@20 Zolang de gasprijs zo laag blijft, is aardwarmte onrendabel, ook niet bij grote afname. Die booraanvragen zijn enkel aantrekkelijk door een forse overheids-subsidie.
Over de energieneutrale kas wordt alleen maar gepraat, zolang de gasprijs zo laag blijft. Zo’n kas maakt aardwarmte overbodig en kan volstaan met een warmtepomp (dus zonwarmte)
@22:
Even buiten het draadje om.
Kijk eens op:
http://eten-en-drinken.infonu.nl/diversen/84071-onkruid-eten-eetbare-onkruiden-uit-de-tuin-en-moestuin.html
Natuurlijk alleen “onbespoten” spul oogsten.
Vooral het genoemde zevenblad (niet de al wat oudere blaadjes) is lekker.
Wist je dit al, zeg het dan voort ;-)
Nog goedkoop ook.
“”geen eerstehands kleren” en “kleren moeten niet ongebruikt blijven liggen. We mesten onze klerenkast uit en geven ongebruikte kledingstukken een nieuw leven”
Waarschijnlijk het meest effektief, uitgaande van een minimaal vliegtuig gebruik! Altijd boeiend die duurzame, de wereld rondvliegende wetenschappers / ondernemers om anderen te overtuigen.
De milieubelasting van kleding is aanzienlijk en de winkelcentra worden zo aardig uitgedund. Het enorme pesticide gebruik bij katoen kan ook flink krimpen, pelsdieren zijn overbodig …
@23: Watergebruik en emissie van bemesting en bestrijdingsmiddelen tellen ook mee in de milieubelasting. Maar niet in de CO2-footprint. Het plaatje is complexer dan gas (warmte) versus diesel/kerosine (transport). En om het nog complexer te maken: het milieu-effect varieert per seizoen, per gewas en per teler. Daar komt bij – nogmaals – dat het grootste deel van de warmte die men in NL kassen gebruikt restwarmte is uit electriciteitsproductie (WKK).
De goedkope gasprijs is inderdaad een rem op verder zoeken naar alternatieven en uitbreiding van WKK. Maar nog erger is de lage stroomprijs en de komst van nieuwe energiecentrales op gas en kolen. Die tasten de rentabiliteit van WKK aan (want als tuinder haal je niet alleen inkomen uit je product, maar ook uit de levering van stroom). Maar die lage stroomprijs zorgt er juist weer voor dat aardwarmte ‘wel’ rendabel wordt als alternatief voor WKK. En aardwarmte is een stapje verder dan WKK.
Qua gesloten kas: ook daar speelt de gasprijs. Maar wat daar vooral speelt is de techniek in combinatie met de teelt. De gesloten kas is het summum van gecontroleerd telen, maar maakt een teelt ook heel kwetsbaar. Ik denk dat die gesloten kas (energieleverende kas) er wel komt, maar niet binnen drie jaar.
Overigens, gaat het om voldoende voedsel uit duurzame productie in de toekomst, dan denk ik dat het antwoord niet uit de biologische landbouw komt, maar uit de glastuinbouw. Het is bijna urban farming. Bijna.
(PS. In de sierteelt ben ik niet thuis. Ik heb het hier dus over voedingsgewassen uit de glastuinbouw)
@23: Oh hier had ik overheen gelezen: “WKK voordeel is de CO2 levering, de verwijzing naar fabrieken of elektriciteitscentrales hiervoor is heel vreemd.”
Integendeel. Voordeel van WKK is de stroomlevering (vooral bij gebruik warmte-opslag) en CO2. Nadeel van aardwarmte (en andere schone alternatieven) is dat je dan geen eigen CO2-bron meer hebt voor je gewas.
Daarom wordt CO2 uit Pernis gehaald (afgevangen uit de schoorsteenpijpen van Shell en Abengoa) en loopt er een CO2-pijp naar het Westland voor aardwarmtetelers en andere telers zonder WKK. 400 kiloton per jaar wordt zo plantenvoeding en wordt geleverd aan een kleine zeshonderd tuinbouwbedrijven. Dusch.
Bewust leven, dat is lastig en saai.
@27: Een CO2 bron is best te vinden, gewoon biogas benutten, bestaat voor 1/3 uit CO2. Die wordt nu verwijderd om dit “groene” gas in het bestaande aardgasnet te voegen!
Goedkoop tuindersgas is zeker een rem voor alternatieven maar bevordert juist WKK vooral bij een hoge stroomprijs. Een tijd was WKK zo aantrekkelijk dat stroom is geleverd en de warmte onbenut bleef. Met dank aan de uitzonderlijk lage tuiners gasprijs. Geen winst voor het milieu!
WKK is zinvol bij zowel warmte als stroomvraag. Zomers presteert WKK slecht met een elektriciteits rendement vergelijkbaar met een kolencentrale. Een nieuwe gascentrale doet het veel beter. Het is dan ook vreemd om de WKK warmte restwarmte te noemen, beter heet WKK stroom reststroom, immers WKK is vooral voor de wamtevraag. De steeds beter wordende warmtepomp is een goed WKK alternatief samen met stroom van windmolens en zonnepanelen. Minder luchtvervuiling en CO2 uitstoot, maar de huidige lage tuinders gasprijs blokkeert dat.
Aardwarmte is vooral bestemd voor verwarming. Een aantrekkelijke stroomproduktie vergt (veel) hogere temperatuur met een aanzienlijk diepere dus duurdere boring. Ons land kent daarmee geen proeven. De pogingen om voldoende warm water aan te boren zijn al moeilijk en duur genoeg. De kans op een misboring is nu al zo groot dat de overheid garant met staan.
@28: Klopt, geothermie wordt nu alleen gebruikt voor warmte. Er zijn bij TNO wel plannen voor stroom uit geothermie. In Hoek van Holland is een groep tuinders daar zelfs even mee bezig geweest, maar ik weet niet hoe de stand van zaken daar is.
Overigens bestaat de goedkope – en milieubelastende – tuindersgasprijs al jaren niet meer. Is verdwenen met liberalisering van energiemarkt.
Qua WKK. Een WKK van nu is efficienter dan een WKK van vijftien jaar geleden. (Zoals een energiecentrale van nu ook efficienter is dan een centrale van 15 jaar geleden) De vergelijking van een gemiddelde WKK tov een nieuwe gascentrale zal dus anders zijn dan een die van een nieuwe WKK en een nieuwe centrale.
WKK wordt overigens bij de meeste tuinders niet gestuurd door warmtevraag, maar door de stroomvraag. De WKK zet je aan als er vraag naar stroom is. De warmte buffer je en gebruik je zodra er warmtevraag is. Of het reststroom of restwarmte is, is arbitrair.
Kijk, JoJanneke mag dan fundamentalistisch zijn maar ze maakt wel wat los en er komt ook echte informatie uit. Zo leren we nog wat. Dank allemaal ;)
@30: Nou Hans, ik vind helemaal niet dat Jojanneke fundamentalist is. Goed bezig juist. Probleem is dat ‘goed bezig zijn’ niet altijd eenduidig is.
Ik heb bijvoorbeeld een hele oude Volkswagen T3. Vierwielaangedreven met een ruimbemeten boxermotor. Één op acht, rijdtie. Schandalig. Maar ja, liefhebber, en ik koester mijn milieumonster.
Maar zou de wereld er beter van worden als ik het ding zou omruilen voor een nieuw zuinig exemplaar? Die vraag is bijna niet te beantwoorden. Want gaat de nieuwe eigenaar meer of minder rijden dan ik (ik vermoed meer)? En ga ik met een nieuwe zuinige bus meer of minder fietsen en treinen dan nu (ik vermoed minder)? En hoeveel CO2 kost dat, een nieuwe bus maken? En hoeveel geld?
Kortom ik hou het ding nog even.
@31: ik had fundamentalistisch idd even tussen aanhalingstekens moeten zetten.
Overigens ken ik – analoog aan jouw verhaal – een ‘fundamentalistisch’ slangenspecialist. Een bioloog die op een gegeven moment een protest liet horen tegen een tocht van 2CVs naar een natuurgebied in Zuid-Frankrijk. Even los van wat dat allemaal losmaakte vertelde hij en-passent ook dat hij aandeelhouder was van een stoomlocomotief (of van de vereniging die die exploiteerde en onderhield). Ik vond dat wel mooi.
Die ene inconsequentie om erfgoed levend te houden kan geaccepteerd worden naast het proces van protest en bewustwording.
De wereld is niet zwart-wit. Ik realiseer me dat.
Ik waardeer dit soort ‘fundamentalisme’ wel, samen met de inconsequentie. Het laat zien dat leven en denken complex is en niet eenduidig. Dat mag. Zeker op dit blog.
@29: “Een WKK van nu is efficienter dan een WKK van 15 jaar geleden. Zoals een energiecentrale van nu ook efficienter is dan 15 jaar geleden. De vergelijking van een gemiddelde WKK tov een nieuwe gascentrale zal dus anders zijn dan van een nieuwe WKK en een nieuwe centrale”
DUS ANDERS = vreemde redenering.
De verhouding kan best ongewijzigd blijven en dat is ook zo!
De goedkope, milieubelastende tuindersgasprijs bestaat nog steeds. Vreemd dat dat zelfs bij journalisten onbekend is
http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2013/01/09/lagere-aardgasprijs-voor-glastuinbouw.html
@33: Dit is een ander ding dan het ’tuindersgas’ uit de jaren tachtig. Het gaat hier om een sectorafspraak over CO2 waarvoor tuinbouwbedrijven minder belasting op gas betalen.
@34: Jaren tachtig??
De bewering was “.. bestaat de goedkope – en milieubelastende – tuindersgasprijs niet meer, verdwenen met liberalisering van energiemarkt”
Na Europese toestemming gaat jaarlijks bijna 100 miljoen subsidie in “rook” op. (te) goedkoop gas zorgt voor meer CO2 uitstoot.
@35: Tot de liberalisering van de energiemarkt bestond er een goedkopere gasprijs voor grootverbruikers, zoals tuinders. Met de liberalisering is dat afgeschaft en betaal je gewoon de marktprijs. Wanneer dat precies was, weet ik zo gauw niet, ik dacht begin jaren negentig.
De ‘subsidie’ waar je aan refereert is geen subsidie, maar een korting op de energiebelasting. De tegenprestatie voor die korting is het CO2-sectorsysteem. In dat systeem registeren bedrijven hun CO2-uitstoot, krijgen ze een emissieruimte toebedeeld en betalen ze een toeslag bij overschrijding. Die emissieruimte wordt jaarlijks naar beneden bijgesteld. Het is een soort mini-ETS, met dat verschil dat emissierechten niet verhandelbaar zijn.
De bewering dat het voor meer uitstoot zorgt is dus onjuist. Doel van de korting is terugdringing van CO2-emissie.
Voor de liefhebbers: een boekbespreking + interview in Trouw. “Klimaatverandering pak je niet aan door groene producten en diensten op de markt te brengen. Want juist in die markt schuilt het probleem, stellen de Belgische wetenschappers Anneleen Kenis en Matthias Lievens.”
@36: Blijkbaar heet een (belasting) korting niet subsidie!
Eerder was het terecht: “de goedkope – en milieubelastende – tuindersgasprijs”
Nu echter “… dat het voor meer uitstoot zorgt is dus onjuist”
Heel verwarrend en nog wel “dus”!
Dat een lagere prijs het verbruik bevordert komt vaker voor
@38: Als je vindt dat een belastingkorting die gebonden is aan verlaging van CO2-uitstoot hetzelfde is als ‘Subsidie die CO2-uitstoot verhoogt’, dan mag je dat uiteraard vinden. Qua mening. Maar ik zou dat als verwarrend ervaren.